KÒ͘-SŪ: Chīn-tiong ū gī ê tōng-bu̍t

文獻資訊

項目 資料
作者 拾穗生
卷期 台灣教會公報
卷期 第990號
日期 1966/9
頁數 1

白話字(原文數位化)

KÒ͘-SŪ: Chīn-tiong ū gī ê tōng-bu̍t

拾穗生

1966.09.15 Khioh Be̍h-suī第23期 P.1-2

Chīn-tiong koh ū gī ê tōng-bu̍t

Kó͘-chá ū chi̍t ê lâng, bô joā-choē chîⁿ, ēng chhun tām-po̍h chiū chhut-khì sì-koè kiâⁿ. Kàu chi̍t ê chng-siā, khoàⁿ-kìⁿ chi̍t kûn ê gín-ná uî tī hia hoā-hoā-kiò, chiū oá-khì khoàⁿ, hiah ê gín-ná lia̍h chi̍t chiah soè-chiah niáu-chhú (ge̍h-chhú) teh chhòng-tī hō͘ i thiàu-bú, lí khoàⁿ, koh oē thiàu-bú, chin sim-sek. I khoàⁿ liáu khó-lîn, kiò in m̄-thang án-ni, pàng i khì, goá chiah chîⁿ hō͘ lín, chin-chiàⁿ chîⁿ hō͘ in, in chiū kā pàng-khì, hit chiah niáu-chhú phe-miā cháu nǹg tuì niáu-chhú khang ji̍p-khì.

Chit ê lâng chiū koh kiâⁿ kàu pa̍t ê hiuⁿ-siā, khoàⁿ hiah ê gín-ná lia̍h chi̍t chiah kâu, bián-kióng i chhin-chhiūⁿ lâng nn̄g kha khiā khí-lâi thiàu-bú, thiàu kàu chhoán boē lī, in chiah lâi chhiò. I koh chîⁿ hō͘ in, kiò in kā pàng-khì. Kàu tē 3 ê hiuⁿ-siā, hiah ê gín-ná lia̍h chi̍t chiah hîm hō͘ i thiàu-bú, hit chiah hîm hiⁿ-hiⁿ-chhan, in chiah lâi toā hoaⁿ-hí. Hit ê lâng koh chiong chîⁿ kā i boé, pàng i khì, hit chiah hîm oē thang koh 4 kha kiâⁿ lō͘, chin hoaⁿ-hí cháu khì. Hit ê lâng só͘ chhun tām-po̍h-á chîⁿ lóng ēng liáu-liáu, tē-á lāi chhun bô chi̍t chiam chîⁿ. I chiū siūⁿ ông ê kim-khò chin-choē chîⁿ, bô teh ēng, goá tī chia teh-beh gō sí, lâi kā the̍h tām-po̍h, āu-lâi nā ū thàn chiah hêng i, siūⁿ án-ni, chiū ji̍p-khì the̍h. Beh chhut-lâi ê sî hō͘ lāi-bīn ê lâng lia̍h-tio̍h, kóng che sī chha̍t-á, thoa khì chhâi-phoàⁿ-só͘ phoàⁿ-koat, kā i hē tiàm siuⁿ-á-lāi pàng chuí lâu, siuⁿ-á-koà ó͘ chi̍t-khang chi̍t-khang, hō͘ khong-khì oē thang ji̍p-khì, lāi-bīn hē chi̍t poe chuí kap chi̍t tè mī-pau, chit kha siuⁿ tiàm chuí-bīn phû-lâi phû-khì, tī lāi-bīn ê lâng chin hoân-ló, thiaⁿ-kìⁿ só͘ ê só͘-chāi hia khè kàu khia̍t-khia̍t-kiò, koh thiaⁿ phīⁿ-khang teh chhoán ê siaⁿ. Hut-jiân-kan hit ê só chiū khui, koà thiàu khí-lâi, khoàⁿ-kìⁿ niáu-chhú, kâu, hîm lóng tī hia, chiū chai he sī in chhòng--ê, in-uī beh pò-tap i ê un, tāi-ke siû lâi beh kiù i, taⁿ m̄-chai beh ēng sím-mi̍h hoat-tō͘, choè-hoé chham-siông. Khoàⁿ tio̍h chi̍t tè pe̍h chio̍h-thâu tī chuí-bīn phû chi̍t-ē, tîm chi̍t-ē, tuì téng-bīn lâu--lâi, hit tè chio̍h-thâu oán-jiân chhin-chhiūⁿ koe-nn̄g ê khoán, hîm chiū kóng, Chit lia̍p lâi chin hó, chin kî-koài ê chio̍h-thâu, nā ū chit lia̍p, beh ài sím-mi̍h lóng oē tit-tio̍h. Hit ê lâng tuì hit lia̍p chio̍h-thâu khioh kí-lâi, chhiú gīm-teh; kiû ài tit-tio̍h chin suí ê tiâⁿ-hn̂g, kiong-tiān, chhù-the̍h. Hut-jiân-kan i chē tī kiong-tiān ê lāi-bīn, sì-uî ê tiân kap chhù lóng chin suí, khoàⁿ to khoàⁿ boē siān.

