七個災禍（馬太23: 13-36.）
CHHIT-Ê CHAI-Ē (Má-thài 23: 13-36.)
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 徐春生 Chhî Chhun-seng |
| 卷期 | 芥菜子 |
| 卷期 | 第 1 號 |
| 日期 | 1925/7 |
| 頁數 | 14-16 |
白話字（原文數位化）
CHHIT-Ê CHAI-Ē (Má-thài 23: 13-36.)
Chit-chām ê Sèng-chheh sī Iâ-so͘ chek-pī hiah ê ké-hó ê Keng-ha̍k-sū kap Hoat-lī-sài lâng. Kin-ná-ji̍t iā-sī thang chòe kiò-chhíⁿ lán ê cheng.
Tī Iâ-so͘ ê sî-tāi, Iû-thài-kok ū 3-ê kàu-phài, 1. Sat-thó͘-kai, 2. I-sū-nî, 3. Hoat-lī-sài.
Keng-ha̍k-sū, kū hoan-e̍k kiò-chòe Tha̍k-chheh-lâng; in sī kóe-bêng Kū-iok, thang kóng sī chù-kái ê sian-siⁿ; in kap Chè-si Tiúⁿ-ló, ū ji̍p Hoat-lī-sài kàu, só͘-í ū-sî kóng Keng-ha̍k-sū, iā thang chí Hoat-lī-sài. Hoat-lī-sài saⁿ-jī chiū-sī Hi-pek-lâi gú, ì-sù sī lī-pia̍t; chiū-sī lī-khui chèng-lâng, ka-kī li̍p kàu-phài.
Lūn in ê kàu-tô͘ kap kàu-lí siá tī ē-bīn, thang chòe chham-khó:-
A. Kàu-tô͘. (1) Chū-khoa ka-kī ê gī, (2) ài chē kôan-ūi, (3) khòaⁿ-khin lâng, (4) siông-siông tī koe-chhī kî-tó, (Má-thài 6:5.) (5) ài kong-só͘ si-chè, (Má-thài 6:2.) (6) ké gōa-māu ài lâng o-ló, (7) tùi-tiōng liû-thôan. (Má-thài 7. 3-4) Chham-khòaⁿ Má-khó 12:38-40. Lō͘-ka 20: 1-47.
B. Kàu-lí. (1) Bān-sū sī Sîn chù-tiāⁿ, (2) lêng-hûn put-bia̍t, (3) sí-āu ū pò-èng, (4) sí-āu ū koh-o̍ah, (5) Thiⁿ-sài ū hó-pháiⁿ (6) Iû-thài lâng ê te̍k-tiông, (Ka-lia̍p-thài 3:28. Ko-lô-se 3:11.) (7) óa-khò A-pek-lia̍p-hán ê kong-lô (Má-thài 3:9) Lūn ké-hó ê Keng-ha̍k-sū kap Hoat-lī-sài lâng ū 7 ê chai-ē:-
- M̄ sìn Chú (m̄ ji̍p Thian-kok) ê chai-ē. (Má-thài 23:13.)
a. Chó͘-tòng lâng sìn Chú: “in-ūi lín tī lâng ê bīn-chêng koaiⁿ-ba̍t Thian-kok” Su-khia ê ì-kiàn lâm-sám kóe Sèng-keng ê chhàm-gú hō͘ lâng m̄-bat Iâ-so͘ Ki-tok. Kū-cho̍at Iâ-so͘ ê kà-sī, húi-pòng I bê-he̍k peh-sìⁿ.
b. Ka-kī m̄ sìn sòa chó͘-tòng pa̍t lâng: “Lín ka-kī bô ji̍p” Pa̍t lâng nā sìn Chú, chiū beh lia̍h in, hāi in, kóaⁿ in chhut hōe-tn̂g. (Má-khó 12:4. , Lō͘-ka 20:47.)
