我所尊敬數念的師友
Goá só͘ chun-kèng siàu-liām ê su-iú
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 王占魁 Ông Chiàm-khoe |
| 卷期 | 台灣教會公報 |
| 卷期 | 第946號 |
| 日期 | 1964/11 |
| 頁數 | 8-9 |
白話字（原文數位化）
GOÁ SÓ͘ CHUN-KÈNG SIÀU-LIĀM Ê SU-IÚ
LŪN LÎM HA̍K-KIONG BO̍K-SU
Ông Chiàm-khoe
1964.11.15 946 5 P.8-10
9. TĪ CHIONG-HOÀ THOÂN-TŌ (1899-1918) thâu-bé 20 nî. I chiap-tio̍h Kàu-sū-hoē phài i lâi Chiong-hoà， chiū lī-khui Phîⁿ-ô͘ tuì An-pêng tò-lâi， kiâⁿ lō͘ kàu Ka-gī， tú-tio̍h 3 uī thoân-tō iā beh oāⁿ chiūⁿ tiong-pō͘， 4 ê teh m̄-káⁿ kiâⁿ， tú-hó Liâm Tek-lia̍t Bo̍k-su iā lâi Ka-gī teh sûn kàu-hoē， in siūⁿ lâi ko͘-chiâⁿ Liâm Bo̍k-su kap in choè-tīn kiâⁿ， pn̄g Eng-kok ê sè-thâu， lâi tuì chèng-hú thó peng pó-hō͘; Liâm Bo̍k-su kó-jiân hoaⁿ-hí， chiū chhéng phài peng pó-hō͘， kó-jiân tit-tio̍h phài 4 miâ bú-chong kéng-chhat， chiū khí-thêng chiūⁿ pak. Kiâⁿ bô joā hn̄g， chiū tú-tio̍h 30 miâ ê thó͘-huí uî oá-lâi， 4 miâ ê kéng-chhat koáⁿ put-te̍k chiòng， mi̍h-kiāⁿ choè chi̍t-ē lóng siū chhiúⁿ， kai-chài sìⁿ-miā bô siū sún. Kám-siā Chú， tuì Ka-gī ū 30 miâ hiàn-peng cháu kàu， tui hiah ê thó͘-huí， chiong só͘ chhiúⁿ khì ê mi̍h lóng chhiúⁿ tò-tńg. Saⁿ ji̍t āu chiū kàu Chiong-hoà， kìⁿ tio̍h Muî Bo̍k-su， Lân I-seng， tāi-ke chin hoaⁿ-hí. Tng-sî Chiong-hoà hoē-iú chiah iok 50 miâ， lé-pài ê hiàn-kim chi̍t lé-pài chiah 7 chiam chîⁿ， chi̍t nî kiōng 3.50 khah ke， sin-kim chi̍t nî chóng hiàn 7 kho͘ gûn， bo̍k-su chi̍t ge̍h ji̍t niá 16 kho͘， án-ni， thang kóng sī Muî Bo̍k-su kap Lân I-seng in nn̄g lâng chhiáⁿ ê. Lîm Bo̍k-su m̄-sī kan-ta choè Chiong-hoà kàu-hoē ê kang， iā ū kiam 16 keng kàu-hoē， iū-koh chi̍t lé-pài tio̍h 3 pái khì I-koán káng-tō， 4 nî āu (1901)， Muî Bo̍k-su kiò i tio̍h khì chhì-giām kàu-su， Lîm Bo̍k-su m̄-káⁿ， Muî Bo̍k-su kóng， goá beh pang-chān lí， Lîm Bo̍k-su chiū hó-táⁿ khì chhì-giām. It-chhì ha̍p-keh， Muî Bo̍k-su chhui-chiàn ê， bô thong-kè iā sī pháiⁿ-sè， hiàng-sî ún-tàng khah kán-tan. Koh Lîm Bo̍k-su í-chêng ê kàu-su lóng sī bô chhì-giām， sī chhui-chiàn ê， chhì-giām ê kàu-su， Lîm Bo̍k-su sī thâu chi̍t ê. Tng-sî Tâi-oân choè Bo̍k-su ê， goá só͘ chai 4 ê nā-tiāⁿ， só͘-í bo̍k-su sī chin hi-hán.
10. LÎM HA̍K-KIONG SIAT-LI̍P CHOÈ CHIONG-HOÀ TÉNG TÔNG-HOĒ Ê BO̍K-SU: 1903 nî 4 ge̍h 10 ji̍t， Muî Bo̍k-su ū kó͘-bú Siā-thâu， Jī-chuí， Sai-lê， Goân-táu， kap chi-hoē cha̍p sò͘ keng kàu-hoē ha̍p chhiáⁿ. Keng-kè 16 nî kú kap Muî Bo̍k-su tâng-sim hia̍p-le̍k， kiàn-siat kàu-hoē; koh 1905 nî， lâng-gia̍h ke-thiⁿ， Muî Bo̍k-su chiū kè-e̍k tī Chiong-hoà ài khí chi̍t keng toā koh suí khah ióng ê pài-tn̂g， chiū bō͘-koan. Chiong-hoà hoē-iú chhut siōng choē sī Ông Kim-tî， i tāi-seng khiā khí-lâi kóng， i beh chi̍t pah kho͘ gûn， choân kàu-hoē chhut 650 kho͘ gûn. Muî Bo̍k-su hiàn 4，500， Lân I-seng 4，000， goā kàu-hoē pang-chān 2，000， lóng-chóng khai chi̍t-bān nn̄g-chheng gō͘-pah kho͘ gûn. Phài Lîm Bo̍k-su kap Ong Poê-eng Bo̍k-su， jī uī khì Hok-chiu pān Hok-sam， ēng pàng tī hái-tiong ká kui pâi， ēng chûn thoa kè--lâi. Hok-sam khah boē chiù， koh chìm hái-chuí kèng khah boē chiù. Pài-tn̂g khí hó， kàu-hoē toā chìn-pō͘， Lîm Bo̍k-su í-keng 61 hè， sin-khu iā put-pí 4， 50 hè hiah gâu choè kang， só͘-í chiū koat-sim sî-jīm.
