看伊ê做人(故楊Tì-siong長老)
Khoàⁿ I ê choè lâng (Kò͘ Iûⁿ Tì-siong Tiúⁿ-ló)
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 呂春長 Lū Chhun-tiông |
| 卷期 | 台灣教會公報 |
| 卷期 | 第976號 |
| 日期 | 1966/2 |
| 頁數 | 8 |
白話字（原文數位化）
Khoàⁿ I ê choè lâng (Kò͘ Iûⁿ Tì-siong Tiúⁿ-ló)
Lū Chhun-tiông
1966.02.15 P.8-9
1966.03.01 P.15-16、20
Hiān-chāi goá ēng tîm-thòng ê sim kap siàu-liām ê chêng, lâi siá tām-po̍h lán só͘ kèng-thiàⁿ, ta̍t-tit lâng siàu-liām kap hāu-hoat ê kò͘ Iûⁿ Tì-siông Tiúⁿ-ló ê lí-le̍k, í-ki̍p I ê choè lâng.
Kò͘ Tì-siông Tiúⁿ-ló, hióng liân 66 hè. I tī Bîn-kok chêng 12 nî 2 ge̍h 13 ji̍t chhut-sè tī Tâi-lâm koān Jîn-tek hiong. Chū iù hù-sèng liông-liān, chhong-bêng, hàu-sūn bú-chhin, chun-kèng hiaⁿ-ko.
Kok-hāu 5 nî ê sî, chiū khó-siōng Su-hoān ha̍k-hāu (tng-sî chheng-choè Kok-gú ha̍k-hāu). Chāi-ha̍k tiong kèng toā thiàⁿ soè, pang-chān tông-ha̍k koà báng-tà kap chih-phē, chit ê sū hō͘ i ê lāu tông-ha̍k Chu Bān-sêng sian-siⁿ (Séng Gī-oân) tī I ê tui-su lé-pài tiong iáu teh toā-toā siàu-liām. In-uī I ê phín-ha̍k kiam iu, pit-gia̍p āu chiū siū phài tī Tâi-lâm chhī hū-sio̍k sió-o̍h ho̍k-bū, sī chi̍t ê sûn-sûn siān-iú, í sin chok-chek ê hó kàu-oân (lāu-sū).
Chóng-sī kò͘ Iûⁿ Tiúⁿ-ló siàu-liân ê sî, sim hoâi tāi-chì, só͘-í chi̍t nî āu I chiū tong-tō͘ Ji̍p-pún, chún-pī pò-khó I-ha̍k-iⁿ. M̄-kú, in-uī gī-bū chip-kàu ê kî-kan bī boán, soà phoe tiàu-hoê Tâi-oân, kái-phài tī Chhia-lō͘-kîⁿ kok-hāu choè Kàu-bū chú-jīm kiam tāi hāu-tiúⁿ.
Kàu Bîn-kok 14 nî 1 ge̍h 17 ji̍t, chiū kap Tiong-pō͘ Siā-thâu ê bōng-cho̍k, iā sī Chú-lāi ê chí-bē Ông Ná-pó lú-sū kiat-hun. Bînkok 15 nî chiū sî kàu-io̍k-kài ê chit, chún-pī chài-tō͘ chiūⁿ kiaⁿ (Tang-kiaⁿ liû-ha̍k chhim-chō. Bô phah-sǹg, hut-jiân-kan tio̍h tāng-pīⁿ, put-séng jîn-sū, boē kóng-oē, kai-chài tī Kî-āu chēng-ióng, ū bán-hoê sìⁿ-miā, chóng-sī Ji̍t-pún chi hêng chiū soà pā-lūn.
Í-āu chiū kàu Chiong-hoà keng-siong, chi̍t bīn choè seng-lí, chi̍t bīn thoân tō-lí, jia̍t-sim ho̍k-bū kàu-hoē, uī Chú choè-kang. Nn̄g nî āu chhian-hoê Tâi-lâm, keng-êng Sìn-sêng siong-tiàm, kò͘ bêng su gī, sìn jî sêng chi, ū sìn chiah oē sêng-kong, nái kò͘ Iûⁿ Tiúⁿ-ló pit-seng it-koàn ê sìn-liām. I ê sìn sī sûn-chin ê, I ê sêng sī sêng-choân Siōng-tè ê chí-ì.
Tī Tâi-lâm chhī keng-siong ê nî-kan, Sòng Siōng-chiat Phok-sū lâi Tai hùn-heng, sìn-tô͘ toā siū kám-tōng, chiū hun-hun chó͘-chit pò͘-tō-tuī, ko-kú si̍p-jī-kè saⁿ-kak-kî, tò-chhù uī Chú Choè kiàn-chèng, muí lé-pài chì-chió ci̍t pái, hong ú bû chó͘, chhut-goā uī Chú thoân hok-im.
Hit-sî Thài-pêng-kéng kàu-ho͘ē pò͘-tō-tuī kui cha̍p, tuī-oân kui pah, sī tng-sî choân séng pò͘-tō-tuī choè chòng-ōng, choè oa̍h-tāng ê kàu-hoē. Kò͘ Iûⁿ Tiúⁿ-ló jim chóng tuī-tiúⁿ, hoān-sū sut siān suî-hoān, jīm lô jīm oàn, chhim tit kàu-hoē choè kàu-hoē ê tióng-chip kap chheng-liân chi kan ê kiô-nit7, sú siōng-ā ha̍p-chok bû kàn, tit-tio̍h choē-choē lâng kui Chú.
I put-tān choè Thài-pêng-kéng kàu-hoē pò͘-tō-tuī cóng tuī-tiúⁿ, i iā choè Chú-ji̍t-o̍h kàu-oân, chip-sū, í-āu jīm tiúⁿ-ló choē-choē nî, tuì kàu-hoē ê kóng-hiàn put-siáu.
