Hē-goānPermalink

文獻資訊Permalink

白話字（原文數位化）Permalink

HĒ-GOĀN

LÎM CHÈNG-KIAT

1968.12.01  1043-1044 ha̍p khan hō P.30

“Hē-goān” sī lâng tī Siōng-tè ê bīn-chêng, ka-kī chū-tōng hoat-chhut ū tiâu-kiāⁿ ê iok-sok; ū pau-hâm kiû-un kap kám-un ê chok-iōng.

Lâng tuì Siōng-tè hē-goān á-sī tuì lâng chiù-choā, chiū m̄-thang bô hêng. In-uī i siú só͘ hē ê goān ê oē, á-sī tuì chiù-choā ê oē lâi iok-sok, oāⁿ-oē lâi kóng, i tī só͘ chiù ê choā, á-sī só͘ hē ê goān í-keng sit-khì chū-iû.

Tiong-kok lâng choè chù-tiōng “Sìn-iōng”, sio̍k-gú kóng, “It-giân hòng-chhut, sù-má lân-tui” (一言放出, 四馬難追), nā-ū í-keng iok-sok ê chi̍t-kù oē bô-lūn tú-tio̍h jīm-hô sún-sit, lóng boē-sái-tit poē-poān. Choè seng-lí ê lâng siông-siông it-giân uî-tēng, choa̍t tuì bô uî-poē; ū lâng chí-pak uî-hun, tng kiáⁿ-jî toā-hàn bô-lūn chái-iūⁿ it-tēng tio̍h chiàu iok kiâⁿ. Ká-sú ū lâng poē-goān, chiū oē hō͘ lâng phuì-thâm phuì-noā, khoàⁿ-khin, oē hō͘ lâng jīm-tēng sī chi̍t ê bô siú sìn-iōng ê lâng.

Che sī Tiong-kok iu-liông ê bîn-cho̍k bí-tek, lán eng-kai tio̍h tī chit ê toē-ki téng lâi siú Siōng-tè ê kà-sī, bô-lūn tuì Siōng-tè hē-goān á-sī tuì lâng ê iok-sok, chhian-bān m̄-thang poē-biū, tio̍h chiàu chhuì só͘ kóng chhut ê it-chhè ê oē khì kiâⁿ.

Khó-sioh, kin-á-ji̍t ū choē-choē ê Ki-tok-tô͘, hō͘ chit ê o͘-àm poē-biū ê sî-tāi só͘ thoân-jiám, kóng-oē bô siú sìn-iōng, kap lâng lâi-óng tiōng-lī khin-gī (重利輕義), Ū lâng tēng-hun, kiat-hun, pi-phí ê bo̍k-te̍k ta̍t-tò, chiū kái-tû hun-iok, á sī lī-hun. Ū lâng tī Siōng-tè ê bīn-chêng sē-iok, tī chèng-lâng ê bīn-chêng li̍p-iok, kàu-sî iā ū lâng teh hoán iok, án-ni chit-khoán lâng sī bú-bān Siōng-tè, bô chun-tiōng lâng, tī Siōng-tè bīn-chêng tio̍h tam-tng ka-kī ê choē-gia̍t.

Kū-iok Sèng-keng choē-choē pái ū kì-chài, koan-hē “Hē-goān” ê sū, kî-tiong choè oē hō͘ lâng chú-ì ê, sī Ngá-kok, Iâ-hut-tha, Hap-ná chit saⁿ ê lâng.

1. Ngá-kok.

Tng Ngá-kok khi-phiàn i ê lāu-pē, i ê hiaⁿ-ko beh thâi i ê sî, i thâu chi̍t-pái lī-khui kò͘-hiong, lō͘-tô͘ iâu-oán ko͘-toaⁿ, tńg lâi kàu Lō͘-su (Pek-te̍k-lī) ê sî ēng chio̍h-thâu choè chím-thâu khùn. Tī bīn-bāng tiong Siōng-tè tuì i hián-hiān, i khoàⁿ-kìⁿ thiⁿ khui, thiⁿ-sài tī thui-téng khí-khí lo̍h-lo̍h, koh thiaⁿ-kìⁿ Siōng-tè tuì i kóng-oē, che sī i chhut-sì í-āu thâu chi̍t-pái ê kî-gū. (奇遇)