Koh bô joā-kú, ū seng-lí lâng tuì hia keng-kè, tāi-ke kóng, Lí khoàⁿ, chiah suí ê chhù-the̍h, í-chêng lán tuì chia kè ê sî sī khoe, soa-po͘. Seng-lí lâng sī ài khoàⁿ mi̍h ê lâng, chiū sio-chio ji̍p-khì lāi-bīn khoàⁿ, mn̄g hit ê lâng, chiah-nih suí ê chhù án-choáⁿ hiah kín chiū khí hó. Hit ê lâng ìn, Che m̄-sī goá khí--ê, sī goá chit tè kî-koài ê chio̍h choè chiâⁿ ê. Seng-lí lâng koh mn̄g, Sī sím-mi̍h chio̍h? I chiū khì the̍h lâi hō͘ in khoàⁿ, seng-lí lâng khoàⁿ liáu chin ài, kóng, Lâi boē goá hó bô? Chit tè chio̍h nā hō͘ goá, goá chiong só͘ ū chiah-nih suí ê mi̍h lóng hō͘ lí. Hit ê lâng khoàⁿ pâi tī i bīn-chêng hiah ê mi̍h, ba̍k-chiu soà n̄g--khì, sim-koaⁿ soà bê--khì, boē choè chú, siūⁿ hiah ê mi̍h khah ta̍t chîⁿ, chiū chiong hit tè chio̍h kā oāⁿ.

Hit tè chio̍h lī-khui hit lâng ê chhiú, i ê hēng-hok chiū lóng bô--khì, suî-sî chiàu-kū só͘ tī hit kha siuⁿ ê lāi-bīn, tī khoe ê chuí-bīn teh phû, só͘ ū ê-mi̍h sī chuí chi̍t poe, mi-pau chi̍t tè. Niáu-chhú, kâu, hîm chiah ê tiong-gī ê tong-bu̍t, khoàⁿ tio̍h chit ê lâng koh tú-tio̍h pháiⁿ-ūn, chiū lâi beh pang-chān i. M̄-kú chit pái só chiū kòng boē khui, in-uī pi chêng koh-khah ióng. Him chiū kóng, Nā bô hit tè chio̍h lâi, sī bô hoat-tō͘. Chit ê sî-chūn seng-lí lâng tiàm tī kiong-tiān ê lāi-bīn, chiah ê tōng-bu̍t saⁿ-kap khì, kàu tī kiong-tiān ê piⁿ-á, hîm tuì niáu-chú kóng, Lí tuì só-sî khang kā khoàⁿ, lāi-bīn sī sím-mi̍h khoán, lí khah soè chiah, lâng khah boē chù-ì. Niáu-chhú thiaⁿ i ê chhuì, khoàⁿ liáu chiū tò-tńg lâi kā i kóng, bô chhái-kang, goá khoàⁿ hit tè chio̍h ēng âng toà-á pa̍k, tiàu tī kiàⁿ-tâi ê ē-bīn, téng-bīn nn̄g chiah toā chiah niau, ba̍k-chiu kim-kim tī hia teh kò, thiaⁿ tio̍h án-ni, in ê tâng-phoāⁿ chiū kóng, Bô iàu-kín, lán koh chi̍t pái ji̍p-lâi khì, thèng-hāu chú-lâng ji̍p-khì pâng-keng tó tī bîn-chhn̂g, thèng-hāu kàu i khùn-khì, pê khí-khi bîn-chhn̂g-téng, phīⁿ kā nih chi̍t-ē, thâu-khak ê thâu-mn̂g kā giat hō͘ i tn̄g, niáu-chhú thiaⁿ in tâng-phoāⁿ ê chhuì, ji̍p-khì chiàu án-ni choè. Chú-lâng ba̍k-chiu thí-khui, phīⁿ jê-jê leh, chin siūⁿ-khì, lín bô lō͘-ēng, niáu-chhú lâi kā goá ê thâu-mn̂g, lín tìⁿ m̄-chai, nn̄g chiah niau chiū kā koáⁿ-koáⁿ chhut-khì, taⁿ niáu-chhú tek-sèng lah.

