一年之計在於春
Chi̍t nî chi kè chāi u chhun
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 無lo̍h名 |
| 卷期 | 台灣教會公報 |
| 卷期 | 第973號 |
| 日期 | 1966/1 |
| 頁數 | 9 |
白話字（原文數位化）
Chi̍t nî chi kè chāi u chhun
“Se̍k-se̍k, chai-chai” ê sū
Tiuⁿ Khun-oán
1966.01.01 P.9-10
Chit ê toê-ba̍k sī lán lâng put-sî teh thê-khí toê-ba̍k, te̍k-pia̍t sī lán Hàn-bîn-cho̍k lia̍h-choè jîn-seng-tiong tē it tiōng-iàu ê būn-toê, pû-sî teh kóng, put-sî teh lūn, put-sî teh thiaⁿ, thang sǹg choè sī tē it thong-sio̍k, iū-koh sī tē it tio̍h khoàⁿ choè “choè giâm-tiōng” ê būn-toê, sī in-uī pû-sî teh kóng, put-sî teh thiaⁿ, tì-kàu soà pìⁿ-choè “to͘ sī se̍k-se̍k--ê, chai-chai--ê” khò-sio̍k ê chêng-hêng, iā soà poa̍h-lo̍h tī “bô koan-sim,” “bô tiōng-sī” chit khoán giâm-tiōng ê chhò-gō͘-kán. “Se̍k-se̍k, chai-chai” ê sim-chêng, soà hông-hāi su-khó（思考）ê ki-hoē, iā chiū bô ū “kè-e̍k” kap chìn-chhú” ê si̍t-hiān.
Sū-si̍t-siōng, ta̍k hāng to͘ chai-iáⁿ chi̍t nî ê tiong-kan só͘ tio̍h choè, á-sī só͘ beh choè ê sū, eng-kai tio̍h seng kè-e̍k, iā só͘ tio̍h kè-e̍k--ê, iā tio̍h tī Sin-chaiⁿ nî-thâu lâi kè-e̍k. Chiū-sī tī chi̍t nî ê siōng khí-thâu, tī thang tit-tio̍h kong-hāu, bô sî, bô choeh, choè m̄-châiⁿ saⁿ nn̄g.
Koan-hē “It liân chi kè, chāi u chhun” ê pit-iàu sèng kap tiōng-iàu-sèng, in-uī lán to͘ lóng chin chai, iā chin se̍k, se̍k kàu pí tāu-chiùⁿ khah se̍k, só-í tī chia bô beh ke siá, oē ke tìn choá-bīn, kan-ta ài tī chia siá 3 tiám, goá ka-kī tō͘-choān ê, nāoē choè tāi-ke ê chham-khó, chiū chin bān-hēng.
1.KÈ-E̍K（計劃）. 2.KOAT-SIM（決心）. 3. JÍM-NĀI KHÌ SI̍T-HÊNG （忍耐實行）, (ū ha̍h á bô ha̍h, chhiáⁿ chu-uī chí-kàu).
- KÈ-E̍K.
Lâng beh choè chi̍t hāng tāi-chì, á-sī beh keng-êng sū-gia̍p, nā bô tāi-seng kè-e̍k, chhìn-chhìn chhái-chhái chiū khì choè, thang kóng chha-pû-to lóng boē sêng-kong, só͘-í kè-e̍k sī tē it iàu-kín ê chi̍t ê kò-thêng（過程） “Kè-e̍k” ia̍h tio̍h chin chim-chiok, soè-jī kè-e̍k. Lâng beh choè sū-gia̍p, choè tāi-chì, nā ló-ló chhó-chhó, hô͘-hô͘ tô͘-tô͘ khì choè, kap bô kè-e̍k khì choè, chha-pû-to siāng-khoán, iā-sī bô thang ǹg-bāng oē thang tit-tio̍h sêng-kong ê ki-hoē. M̄-nā boē sêng-kong, kiám-chhái hoán-tńg beh siū-tio̍h toā sún-hāi. Ūlâng chin gâu kè-e̍k, chóng-sī uī-tio̍h sió-khoá cheng-chha, tì-kàu tú-tio̍h toā sún-sit iā ū, hô-hòng ló-chhó chún-pī, sīm-chì lóng bô chún-pī, thái-thó oē thang sêng-kong. án-ni, hō͘ lán thang chai, lâng beh choè tāi-chì, tio̍h tāi-seng “kè-e̍k,” iā tio̍h chim-chiok “kè-e̍k,” nā án-ni, chiū bián kiaⁿ sit-pāi. Só͘-í “KÈ-E̍K” sī tio̍h hui-siông tiōng-sī chiah tio̍h.