Ngá-kok khùn-chhíⁿ liáu-āu chiū hē-goān kóng: “Siōng-tè nā kap goá tī-teh, tī goá só͘ kiâⁿ ê lō͘ pó͘-hō͘ goá; koh hō͘ goá ū mi̍h thang chia̍h, ū saⁿ thang chhēng, hō͘ goá an-jiân tò-lâi goá ê pē ê chhù, chiū Iâ-hô-hoa tek-khak choè goá ê Siōng-tè. Goá só͘ khiā choè thiāu ê chio̍h beh choè Siōng-tè ê chhù; kìⁿ-nā Lí só͘ siúⁿ-sù goá ê, goá beh chiong cha̍p-hūn ê chi̍t-hūn hiàn hō͘ Lí.” (Chhòng-sè-kì 28：20-22).

Ngá-kok só͘ hē ê goān sī Chhut-goā pêng-an, chia̍h, chhēng, ēng lóng bô khoà-lū koh an-jiân tò-lâi pē ê chhù.

Ngá-kok ê lêng-sèng sī iáu cha̍p-hun ê iù-tī, só͘-í chiū hē-goān kóng Siōng-tè nā kái-koat i ê khùn-lân, chiū beh lia̍h Iâ-hô-hoa choè i ê Siōng-tè, koh ēng thiāu ê chio̍h choè Siōng-tè ê chhù, koh hiàn cha̍p-hūn-chi̍t.

Tī sin-nî lâng-lâng chin ài hē-goān, tī hun-in, ha̍k-gia̍p, sū-gia̍p, ke-têng, kiáⁿ-jî sun………nā tī kin-nî sūn-lī chiū beh cháiⁿ-iūⁿ, cháiⁿ-iūⁿ, cháiⁿ-iūⁿ.

āu-lâi Ngá-kok 20 nî chin-tn̂g ê seng-oa̍h, Siōng-tè kap i tī-teh, lóng pêng-an, bô khoà-lū chia̍h, chhēng, ēng, koh kiàn-li̍p ke-têng, kiáⁿ-jî choē-choē. Siōng-tè ū toā-toā chiok-hok i. Nā-sī i bô boē kì-ti̍t 20 nî chêng tī Pek-te̍k-lī ê só͘-chāi tuì Siōng-tè só͘ hē ê goān, i chiàu án-ni khì hit só͘-chāi hêng-goān.

1. Iâ-hut-tha: (Sū-su-kì 11：29－40)

Iâ-hut-tha só͘ hē ê goān, kap Ngá-kok só͘ hē ê goān, sèng-chit bô siāng-khoán.

A) Iâ-hut-tha só͘ hē ê goān sī bô pit-iàu ê ke-thiⁿ, in-uī Siōng-tè ê sîn í-keng kàng-îm tī i ê sin-chiūⁿ, pó-chèng i oē tek-sèng, cháiⁿ-iūⁿ i tio̍h koh lâi hi-seng i ê cha-bó͘-kiáⁿ? Che sī chhò-gō͘ bô pit-iàu ê hē-goān, ta̍t-tit lán choè kàm-kài.

B) Ká-sú hit-sî nā-sī i chhù-piⁿ ê gín-ná chhut-lâi hoan-gêng, i tio̍h siū hi-seng, án-ni chiū būn-toê lah.

Tâi-oân oē ū chi̍t kù: “Chiù-choā hō͘ pa̍t-lâng sí,” án-ni kiám sī eng-kai?

Ū chi̍t ê lâng ū siūⁿ beh chhoā soè-î, i chiū kî-tó kóng, “Siōng-tè ah, bîn-á-ji̍t goá nā iáu oa̍h-teh bô sí, chiū-sī lí chún goá thang khì chhoā.”

Lán m̄-thang chiong bô ì-gī, hoān-choē, chhò-gō͘ ê hē-goān kap Siōng-tè kún-chhiò, chit ê ta̍t-tit lán thang kéng-séng.

1. Hap-ná: (Sat-bó͘-jíⁿ siōng-koàn 1：9～11).

Tng Só-lô choè ông ê sî, Siōng-tè su-iàu chi̍t-uī “Ha̍p I sim-ì ê lâng” tuì soè-hàn kui I ê lâng, chhut-lâi ho̍k-heng hit ê sî-tāi.