Tú-tú chiàu i ê miâ Tì-siông, hô-khì tì-siông. I put-tān ka-kī hô-pêng, i iā oē pang-chān lâng hô-pêng. Pit-chiá hit sî iû-goân sī Thài-pêng-kéng kàu-hoē ê pò͘-tō-tuī-oân, sī iûn Tiúⁿ-ló só͘ thóng-hat ê pō͘-hā, siū i ê jîn-keh kám-hoà chin-chiàⁿ toā. oē kì-tit ū chi̍t ê pài 4 àm, sī eng-kai tio̍h chhut-khì iá-goā pò͘-tō ê ji̍t. Chóng-sī hit àm thian hân toē léng, koáⁿ káu m̄ chhut-mn̂g. Só͘-í choē-choē cheng-liân chú-tiuⁿ lîm-sî tiong-chí, chóng-sī iā ū lâng ko-tiau, “sui chhut-iûⁿ hong-éng oh tu, tio̍h chìn-chêng sī Chú hoan-hù.” Gī-lūn kiat-kó, hun choè nn̄g pêng, hō͘ lâng chhiò sī gōng-tiong phài ê chiū kî-tó, chhut-hoat khì iâm-tiâⁿ pò͘-tō, bô phah-sǹg hit àm sêng-chek boē bái. Kám-siā Siōng-tè, chiū iông-iông tek-ì tò-tńg lâi kàu-hoē, hiah ê chū chheng choè sek sî-bū ê, in bô chham-ka pò͘-tō, soà kiu tiàm Chú-ji̍t-o̍h kàu sek thit-thó iûⁿ-pâi. Hit àm Si Bo̍k-su kap tióng-chip kám-sim goán ê ióng-kám, m̄-kiaⁿ koâⁿ, chhut-mn̂g uī Ghú choè kang, chiū uī-tio̍h goán chún-pī sio koh phang, chin hó chia̍h ê bê (tiám-sim) beh uì-lô goán, goán chin hoaⁿ-hí, kám-kak uī Chú choè kang bô lo̍k-khong. Chóng-sī kàu beh chia̍h tiám-sim ê sî, hiah ê tī chhù-lāi teh ī pâi-á ê tô-peng, iā chin toā-bīn-sîn the̍h oáⁿ-tī beh chham-ka, goán chiah ê sio̍k hiat-khì ê chheng-liân, chiū tòng boē tiâu, nga̍uh-nga̍uh-liām kóng, “Bô choè kang koh káⁿ chia̍h.” Kai-chài Iûⁿ Tiúⁿ-ló khó͘-khǹg goán m̄-thang siàu-khì, I kóng chhut-khì pò͘-tō ê tio̍h chia̍h, tī sek-lāi teh tāi-tó ê iā tio̍h chia̍h, sū-si̍t-siōng hiah ê lâng ná ū teh kî-tó? Chóng-sī kò͘ Iûⁿ Tiúⁿ-ló choè lâng hô-pêng, hoān-sū pit kiû siān kái. I put-sî piàⁿ-miā choè kang, tān-sī m̄-bat khoa-iāu ka-kī, phoe=phêng pa̍t-lâng, chit khoán sèng-chit hui-siông lân-tit.
Kò͘ Iûⁿ Tiúⁿ-ló put=tān lêng soat lêng hêng, I ê te̍k-sek, chiū-sī put soat jî si̍t-hêng, i ê te̍k-sek, chiū-si put soat jî si̍t-hêng. I put-lūn tī ka-têng, tī kàu-hoē, tī siā-hoē, sī chi̍t ê bû hâ khó kek ê lâng; bo̍k-koài choē-choē lâng chheng i choè sèng-jîn. I sui-jiân bô tha̍k Sîn-ha̍k-īⁿ, chóng-sī i chá nî chiū hiàn-sin hō͘ Chú, i sui-jiân keng-siong, chóng-sī i bô siūⁿ hoat-châi. I chhiau-jiân bu̍t-io̍k, bān-sū ti-chiok, chí-ū lia̍h thoân hok-im, chhiúⁿ-kiù lâng ê lêng-hûn choè ka-kī ê chek-jīm. I huì chīn cheng-sîn, khéng chīn choân le̍k, uī Chú piàⁿ-miā. I m̄-kiaⁿ seng-lí bô thàn, m̄-kiaⁿ sún-hāi kiān-khong, m̄-kiaⁿ Ji̍t-pún kéng hiàn bô lí ê ap-pek. Bat chi̍t pái, in-uī pò͘-tō-tuī ê phiau-gú siá chi̍t kù Sèng-keng kóng, : Lân nā tit-tio̍h choân sè-kài lâi sòng-sit i ê sìⁿ-miā ū sím-mi̍h lī-ek?” Ji̍t-pún kéng hiàn uī-tio̍h chit kù khí gî-sim, kóng sī Ki-tok-kàu teh ki-chhì tāi Tong A chiàn-cheng. Chiū tiàu kò͘ îⁿ Tiúⁿ-ló khì mn̄g, hit sî I tit-tio̍h Sèng Sîn pang-chān, ióng-kám bô kian, khiā tī chok ui chok hok ê koaⁿ-hú bīn-chêng, kài-sek Sèng-keng ê chin-lí, kai-chài āu-lâi bô tāi-chì. Sui-jiân thoân hok-im put-tek-sî, tān-sī i bô sit-chì, chu-chu kiû Siōng-tè ê kok kap Siōng-tè ê gī. I sī chi̍t ê put-phàⁿ kiông, put-phàⁿ khó͘, chí phàⁿ jîn-seng bô Iâ-so͘; put kiû bêng, put kiû lī, chí kiû Iâ-so͘ chāi it-khí ê sèng-tô͘. I tī Thài-pêng-kéng jīm-chit kang-chok sī kàu tē 2 chhú sè-kài tāi-chiàn, chéng-hú bēng-lēng peh-sìⁿ so͘-sàn uî-chí.