2.KOAT-SIM.
“Koat-sim” sī choè tāi-chì ê kò-thêng-tiong chi̍t hāng chin iàu-kín ê sū. Lâng kè-e̍k choè bó͘ hāng sū, nā siūⁿ kóng, “U iā hó, bô iā hó,” ēng chit khoán ê sin-chêng choè tāi-chì, tek-khak bô ǹg-bāng oē sêng-kong. In-uī lâng kè-e̍k choè sū, m̄-sī ài bô sêng-kong, bô sêng-kong sī boē ēng-tit. Nā siūⁿ kóng bô sêng-kong “mā bô iàu-kín” hit khoán ê lâng lêng-khó͘ mài kè-e̍k choè sū khah tio̍h. Kiám-chhái soà hō͘ lâng khoàⁿ choè sī siáu-lâng, m̄-nā ka-kī bô lī-ek, si̍t-chāi sī lô-bîn siong-châi（勞民傷財）,iū-koh oē siū û-lûn giâm-hat ê phoe-phêng. Só͘-í kè-e̍k liáu-āu, tio̍h toā koat-sim, “bô kàu sêng-kong boē ēng-tit” ê koat-sim khì choè, chiah oē ta̍t-tò sêng-kong ê toē-tiám.
3.JÍM-NĀI KHÌ SI̍T-HÊNG
Lâng kè-e̍k choè-sū, m̄-sī kiāⁿ-kiāⁿ（件件）kán-tan, khin-khoài, īⁿ-kú（易舉）, ū sî iā oē tú-tio̍h bô phah-sǹg ê chó͘-gāi, sǹg boē tio̍h ê khùn-lân. Tī chit khoán ê chêng-hêng ê ē-bīn, sui-bóng chiân-tô͘ sī ún-tàng, iā ū sêng-kong ê ǹg-bāng. uī-tio̍h tú-tio̍h chó͘-tòng á-sī tú-tio̍h khùn-lân, bô ū chhiong-hun (kàu-gia̍h) ê jín-nāi la̍t, thun-lún khì choè ê le̍k-liōng bô kàu-gia̍h ê in-toaⁿ, tī sêng-kong ê thâu-chêng, sit-pāi í-keng chiong só͘ ū ê kè-e̍k chhia-tó liáu-liáu. Bô-chhái ēng sin kè-kàu, sim-chì kàu iong saⁿ thok sì, kè-e̍k kàu chin oân-choân, iā koat-sim lo̍h-khì choè, ǹg sêng-kong teh pháu-cháu ê lō͘-tiong, tú-tio̍h ū pō͘-hūn ê khùn-lân, tì-kàu boē thang kap khí-thâu só͘ kè-e̍k ê, oân-choân hû-ha̍p, soà kám-kak khó͘-thàng, sīm-chì kàu kám-kak choa̍t-bāng, soà “poàn-tô͘ jî hoè（半途而廢）.” Nā án-ni, chiū bô chhái it-chhè ê khó͘-sim, soà pìⁿ-choè chuí-phe̍h, thun-lún, jím-nāi khì choè, sī chin khùn-lân tam-tng ê sū, chóng-sī nā oē jím-nāi tu̍t-phoà choè-āu ê lân-koan, chiū sèng-lī sī lán ê. Hit sî tuì jím-nāi lâi tit-tio̍h ê sêng-kong, iā tuì sêng-kong lâi tit-tio̍h ê khoài-lo̍k, sī choa̍t-tuì boē thang hêngiông tit, chí-ū tit-tio̍h ê lâng chiah ê oē chai hit ê khoài-lo̍k, sī choa̍t-tuì boē thang hêng-iông tit, chí-ū tit-tio̍h ê lâng chiah ê oē chai hit ê khoài-lo̍k ê chu-bī. Só͘-í thun-lún jím-nāi khì choè, choa̍t-tuì oē pang-chān it-chhè ê kè-e̍k kap koat-sim, ta̍t-tò chin-chiàⁿ sêng-kong ê toē-tiám, sīm-chì kàu tit-tio̍h toā sêng-kong.