Hap-ná ê kî-tó tú-tú ha̍p tī Siōng-tè ê sim-goan, tuì án-ni Siōng-tè siúⁿ-sù i chi̍t ê kiáⁿ-jîⁿ…Sat-bó͘-jíⁿ.

“Hē-goān” choa̍t-tuì m̄-sī kap Siōng-tè kóng tiâu-kiāⁿ, iā m̄-sī ēng chhiú-toāⁿ the̍h Siōng-tè ê un-sù, chhiáⁿ m̄-thang gō͘-iōng, gō͘-kái. In-uī Siōng-tè chai lâng sim-lāi só͘ ún-chông ê, tī I ê bīn-chêng it-chhè lóng sī lō͘-hiān, Siōng-tè hō͘ lán boē khi-phiàn tit, nā-sī beh khi-phiàn ê lâng, kiat-kó sī ka-kī phiàn ka-kī.Hap-ná ê hē-goān m̄-sī kóng, Lí nā sù goá chi̍t ê kiáⁿ-jî, goá chiū beh hō͘ i chiong-sin kui lí; lí nā bô sù goá chi̍t ê kiáⁿ-jî, goá chiū bô beh ho̍k-sāi lí. Nā-sī tng i tit-tio̍h Sat-bó͘-jíⁿ í-āu, i lóng bô táⁿ chiat-khàu (打折扣) àn-sî hêng-goān, koh Siōng-tè ia̍h bô tán i koh kî-kiû chiū koh sù i saⁿ ê kiáⁿ, nn̄g ê cha-bó͘-kiáⁿ (I Sat-bó͘-jíⁿ 2：21). Tuì án-ni thang chai, tī Siōng-tè kap Hap-ná tiong-kan, m̄-sī kóng tiâu-kiāⁿ, chiū-sī tuì tī Siōng-tè ê thiàⁿ kap i ê sìn-sim.

Ū lâng tú-tio̍h toā-pīⁿ, chiū kî-tó hē-goān kóng： “Siōng-tè ah! Lí nā hō͘ goá hó, goá tek-khak………” kiat-kó Siōng-tè ū sèng-siū i ê goān, i chiū boē kì-tit, chit-khoán bô hêng-goān ê lâng boē-chió.

Lâng boē-oē ēng hē-goān lâi chó-iū Siōng-tè ê sim-ì, chí ū oē tuì hē-goān lâi sêng-chiū Siōng-tè ê sim-ì.

Sin-iok ê Sèng-keng bô chhin-chhiūⁿ Kū-iok hiah-ni̍h chù-tiōng “hē-goān”, nā-sī Sin-iok só͘ chù-tiōng ê sī sêng-si̍t (Má-thài 5：37) kap hōng-hiàn (Lô-má 12：1), sī bô tiâu-kiāⁿ ê hōng-hiàn, pí ū tiâu-kiāⁿ ê hē-goān koh-khah suí.

Tī chit nî ê khai-sí, lán nā beh hē-goān, chiū tio̍h hō͘ lán koh chi̍t-pái tī Siōng-tè ê bīn-chêng choè bô tiâu-kiāⁿ ê hōng-hiàn.

漢羅（Ùi原文改寫）Permalink

下願

林政傑

1968.12.01  1043-1044合刊號P.30

「下願」是人佇上帝的面前，家己自動發出有條件的約束；有包含求恩佮感恩的作用。

人對上帝下願抑是對人咒誓，就毋通無行。因為伊守所下的願的話，抑是對咒誓的話來約束，換話來講，伊佇所咒的誓，抑是所下的願已經失去自由。

中國人做注重「信用」，俗語講，「一言放出，駟馬難追」，若有已經約束的一句話無論拄著任何損失，攏袂使得背叛。做生理的人常常一言為定，絕對無違背；有人指腹為婚，當囝兒大漢無論怎樣一定著照約行。假使有人背願，就會予人呸痰呸瀾，看輕，會予人認定是一个無守信用的人。

這是中國優良的民族美德，咱應該著佇這个地基等來守上帝的教示，無論對上帝下願抑是對人的約束，千萬毋通悖謬，著照喙所講出的一切的話去行。

可惜，今仔日有濟濟的基督徒，予這个烏暗悖謬的時代所傳染，講話無守信用，佮人來往重利輕義，有人訂婚，結婚，卑鄙的目的達到，就解除婚約，抑是離婚。有人佇上帝的面前誓約，佇眾人的面前立約，到時也有人咧反約，按呢這款人是侮慢上帝，無尊重人，佇上帝面前著擔當家己的罪孽。