Keh mî khoàⁿ-kìⁿ chú-lâng ji̍p-khì khùn, niáu-chhú koh bùn ji̍p-khì pâng-keng, tuì tiàu hit tè chio̍h ê toà-á, piàⁿ miā chhut-la̍t kā i kā, kàu-bé kā tn̄g choè nn̄g tè, niáu-chhú chiū chit pō͘ chi̍t-pō͘ ûn-á thoa chhut-khì, chin thang thiàⁿ chit chiah soè chiah niáu-chhú oē thang choè chit hō toā tāi-chì. Niáu-chhú chiū tuì tī hia tán hit chiah kâu, kóng, Lí chhut toā la̍t kā thoa-khì, che tuì hit ciah kâu sī bô būn-toê. Kâu tuì chio̍h-thâu the̍h-teh, nn̄g chiah tuì khoe-á khì, kâu kóng lâi kàu chia, beh án-choáⁿ chiah oē thang khì kàu hit kha siuⁿ hia. Hîm kóng, koáⁿ-kín lâi-khì, goá chiah lo̍h khì siû, kâu pêng-iú lí khiâⁿ tiàm goá ka-chiah téng, nn̄g chhiú khîⁿ hō͘ i tiâu, m̄-thang poa̍h lo̍h-khì, hit tè chio̍h chiah kâm tiàm chhuì-lāi. Niáu-chhú pêng-iú, lí chē tiàm goá chiàⁿ-pêng ê hī-khang lāi, chiàu án-ni goá siû lâi-khì. Kè bô joā-kú, tāi-ke tiām-tiām, hîm chiū ài kóng-oē, kâu ah! lán tāi-ke chin siong-hó ho͘N3? Lí siūⁿ cháiⁿ-iūⁿ? Kâu tiām-tiām bô ìn i. Lí sī án-choáⁿ boē ìn poàⁿ kù, boē ìn ê lâng sī toā gōng-hó͘. Kâu chiū kóng, Beh ìn to boē sái ìn-tit, chhuì kâm chi̍t tè chio̍h-á, chhuì khui chio̍h chiū ka-la̍uh lo̍h-khì, che sī lí chi̍t ê lâng choè--ê. Hîm chiū kóng, Hó, hó, lí tiām-tiām, siūⁿ khoàⁿ ū sím-mi̍h hoat-tō͘ bô? Saⁿ ê chiū chham-siông, chiong suí-koe-á, chhiⁿ-ioh-á, it-chhè tiàm tī chuí-lāi ê tōng-bu̍t lóng kiò-kiò lâi, kā in kóng, ū chin ióng ê tuì-te̍k teh lâi, lín tāi-ke khì khioh chio̍h-thâu, khioh khah choē leh, goán beh choè chio̍h-chhiûⁿ kā lín pó-hō͘. Kóng án-ni, in hiah ê tōng-bu̍t chin kiaⁿ, chiū sì-koè khì khioh. Hit tiong-kan chi̍t chiah puî-puî chin toā chiah lāu suí-koe kóng, Ti khoe-toé chin chhim ê só͘-chāi siû kí-lâi, tiā-ke tī hia só͘ thèng-hāu teh ǹg-bāng hit tè kî-koài pa̍k âng toà-á ê chio̍h, i tuì hit tiâu âng toà-á kā teh siû lâi, hîm khoàⁿ tio̍h chiū an-sim kóng, khiàm-ēng ê mi̍h ji̍p chhiú lah, tuì hit chiah suí-koe the̍h lâi ê mi̍h kā chiap khí-lâi, chiū kā in kóng, taⁿ chin-choē lah, tāi-ke tò-khì hio̍h khùn. Saⁿ lâng suî-sî lo̍h-khì hit kha siuⁿ hia, siū tio̍h hit tè chio̍h ê tì-ìm, siuⁿ-á koà chiū khui, thiàu khí-lâi, hit ê lâng tú-á mī-pau chia̍h liáu, chuí iā lim liáu, gō kàu poàⁿ sí. I tuì chit tè chio̍h-thâu gīm-teh, chiū chhin-chhiūⁿ í-chêng hiah ióng, tiâⁿ nih ū kiong-tiān, iā ū chin suí ê chhù, chiàu i ê sim-goān ji̍p-khì khiā, tī hia bô khiàm chi̍t hāng teh kè ji̍t, saⁿ chiah tōng-bu̍t iā tiàm i chhù-lāi, kè hēng-hok ê seng-oa̍h.