Tú-gū 1917 nî sè-kài tē it tāi-chiàn， Eng-kok lâng ū ê tò-khì， khiàm lâng sûn kàu-hoē， só͘-í Kàu-sū-hoē chiū chhiáⁿ i choè sûn-hoê bo̍k-su， Tāi-hoē chiū siat-li̍p i choè sûn-hoê bo̍k-su， chi̍t ge̍h ji̍t ge̍h-hōng 33 kho͘. Kàu-sū-hoē chiū siat-hoat khí chi̍t keng chhù tī Táu-la̍k kàu-hoē ko͘-lāi(sic)， hō͘ i toà kàu i chiong-sin， che sī Kàu-sū-hoē tuì Tâi-oân bo̍k-su bē-bat ū ê hó thāi-gū. Hō͘ i sûn-sī iok 30 keng kàu-hoē， sui-jiân ài siông-siông chhut-goā， nā-sī bô bo̍k-hoē ê chek-jīm.
Kàu 1927 nî， í-keng 70 hè， kha chhiú khah su lah， chiū sî sûn-hoê bo̍k-su， toà Táu-la̍k kap i ê lāu tâng-phoāⁿ， choan-sim mî ji̍t kî-tó tha̍k keng bô lī-khui tiān， chhin-chhiūⁿ Se-biān， A-ná chi̍t iūⁿ. Cha-bó͘-kiáⁿ siūⁿ nn̄g ê lāu-lâng í-keng pah saⁿ， sì hè， ka-kī toà bô an-sim， só͘-í chiah pun chi̍t ê cha-bó͘ gín-ná 6 hè， hō-choè Chhiu-goa̍t， toà 17 nî kú， chin gâu khoán-thāi chit tuì lāu-lâng. Tī 4 nî chêng ê 12 ge̍h 24 ji̍t， Siōng-tè ū tuì i 47 nî kú choè hó ê tâng-phoāⁿ 74 hè ê pô-pô kā tiàu--khì， 82 hè ê lāu kong-kong boē bián-tit sim chin m̄-kam， kám-kak chin bô liâu. Chi̍t nî， nn̄g nî， sì nî， to teh khah boē kì-tit lah， to iáu ū chit ê 19 hè ê cha-bó͘ gín-ná thang khoán hō͘ i chia̍h， thang kóng oē， taⁿ 23 hè tio̍h ài kā kè lâng. Chi̍t-ē tiāⁿ-tio̍h lâng ài thó， tī 8 ge̍h 2 ji̍t beh chhoā， Lîm Bo̍k-su soè-jī m̄-káⁿ kā iân-chhiân， chi̍t sim hoaⁿ-hí， chhī toā-hàn hō͘ i chiâⁿ ka-têng; koh chi̍t sim， chi̍t ke 3 lâng chhun nn̄g lâng， nn̄g lâng beh lâu goá chi̍t ê 86 hè ê lāu-lâng. Chóng-sī bô iàu-kín， goá m̄-sī ko͘-to̍k， ū Siōng-tè kap goá tī-teh， iû-goân hoaⁿ-hí teh kè-ji̍t. Tī keh nn̄g ji̍t， chiū-sī 8 ge̍h 4 ji̍t chá-khí. lim chi̍t poe gû-lin， kàu 9 tiám khí pak-tó͘ thiàⁿ， kàu hit ē-po͘ 5 tiám chiū an-jiân siū tiàu， ū an-uì kiáⁿ-jî kóng， “In-uī goán ba̍k-nih-kú khin-khin ê kan-khó͘， sī kā goán chiâⁿ siōng-téng-siōng éng-oán ê toā êng-kng.” ûn-ûn (II Lîm 4: 17， 18). Lóng bô phah-siak kan-khó͘， ti̍t-ti̍t an-uì kóng， ná soè siaⁿ chhin-chhiūⁿ khùn.