Tāi-chiàn tiong kò͘ Iûⁿ Tiúⁿ-ló ê choân-ke so͘-khai khì kò͘-hiong Tiong-chiu. Tī hit sî i ê lāu-bú pia̍t-sè, i ê lāu-bú sī chi̍t ê kèng-khiân ê lú-tô͘, chin thiàⁿ Chú, koh chin thiàⁿ kián-sun. Kò͘ Iûⁿ Tiúⁿ-ló sī chi̍t ê sū bú chì hàu ê lâng, it-seng m̄-bat hō͘ lāu-bú siū-khì hoân-ló; chiàu Chu Bān-sêng Gī-oân ê kan-chèng, kóng in tī Kok-gú ha̍k-hāu teh tha̍k-chheh ê sî, bat chi̍t pái Tì-siông Tiúⁿ-ló kap tông-ha̍k iok bó͘ sî beh khì bó͘ só͘-chāi thit-thô, nā-sī kàu sî, bô khoàⁿ-tio̍h i lâi, tāi-ke chin kî-koài, in-uī i chiong-lâi m̄-bat bô siú-iok. Kàu āu-lâi chiah chai-iáⁿ, chiū-sī hit ji̍t i ê lāu-bú thâu-khak thiàⁿ, i tī chhù-nih chiàu-kò͘ i ê lāu-bú, khó-kiàn i cháiⁿ-iūⁿ hàu-sūn sī-toā-lâng. Só͘-í i tuì lāu-bú ê pia̍t sè hui-siông ai-tō, koh so͘-sàn chêng tī Tâi-lâm i ū chit ê chin léng-lī koh khó-ài ê chhian-kim miâ eng-jî, 8 hè lī-khui sè-kan, jû-kim só͘ kèng-ài ê lāu-bú iū pia̍t-sè, chiah ê sū hō͘ kò͘ Iûⁿ Tiúⁿ-ló ná khoàn-phoà sè-kan ê khang-hi, iā ná khoàⁿ-thàu thian-ka ê khó-ài, tuì án-ni, hō͘ i ná kèng-ka thiàⁿ Chú. Só͘-í tī kong-ho̍k āu, sui-jiân tit-tio̍h song-chú ê hū-ló tun-chhéng i chhut-lâi choè Tiong-chiu kok-hāu ê hāu-tiúⁿ 2 nî; nā-sī tâu-ki chhú kháu sè lī chi tô͘, toā-toā ū seng-koaⁿ hoat-châi ê ki-hoē. Chóng-sī Tì-siông Tiúⁿ-ló khiok sī lâng chuì-seng ngó͘ to̍k chhíⁿ, lâng má-hu ngó͘ to̍k jīn-chin, tī ha̍k ke̍k-kî giâm-kín, sīm-chì chek lô sêng-chi̍t, chiū sî-khì hāu-tiúⁿ ê chit, tńg-khì Tâi-lâm ióng-pīⁿ.
Sin-thé khoe-ho̍k kiān-khong, chiū khì Eng-ko choè Hong-goân muî-thoàⁿ kong-si ê koè-kè chú-jīm, in-uī I sī kó͘-tong, sî=kan put-chí chū-iû. Só͘-í tī Eng-ko iok 10 nî kú ê tiong-kan, i put hun ji̍t iā uī kàu-hoē tam-iu sin-khó͘. Tuì bô kiû kàu ū, tuì sè-chhù choè káng-gī só͘ kàu sêng-li̍p kàu-hoē khí sèng-tiān, i ê chhut-la̍t, i ê kó͘-bú, hit ê kong-lô éng-oán boē thang mô͘-bia̍t. Kin-á-ji̍t Eng-ko kàu-hoē ê sìn-tô͘ kap bat tī hia choè kang ê thoân-tō-jîn bô m̄ toā-toā teh siàu-liām. (Thāi-sio̍k)
Liáu-āu kò͘ Iûⁿ Tiúⁿ-ló ū kiat-sok pak-pō͘ ê sū-gia̍p, chiap-siū phèng-chhiáⁿ kàu po͘-lí Ki-tok-kàu chín-liâu-só͘ tuì hoān-chiá thoân-tō. Lēng-goā chi̍t bīn, I ū hiàn-kang tī bû bo̍k ê Gû-khùn-soaⁿ kàu-hoē. I chin-chhiūⁿ Pa-ná-pa sī hó-lâng, ho͘ Sèng Sîn chhiong-moá, guâ an-uì pīⁿ-lâng, koh ēng khek-khó͘ nāi-lô ê cheng-sîn hia̍p-chō͘ loán-jio̍k bû bo̍k ê Gû-khùn-soaⁿ kàu-hoē. Chit keng soaⁿ-kan ê kàu-hoē lī Po͘-lí koe-á put-chí hn̄g, chóng-sī I m̄-kam chē saⁿ-lián-chhia, nái-sī í pō͘ tāi ku, ēng só͘ chiat-khiām ê chîⁿ lâi hōng-hiàn kàu-hoē, soà kiám-khin kàu-hoē ê hū-tam, lí khoàⁿ i thiàⁿ Chú, thiàⁿ kàu-hoē kàu chiáⁿ-iūⁿ? Put-hēng tī Po͘-lí kang-chok ê sî, hoat-kiàn tio̍h sin-thé ū giâm-tiōng ê pīⁿ-chèng, chiū tńg-khì Tâi-lâm chēng-ióng tī-liâu. Tān-sī i uī Chú koat-toàn boē thang tiām-tiām chē-teh, tī Tâi-lâm Lâm-mn̂g kàu-hoē iû-goân sī tng Chú-ji̍t-o̍h kàu-oân, koh kàu-hoē bô-lūn toā sió chū-hoē, i lóng hùn-ióng chham-ka, chhoā lâng kî-tó, chú-lí cha-keng, pang-chām bo̍k-chiá, chō-chiū kám-hoà choē-choē sìn-tô͘. Tī Lâm-mn̂g kàu-hoē, I chá-chá tiòng-soán tiúⁿ-ló, chóng-sī uī-tio̍h sin-thé ê iân-kò͘, kiâⁿ-liáu ko͘-hū só͘ thok, m̄-káⁿ chiū-jīm. Chóng-sī I ta̍k hāng sū-kong chiàu coè bô chha. Kàu kū-nî, bô hoat-tō͘ the-sî chiah chiū-jīm choè tiúⁿ-ló, choē-choē siàu-liân lâng kóng, che m̄ chiah sī chin-chiàⁿ ê tiúⁿ-ló.
Chhì siūⁿ, kò͘ Iûⁿ Tiúⁿ-ló cháiⁿ-iūⁿ, put-kò͘ sin-thé soe-jio̍k, thoa pīⁿ uī Chú ho̍k-bū? Chiū-sī in-uī i kám-kak jîn-seng toán-chhiok, ki-hoē put-chài ê iân-kò͘; nā bô ki̍p-sî choè kang, kiaⁿ-liá bô ki-hoē.