- Ín-iú lâng ji̍p in ê kàu ê chai-ē. (Má-thài 23:15.)
a. Thôan Iû-thài-kàu tī īⁿ-pang: “in-ūi lín piàn-kiâⁿ chúi-lō͘, lio̍k-lō͘”.
b. Ji̍p in ê kàu ū 2 khóan: Siú koah-lé, hōan-sū lóng o̍h Iû-thài lâng. Bô siū koah-lé kan-ta sìn Iû-thài-kàu.
c. Ín-iú lâng ê chhiú-tōaⁿ: “kì-jiân ji̍p, Ké kóng in sī hó lâng, siú chèng-tō, jia̍t-sim chio lâng ji̍p kàu. Si̍t-chāi ūi-tio̍h bêng-lī ê khí-kiàn. (ài ke-thiⁿ in ê tóng, ài hō͘ in ê chîⁿ tē tīⁿ-tīⁿ.)
d. Tē-ge̍k. (Má-thài 23:15.) Chiàu Si Iok-sek e̍k chòe “Ki-hun-ná” ū chí Iâ-lō͘-sat-léng siâⁿ-gōa ê Him-lóan soaⁿ-kok, chit só͘-chāi sī teh sio sí khîm-siù kap bô chheng-khì ê mi̍h.
e. Hāi lâng. “pí lín ka-pē” In í-keng tit-tio̍h só͘ ài, bô ēng hó kà-sī lâng, hō͘ lâng bōe hiáu kiâⁿ hó, chiū hòng-chhiòng kiâⁿ pháiⁿ pí bē ji̍p-kàu í-chêng khah hāi, só͘-í hō͘ in chòe Ki-hun-ná ê kiáⁿ, á-sī Ki-hun-ná ê lâng.
- Lām-sám chiù-chōa ê chai-ē. (Má-thài 23: 16-22.) Lūn chhiⁿ-mî ê chòe chhōa-thâu ê (Má-thài 15:14) chiū-sī chí in m̄-bat chin-lí beh thài ōe chhōa lâng?
a. M̄ sìn Chú chiū-sī chhiⁿ-mî. (Iok-hān 9:49.)
b. Bô jīn-chōe chiū-sī chhiⁿ-mî (Iok-hān 9:41.)
c. Nā ka-kī jīn-gōng chhin-chhiūⁿ chhiⁿ-mî chiū iáu ū hó ê ki-hōe.
d. Chhiⁿ-mî chiū-sī sio̍k-tī bô ha̍k-būn, ì-sù chiū-sī kóng, lín chòe Keng-ha̍k-sū kng-bêng ê, ba̍k-chiu tìⁿ khoeh, m̄-kim, án-ni chiū ū chōe m̄-khéng jīn Chú.
Lūn chit chhit-chat sī piān-lūn chiù-chōa. Chiàu Iû-thài lâng nā kí khah tōa ê chiù-chōa, tio̍h tòan-hêng (koat-tòan-kiâⁿ) Án-ni khah-sòe chiū lām-sám chiù, in kóng chiù-chōa tiān-mi̍h kap chè-mi̍h tio̍h pê, nā-sī chiù-chōa tiān kap chè-tôaⁿ chiū m̄-bián. só͘-í Iâ-so͘ ēng (Chhut 20:7 ê ì lâi ìn in, hō͘ in chai in bô tùi-tiōng tōa-sū, teh lām-sám chiù-chōa.
- Tiōng sió-sū khòaⁿ-khin tōa-sū ê chai-ē. (Má-thài 23: 23-24)
a. Po̍k-hô, poeh-kak, má-khûn, chiū-sī phó͘-thong ê lông-sán-but kap io̍h-bu̍t, in sǹg che sī sio-khóa, lu̍t-hoat bô bêng kì.
b. Cha̍p-hūn thiu chi̍t-hūn. Chiū-sī in-ūi Lī-bī tī 12 chi-phài tiong bô sán-gia̍p thang tit-tio̍h thiu, lâi chòe tiān ê lō͘-ēng.
c. Lu̍t-hoat, kong-gī, sìn-si̍t, che sī tōa-sū, thang tùi-tiōng ê, in hóan-tńg pàng-sak.
d. Báng á lo̍k-tô, chiū-sī Iû-thài ê sio̍k-gú, chí-khí tùi-tiōng sòe khòaⁿ-khin tōa.
Chit 4 hāng ê ì-sù sī chí in teh só͘ tio̍h kiâⁿ ê tōa-sū, hóan-tńg tùi-tiōng lu̍t-hoat ê gōa-phôe.