Í-siōng sī tuì sè-kan it-poaⁿ ê chêng-hêng lâi kóng--ê, nā-sī lán Ki-tok-tô͘ iáu ū chi̍t hāng iàu-kín ê kai-toāⁿ(iàu-sò͘), chiū-sī khún-chhiat kî-tó ê seng-oa̍h. Tong-jiân Siōng-tè Thiⁿ-pē, sī kiò lán tio̍h phah-piàⁿ, chhut-la̍t khì choè só͘ siū kau-tāi ê kang(bô-lūn kong公，su私), chóng-sī siông-siông khoàⁿ-tio̍h lâng sui-bóng chin-chiàⁿ chīn pún-hūn chhut khuì-la̍t khì choè, iáu-kú tú-tio̍h khùn-lân, sīm-chì kàu tú-tio̍h pōng-piah, chìn-chêng bô lō͘, thè-āu bô pō͘,--Ki-tok-tô͘ iā chāi-lāi.-Tī chit khoán chêng-hêng ê ē-bīn, hui Ki-tok-tô͘ to lóng kiâⁿ kàu choa̍t-bāng niá, ū pō͘-hūn ê kiò-choè Ki-tok-tô͘, iā siāng-khoán. Chóng-sī tī chit khoán ê chêng-hêng, Ki-tok-tô͘ -chin-chiàⁿ ê -it-tēng ū toā cheng-chha ê piáu-hiān, in-uī nā chiâⁿ-si̍t ta̍k hāng lóng khoà-chhián, boē thang chìn-chêng ê sî, hui Ki-tok-tô͘ chiū chin-chiàⁿ tio̍h chiong it-chhè ê kè-e̍k pàng hìⁿ-sak, chóng-sī Ki-tok-tô͘-kong-jīn ê-chiū m̄-sī án-ni, uī-tio̍h I só͘ kè-e̍k ê, m̄-nā ti cháu-thâu bô lō͘ ê sî, oē kî-kiû Siōng-tè Thiⁿ-pē ê pang-chān, khui-lō͘, khé-sī, chiū I tī tuì kè-e̍k ê sî khí, chiū sî-siông kî-kiû Sèng Sîn ê ín-chhoā, tì-kàu chām-chām ū kng-bêng ê lō͘ thang kiâⁿ, m̄-nā chi̍t lō͘-chiūⁿ tit-tio̍h kng-bêng, m̄-bián tú-tio̍h khùn-lân, liân it-chhè ê chó͘-gāi, iā oē thang tu̍t-phoà. Kî-tó ê le̍k-liōng, chiū-sī kau-poê Sèng Sîn, oá-khò Chú lâi tit-tio̍h. Sī lán pún-hūn, iā sī lán ê te̍k-koân. Só͘-í lán tio̍h cha̍p-hun ēng kî-tó ê seng-oa̍h, iông-hoà（溶化）tī lán só͘ beh choè ê sū-gia̍p-sio̍k-lêng kap sio̍k jio̍k-thé ê-chiū kiat-kó ún-tàng ū thang tit-tio̍h chin-chiàⁿ ê sèng-lī, sêng-kong.
漢羅（Ùi原文改寫）
一年之計在於春
“實實在在” ê事
張Khun-oán
1966。01。01 P。9-10
這個題目是咱人不時teh提起題目，特別是咱漢民族掠做人生中第一重要ê 問題，無時teh講：不時teh論，不時teh聽， thang算做是第一通俗，又koh是第一tio̍h看做”最嚴重” ê 問題，是因為無時teh講：不時teh聽，致到soà變做”to͘是實實--ê，在在-ê”靠屬ê情形，也soà跋落tī “無關心，” “無重視” 這款嚴重ê錯誤感。 “實實，在在” ê心情，soà 妨害思考（思考）ê機會，也就無有”計畫” kap 進取” ê實現。
事實上， ta̍k項to͘知影一年ê中間所tio̍h做， á是所beh做ê事，應該tio̍h 先計畫，也所tio̍h計畫--ê，也tio̍h tī 新正年頭來計畫。就是tī一年ê像起頭， tī thang得著功效，無時，無choeh，做m̄-châiⁿ 三兩。