漢羅(Ùi原文改寫)

故事:盡忠有義ê動物

拾穗生

1966。09。15拾麥穗第23期 P。1-2

盡忠koh有義ê動物

古早有一個人,無偌濟錢,用chhun淡薄就出去四界行。到一個庄社,看見一群 ê 囡仔圍tī hia hoā-hoā-叫,就oá-去看, hiah-ê 囡仔掠一隻細隻老鼠(月鼠) teh 創治 hō͘伊跳舞,你看, koh會跳舞,真心適。伊看了可憐叫in m̄-thang án-ni,放伊去,我chiah錢hō͘ 恁,真正錢hō͘ in, in就kā放去, hit隻老鼠phe命走nǹg tuì老鼠孔入去。

這個人就koh行到別ê鄉社,看hiah-ê 囡仔掠一隻猴,勉強伊親像人兩腳khiā起來跳舞,跳到喘boē離, in chiah來笑。伊koh錢hō͘ in,叫in kā放去。到第三個鄉社, hiah-ê 囡仔掠一隻熊hō͘伊跳舞, hit隻熊hiⁿ-hiⁿ-chhan, in chiah來大歡喜。 Hit-ê人koh將錢kā伊買,放伊去, hit隻熊會 thang koh 4 腳行路,真歡喜走去。 Hit-ê人所chhun淡薄仔錢攏用了了,袋仔內chhun無一針錢。伊就想王ê金庫真濟錢,無teh用,我tī chia teh-beh餓死,來kā 提淡薄,後來若有趁 chiah還伊,想án-ni,就入去提。 Beh出來ê時hō͘內面ê人掠tio̍h,講這是賊仔, 拖去裁判所判決, kā伊hē tiàm 箱仔內放水流, 箱仔蓋 挖一孔一孔, hō͘空氣會 thang入去,內面hē一杯水kap一塊麵包, chit kha 箱 tiàm水面浮來浮去, tī內面ê人真煩惱,聽見所ê所在hia khè到khia̍t-khia̍t-叫, koh聽鼻孔teh喘ê聲。忽然間hit-ê 鎖就開, 蓋跳起來,看見老鼠,猴,熊攏tī hia,就知he是in chhòng--ê,因為beh報答伊ê恩,大家泅來beh救伊, taⁿ m̄知beh用甚麼法度,做伙參詳。看tio̍h一塊白石頭tī水面浮一下,沉一下, tuì頂面流來, hit塊石頭宛然親像雞卵ê款,熊就講:這粒來真好,真奇怪ê石頭,若有這粒, beh ài甚麼攏會得tio̍h。 Hit-ê人tuì hit 粒石頭拾起來,手gīm-teh;求ài得tio̍h真suí ê 庭園,宮殿,厝宅。忽然間伊坐tī宮殿ê內面,四圍ê 田 kap厝攏真suí,看to看boē倦。

