聖地巴勒斯坦
Sèng-toē Pa-le̍k-su-thèng
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 趙天慈 Tiō Thian-chû |
| 卷期 | 台灣教會公報 |
| 卷期 | 第1031期 |
| 日期 | 1968/6 |
| 頁數 | 21-22 |
白話字（原文數位化）
Sèng-toē Pa-le̍k-su-thèng
Tiō Thian-chû
1968.06.01 1031 hō P.21~P.22
Pa-pia̍t ê thah(B.C. 2247 nî)
Tuì jîn-kháu ê ke-thiⁿ, chit cho̍k ê lâng boē tàng tiāⁿ-tiāⁿ toà siāng chi̍t só͘-chāi. Lâng ài thàm-hiám chhē khah hó ê só͘-chāi lâi khiā-khí, che sī jîn-luī ê pún-sèng. Lô-a-cho̍k, ún-tàng tô tiāⁿ-tiāⁿ toà tī A-lat-lia̍p soaⁿ-kha, soá-lâi soá-khì, āu-lâi soá khì tang-sì, ū chhē tio̍h Sī-ná ê toā pìⁿ-iûⁿ, chiū toà chia(Chhòng 11 chiuⁿ) . Sī-ná chiū-sī Bí-so͘-pho-tāi-bí pêng-goân, sī tī Pek-la̍t-hô kap Hi-tí-kiat ê tiong-kan toē. Chia ê thó͘-toē chin puî, siu-sêng chin hó, chuí, chháu lóng chiâu-pī, ha̍p tī bo̍k-tiok-gia̍p. Tī chia bu̍t-chit siōng ê hióng-siū pí tī soaⁿ-kan khah hong-hù, Lô-a-cho̍k chiū hō͘ chia ê thó͘-toē khip-tiâu-teh, koat-tēng tī chia khiā-khí.
Ji̍t goa̍t jû so, hoáⁿ leh í-keng kè kuí-nā pah nî, Siám ê tē saⁿ tāi sun Hi-pek ê sî-tāi lah! Tuì tī bu̍t-chit ê hióng-siū chin hong-hù, in ê jio̍k-thé seng-oa̍h khah jiâu-jī, nā sī cheng-sîn seng-oa̍h m̄-nā bô chìn-pō͘, koh-khah tò-thè. Chiū-sī in boē kì-tit chō-bu̍t Chú. Boē kì-tit toā chuí hoàn-lām ê sū, pâi-thoat kui-kú hoat-lu̍t ê kàu-io̍k, siūⁿ kóng hiah ê kèng-uì Siōng-tè ê tâng-phoāⁿ kéng-kái ê oē, kap in ê hêng-uî, hui-siông ê mâ-hoân. In ài kiâⁿ in chū-iû ê lō͘, choè in só͘ ài choè ê tāi-chì. In í-keng chìn-jip tī tô-khì(陶器)sî-tāi, ēng nî-thô͘ choè sì-sì kak-kak ê thô͘-kat, ēng hé lâi sio, hō͘ i chiâⁿ-choè tēng koh ióng ê chng-á. In siūⁿ kóng tio̍h lâi khí chi̍t chō siâⁿ, chiū chhio̍k-thô͘ sio chng lâi khí, tiāⁿ tio̍h chin chheng-sóng koh an-ún. In chiū koh kè-e̍k khí chi̍t chō koân kah tú thiⁿ ê thah(Ziggurat)hō͘ i chiâⁿ-choè sè-kài ê kî-koan, choè Lô-a-cho̍k ê tiong-sim, hông-chí tâng cho̍k ê sì-soàⁿ khì pa̍t-uī. Kang-thêng-su chiū uī-tô͘ siat-kè, tio̍k-chhiú heng-kang khí-chō. In boē-kì-tit Siōng-tè bat chiok-hok in tio̍h siⁿ-thoàⁿ chhiong-moá koán-lí toē-chiūⁿ. Nā-sī in chō thah sī ài pó-chhî siā-hoē thoân-kiat, ài kiàn-siat chi̍t ê pau-koat choân-toē ê toā kok, hō͘ Pa-piat chiâⁿ-choè toā tè-kok ê siú-to͘, hō͘ sè-kài lóng khoàⁿ-tio̍h i ê hâng-ngó͘. Tī Thong-thian-thah ê téng-chàn, uī-tio̍h kì-liām chiah ê hoat-khí-jîn, ū khek-chio̍h li̍p-pi, kì-liām in ê kong-lô, hō͘ in ê miâ-siaⁿ éng-kiú lâu teh!