11. LŪN LÎM BO̍K-SU ÀN-CHOÁN OĒ TIT-TIO̍H MUÎ BO̍K-SU HIAN-NIH KHOÀN-TĀNG: Tī Phîⁿ-ô͘ chho͘ kìⁿ-bīn chiū khoàⁿ i sī tâng sim-chì ê， kó͘-bú i khó kàu-su， kā i pó-chèng， kó͘-bú i choè bo̍k-su， kā chi-chhî sin-hōng， phó͘-thong sī 10 kho͘， i ēng 16 kho͘ iu-thāi i， 20 nî kú ê ha̍p-chok， āu-lâi uī-tio̍h phoà-pīⁿ tò-khì pún-kok tó chhn̂g， chi̍t nî siōng chió siá ū nn̄g tiuⁿ phoe lâi hō͘ i. Nā lūn jîn-chêng， sī Lîm Bo̍k-su tio̍h siông-siông siá phoe khì kám-siā， àn-choàⁿ hoán-tńg siá lâi hō͘ i， sio̍k-gú kóng， “Lêng kau lêng， hōng kau hōng， pò͘-tō ka kau-poê ài pò͘-tō ê.” Muî Bo̍k-su ài thoân si̍p-jī-kè， Lîm Bo̍k-su iā ài thoân si̍p-jī-kè. I kià ê phoe m̄-sī chhin-chhiūⁿ jîn-chêng ê kau-poê， sī an-uì， bián-lē， hō͘ i chiâⁿ-choè bô kiàn-siàu ê choè kang lâng， hō͘ Muî Bo̍k-su tī hiah hn̄g ê Eng-kok pīⁿ-chhn̂g tiong iā sī thoè i kî-tó. Saⁿ-kap choè kang， khí-thâu ū thiàⁿ， kàu bé iā sī thiàⁿ. Lâu Chú-an Sian-siⁿ khì Eng-kok chhē Muî Bo̍k-su ê sî， Muî Bo̍k-su thâu chi̍t mn̄g chiū mn̄g Lîm Bo̍k-su ê chêng-hêng.
Lūn Lîm Bo̍k-su ū tiong-sêng thoân-kàu-chiá ê iàu-sò͘:
(1) I siông-siông kóng， “Bû-ì tit pó” (Thài 13: 44). I khoàⁿ Iâ-so͘ choè chì pó， Sèng-si 47 siú， Iâ-so͘ pó-kuì ê miâ， choè goá sim-sîn sìⁿ-miā， goá Chú Iâ-so͘ Bat Lí sim chiū hoaⁿ-hí， sè-kan bô miâ thang pí， pa̍t mi̍h boē tèng goá ì， goá Chú Iâ-so͘. Koh 57 siú 2 chat kóng， Sè-kan chin-chu， pó-ge̍k， kim， gûn， lóng-chóng m̄-ta̍t Iâ-so͘. Ū chi̍t chân sū si̍t-chāi hó thiaⁿ， goá sim hoaⁿ-hí lâi pò， m̄-sī bóng kóng， iā m̄-sī uī pn̄g-oáⁿ teh kóng， sī khoàⁿ i choè pó-poè， goān hòng-khì it-chhè lâi tit-tio̍h Iâ-so͘. Lîm Bo̍k-su tī i 26 hè ê sî， ū chi̍t ji̍t beh khì chio Keh Séng poa̍h-kiáu， tī i ê toh-téng khoàⁿ tio̍h chit pún ióng sim-sîn Si， chiū kā hian， khoàⁿ tio̍h chi̍t kù kóng， Siōng-tè ê un kóng boē chīn， chhe-khián Iâ-so͘ kiù bān bîn， tī bô-ì-tiong tit-tio̍h Iâ-so͘ choè i ê Kiù-chú khoàⁿ choè pó-poè， it-seng bô piàn.
(2) Khîⁿ-tiâu chin ê oa̍h-miā (I Thê 6: 17). Koh Pí-tek ìn Chú kóng， Chú ah， Lí ū oa̍h-miā ê oē， goán beh chhē siáⁿ lâng ah? (Hān 6: 68). Lîm Bo̍k-su khoàⁿ Iâ-so͘ m̄-nā choè pó-poè， sī khoàⁿ choè oa̍h-miā; só͘-í put-sî to teh kiám-tiám kiaⁿ-liáu pàng-sang， put-sî khîⁿ-tiâu， 12 hun ê kín-tiuⁿ， tī i ê chhuì siông-siông liām， iā siông-siông choè toê-ba̍k lâi káng-tō. Koh lán lâng sìⁿ-miā bô tiāⁿ-tio̍h， ná bûn-bêng sìⁿ-miā ná guî-hiám， kin-á-ji̍t kau-thong ê hok-cha̍p(sic)， ū toē-siōng ê chhia-hō， khong-tiong ê sū-kò͘， hái-bīn ê guî-hiám; iū ū thian chai toē piàn， put-khó khòng-le̍k ê chai-hō， nā tú-tio̍h sit kéng-séng ê sî， sí-bông lîm sin ê sî lâi kóng， Beh chai， chiū siuⁿ bān， tio̍h kóng， Kai-chài. Só͘-í tio̍h khîⁿ-tiâu. Lín ê siúⁿ m̄-thang hō͘ lâng (kuí) chhiúⁿ-khì， lí teh tuh-ka-chē ê sî， oē kā lí chhiúⁿ-khì.
(3) Choan-sim kî-tó thoân-tō. Ū thoân-kàu-chiá tuì sū-bū chin ū pá-ak， bô-lūn tāi-su gia̍p， chiu-soân gia̍p， tāi-hù gia̍p in lóng láu-liān. M̄-nā sū-bū， liân kàu-hoē， Tiong-hoē， Chóng-hoē ê kong-bū iā chin bô-êng， tì-kàu ū lâng kóng sī chē chhia bo̍k-su. M̄-nā kàu-hoē kong-bū， sīm-chì iā thoè tiúⁿ-ló kā cha-bó͘-kiáⁿ pān kè-chng， thoè chip-sū pān chhoā sim-pū ê mi̍h-kiāⁿ， só͘-í chin bô-êng. Lîm Bo̍k-su i khiam-pi， cha̍p-bū i bô pá-ak， koh chai lâng bô siang-têng châi， nā chhap sio̍k-bū oē hun-sim， tì-kàu chiong Siōng-tè kiù lâng iàu-kín ê toā sū lâi hut-lio̍k. Lîm Bo̍k-su tuì sū-bū hong-biān m̄-sī kóng bô iàu-kín， sī ū choan-bûn ê lâng thang pān-lí， i pún-sin ê choan-bûn， chiū-sī thoân hok-im.