Koh無偌久,有生理人tuì hia經過,大家講:你看, chiah suí ê厝宅,以前咱tuì chia過ê時是溪, 山埔。 生理人是ài看物ê人,就相招入去內面看,問hit-ê人, chiah-nih suí ê厝按怎 hiah kín就起好。 Hit-ê人應,這m̄是我起--ê,是我這塊奇怪ê石做成ê。 生理人koh問,是甚麼石?伊就去提來hō͘ in看, 生理人看了真愛,講:來賣我好無? 這塊石若hō͘我,我將所有chiah-nih suí ê物攏hō͘你。 Hit-ê人看排tī伊面前hiah-ê物,目睭soà 暈--去,心肝soà迷--去, boē做主,想hiah-ê物khah 值錢,就將hit塊石kā換。

hit塊石離開hit人ê手,伊ê幸福就攏無--去,隨時照舊鎖tī hit kha 箱 ê內面, tī 溪 ê水面teh 浮,所有ê-物是水一杯, 麵包一塊。 老鼠,猴,熊chiah-ê忠義ê 動物,看tio̍h 這個人koh tú-tio̍h 歹運,就來beh幫贊伊。 M̄-kú 這擺 鎖就摃 boē 開,因為比前koh-khah 勇。 Him就講:若無hit塊石來,是無法度。 這個時陣 生理人tiàm tī宮殿ê內面, chiah-ê動物相kap去,到tī宮殿ê邊á,熊tuì老鼠講:你tuì鎖匙孔 kā看,內面是甚麼款,你khah細隻,人khah boē注意。 老鼠聽伊ê嘴,看了就倒轉來kā伊講,無彩工,我看hit塊石用紅帶仔縛,tiâu tī 鏡台 ê下面,頂面兩隻大隻貓,目睭金金tī hia teh顧,聽tio̍h án-ni, in ê同伴就講:無要緊,咱koh一擺入來去, 聽候主人入去房間倒tī眠床, 聽候到伊睏去, 爬khí-khi眠床頂,鼻kā nih一下,頭殼ê頭毛kā giat hō͘伊斷,老鼠聽in同伴ê嘴,入去照án-ni做。主人目睭thí開,鼻jê-jê leh,真生氣, 恁無路用,老鼠來咬我ê頭毛, 恁 tìⁿ m̄知,兩隻貓就kā趕趕出去, taⁿ老鼠得勝lah。

隔暝看見主人入去睏,老鼠koh bùn入去房間, tuì tiàu hit塊石ê帶仔, 拚命出力kā伊咬,到尾咬斷做兩塊,老鼠就一步一步ûn-á拖出去,真thang疼這隻細隻老鼠會 thang做這號大代誌。 老鼠就對tī hia等hit隻猴,講:你出大力kā拖去,這對 hit ciah猴是無問題。猴tuì石頭the̍h-teh,兩隻tuì 溪仔去,猴講來到chia, beh按怎 chiah會thang去到hit kha 箱 hia。熊講:趕緊來去,我chiah落去泅,猴朋友你khiā tiàm我尻脊頂,兩手擒hō͘伊tiâu, m̄-thang跋落-去, hit塊石chiah kâm tiàm嘴內。 老鼠朋友,你坐tiàm我正旁 ê耳孔內,照án-ni我泅來去。 過無偌久,大家恬恬,熊就ài講話,猴ah!咱大家真相好好?你想怎樣?猴恬恬無應伊。你是按怎 boē 應半句, boē 應 ê人是大戇虎。猴就講:beh應to boē 使 應得,嘴kâm一塊石仔,嘴開石就ka-la̍uh落去,這是你一個人做--ê。熊就講:好,好,你恬恬,想看有甚麼法度無?三個就參詳,將水雞仔, 青虳仔,一切tiàm tī水內ê動物攏叫叫來, kā in講:有真勇ê對敵teh來, 恁大家去拾石頭,拾khah 濟 leh,阮beh做石牆kā 恁保護。講án-ni, in hiah-ê動物真驚,就四界去拾。 Hit中間一隻肥肥真大隻老水雞講:Tī溪底真深ê所在泅起來, 逐家 tī hia所聽候teh 向望hit塊奇怪縛紅帶仔 ê石,伊tuì hit條紅帶仔 kā teh泅來,熊看tio̍h就安心講:欠用ê物入手lah, tuì hit隻水雞 提來ê物kā 接起來,就kā in講:taⁿ真濟 lah,大家tò去歇睏。 三人隨時落去hit kha 箱 hia,受tio̍h hit塊石ê致蔭, 箱仔 蓋就開,跳起來, hit-ê人tú-á麵包食了,水也lim了, 餓到半死。伊tuì 這塊石頭gīm-teh,就親像以前hiah 勇, 埕nih有宮殿,也有真suí ê厝,照伊ê心願入去khiā, tī hia無欠一項teh過日, 三隻動物也tiàm伊厝內, kè幸福ê生活。