Kò͘ Iûⁿ Tiúⁿ-ló só͘ tì ê piⁿ, siông-jîn chí khó oa̍h it liân poàn cháiⁿ, chóng-sī i kèng-jiân oa̍h 8 nî goā, pau-koat chho͘-kî iáu-bē hoat-kiàn, khó-lêng 10 nî í-siōng, che sī tuì i ê lēng-heng hiân ti̍t, í-ki̍p bó͘-kiáⁿ gâu chiàu-kò͘ kap i oá-khó sìn-sim lâi oa̍h ê toā sîn-jiah.
Tī Tâi-lâm ióng-pīⁿ tiong, kò͘ Iûⁿ Tiúⁿ-ló iā bat kàu Tiong-pō͘ soaⁿ-kan ê Hong-kok choán-tē liâu-ióng, tī chia ū chi̍t keng tuì Bū-hong bú-hoē lâi sin siat ê kàu-hoē. I tī hia muí Chú-ji̍t chú-chhî káng-tō, chhoā sìn-tô͘ gián-kiù Sèng-keng, hō͘ hia ê sìn-tô͘ tit-tio̍h choē-choē lêng-sèng-siōng ê pang-chān; kàu taⁿ iáu teh siàu-liām bô soah. In thiaⁿ-tio̍h Iûⁿ Tiúⁿ-ló pia̍t-sè ê siau-sit, chin-choē lâng thî-kàu lâu ba̍k-sái.
Lîm Chong-iàu Bo̍k-su hoê-kò͘ i chá-nî choè Sîn-ha̍k-seng, bat siū phài khì Eng-ko kàu-hoē choè kang, tuì Tì-siông Tiúⁿ-ló ê ìn-siōng kóng, “Iûⁿ Tiúⁿ-ló khoán-thāi goá chhin-chhiūⁿ i ka-kī ê kiáⁿ-jî.” Iûⁿ Tiúⁿ-ló uī-tio̍h kàu-hoē tio̍h-oâ, tô͘-bô͘ bô khah su chi̍t ê choan-jīm ê thoân-kàu-chiá, Iûⁿ Tiúⁿ-ló ê thiàⁿ-sim kap choè lâng hō͘ goá tit-tio̍h chin-choē ê ha̍k-si̍p, goá it-seng siàu-liām Iûⁿ Tiúⁿ-ló, thiaⁿ-tio̍h i ê sí, hō͘ goá ê sim chin khó͘-būn. Siong-sìn m̄-nā Lîm Bo̍k-su chi̍t lâng án-ni siūⁿ, ū chin-choē bat Tì-siông tiúⁿ-ló ê thoân-tō-jîn iā lóng sī án-ni kám-kak.
Taⁿ kò͘ Iûⁿ Tiúⁿ-ló ê choè lâng kap kang-chok ê goân tōng le̍k sī tuì tá-lo̍h lâi? Chiū-sī i tī ún-ba̍t tiong lêng-siu, tuì Chú só͘ chi-chhú ê, i tī chhù-lāi keng-siông chhiú chin hán-tit lī Sèng-keng, i ta̍k ji̍t chin chá chiū khí-lâi lêng-siu, uī jîn tāi-tó, i ê chhe-jî tuì chit hāng ê ìn-siōng ke̍k chhim, chiū ēng chi̍t kù oē lâi kiat-lūn i. I oân-choân sī chi̍t ê sìn-gióng ê lâng.
Kàu Bîn-kok 54 nî 9 ge̍h té, kò͘ Iûⁿ Tiúⁿ-ló ū khì Tâi-pak Tâi Tāi hū-sio̍k i-iⁿ thong-īⁿ tī-liâu, chit sî iā bat tńg-lâi Tâi-tiong cha-bó͘-kiáⁿ ê só͘-chāi. Chit sî iáu-kú liām-liām put-bông Tâi-lâm ê kang-chok kap ka-kī choè tiúⁿ-ló ê chek-jīm, i pek-chhiat hi-bōng oē thang koáⁿ-hoê Tâi-lâm chham-ka tióng-chip ê chiū-jīm tián-lé.
Chóng-sī put-hēng chit sî tī Tâi-tiong hoān-liáu ok-sèng ê kám-mō͘, chiū tī 11 ge̍h 6 ji̍t (1965) chài-tō͘ ji̍p Tâi Tāi I-īⁿ. Sui-jiân keng-kè chin-choē êng-I sek-sim chín-tī, í-ki̍p chhe-chú, jî-lú, hian-ko, hiaⁿ-só chiu-tò ê khàn-hō͘, chhin-pêng tông-tō tâng-sim pek-chhiat ê kî-tó; nā-sī Siōng Chú ê chí-ì í-keng tiāⁿ-tio̍h, kiat-kio̍k bô hoat-tō͘ thang bán-hoê i jio̍k-thé iú-hān ê sìⁿ-miā, kàu liáu 12 ge̍h 2 ji̍t chheng-chá chiū tuì tiúⁿ-ló-niû kóng, “Goá boē thang kè kin-á-ji̍t lah, bián koh uī-tio̍h goá kî-tó lah, che sī Siōng-tè ê chí-ì, ài goá khah chá tńg-khì.” Chiū tī tong-ji̍t 10 tiám poàⁿ an-jiân sē-sè, soah liáu sè-kan ê tio̍h-boâ, khái-soân lâi an-hioh tī un Chú ê hoâi=phāu, tuì lán chin m̄-kam, tuì i sim só͘ goān. Kò͘ Iûⁿ Tiúⁿ-ló sin-hō͘ ū lâu tiúⁿ-ló-niû, koh ū tióng-lân tong-ga̍k kun, Sêng-kong Tāi-ha̍k pit-gia̍p, hiān-sî jīm-chit tī Sìn-tong Chè-io̍h-chhiúⁿ, kap Bûn-û lú-sū kiat-hun, í-keng ū lióng lâm it lú, kiáⁿ-sun cin iú-hàu. Tióng-lú Gio̍k-jî ko-lú pit-gia̍p, phit-phoè Sêng Tāi pit-gia̍p ê Âng Pek-iông kun, hiān-jīm Tâi-tiong Kong-lō͘-kio̍k pó-ióng tiuⁿ-tiúⁿ, iā sī Tiong-hàu-lō͘ kàu-hoē chi̍t ê chin tiong-si̍t khó-chhú ê chip-sū, í-keng ū lióng lâm lióng-lú, ka-têng bí-boán, ū hó kiàn-chèng.