(4) Kè hō͘ Iâ-so͘. Tiong-sîn pat(sic) hû jī chú， lia̍t-lú put kà jī hu. Lîm Bo̍k-su i kóng i í-keng kè hō͘ Iâ-so͘， chhin-chhiūⁿ sio̍k-gú kóng， Tè koe pe， tè káu cháu， tè Iâ-so͘ pē si̍p-jī-kè lâi kiâⁿ， só͘-í tio̍h kap Iâ-so͘ tâng-tiⁿ， tâng-khó͘. Chhin-chhiūⁿ Mô͘-se lia̍h choè ū hūn Ki-tok ê lêng-jio̍k， pí Ai-ki̍p ê châi-pó khah kuì-khì (Hi-pek-lâi 11: 26).
(Thāi-sio̍k).
GOÁ SÓ͘ CHUN-KÈNG SIÀU-LIĀM Ê SU-IÚ
LŪN LÎM HA̍K-KIONG BO̍K-SU
Ông Chiàm-khoe
1964.11.15 946 5 P.8-10
9. TĪ CHIONG-HOÀ THOÂN-TŌ (1899-1918) thâu-bé 20 nî. I chiap-tio̍h Kàu-sū-hoē phài i lâi Chiong-hoà， chiū lī-khui Phîⁿ-ô͘ tuì An-pêng tò-lâi， kiâⁿ lō͘ kàu Ka-gī， tú-tio̍h 3 uī thoân-tō iā beh oāⁿ chiūⁿ tiong-pō͘， 4 ê teh m̄-káⁿ kiâⁿ， tú-hó Liâm Tek-lia̍t Bo̍k-su iā lâi Ka-gī teh sûn kàu-hoē， in siūⁿ lâi ko͘-chiâⁿ Liâm Bo̍k-su kap in choè-tīn kiâⁿ， pn̄g Eng-kok ê sè-thâu， lâi tuì chèng-hú thó peng pó-hō͘; Liâm Bo̍k-su kó-jiân hoaⁿ-hí， chiū chhéng phài peng pó-hō͘， kó-jiân tit-tio̍h phài 4 miâ bú-chong kéng-chhat， chiū khí-thêng chiūⁿ pak. Kiâⁿ bô joā hn̄g， chiū tú-tio̍h 30 miâ ê thó͘-huí uî oá-lâi， 4 miâ ê kéng-chhat koáⁿ put-te̍k chiòng， mi̍h-kiāⁿ choè chi̍t-ē lóng siū chhiúⁿ， kai-chài sìⁿ-miā bô siū sún. Kám-siā Chú， tuì Ka-gī ū 30 miâ hiàn-peng cháu kàu， tui hiah ê thó͘-huí， chiong só͘ chhiúⁿ khì ê mi̍h lóng chhiúⁿ tò-tńg. Saⁿ ji̍t āu chiū kàu Chiong-hoà， kìⁿ tio̍h Muî Bo̍k-su， Lân I-seng， tāi-ke chin hoaⁿ-hí. Tng-sî Chiong-hoà hoē-iú chiah iok 50 miâ， lé-pài ê hiàn-kim chi̍t lé-pài chiah 7 chiam chîⁿ， chi̍t nî kiōng 3.50 khah ke， sin-kim chi̍t nî chóng hiàn 7 kho͘ gûn， bo̍k-su chi̍t ge̍h ji̍t niá 16 kho͘， án-ni， thang kóng sī Muî Bo̍k-su kap Lân I-seng in nn̄g lâng chhiáⁿ ê. Lîm Bo̍k-su m̄-sī kan-ta choè Chiong-hoà kàu-hoē ê kang， iā ū kiam 16 keng kàu-hoē， iū-koh chi̍t lé-pài tio̍h 3 pái khì I-koán káng-tō， 4 nî āu (1901)， Muî Bo̍k-su kiò i tio̍h khì chhì-giām kàu-su， Lîm Bo̍k-su m̄-káⁿ， Muî Bo̍k-su kóng， goá beh pang-chān lí， Lîm Bo̍k-su chiū hó-táⁿ khì chhì-giām. It-chhì ha̍p-keh， Muî Bo̍k-su chhui-chiàn ê， bô thong-kè iā sī pháiⁿ-sè， hiàng-sî ún-tàng khah kán-tan. Koh Lîm Bo̍k-su í-chêng ê kàu-su lóng sī bô chhì-giām， sī chhui-chiàn ê， chhì-giām ê kàu-su， Lîm Bo̍k-su sī thâu chi̍t ê. Tng-sî Tâi-oân choè Bo̍k-su ê， goá só͘ chai 4 ê nā-tiāⁿ， só͘-í bo̍k-su sī chin hi-hán.