Kiám-chhái chit sî ê Sī-ná lâng, bô tì-ì tī toā-chuí āu Siōng-tè kap in chó͘-sian só͘ li̍p ê iok, lia̍h toā-chuí hoàn-lām sī ngó͘-gū jiân ê sū. Toā-chuí liáu-āu, Lô-a iok oa̍h 350 nî, Siám iā iáu oa̍h 500 tang, tī chiah-nih kú ê tiong-kan, in ū kàu-gia̍h ê ki-hoē thang bat Siōng-tè ê sū, kap kè-khì lia̍t-chó͘ ê le̍k-sú. Nā-sī in m̄-goān thiaⁿ ge̍k-ní ê chin-lí, bô siūⁿ Siōng-tè tuì A-tong ê lîn-ài, kap Lô-a só͘ li̍p chû-pi ê iok. Hoán-tńg siūⁿ Siōng-tè bô thiàⁿ-sim, kiông-pek A-tong chhut Ai-tiân ê lo̍k-hn̂g, í-āu koh ēng chuí bia̍t-bô sè-chiūⁿ ê lâng kap oa̍h-mi̍h. M̄-nā bô kám-siā Siōng-tè ê sim-chêng, tian-tò ū oàn-hūn Siōng-tè ê cheng-sîn. Tng in án-ni teh li̍p-lūn kái-soat, iā ài beh kiàn-tì chi̍t ê kap Siōng-tè bô koan-hē ê sū-gia̍p. Sui-jiân in tiong-kan ū lâng kèng-uì Siōng-tè, khí-thâu bô chàn-sêng chit ê kè-e̍k, nā-sī in hō͘ lâng khi-phiàn, á-sī hō͘ sè-le̍k ap-pek, iā tio̍h chham-ka in ê kang-chok. Siōng-tè iā bô suî-sî chó͘-tòng in ê kè-e̍k, hêng-hoa̍t chiah ê pháiⁿ-lâng, lâu ki-hoē hō͘ in thang hoán-hoé jīn-choē, hòng-khì chit khoán ê gû-gōng ê kang-chok. Nā-sī in toā-táⁿ chhiong-thian, hoán-khòng Siōng-tè ê chí-ì, si̍t-hêng kàu-té. Siōng-tè nā bô chó͘-chí in, sêng-kong khí-lâi, chiong-lâi ê sè-kài ún-tàng hō͘ in thiat-tí phò-hoāi, chiū Siōng-tè ê toē-uī kui tī tá-lo̍h? Jû-kó iông-ún in hoat-tián chìn-hêng, in tit-tio̍h sè-bīn liáu-āu, tek-khak tuì toē-chiūⁿ pâi-thek kong-gī, hô-pêng, hēng-hok kap an-choân. iā siat-hoat ha̍p tī ka-tī chū-su ê lu̍t-hoat lâi tāi-thè Siōng-tè ê sèng-kiat, kong-gī, liông-siān ê tián-chiong(典章).
Tng in ê kang-sū teh chìn-hêng ê sî, sūn-lī ê kang-sū bô thêng-chí boē sái-tit lah! Siōng-tè ēng i ê koân-lêng hō͘ chit ê chō thah ê kang-chok lo̍k-khong. Thah í-keng khí chin koân lah! Thah-téng ê lâng uī-tio̍h ài kap ē-bīn ê lāng kóng-oē, muí chàn to ū phài chi̍t ê thoân oē ê lâng. Téng-chân ê lâng só͘ khiàm-ēng ê chhâi-liāu, á-sī iú-koan kang-thêng ê chí-sī, chi̍t hāng chi̍t hāng thoân-khí thoân-lo̍h; in tng teh chí-sī thoân-ta̍t ê sî-hāu, in ê giân-gú pàin loān lah! Ē-bīn só͘ sàng ê chhâi-liāu put-ha̍p téng-chân ê lō͘-ēng, ē-chân só͘ thoân-ta̍t ê siong-hoán, tuì án-ni in hūn-loān kiaⁿ-hiâⁿ choè-hoé lài, it-chhè ê kang-chok lóng thêng-tùn boē tit chìn-hêng, in boē thang koh hia̍p-le̍k ha̍p-chok. Chiah ê lâng lóng m̄-chāi siáⁿ goân-in, thài oē án-ni siⁿ-chhut gō͘-hoē. In chāi tī siū-khì kap choa̍t-bāng ê tiong-kan, soà saⁿ chek-mē, nā-sī lí kóng goá put-tóng, khí-thâu sī hia̍p-le̍k ha̍p-chok, taⁿ soà sio-phah lâu huih soah-bé. Thiⁿ-téng hoat-chhut chheh-luî sih-nà, piáu-pêng Siōng-tè bô hoaⁿ-hí, chiong thah phah chhuì, ka-la̍uh moá toē-bīn. Chit sî in chiah thé-giām tio̍h thiⁿ-téng si̍t-chāi ū chi̍t uī chiáng-koán bān-iú ê Siōng-tè, nā sī í-keng tî lah!