-
Tùi-tiōng gōa-phôe ê chai-ē. (Má-thài 23: 25-26.) Chit 2 chat sī chí in tiōng chong-kàu ê lé-sò͘ kap sùi kó͘-chá lâng ê liû thôan. (Má-thài 7:3-4.) Chóng-sī in ê sim chòe pháiⁿ, só͘-í Chú ēng chit ê phì-jū kiò in tio̍h chheng-khì lāi-sim chòe iàu-kín.
-
Ké-hó ê chai-ē. (Má-thài 23:27-28.)
a. Hún-pe̍h ê bōng. Iû-thài lâng chi̍t nî chi̍t pái siu-lí bōng ài hō͘ i hó khòaⁿ, sòa hō͘ lâng chai sī bô m̄ thang óa.
b. Kut-thâu. Iû-thài lâng lia̍h che chòe tē-it lah-sap; ì-sù sī kóng bōng-gōa hó khòaⁿ, lāi-bīn kut-thâu sī lah-sap. Án-ni lâi chí Hoat-lī-sài-lâng gōa-māu hó khòaⁿ, lāi-bīn chûn put-hoat. (Lô-má 1:26-32.)
- Tùi-tiōng khang-khang ê miâ ê chai-ē. (Má-thài 22: 29-36.)
a. (23:29 chat) Kàu Iâ-so͘ ê sî-tāi kó͘-chá bō͘ í-keng chōe-chōe pháiⁿ lah, só͘-í ū lâng teh liû-hêng siu-lí. Hoat-lī-sài-lâng lia̍h siu-lí bōng chòe chū-khoa hó miâ-siaⁿ.
b. (23:30.) Chit chat kóng in bô chhin-chhiūⁿ in chó͘-kong thâi-sí sian-ti hiah pháiⁿ-miâ.
c. (23:31 chat) Chit-chat chí in ū jiám-tio̍h in chó͘-kong ê pháiⁿ-sèng.
d. (23:32 chat) Chit chat kóng Chú sī chòe tōa sian-ti, in ài hāi i thang kan-chèng in pí in chó͘ khah-pháiⁿ.
e. (23:43 chat) Chôa sī chí káu-kòai kap ok-to̍k, iā chí mô͘-kúi. Chôa ê gōa-phôe hó-khòaⁿ, m̄-kú lāi-bīn ok-to̍k tī-teh.
Chú ēng chit 7-khóan ê chai-ē giâm-giâm chek-pī in, sī ài in hóan-hóe. Nā ū 8-hok chiū kàu thian-kok, nā sái 7 ê chai-ê chiū kàu tē-ge̍k. Tē-ge̍k. Taⁿ Iâ-so͘ só͘ chek-pī ê lán m̄-chai ū chāi-lāi bô, chhiáⁿ hóan-séng !!
Chhî Chhun-seng
漢羅（Ùi原文改寫）
七個災禍（馬太23: 13-36.）
這站ê聖冊是耶穌責備遐个假好ê經學士kap法利賽人。今仔日也是thang做叫醒咱ê精。
佇耶穌ê時代，猶太國有3个教派，1.撒都該，2.伊事年，3.法利賽。
經學士，舊翻譯叫做讀冊人；in是解明舊約，thang講是註解ê先生；in kap祭司長老，有入法利賽教，所以有時講經學士，也thang指法利賽。法利賽3字就是希伯來語，意思是離別；就是離開眾人，家己立教派。
論in ê教徒kap教理寫佇下面，thang做參考：－
A. 教徒。 (1)自誇家己ê義，(2) ài坐高位，(3)看輕人，(4)常常佇街市祈禱，（馬太6:5.） (5) ài公所施祭，（馬太6:2.） (6)假外貌ài人呵咾，(7)對重流傳。(馬太7. 3-4) 參看馬可12:38-40.路加20: 1-47.