關係”一年之計，在於春” ê必要性kap重要性，因為咱to͘攏真知，也真熟， 熟到比豆醬 khah 熟， 所以 tī chia無beh加寫， 會 ke tìn紙面， kan-ta ài tī chia寫3點，我家己杜撰ê， nā 會做大家ê參考，就真萬幸。
1、計畫（計劃）。 2、決心（決心）。 3、忍耐去實行 （忍耐實行）， (有合 á無合，請諸位指教)。
1、計畫。
人beh做一項代誌， á是beh經營事業，若無事先計畫， chhìn-chhìn chhái-chhái就去做， thang講差不多攏boē成功，所以計畫是第一要緊ê一個過程（過程） “計畫”亦tio̍h真斟酌，細膩計畫。人beh做事業，做代誌，若潦潦草草， 糊糊塗塗去做， kap無計畫去做， 差不多 siāng款，也是無thang 向望會 thang得著成功ê機會。 M̄-nā boē成功， 減采反轉 beh受著大損害。 有人真gâu計畫，總是為著小寡 精差，致到tú著大損失也有，何況潦草準備，甚至攏無準備， thái-thó 會thang成功。 án-ni， hō͘咱thang知，人beh做代誌， tio̍h事先”計畫，”也tio̍h 斟酌 “計畫，”若án-ni，就免驚失敗。所以”計畫”是tio̍h非常重視chiah tio̍h。
2、決心。
“決心”是做代誌 ê過程中一項真要緊ê事。人計畫做某項事，若想講：”有也好，無也好，”用這款ê 心情做代誌，的確無向望會成功。因為人計畫做事， m̄-是ài無成功，無成功是boē用得。若想講無成功”mā無要緊” hit款ê人寧可 mài計畫做事khah tio̍h。 減采 soà hō͘人看做是siáu人， m̄-nā家己無利益，實在是勞民傷財（勞民傷財），又koh會受輿論嚴轄ê批評。所以計畫了後， tio̍h大決心， “無夠成功boē用得” ê決心去做， chiah會達到成功ê地點。
3。忍耐去實行
人計畫做事， m̄是件件（件件）簡單，輕快， 易舉（易舉），有時也會tú著無拍算ê阻礙，算boē tio̍h ê困難。 Tī 這款ê情形ê 下面，雖罔前途是穩當，也有成功ê 向望。為著 tú著阻擋á是tú著困難，無有充分(夠額) ê 忍耐力，吞忍去做ê力量無夠額ê因端， tī成功ê頭前，失敗已經將所有ê計畫chhia倒了了。無采用心計較，心志到央三託四，計畫到真完全，也決心落去做， ǹg成功teh跑走ê路中， tú著有部分ê困難，致到boē-thang kap起頭所計畫ê，完全符合，soà感覺苦痛，甚至到感覺絕望，soà”半途而廢（半途而廢）。”若án-ni，就無采一切ê苦心，soà變做水phe̍h，吞忍，忍耐去做，是真困難擔當ê事，總是若會忍耐突破最後ê 難關，就勝利是咱ê。 Hit時tuì忍耐來得著ê成功，也tuì成功來得著ê快樂，是絕對boē-thang 形容tit，只有得著ê人chiah-ê會知hit-ê快樂，是絕對boē-thang形容tit，只有得tio̍h ê人chiah-ê會知hit-ê快樂ê滋味。所以吞忍忍耐去做，絕對會幫贊一切ê計畫kap決心， 達到真正成功ê地點，甚至到得著大成功。
以上是tuì世間一般ê情形來講--ê，若是咱基督徒iáu有一項要緊ê階段(要素)，就是懇切祈禱ê生活。當然上帝天父，是叫咱tio̍h 拍拚， 出力去做所受交代ê工(無論公，私)，總是常常看著人雖罔真正盡本份出氣力去做， iáu-kú tú著困難，甚至到tú著pōng壁，進前無路，退後無步，基督徒也在內。Tī 這款情形ê下面， 非基督徒 to攏行到絕望嶺，有部分ê叫做基督徒，也siāng款。總是tī 這款ê情形，基督徒 真正ê 一定有大精差 ê表現，因為若誠實 逐項攏khoà淺， boē-thang進前ê時， 非基督徒就真正tio̍h將一切ê計畫放hìⁿ-sak， 總是基督徒公認ê就m̄是án-ni，為著伊所計畫ê， m̄-nā tī 走頭無路ê時， 會祈求上帝天父ê幫贊，開路，啟示，就伊tī tuì計畫ê時起，就時常祈求聖神ê引chhoā，致到chām-chām有光明ê路thang行， m̄-nā一路上得tio̍h光明， m̄免tú著困難，連一切ê阻礙，也會thang突破。祈禱ê力量，就是交陪聖神， 倚靠主來得著。是咱本份，也是咱ê特權。所以咱tio̍h十分用祈禱ê生活， 溶化（溶化）tī咱所beh做ê事業-屬靈kap屬肉體ê-就結果穩當有thang得著真正ê勝利，成功。