Che sī Lô-a ê toā-kiáⁿ Siám ê tē 3 tāi sun Hi-pek ê sî-tāi, iok-lio̍k Chú chêng 2247 nî ê sū. Tuì chia khí in-uī gian-gú bô saⁿ-tâng, Lô-a 3 ê kiáⁿ ê kiáⁿ-sun, chiàu in ê gú-giân hun-khui khiā-khí tī ta̍k só͘-chāi. Tuì chia khí Sèng-keng ēng Lô-a ê toā-kiáⁿ Siám ê hō͘-è choè ti̍t-hē, lóng ū kì-lio̍k tī-teh(Chhòng 10:21-31,11:10-32;Thài 1:2-17;Lō͘ 3:23-38). Nā-sī Hâm kap Ngá-hut ê kiáⁿ-sun bô thoân hē-thóng, sì soèⁿ tī A-se-a, A-hui-lī-ka kap Au-lô͘-pa 3 toā chiu, sui-jiân sī tâng chó͘ tang chong, m̄ kú tī in tiong-kan chiàn-loān bô sî soah, chin khó-lîn.
Liat-uī! Kin-á-ji̍t iā iáu ū lâng teh chō koân thah, in sī kin-kù kho ha̍k ê ká-tēng lâi kiàn-li̍p in ê ha̍k-soat. Kū-choa̍t Siōng-tè só͘ khé-sī ê Sèng-keng, káⁿ phoe-phêng Siōng-tè tō-tek ê chèng-tī, biáu-sī I ê lu̍t-hoat, khoa-kháu lâng ê lí-lūn choè oân-choân. Hiān-chāi choē-choē lâng chí-ū tui-kiû sè-kan ê châi-hù, koân-le̍k, miâ-siaⁿ, siūⁿ tuì chit ê oē tit kiàn-chō ka-kī ê thian-tông. In thàn ka-kī ê ì-sù kóng chhut khi-phiàn lâng ê oē,chián-tah jîn-koân, bô kò͘ Siōng-tè ê koân-ui. Chit khoán kiau-ngō͘ ê lâng, he̍k-chiá chi̍t sî tit-tio̍h koân-lī, tī i ê sū-gia̍p chiām-sî iā oē tit-tio̍h sêng-kong iā-káⁿ, nā sī kiat-kó sī sit-bāng kan pi-chhám.
Siōng-tè sím-phoàⁿ ê sî ná kūn-oá, Siōng-tè teh kàm-chhat khoàⁿ lâng teh chhòng siáⁿ-hoē? I chì-koân ê koân-ui tek-khak beh hián-hiān, kiau-ngō͘ ê kông-bông, tek-khak oē soah. Sèng-keng kì-chài kóng, Iâ-hô-hoa tuì thiⁿ teh khoàⁿ, I kàm-chhat lóng-chóng ê sè-kan lâng, I tuì I khiā-khí ê só͘ chāi ǹg goā-bīn, khoàⁿ toē-chiūⁿ it-chhè khiā-khí ê peh-sìⁿ（Si 33:13, 14）. Iâ-hô-hoa hō͘ lia̍t-pang ê kè-e̍k kui tī khang-khang, hō͘ peh-sèⁿ só͘ siūⁿ ê bô kong-hāu. Iâ-hô-hoa ê kè-e̍k éng-oán khiā-chāi, I ê sim só͘ siūⁿ ê, kàu bān sè-tāi siông-siông tī-teh（Si 33:10,11） （Thāi-sio̍k）
漢羅（Ùi原文改寫）
聖地巴勒斯坦
趙天慈
1968.06.01 1031號P.21~P.22
巴別的塔(B.C.2247年)