10. LÎM HA̍K-KIONG SIAT-LI̍P CHOÈ CHIONG-HOÀ TÉNG TÔNG-HOĒ Ê BO̍K-SU: 1903 nî 4 ge̍h 10 ji̍t， Muî Bo̍k-su ū kó͘-bú Siā-thâu， Jī-chuí， Sai-lê， Goân-táu， kap chi-hoē cha̍p sò͘ keng kàu-hoē ha̍p chhiáⁿ. Keng-kè 16 nî kú kap Muî Bo̍k-su tâng-sim hia̍p-le̍k， kiàn-siat kàu-hoē; koh 1905 nî， lâng-gia̍h ke-thiⁿ， Muî Bo̍k-su chiū kè-e̍k tī Chiong-hoà ài khí chi̍t keng toā koh suí khah ióng ê pài-tn̂g， chiū bō͘-koan. Chiong-hoà hoē-iú chhut siōng choē sī Ông Kim-tî， i tāi-seng khiā khí-lâi kóng， i beh chi̍t pah kho͘ gûn， choân kàu-hoē chhut 650 kho͘ gûn. Muî Bo̍k-su hiàn 4，500， Lân I-seng 4，000， goā kàu-hoē pang-chān 2，000， lóng-chóng khai chi̍t-bān nn̄g-chheng gō͘-pah kho͘ gûn. Phài Lîm Bo̍k-su kap Ong Poê-eng Bo̍k-su， jī uī khì Hok-chiu pān Hok-sam， ēng pàng tī hái-tiong ká kui pâi， ēng chûn thoa kè--lâi. Hok-sam khah boē chiù， koh chìm hái-chuí kèng khah boē chiù. Pài-tn̂g khí hó， kàu-hoē toā chìn-pō͘， Lîm Bo̍k-su í-keng 61 hè， sin-khu iā put-pí 4， 50 hè hiah gâu choè kang， só͘-í chiū koat-sim sî-jīm.
Tú-gū 1917 nî sè-kài tē it tāi-chiàn， Eng-kok lâng ū ê tò-khì， khiàm lâng sûn kàu-hoē， só͘-í Kàu-sū-hoē chiū chhiáⁿ i choè sûn-hoê bo̍k-su， Tāi-hoē chiū siat-li̍p i choè sûn-hoê bo̍k-su， chi̍t ge̍h ji̍t ge̍h-hōng 33 kho͘. Kàu-sū-hoē chiū siat-hoat khí chi̍t keng chhù tī Táu-la̍k kàu-hoē ko͘-lāi(sic)， hō͘ i toà kàu i chiong-sin， che sī Kàu-sū-hoē tuì Tâi-oân bo̍k-su bē-bat ū ê hó thāi-gū. Hō͘ i sûn-sī iok 30 keng kàu-hoē， sui-jiân ài siông-siông chhut-goā， nā-sī bô bo̍k-hoē ê chek-jīm.
Kàu 1927 nî， í-keng 70 hè， kha chhiú khah su lah， chiū sî sûn-hoê bo̍k-su， toà Táu-la̍k kap i ê lāu tâng-phoāⁿ， choan-sim mî ji̍t kî-tó tha̍k keng bô lī-khui tiān， chhin-chhiūⁿ Se-biān， A-ná chi̍t iūⁿ. Cha-bó͘-kiáⁿ siūⁿ nn̄g ê lāu-lâng í-keng pah saⁿ， sì hè， ka-kī toà bô an-sim， só͘-í chiah pun chi̍t ê cha-bó͘ gín-ná 6 hè， hō-choè Chhiu-goa̍t， toà 17 nî kú， chin gâu khoán-thāi chit tuì lāu-lâng. Tī 4 nî chêng ê 12 ge̍h 24 ji̍t， Siōng-tè ū tuì i 47 nî kú choè hó ê tâng-phoāⁿ 74 hè ê pô-pô kā tiàu--khì， 82 hè ê lāu kong-kong boē bián-tit sim chin m̄-kam， kám-kak chin bô liâu. Chi̍t nî， nn̄g nî， sì nî， to teh khah boē kì-tit lah， to iáu ū chit ê 19 hè ê cha-bó͘ gín-ná thang khoán hō͘ i chia̍h， thang kóng oē， taⁿ 23 hè tio̍h ài kā kè lâng. Chi̍t-ē tiāⁿ-tio̍h lâng ài thó， tī 8 ge̍h 2 ji̍t beh chhoā， Lîm Bo̍k-su soè-jī m̄-káⁿ kā iân-chhiân， chi̍t sim hoaⁿ-hí， chhī toā-hàn hō͘ i chiâⁿ ka-têng; koh chi̍t sim， chi̍t ke 3 lâng chhun nn̄g lâng， nn̄g lâng beh lâu goá chi̍t ê 86 hè ê lāu-lâng. Chóng-sī bô iàu-kín， goá m̄-sī ko͘-to̍k， ū Siōng-tè kap goá tī-teh， iû-goân hoaⁿ-hí teh kè-ji̍t. Tī keh nn̄g ji̍t， chiū-sī 8 ge̍h 4 ji̍t chá-khí. lim chi̍t poe gû-lin， kàu 9 tiám khí pak-tó͘ thiàⁿ， kàu hit ē-po͘ 5 tiám chiū an-jiân siū tiàu， ū an-uì kiáⁿ-jî kóng， “In-uī goán ba̍k-nih-kú khin-khin ê kan-khó͘， sī kā goán chiâⁿ siōng-téng-siōng éng-oán ê toā êng-kng.” ûn-ûn (II Lîm 4: 17， 18). Lóng bô phah-siak kan-khó͘， ti̍t-ti̍t an-uì kóng， ná soè siaⁿ chhin-chhiūⁿ khùn.