Kò͘ Iûⁿ Tiúⁿ-ló ê lāi-goā sun kò-kò chhong-bêng, koai-khá, lóng sī tiúⁿ-ló só͘ sim-ài ê, siong-sìn chiah ê kiáⁿ-sun lóng oē thang kun-tè sian-jîn bí-hó sìn-sim ê kha-jiah, lâi an-uì sī-toā-lâng chāi thian chi lêng. Chhin-chhiūⁿ Iok-hān sam-su 4 chat kóng, “Goá thiaⁿ-kìⁿ goá ê kiáⁿ-jî tī chin-lí teh kiâⁿ, goá ê hoaⁿ-hí bô khah toā tī chit ê.”
Goá chai kò͘ Iûⁿ Tiúⁿ-ló tuì tī kiáⁿ-sun ê kî-bōng: Tī it,chiū-sī tio̍h kèng-uì Siōng-tè. Tē jī, chiū-sī tio̍h hàu-sūn pē-bú. Tē-saⁿ, chiū-sī hiaⁿ-tī chí-bē ài saⁿ-thiàⁿ. In-uī chit saⁿ hāng sī i ka-ki í sin chok-chek só͘ kiâⁿ ê lō͘. IuN Tiúⁿ-ló cháiⁿ-iūⁿ kèng-uì Siōng-tè, cháiⁿ-iūⁿ iú-hàu lāu-bú, che í-keng kóng liáu, i cháiⁿ-iūⁿ tuì-thāi hiaⁿ-tī, i ê pau-heng Iûⁿ Hûn-liông Sian-siⁿ tī siàu-liām sió-tī ê sî-chūn, seng lē kū hā, sú hoē-chòng-chiá toā siū kám-kek. I kóng, “I ê sió-tī Tì-siông chun-kèng i chhin-chhiūⁿ sī-toā-lâng, 66 nî kú choè hiaⁿ-tī m̄-bat ngó͘-ge̍k i chi̍t pái, iā m̄-bat ke-oē chi̍t pái, muí sū to kap i chham-siông, i tuì hiaⁿ-ko ê khan-sêng kap chai-poê sî-sî siàu-liām.” In hiaⁿ-tī si̍t-chāi thang choè lâng ê ó bô͘-iūⁿ.
Kò͘ Iûⁿ Tiúⁿ-ló put-tān chun-kèng hiaⁿ-ko hiaⁿ-só, i iā chin thiàⁿ hiaⁿ-ko ê kiáⁿ-jî (ti̍t-á), choē-choē ti̍t-lú lâu ba̍k-sái siàu-liām hó ê a-chek. Ū ê (Khêng-chu lú-sū) tuì Bí-kok siá phoe lâi an-uì a-chím. Phoe-lāi chiáⁿ-iūⁿ siàu-liām a-chek, kóng a-chek sī hó ê a-chek, ū sìn-gióng kap thiàⁿ-sim ê a-chek, chhiò-iông un-jiû ê a-chek sī hó ê a-chek, gâu kà Chú-ji̍t-o̍h, kám-hoà éng-hióng i ê a-chek, iáu oa̍h tī i sim-tiong ê a-chek, siong-sìn hiān-chāi tī Siōng-tè sin-piⁿ ê a-chek. Tuì chiah ê tōng-jîn ê chêng-sû thang chai-iáⁿ Iûⁿ Tiúⁿ-ló ê choè lâng.
Kò͘ Iûⁿ Tiúⁿ-ló put-tān kèng-uì Siōng-tè, hàu-sūn pē-bú, chun-kèng hiaⁿ-ko, ài-sioh ti̍t-jî; i tuì lâng-lâng lóng chin hó, i giân-hēng it-tì, m̄-bat kháu sī sim hui, só͘-í lâng-lâng iû sim khim-gióng. Tī kò-pia̍t ê tui-su lé-pài, Lâm-mn̂g kàu-hoē chē moá liáu hoē-chòng-chiá, chiah ê lâng kap phó͘-thong it-poaⁿ jîn-chêng sè-sū, lé-siōng óng-lâi ê siong èng-hù bô siāng-khoán, só͘-í hitê hoē-tiûⁿ ê khong-khì iā bô siāng-khoán. Hit ji̍t hiah ê lâng lóng sī tuì jîn-keh ê kám-tiàu, chin-chāi ê lâng, só͘-í hit ji̍t lâng teh o-ló Iûⁿ Tiúⁿ-ló iā lóng kóng si̍t-chāi ê oē. Ū sî lán o-ló lâng (pau-koat sí-lâng) liông-sim bô pêng-an, in-uī hit ê lâng bô-iáⁿ hiah hó. Koh ū sî lán teh o-ló lâng (pau-koat sí-lâng) piⁿ-á ê lâng teh bih-chhuì,sim-lāi teh léng-chhiò, in-uī hit lâng pèng bô hiah-nih hó, sīm-chì sek-tek kî-hoán. To̍k-to̍k hit ji̍t lâng teh o-ló Iûⁿ Tiúⁿ-ló, lâng-lâng tiám-thâu piáu-sī tông-kám, thang chai i ê choè lâng.
Kò͘-jîn kóng, “Í tâng uî kiàⁿ, khó-í chéng i-koan. Í kó͘ uî kiàⁿ, khó-í ti heng-thoè. Í jîn uî kiàn, khó-í bêng tek-sit. Lán nā ēng kò͘ Iûⁿ Tiúⁿ-ló uî kiàn, chiū thang séng-chhat lán ê sìn-gióng kap choè lâng.