B. 教理。(1)萬事是神註定，(2)靈魂不滅，(3)死後有報應，(4)死後有koh活，(5)天使有好歹 (6)猶太人ê特長，（加拉太3:28.歌羅西3:11.） (7)倚靠亞伯拉罕ê功勞（馬太3:9）論假好ê經學士kap法利賽人有7个災禍：－
1. 毋信主（毋入天國）ê災禍。（馬太23:13.）
a. 阻擋人信主：「因為恁佇人ê面前關密天國」私傢ê意見lâm-sám假聖經ê讖語予人毋捌耶穌基督。拒絕耶穌ê教示，譭謗伊迷惑百姓。
b. 家己毋信續阻擋別人：「恁家己無入」別人若信主，就beh掠in、害in、趕in出會堂。（馬可12:4.，路加20:47.）
2. 引誘人入in ê到ê災禍。（馬太23:15.）
a. 傳猶太教佇異邦：「因為恁遍行水路、陸路」。
b. 入in ê教有2款：守割禮，凡事攏學猶太人。無受割禮干但信猶太教。
c. 引誘人ê手段：「既然入，假講in是好人，守正道、熱心招人入教。實在為著名利ê起見。（ài加添in ê黨，ài予in ê錢貯滇滇）
d. 地獄。（馬太23:15.）照施約瑟譯做「Ki-hun-ná」有指耶路撒冷城外ê欣暖山谷，這所在是teh燒死禽獸kap無清氣ê物。
e. 害人。「比恁加倍」In已經得著所ài，無用好教示人，予人袂曉行好，就放縱行歹比未入教以前khah害，所以予in做Ki-hun-ná ê囝，á是Ki-hun-ná ê人。
3. 濫糝咒詛ê災禍。（馬太23: 16-22.）論青暝ê做chhōa頭ê（馬太15:14）就是指in毋捌真理beh汰會chhōa人？
a. 毋信主就是睛暝（約翰9:49.）
b. 無認罪就是睛暝（約翰9:41.）
c. 若家己認戇親像睛暝就iáu有好ê機會。
d. 睛暝就是屬佇無學問，意思就是講：恁做經學士光明ê，目睭tìⁿ瞎，毋金、按呢就有濟毋肯認主。
論這7節是辯論咒詛，照猶太人若指khah大ê咒詛，著斷行（決斷行），按呢khah細就濫糝咒，in講咒詛殿物kap祭物著賠，若是咒詛殿kap祭壇就毋免。所以耶穌用（出20:7 ê意來應in，予in知in無對重大事，the濫糝咒詛。
4. 重小事看輕大事ê災禍。（馬太23: 23-24）
a. 薄荷、八角、麻芹，就是普通ê農產物kap藥物，in算這是小可律法無明記。
b. 十份抽一份。就是因為利未佇12支派中無產業thang得著著，來做殿ê路用。
c. 律法、公義、信實，這是大事，thang對重ê，in反轉放sak。
d. 蚊仔駱駝，就是猶太ê俗語，指起對重細看輕大。
這4項ê意思是指in teh所著行ê大事，反轉對重律法ê外皮。
5. 對重外皮ê災禍。（馬太23: 25-26.）這2節是指in重宗教ê禮數kap粹古早人ê流傳。（馬太7:3-4.）總是in ê心做歹，所以主用這？譬喻叫in tio̍h清氣內心做要緊。
6. 假好ê災禍。(馬太23:27-28.)
a. 粉白ê墓。猶太人一年一擺修理墓ài予伊好看，續予人知是無毋thang倚。
b. 骨頭。猶太人掠這做第一lah-sap；意思是講墓外好看，內面骨頭是lah-sap。 按呢來指法利賽人外貌好看，內面存不法。（羅馬1:26-32.）
7. 對重空空ê名ê災禍。（馬太22: 29-36.）
a. （23:29節）到耶穌ê時代古早墓已經濟濟歹lah，所以有人teh流行修理。法利賽人掠修理墓做自誇好名聲。
b. （23:30.）這節講in無親像in祖公刣死先知遐歹名。
c. （23:31節）這節指in有染著in祖公ê歹性。
d. （23:32節）這節講主是最大先知，in ài害伊thang干證in比in祖khah歹。
e. （23:43節）蛇是指狡獪kap惡毒，也指魔鬼。蛇ê外皮好看，毋過內面惡毒佇teh。
主用這7款ê災禍嚴嚴責備in，是ài in反悔。若有8福就到天國，若使7个知ê就到地獄。地獄。Taⁿ耶穌所責備ê咱毋知有在內無，請反省！！
徐春生