11. LŪN LÎM BO̍K-SU ÀN-CHOÁN OĒ TIT-TIO̍H MUÎ BO̍K-SU HIAN-NIH KHOÀN-TĀNG: Tī Phîⁿ-ô͘ chho͘ kìⁿ-bīn chiū khoàⁿ i sī tâng sim-chì ê， kó͘-bú i khó kàu-su， kā i pó-chèng， kó͘-bú i choè bo̍k-su， kā chi-chhî sin-hōng， phó͘-thong sī 10 kho͘， i ēng 16 kho͘ iu-thāi i， 20 nî kú ê ha̍p-chok， āu-lâi uī-tio̍h phoà-pīⁿ tò-khì pún-kok tó chhn̂g， chi̍t nî siōng chió siá ū nn̄g tiuⁿ phoe lâi hō͘ i. Nā lūn jîn-chêng， sī Lîm Bo̍k-su tio̍h siông-siông siá phoe khì kám-siā， àn-choàⁿ hoán-tńg siá lâi hō͘ i， sio̍k-gú kóng， “Lêng kau lêng， hōng kau hōng， pò͘-tō ka kau-poê ài pò͘-tō ê.” Muî Bo̍k-su ài thoân si̍p-jī-kè， Lîm Bo̍k-su iā ài thoân si̍p-jī-kè. I kià ê phoe m̄-sī chhin-chhiūⁿ jîn-chêng ê kau-poê， sī an-uì， bián-lē， hō͘ i chiâⁿ-choè bô kiàn-siàu ê choè kang lâng， hō͘ Muî Bo̍k-su tī hiah hn̄g ê Eng-kok pīⁿ-chhn̂g tiong iā sī thoè i kî-tó. Saⁿ-kap choè kang， khí-thâu ū thiàⁿ， kàu bé iā sī thiàⁿ. Lâu Chú-an Sian-siⁿ khì Eng-kok chhē Muî Bo̍k-su ê sî， Muî Bo̍k-su thâu chi̍t mn̄g chiū mn̄g Lîm Bo̍k-su ê chêng-hêng.
Lūn Lîm Bo̍k-su ū tiong-sêng thoân-kàu-chiá ê iàu-sò͘:
(1) I siông-siông kóng， “Bû-ì tit pó” (Thài 13: 44). I khoàⁿ Iâ-so͘ choè chì pó， Sèng-si 47 siú， Iâ-so͘ pó-kuì ê miâ， choè goá sim-sîn sìⁿ-miā， goá Chú Iâ-so͘ Bat Lí sim chiū hoaⁿ-hí， sè-kan bô miâ thang pí， pa̍t mi̍h boē tèng goá ì， goá Chú Iâ-so͘. Koh 57 siú 2 chat kóng， Sè-kan chin-chu， pó-ge̍k， kim， gûn， lóng-chóng m̄-ta̍t Iâ-so͘. Ū chi̍t chân sū si̍t-chāi hó thiaⁿ， goá sim hoaⁿ-hí lâi pò， m̄-sī bóng kóng， iā m̄-sī uī pn̄g-oáⁿ teh kóng， sī khoàⁿ i choè pó-poè， goān hòng-khì it-chhè lâi tit-tio̍h Iâ-so͘. Lîm Bo̍k-su tī i 26 hè ê sî， ū chi̍t ji̍t beh khì chio Keh Séng poa̍h-kiáu， tī i ê toh-téng khoàⁿ tio̍h chit pún ióng sim-sîn Si， chiū kā hian， khoàⁿ tio̍h chi̍t kù kóng， Siōng-tè ê un kóng boē chīn， chhe-khián Iâ-so͘ kiù bān bîn， tī bô-ì-tiong tit-tio̍h Iâ-so͘ choè i ê Kiù-chú khoàⁿ choè pó-poè， it-seng bô piàn.
(2) Khîⁿ-tiâu chin ê oa̍h-miā (I Thê 6: 17). Koh Pí-tek ìn Chú kóng， Chú ah， Lí ū oa̍h-miā ê oē， goán beh chhē siáⁿ lâng ah? (Hān 6: 68). Lîm Bo̍k-su khoàⁿ Iâ-so͘ m̄-nā choè pó-poè， sī khoàⁿ choè oa̍h-miā; só͘-í put-sî to teh kiám-tiám kiaⁿ-liáu pàng-sang， put-sî khîⁿ-tiâu， 12 hun ê kín-tiuⁿ， tī i ê chhuì siông-siông liām， iā siông-siông choè toê-ba̍k lâi káng-tō. Koh lán lâng sìⁿ-miā bô tiāⁿ-tio̍h， ná bûn-bêng sìⁿ-miā ná guî-hiám， kin-á-ji̍t kau-thong ê hok-cha̍p(sic)， ū toē-siōng ê chhia-hō， khong-tiong ê sū-kò͘， hái-bīn ê guî-hiám; iū ū thian chai toē piàn， put-khó khòng-le̍k ê chai-hō， nā tú-tio̍h sit kéng-séng ê sî， sí-bông lîm sin ê sî lâi kóng， Beh chai， chiū siuⁿ bān， tio̍h kóng， Kai-chài. Só͘-í tio̍h khîⁿ-tiâu. Lín ê siúⁿ m̄-thang hō͘ lâng (kuí) chhiúⁿ-khì， lí teh tuh-ka-chē ê sî， oē kā lí chhiúⁿ-khì.