Choè-āu goá tī Chú ê miâ tuì Iûⁿ Tiúⁿ-ló ê uî-cho̍k kóng kui hāng:
1) Tio̍h kám-siā Siōng-tè, hō͘ lín ū chiah hó ê sī-toā-lâng. chim-giân 20: 7 “ Chiàu chèng-ti̍t lâi kiâⁿ ê gī-lâng, i ê hō͘-è ū ho̍k-khì.” Tio̍h chai lín sī ū hok-khì ê kiáⁿ-sun.
2) Tio̍h tui-suî sian-jîn ê kha-pō͘, lâi hāu-hoat i kiâⁿ tāi-chì kap choè lâng ê bí-tiám.
3) Tio̍h chhin-chhiūⁿ sian-jîn kèng-uì Siōng-tè, jia̍t-sim ho̍k-bū tī Chú ê kàu-hoē.
4) Lāu-pē í-keng bô tī sè-kan, só͘-í tio̍h ka-pē hàu-sūn lāu-bú, lâi sêng-chiap Siōng-tè ê sù-hok.
5) Hiaⁿ-tī chí-bē ài kèng-ka saⁿ-thiàⁿ lâi si̍t-hiān lāu-pē ê goān-bōng.
Kò͘ Iûⁿ Tiúⁿ-ló í-keng cheng-chiàn hó ê cheng-chiàn, chīn pháu-cháu ê lō͘-chām, siú só͘ sìn ê tō-lí; taⁿ an-jiân kè-sì khì tuì Chú niá-siū kong-gī éng-oa̍h ê bián-liû, lán tio̍h uī-tio̍h i ê tek-sèng lâi kám-siā Chú, ǹg-bāng bô kú kap i saⁿ-kìⁿ tī thiⁿ-ke.
Lū Chhun-tiông kì
漢羅（Ùi原文改寫）
看伊ê做人(故楊Tì-siong長老)
呂春長
1966。02。15 P。8-9
1966。03。01 P。15-16、20
現在我用沉重 ê心kap 數念ê前，來寫淡薄咱所敬疼，值得人數念kap效法ê 故 Iûⁿ Tì-siông長老ê 履歷，以及伊ê做人。
Kò͘ Tì-siông長老， 享年66 歲。伊tī 民國前12年2月13日出世 tī台南縣 仁德鄉。 自 幼 hù-聖liông-liān，聰明，孝順母親，尊敬兄哥。
國校5年ê時，就考上師範學校(當時稱做國語學校)。在學中敬大疼細，幫贊同學 koà 蠓罩kap 折被， 這個事hō͘伊ê老同學 Chu Bān-sêng先生(省議員) tī伊ê追思禮拜中iáu teh大大數念。因為伊ê 品學兼優，畢業後就受派tī台南市附屬小學服務，是一個循循善誘， 以身作則 ê好教員 (老-事)。
總是故 Iûⁿ長老少年ê時，心懷大志，所以一年後伊就東渡日本，準備報考醫學院。 M̄-kú，因為義務職教ê期間未滿，soà phoe召回台灣， 改派tī 車路墘國校做教務主任兼代校長。
到民國 14年1月17日，就kap中部社頭ê 望族，也是主內ê姊妹Ông Ná-pó女士結婚。 民國 15年就辭教育界 ê職，準備再度上京(東京留學深造。無拍算，忽然間tio̍h重病， 不省人事， boē講話，佳哉tī Kî-後靜養，有挽回性命，總是日本之行就soà 罷論。
以後就到彰化 經商，一面做生理，一面傳道理，熱心服務教會， 為主做工。 兩年後遷回台南，經營信神商店， 顧名思義，信而成知，有信chiah會成功， 乃故 Iûⁿ長老畢生一貫 ê信念。伊ê信是純真ê，伊ê成是成全上帝ê旨意。
Tī台南市 經商 ê年間， Sòng Siōng-chiat博士來台奮興，信徒大受感動，就紛紛 組織佈道隊， 鼓舞十字架三角旗，到處為主做見證，每禮拜至少一擺， 風雨無阻，出外為主傳福音。
hit時太平景教會佈道隊 kui十， 隊員 kui百，是當時全省佈道隊最chòng-旺，最活動ê教會。 故 Iûⁿ長老任總隊長，凡事sut siān suî-hoān， 任勞任怨，深得教會ê器重kap大家ê敬重。伊有做教會ê長執 kap青年之間ê 橋梁， 使上下合作 無間，得tio̍h 濟濟人歸主。
伊不但做太平景教會佈道隊 總隊長，伊也做主日學教員，執事，以後任長老濟濟年， tuì教會ê貢獻不少。
Tú-tú照伊ê名Tì-siông， 和氣至上。伊不但家己和平，伊也會幫贊人和平。 筆者 hit時猶原是太平景教會ê佈道隊員，是iûn長老所統轄ê部下，受伊ê 人格感化真正大。會記得有一個拜4暗，是應該tio̍h出去野外佈道ê日。總是hit暗天寒地冷，趕狗 m̄出門。所以濟濟 青年主張臨時中止，總是也有人ko-tiau， “sui出洋風湧oh tu， tio̍h 進前是主吩咐。”議論結果，分做兩旁， hō͘人笑是戇中派ê就祈禱，出發去鹽埕佈道，無拍算hit暗成績 boē bái。感謝上帝，就洋洋得意tò-轉來教會， hiah-ê 自稱做識時務ê， in無參加佈道，soà kiu tiàm主日學教室thit-thô iûⁿ-牌。 Hit暗Si牧師kap長執感心阮ê勇敢，m̄驚寒，出門為主做工，就為tio̍h阮準備燒 koh芳，真好食ê 糜 (點心) beh 慰勞阮，阮真歡喜，感覺為主做工無落空。總是到beh食點心ê時， hiah-ê tī厝內teh ī 牌仔 ê 逃兵，也真大面神提碗箸 beh參加，阮chiah-ê屬血氣ê青年，就擋 boē tiâu， nga̍uh-nga̍uh念講：”無做工koh敢食。”佳哉Iûⁿ長老苦勸阮m̄-thang siàu-去，伊講出去佈道ê tio̍h食， tī室內teh代禱ê也tio̍h食，事實上hiah-ê人ná有teh祈禱？總是故 Iûⁿ長老做人和平，凡事必求善解。伊不時拚命做工，但是m̄-bat 誇耀家己， 批評別人， 這款性質非常難得。