舊約聖經濟濟擺有記載，關係「下願」的事，其中做會予人主意的，是雅各，Iâ-hut-tha， Hap-ná這三个人。

1.     雅各。

當雅各欺騙伊的老爸，伊的兄哥欲刣伊的時，伊頭一擺離開故鄉，路途遙遠孤單，轉來到路斯(伯特利)的時用石頭做枕頭睏。佇眠夢中上帝對伊顯現，伊看見天開，天使佇梯頂起起落落，閣聽見上帝對伊講話，這是伊出世以後頭一擺的期遇。(奇遇)

雅各睏醒了後就下願講：「上帝若佮我佇咧，佇我所行的路保護我；閣予我有物通食，有衫通穿，予我安然倒來我的父的厝，就耶和華的確做我的上帝。我所徛做柱的石欲做上帝的厝；見若你所賞賜我的，我欲將十份的一份獻予你。」(創世記28：20-22)。

雅各所下的願是出外平安，食，穿，用攏無掛慮閣安然倒來父的厝。

雅各的靈性是猶十分的幼稚，所以就下願講上帝若解決伊的困難，就欲掠耶和華做伊的上帝，閣用柱的石做上帝的厝，閣獻十份一。

佇新年人人真愛下願，佇婚姻，學業，事業，家庭，囝兒孫………若佇今年順利就欲怎樣，怎樣，怎樣。

後來雅各20年真長的生活，上帝佮伊佇咧，攏平安，無掛慮食，穿，用，閣建立家庭，囝兒濟濟。上帝有大大祝福伊。若是伊無袂記得20年前佇伯特利的所在對上帝所下的願，伊照按呢去彼所在還願。

1. Iâ-hut-tha：(士師記11：29－40)

Iâ-hut-tha所下的願，佮雅各所下的願，性質無siāng款。

A)    Iâ-hut-tha所下的願是無必要的加添，因為上帝的神已經降臨佇伊的身上，保證伊會得勝，怎樣伊著閣來犧牲伊的查某囝？這是錯誤無必要的下願，值得咱做鑑戒。

B)    假使彼時若是伊厝邊的囡仔出來歡迎，伊著受犧牲，按呢就問題啦。

台灣話有一句：「咒誓予別人死，」按呢kiám是應該？

有一个人有想欲chhoā細姨，伊就祈禱講，「上帝啊，明仔日我若猶活咧無死，就是你准我通去chhoā。」

咱毋通將無意義，犯罪錯誤的下願佮上帝滾笑，這个值得咱通警醒。

3.     Hap-ná：(撒母耳上卷1：9～11)。

當所羅做王的時，上帝需要一位「合伊心意的人」對細漢歸伊的人，出來復興彼个時代。

哈拿的祈禱拄拄合佇上帝的心願，對按呢上帝賞賜伊一个囝兒…撒母耳。

「下願」絕對毋是佮上帝講條件，也毋是用手段提上帝的恩賜，請毋通誤用，誤解。因為上帝知人心內所隱藏的，佇伊的面前一切攏是露現，上帝予咱未欺騙得，若是欲欺騙的人，結果是家己騙家己。哈拿的下願毋是講，你若賜我一个囝兒，我就欲予伊重新歸你；你若無賜我一个囝兒，我就無欲服事你。若是當伊得著撒母耳以後，伊攏無膽折扣(打折扣)按時還願，閣上帝亦無等伊閣祈求就閣賜伊三个囝，兩个查某囝(I 撒母耳2：21)。對按呢通知，佇上帝佮哈拿中間，毋是講條件，就是對佇上帝的疼佮伊的信心。

有人拄著大病，就祈禱下願講：「上帝啊！你若予我好，我的確………」結果上帝有承受伊的願，伊就袂記得，這款無還願的人袂少。

人袂會用下願來左右上帝的心意，只有會對下願來成就上帝的心意。

新約的聖經無親像舊約遐爾注重「下願」，若是新約所注重的是誠實(馬太5：37)佮奉獻(羅馬12：1)，是無條件的奉獻，比有條件的下願閣較?。

佇這年的開始，咱若欲下願，就著予咱閣一擺佇上帝的面前做無條件的奉獻。