(3) Choan-sim kî-tó thoân-tō. Ū thoân-kàu-chiá tuì sū-bū chin ū pá-ak， bô-lūn tāi-su gia̍p， chiu-soân gia̍p， tāi-hù gia̍p in lóng láu-liān. M̄-nā sū-bū， liân kàu-hoē， Tiong-hoē， Chóng-hoē ê kong-bū iā chin bô-êng， tì-kàu ū lâng kóng sī chē chhia bo̍k-su. M̄-nā kàu-hoē kong-bū， sīm-chì iā thoè tiúⁿ-ló kā cha-bó͘-kiáⁿ pān kè-chng， thoè chip-sū pān chhoā sim-pū ê mi̍h-kiāⁿ， só͘-í chin bô-êng. Lîm Bo̍k-su i khiam-pi， cha̍p-bū i bô pá-ak， koh chai lâng bô siang-têng châi， nā chhap sio̍k-bū oē hun-sim， tì-kàu chiong Siōng-tè kiù lâng iàu-kín ê toā sū lâi hut-lio̍k. Lîm Bo̍k-su tuì sū-bū hong-biān m̄-sī kóng bô iàu-kín， sī ū choan-bûn ê lâng thang pān-lí， i pún-sin ê choan-bûn， chiū-sī thoân hok-im.
(4) Kè hō͘ Iâ-so͘. Tiong-sîn pat(sic) hû jī chú， lia̍t-lú put kà jī hu. Lîm Bo̍k-su i kóng i í-keng kè hō͘ Iâ-so͘， chhin-chhiūⁿ sio̍k-gú kóng， Tè koe pe， tè káu cháu， tè Iâ-so͘ pē si̍p-jī-kè lâi kiâⁿ， só͘-í tio̍h kap Iâ-so͘ tâng-tiⁿ， tâng-khó͘. Chhin-chhiūⁿ Mô͘-se lia̍h choè ū hūn Ki-tok ê lêng-jio̍k， pí Ai-ki̍p ê châi-pó khah kuì-khì (Hi-pek-lâi 11: 26).
(Thāi-sio̍k).
漢羅（Ùi原文改寫）
我所尊敬數念Ê師友
論林學恭牧師
王占魁
1964.11.15 946期 p.8-10
9.佇彰化傳道 (1899-1918)頭尾20年。伊接著教士會派伊來彰化，就離開澎湖對安平倒來，行路到嘉義，拄著3位傳道也beh換上中部，4个teh毋敢行，拄好廉德烈牧師也來嘉義teh巡教會，in想來ko͘-chiâⁿ廉牧師佮in做陣行，pn̄g英國ê勢頭，來對政府討兵保護; 廉牧師果然歡喜，就請派兵保護，果然得著派4名武裝警察，就起程上北。行無偌遠，就拄著30名ê土匪圍倚來，4名ê警察寡不敵眾，物件做一下攏受搶，佳哉性命無受損.感謝主，對嘉義有30名憲兵走到，追hiah-ê土匪，將所搶去ê物攏搶倒轉。三日後就到彰化，見著梅牧師，蘭醫生，大家真歡喜。當時彰化會友chiah約50名，禮拜ê獻金一禮拜chiah 7 chiam錢，一年共3.50較加，薪金一年總獻7箍銀，牧師一月日領16箍，按呢，通講是梅牧師佮蘭醫生in兩人請ê. 林牧師毋是干但做彰化教會ê工，也有兼16間教會，又閣一禮拜著3擺去醫館講道，4年後(1901)，梅牧師叫伊著去試驗教師，林牧師毋敢，梅牧師講：我beh幫贊你，林牧師就好膽去試驗。一試合格，梅牧師推薦ê，無通過也是歹勢，hiàng時穩當較簡單。閣林牧師以前ê教師攏是無試驗，是推薦ê，試驗ê教師，林牧師是頭一个。當時台灣做牧師ê，我所知4个nā-tiāⁿ，所以牧師是真稀罕.
10. 林學恭設立做彰化等堂會Ê牧師：1903年4月10日，梅牧師有鼓舞社頭，二水，西螺， 原斗，佮支會十數間教會合請。經過16年久佮梅牧師同心協力，建設教會;閣1905年，人額加添，梅牧師就計劃佇彰化愛起一間大閣媠較勇ê拜堂，就募捐. 彰化會友出上濟是王金池，伊代先徛起來講：伊beh一百箍銀，全教會出650箍銀。梅牧師獻4，500， 蘭醫生4，000，外教會幫贊2,000，攏總khai一萬兩千五百箍銀。派林牧師佮汪培英牧師，二位去福州辦福杉，用放佇海中絞規排，用船拖過--來。福杉較袂蛀，閣浸海水更較袂蛀.拜堂起好，教會大進步，林牧師已經61歲，身軀也不比4， 50歲hiah gâu做工，所以就決心辭任.