故 Iûⁿ長老不但能說能行，伊ê特色，就是不說而實行。伊不論tī家庭， tī教會， tī社會，是一個無瑕可擊ê人；莫怪濟濟人稱伊做聖人。伊雖然無讀神學院，總是伊早年就獻身hō͘主，伊雖然經商，總是伊無想發財。伊超然 物欲，萬事知足，只有掠傳福音，搶救人ê靈魂做家己ê責任。伊費盡精神，肯盡全力， 為主拚命。伊m̄驚生理無趁， m̄驚損害健康， m̄驚日本警憲無理ê壓迫。 Bat一擺，因為佈道隊 ê 標語寫一句聖經講：: 人若得tio̍h全世界來喪失伊ê性命有甚麼利益？”日本警憲為tio̍h 這句起疑心，講是基督教teh譏刺大東亞戰爭。就召故 îⁿ長老去問， hit時伊得tio̍h聖神幫贊，勇敢無驚， khiā tī 作威作福 ê官府面前， 解釋聖經ê真理，佳哉後來無代誌。雖然傳福音不得時，但是伊無失志， chu-chu求上帝ê國kap上帝ê義。伊是一個不怕窮， 不怕苦， 只怕人生無耶穌； 不求名， 不求利，只求耶穌在一起 ê聖徒。伊tī太平景任職工作是到第二次世界大戰， 政府命令百姓疏散為止。
大戰中故 Iûⁿ長老ê全家疏開去故鄉中洲。 Tī hit時伊ê老母別式，伊ê老母是一個敬虔ê女徒，真疼主， koh真疼囝孫。 故 Iûⁿ長老是一個侍母 至孝ê人，一生m̄-bat hō͘老母受氣煩惱；照Chu Bān-sêng議員ê干證，講in tī 國語學校teh讀冊ê時， bat一擺 Tì-siông長老kap 同學約某時beh去某所在thit-thô，若是到時，無看tio̍h伊來，大家真奇怪，因為伊將來m̄-bat無守約。到後來chiah知影，就是hit日伊ê老母頭殼疼，伊tī厝-nih照顧伊ê老母，可見伊怎樣孝順序大人。所以伊tuì老母ê 別式非常哀悼， koh 疏散前tī台南伊有一個真伶俐 koh可愛 ê 千金名eng-jî， 8 歲離開世間， jû-kim所敬愛ê老母伊有別式， chiah-ê事hō͘ 故 Iûⁿ長老ná 看破世間ê空虛，也ná看透添加ê可愛， tuì án-ni， hō͘伊ná更加疼主。所以tī 光復後，雖然得tio̍h 桑梓 ê 父老 敦請伊出來做中洲國校ê校長兩年；若是投機取巧勢利之徒，大大有升官發財ê機會。總是Tì-siông長老卻是人醉生 我獨醒，人馬虎 我獨認真， tī 學極其嚴謹，甚至積勞成疾，就辭去校長ê職， 轉去台南養病。
身體恢復健康，就去鶯歌做風源煤炭 公司ê 會計 主任，因為伊是股東，時間不止自由。所以tī 鶯歌約10年久ê中間，伊不分日也為教會擔憂辛苦。 Tuì無求到有， tuì sè厝做講義所到成立教會起聖殿，伊ê出力，伊ê鼓舞， hit-ê功勞永遠boē-thang 磨滅。今仔日鶯歌教會ê信徒kap bat tī hia做工ê傳道人無m̄大大teh 數念。 (待續)
了後故 Iûⁿ長老有結束北部 ê事業，接受聘請到埔里基督教診療所對患者傳道。另外一面，伊有獻工 tī 無牧 ê牛困山教會。伊親像巴拿巴是好人， hō͘聖神充滿， gâu安慰病人， koh用刻苦耐勞ê精神協助軟弱無牧 ê牛困山教會。 這間山間 ê教會離埔里街仔不止遠，總是伊m̄甘坐三輪車， 乃是以歩代 ku，用所節儉ê錢來奉獻教會，soà減輕教會ê負擔，你看伊疼主，疼教會到怎樣？不幸tī 埔里工作ê時，發見tio̍h身體有嚴重ê病症，就轉去台南靜養治療。但是伊為主決斷boē-thang恬恬坐teh， tī台南南門教會猶原是當主日學教員， koh教會無論大小聚會，伊攏奮勇參加， chhoā人祈禱， 主理查經， 幫贊牧者，造就感化濟濟信徒。 Tī南門教會，伊早早當選長老，總是為tio̍h身體ê緣故，驚了辜負所託， m̄敢就任。總是伊逐項事工照做無差。到舊年，無法度推辭chiah就任做長老， 濟濟少年人講：這m̄ chiah是真正ê長老。
試想， 故 Iûⁿ長老怎樣， 不過身體衰弱， 拖病為主服務？就是因為伊感覺人生短促，機會不再 ê緣故；若無及時做工， 驚了無機會。
故 Iûⁿ長老所tì ê病， 常人 只可活一年半載，總是伊竟然活8年goā，包括初期iáu未發見，可能10年以上，這是對伊ê lêng-heng hiân ti̍t，以及某囝 gâu照顧kap伊倚靠信心來活ê大神跡。
Tī台南養病中， 故 Iûⁿ長老也bat到中部山間 ê風國轉地療養 tī chia有一間tuì霧峰 母會來新設ê教會。伊tī hia每主日主持講道， chhoā信徒研究聖經， hō͘ hia ê信徒得tio̍h 濟濟靈性上ê幫贊；到taⁿ iáu teh 數念無soah。 In聽tio̍h Iûⁿ長老別式 ê消息，真濟人提到流目屎。