對人口的加添，這族的人袂當定定蹛像一所在。人愛探險揣較好的所在來徛起，這是人類的本性。Lô-a-族，穩當逃定定蹛佇A-lat-lia̍p山跤，徙來徙去，後來徙去東勢，有揣著Sī-ná的大變樣，就蹛遮(創11章) 。Sī-ná就是美索不達美(Bí-so͘-pho-tāi-bí)平原，是佇Pek-le̍k-hô佮希底節(Hi-tí-kiat)的中間地。遮的土地真肥，收成真好，水，草攏齊備，合佇牧逐業。佇遮物質上的享受比佇山間較豐富，Lô-a-族就予遮的土地吸牢咧，決定佇遮徛起。
日月如梭，晃咧已經過幾若百年，Siám的第三代孫希伯的時代lah！對佇物質的享受真豐富，in的肉體生活較饒裕，若是精神生活毋但無進步，閣較倒退。就是in袂記得造物主。袂記得大水氾濫的事，pâi-thoat規矩法律的教育，想講遐的敬畏上帝的同伴警戒的話，佮in的行為，非常的麻煩。In愛行in自由的路，做in所愛做的代誌。In已經進入佇陶器(陶器)時代，用黏土做四四角角的土墼，用火來燒，予伊成做tēng閣勇的磚仔。In想講著來起一座城，就搦土燒磚來起，定著真清爽閣安穩。In就閣計畫起一座懸甲拄天的塔(Ziggurat)予伊成做世界的奇觀，做Lô-a-族的中心，防止同族的四散去別位。工程師就畫圖設計，著手興工起造。In袂記得上帝捌祝福in著生湠充滿管理地上。若是in造塔是愛保持社會團結，愛建設一個包括全地的大國，予巴別成做大帝國的首都，予世界攏看著伊的行伍。佇通天塔的頂層，為著記念遮個發起人，有刻石立碑，記念in的功勞，予in名的聲永久留咧！
檢采這時的Sī-ná人，無致意佇大水後上帝佮in祖先所立的約，掠大水氾濫是偶遇然的事。大水了後，Lô-a約活350年，Siám也猶活500冬，佇遮爾久的中間，in有夠額的機會通捌上帝的事，佮過去列祖的歷史。若是in毋願聽逆耳的真理，無想上帝對亞當的仁愛，佮Lô-a所立慈悲的約。反轉想上帝無疼心，強迫亞當出伊甸的樂園，以後閣用水滅無世上的人佮活物。毋但無感謝上帝的心情，顛倒有怨恨上帝的精神。當in按呢咧立論解說，也愛欲建置一個佮上帝無關係的事業。雖然in中間有人敬畏上帝，起頭無贊成這個計畫，若是in予人欺騙，抑是予勢力壓迫，也著參加in的工作。上帝也無隨時阻擋in的計畫，刑罰遮個歹人，留機會予in通反悔認罪，放棄這款的愚戇的工作。若是in大膽沖天，反抗上帝的旨意，實行到底。上帝若無阻止in，成功起來，將來的世界穩當予in徹底破壞，就上帝的地位歸佇佗落？如果容允in發展進行，in得著勢面了後，的確對地上排斥公義，和平，幸福佮安全。也設法合佇家己自私的律法來代替上帝的聖潔，公義，良善的典章(典章)。
當in的工事咧進行的時，順利的工事無停止袂使得lah！上帝用伊的權能予這個造塔的工作落空。塔已經起真懸lah！塔頂的人為著愛佮下面的人講話，每層都有派一個傳會的人。頂層的人所欠用的材料，抑是有關工程的指示，一項一項傳起傳落；in當咧指示傳達的時候，in的言語變亂lah！下面所送的材料不合頂層的路用，下層所傳達的相反，對按呢in混亂驚惶做伙來，一切的工作攏停頓袂得進行，in袂通閣協力合作。遮個人攏毋知啥原因，太會按呢生出誤會。In在佇受氣佮絕望的中間，紲相責罵，若是你講我不懂，起頭是協力合作，今紲相拍流血煞尾。天頂發出chheh雷爍爁，piáu-pêng上帝無歡喜，將塔拍碎，交落滿地面。這時in才體驗著天頂實在有一位掌管萬有的上帝，若是已經遲lah！
這是Lô-a的大囝Siám的第3代孫希伯的時代，約略主前2247年的事。對遮起因為言語無相同，Lô-a 3個囝的囝孫，照in的語言分開徛起佇逐所在。對遮起聖經用Lô-a的囝Siám的後裔做直系，攏有記錄佇咧(Chhòng 10：21-31，11：10-32；太1：2-17；Lō͘ 3：23-38)。若是Hâm佮雅弗的囝孫無傳系統，四soèⁿ佇亞西亞，亞非利加佮歐羅巴3大洲，雖然是同祖同宗，毋久佇in中間戰亂無時煞，真可憐。
列位！今仔日也猶有人咧造懸塔，in是根據科學的假定來建立in的學說。拒絕上帝所啟示的聖經，敢批評上帝道德的政治，藐視伊的律法，誇口人的理論做完全。現在濟濟人只有追求世間的財富，權力，名聲，想對這個會得建造家己的天堂。In趁家己的意思講出欺騙人的話，踐踏人權，無顧上帝的權威。這款驕傲的人，或者一時得著權利，佇伊的事業暫時也會得著成功也敢，若是結果是失望kan悲慘。
上帝審判的時那近倚，上帝咧鑑察看人咧創啥會？伊至懸的權威的確欲顯現，驕傲的kông-bông，的確會煞。聖經記載講，耶和華對天咧看，伊鑑察攏總的世間人，伊對伊徛起的所在向外面，看地上一切徛起的百姓（詩33：13，14）。耶和華予列邦的計畫歸佇空空，予百姓所想的無功效。耶和華的計畫永遠徛在，伊的心所想的，到萬世代常常佇咧（詩33：10，11） （待續）