拄遇1917年世界第一大戰，英國人有ê倒去，欠人巡教會，所以教士會就請伊做巡迴牧師，大會就設立伊做巡迴牧師，一月日月俸33箍。教士會就設法起一間厝佇斗六教會股內，予伊蹛到伊終身，這是教士會對台灣牧師袂捌有ê好待遇。予伊巡視約30間教會，雖然愛常常出外，若是無牧會ê責任。
到1927年，已經70歲，跤手較輸lah，就辭巡迴牧師，蹛斗六佮伊ê老同伴，專心暝日祈禱讀經無離開殿，親像西門，亞拿一樣。查某囝想兩个老人已經百三，四歲，家己蹛無安心，所以chiah分一个查某囡仔6歲，號做秋月，蹛17年久，真gâu款待這對老人。佇4年前ê 12月24日，上帝有對伊47年久做好ê同伴74歲ê婆婆kā召--去，82歲ê老公公袂免得心真毋甘，感覺真無聊.一年，兩年，四年，都teh較袂記得lah， 都猶有這个19歲ê查某囡仔通款予伊食，通講話，taⁿ 23歲著愛kā嫁人。一下定著人愛討，佇8月2日beh娶， 林牧師細膩毋敢kā延chhiân，一心歡喜，飼大漢予伊成家庭;閣一心，一家3人賰兩人，兩人beh留我一个86歲ê老人。總是無要緊，我毋是孤獨，有上帝佮我佇teh，猶原歡喜teh過日。佇隔兩日，就是8月4日早起。啉一杯牛奶，到9點起腹肚疼，到hit下晡5點就安然受召，有安慰囝兒講：「因為阮目nih久輕輕ê艱苦，是kā阮成上等上永遠ê大榮光。」云云 (II 林 4: 17， 18)。攏無扑siak艱苦，直直安慰講，ná細聲親像睏。
11.論林牧師按怎會得著梅牧師hiah-nih看重：佇澎湖初見面就看伊是同心志ê，鼓舞伊考教師，kā伊保證，鼓舞伊做牧師，kā支持薪俸，普通是10箍，伊用16箍優待伊， 20年久ê合作，後來為著破病倒去本國倒床，一年上少寫有兩張批來予伊。若論人情，是林牧師著常常寫批去感謝，按怎反轉寫來予伊，俗語講：「龍交龍，鳳交鳳，佈道家交陪愛佈道ê.」梅牧師愛傳十字架，林牧師也愛傳十字架。伊寄ê批毋是親像人情ê交陪，是安慰，勉勵，予伊成做無見笑ê做工人，予梅牧師佇hiah遠ê英國病床中也是替伊祈禱。saⁿ-kap做工，起頭有疼，到尾也是疼。劉主安先生去英國揣梅牧師ê時，梅牧師頭一問就問林牧師ê情形。
論林牧師有忠誠傳教者ê要素：
(1)伊常常講：「無意得寶」 (太 13: 44)。伊看耶穌做至寶，聖詩47首，耶穌寶貴ê名，做我心神性命，我主耶穌捌你心就歡喜，世間無名通比，別物袂釘我意，我主耶穌。閣57首2節講：世間珍珠，寶玉8， 金，銀，攏總毋值耶穌。有一chân事實在好聽，我心歡喜來報，毋是罔講：也毋是為飯碗teh講：是看伊做寶貝，願放棄一切來得著耶穌。林牧師佇伊26歲ê時，有一日beh去招Keh Séng poa̍h-kiáu，佇伊ê桌頂看著這本養心神詩，就kā掀，看著一句講：上帝ê恩講袂盡，差遣耶穌救萬民，佇無意中得著耶穌做伊ê救主看做寶貝，一生無變。
(2)擒tiâu真ê活命(I 提 6: 17)。閣彼得應主講：主ah，你有活命ê話，阮beh揣啥人ah? (翰 6: 68)。林牧師看耶穌毋若做寶貝，是看做活命;所以不時to teh檢點驚了放鬆，不時擒tiâu， 12分ê緊張，佇伊ê喙常常念，也常常做題目來講道。閣咱人性命無定著，ná文明性命ná危險，今仔日交通ê複雜，有地上ê車禍，空中ê事故，海面ê危險; 又有天災地變，不可抗力ê災禍，若拄著失警醒ê時，死亡臨身ê時來講：beh知，就siuⁿ慢，著講：佳哉。所以著擒tiâu.恁ê賞毋通予人(鬼)搶去，你teh tuh-ka睡ê時，oē kā你搶去。
(3)專心祈禱傳道。有傳教者對事務真有把握，無論tāi-su業，chiu-soân業，tāi-hù業in攏老練。毋若事務，連教會，中會，總會ê公務也真無閒，致到有人講是坐車牧師。毋若教會公務，甚至也替長老kā查某囝辦嫁妝，替執事辦娶新婦ê物件，所以真無閒。林牧師伊謙卑，雜務伊無把握，閣知人無雙重才，若插俗務oē分心，致到將上帝救人要緊ê大事來忽略。林牧師對事務方面毋是講無要緊，是有專門ê人通辨理，伊本身ê專門，就是傳福音。
(4)嫁予耶穌。忠臣不扶二主，烈女不嫁二夫. 林牧師伊講伊已經嫁予耶穌，親像俗語講：綴雞飛，綴狗走，綴耶穌背十字架來行，所以著佮耶穌同甜，同苦。親像摩西掠做有份基督ê凌辱，比埃及ê財寶較貴氣(希伯來11: 26)。
(待續)。