Lîm Chong-iàu牧師回顧伊早年做神學生， bat受派去鶯歌教會做工， tuì Tì-siông長老ê印象講：”Iûⁿ長老款待我親像伊家己ê 囝兒。” Iûⁿ長老為tio̍h教會tio̍h磨，圖謀無khah su一個專任 ê傳教者， Iûⁿ長老ê疼心kap做人hō͘我得tio̍h真濟 ê學習，我一生數念Iûⁿ長老，聽tio̍h伊ê死， hō͘我ê心真苦悶。相信m̄-nā Lîm牧師一人án-ni想，有真c濟 bat Tì-siông長老ê傳道人也攏是án-ni感覺。
Taⁿ 故 Iûⁿ長老ê做人kap工作ê 原動力是tuì tá落來？就是伊tī隱密中靈修， tuì主所支取ê，伊tī厝內經常手真罕得離聖經，伊逐日真早就起來靈修， 為人代禱，伊ê 妻兒 對 這項ê印象極深，就用一句話來結論伊。伊完全是一個信仰ê人。
到民國 54年9月底， 故 Iûⁿ長老有去台北台大附屬醫院 thong-īⁿ治療， 這時也bat 轉來台中查某囝 ê所在。 這時iáu-kú念念不忘台南ê工作kap家己做長老ê責任，伊迫切希望會 thang趕回台南參加長執 ê就任典禮。
總是不幸這時tī台中犯了惡性ê 感冒，就tī 11月6日(1965) 再度入台大醫院。雖然經過真濟ê名醫細心診治，以及妻子， 兒女， 兄哥，兄嫂周到ê 看護， 親朋同道同心迫切ê祈禱；若是上主ê旨意已經定tio̍h，結局無法度thang挽回伊肉體有限ê性命，到了12月2日清早就對長老娘講：”我boē-thang 過今仔日lah，免koh為tio̍h我祈禱lah，這是上帝ê旨意， ài我khah早轉去。”就tī當日10點半安然辭世， soah了世間ê 著磨，凱旋來安歇tī 恩主ê 懷抱，對咱真m̄甘，對伊心所願。 故 Iûⁿ長老身後有留長老娘， koh有長男 tong-ga̍k 君，成功大學畢業，現時任職 tī信中製藥廠， kap Bûn-û女士結婚，已經有兩男一女， 囝孫真有孝。長女 Gio̍k-jî 高女畢業，匹配成大畢業ê Âng Pek-iông 君， 現任台中公路局保養場長，也是忠孝路教會一個真忠實可取ê執事，已經有兩男兩女，家庭美滿，有好見證。
故 Iûⁿ長老ê內外孫個個聰明， 乖巧，攏是長老所心愛ê，相信chiah-ê 囝孫攏會thang跟tè 先人美好信心ê腳跡，來安慰序大人在天之靈。親像約翰sam-su 4節講：”我聽見我ê 囝兒tī真理teh行，我ê歡喜無khah大tī 這個。”
我知故 Iûⁿ長老對tī 囝孫ê期望: 第一，就是tio̍h敬畏上帝。第二，就是tio̍h孝順父母。第三，就是兄弟姊妹ài相疼。因為這三項是伊家己以身作則所行ê路。 IuN長老怎樣敬畏上帝，怎樣有孝老母，這已經講了，伊怎樣對待兄弟，伊ê 胞兄 Iûⁿ Hûn-liông先生tī 數念小弟ê時陣， 聲淚俱下， 使會chòng-者大受感激。伊講， “伊ê小弟Tì-siông尊敬伊親像序大人， 66年久做兄弟m̄-bat忤逆伊一擺，也m̄-bat 加話一擺，每事to kap伊參詳，伊tuì兄哥ê牽成kap栽培時時數念。” In兄弟實在thang做人ê 好模樣。
故 Iûⁿ長老不但尊敬兄哥兄嫂，伊也真疼兄哥ê 囝兒(姪仔)， 濟濟直-lú流目屎數念好ê 阿叔。有ê (Khêng-chu女士) tuì美國寫批來安慰阿嬸。 批內怎樣數念阿叔，講阿叔是好ê 阿叔，有信仰kap疼心ê 阿叔，笑容溫柔ê 阿叔是好ê阿叔， gâu 教主日學，感化影響伊ê阿叔， iáu活tī伊心中ê 阿叔，相信現在tī上帝身邊ê阿叔。 Tuì chiah-ê動人 ê情辭 thang知影Iûⁿ長老ê做人。
故 Iûⁿ長老不但敬畏上帝，孝順父母，尊敬兄哥， 愛惜敵人；伊對人人攏真好，伊言行一致， m̄-bat 口是心非，所以人人由心欽仰。 Tī告別 ê追思禮拜，南門教會坐滿了會chòng-者， chiah-ê人kap普通一般人情世事， 禮尚往來ê siong應付無siāng款，所以hit ê 會場ê空氣也無siāng款。 Hit日hiah-ê人攏是tuì 人格 ê 感召，真正為tio̍h 數念Tì-siông Tiúⁿ-ló 而來ê。因為是數念這個實在ê人，所以hit日人teh o-ló Iûⁿ長老也攏講實在ê話。有時咱o-ló人(包括死人)良心無平安，因為hit-ê人無影hiah好。 Koh有時咱teh o-ló人(包括死人)邊á ê人teh bih-嘴，心內teh冷笑，因為hit人並無hiah-nih好，甚至sek-tek kî-hoán。獨獨hit日人teh o-ló Iûⁿ長老，人人點頭表示同感， thang知伊ê做人。
故人講：”以銅為鏡， 可以正衣冠。 以古為鏡， 可以 知興替。 以人為鏡， 可以 明得失。咱若用故 Iûⁿ長老為鏡，就thang省察咱ê信仰kap做人。
最後我tī主ê名對 Iûⁿ長老ê 遺族講幾項:
1) Tio̍h感謝上帝， hō͘ 恁有chiah好ê序大人。箴言20: 7 “照正直來行ê義人，伊ê後裔有福氣。” tio̍h知恁是有福氣ê 囝孫。
2) Tio̍h 追隨先人 ê腳步，來效法伊行代誌 kap做人ê 美點。
3) Tio̍h親像先人敬畏上帝，熱心服務tī主ê教會。
4)老父已經無tī世間，所以tio̍h加倍孝順老母，來承接上帝ê賜福。
5)兄弟姊妹ài更加相疼來實現老父ê願望。
故 Iûⁿ長老已經爭戰好ê爭戰，盡跑走ê路站，守所信ê道理； taⁿ安然過世去tuì主領受公義永活ê冕旒，咱tio̍h為tio̍h伊ê得勝來感謝主， 向望無久kap伊相見tī天家。