Chia̍h iûⁿ-kàu (1)

文獻資訊

項目 資料
作者 王Chhái-kí Ông Chhái-kí
卷期 台灣教會公報
卷期 第939、940號
日期 1964/8
頁數 20-21

白話字(原文數位化)

OĀ-KE̍K

CHIA̍H IÛN-KÀU

Ông Chhái-kí e̍k

1964.08 939, 940 ha̍p   P.20-21

Tī 64 nî chêng ê Kiⁿ-chú nî, sī Tiong-kok in-uī Gī-hô-thoân ê poān-loān tú-tio̍h choè chhiⁿ-chhám ê chai-lān ê nî, hit sî Se-iûⁿ lâng lóng siū chheng-ho͘ choè “Ta-mau-chu”(大毛子), sìn Chú ê lâng á-sī chia̍h se-iûⁿ thâu-lō͘ ê lâng, lóng siū chheng-ho͘ “Er-mau-chu,”(二毛子), nā m̄-sī siū thâi, chiū-sī siū lia̍h, siū khún-tio̍k.  Tiong-kan ū lâng lāu-bú kap sió-tī, sió-bē lóng siū thâi-sí sûn-kàu, só͘ chhun i pún-sin, kèng-jiân sī kian-á-ji̍t lán Tiong-kok chi̍t ê choè ū seng-bōng ê lāu bo̍k-su.

Chit phiⁿ sī “生命之道”  Ge̍h-khan chioh i ê keng-kè phian choè oā-ke̍k.  Ông lú-sū kā hoan-e̍k kè-lâi ê.  Tī chia kā “生命之道”  Ge̍h-khan soeh-siā.

Lāu bo̍k-su tī lo̍h lâm hé-chhia tiong, ū chi̍t ê lú-kheh ki-chhì i “Chia̍h iûⁿ-kàu,” “hoat iûⁿ-châi.”  Lāu bo̍k-su tuì án-ni uī i sū-su̍t 64 nî chêng Kiⁿ-chú kûn-huí chi loān ê chi̍t toāⁿ óng sū.  Kûn-huí lia̍h tio̍h lāu bo̍k-su ê sió-tī, sió-bē kap lāu-bú, pek in tio̍h ǹg ngó͘-siōng kuī-pài; pàng-sak Iâ-so͘.  Chóng-sī in khiok lēng-khó͘ sí m̄ hâng-ho̍k, kiat-kó sió-tī hō͘ to thâi-sí, lāu-bú kap sió-bē hō͘ tn̂g-chhiuⁿ chha̍k sí, chhù iā tú-tio̍h hé-sio.  Lāu bo̍k-su  kám-kak lāu-bú, sió-tī, sió bē uī-tio̍h Chú lâi sí, chiū sî-khì chin hó thāi-gū ê thâu-lō͘, chiū-sī chia̍h se-iûⁿ ê bō͘-e̍k-siong ê thâu-lō͘, hiàn-sin thoân-tō, tāi-seng khì bú-chhin, sió-tī, sió-bē tú-tio̍h hoān-lān ê sió chng-siā soan-iông hok-im, khí-thâu chhoan-bîn lia̍h choè i sī beh pò-ho̍k, āu-lâi khoàⁿ-kìⁿ i thiàⁿ Chú, thiàⁿ lâng, khiân-sêng ê kiàn-chèng, chiām-chiām hó kám, chiū lâi chiap-siū Iâ-so͘ phó͘-piàn kàu choân chng-siā.

JÎN-BU̍T

Tân lāu Bo̍k-su                                                84 hè

Lāu Tiuⁿ (lú-kheh)                                          Tiong-liân

Lāu Ông (lú-kheh)                                         Tiong-liân

Má Toā-thâu (Kûn-huí sió thâu-ba̍k)                       iok 35 hè

Lāu-io (Kûn-huí Keh Chú-siú)                               iok 25 hè

Tân Su-bú (lāu bo̍k-su bú-chhin)                             iok 45 hè

Sió-tī (lāu bo̍k-su sió tī)                                      17 hè

Sió-bē (lāu bo̍k-su sió-bē)                                    12 hè

(Im-ga̍k: Hé-chhia khui ê siaⁿ).

Ông:  Lāu Sian-siⁿ, lí beh khì tó-uī?

Bo̍k:  Tâi-lâm, lín nn̄g ê leh?

Tiuⁿ:  iā sī Tâi-lâm.

Ông:  Lāu Sian-siⁿ, lí kuì sìⁿ?

Bo̍k:  Pè sìⁿ Tân, lín nn̄g-uī leh?

Tiuⁿ:  Sió sìⁿ Tiuⁿ, chit uī sìⁿ Ông.

(Hé-chhia kiâⁿ ê siaⁿ sió-khoá thêng).

Ông:  Lí lāu-lâng ê ba̍k-chiu chin hó, hiah soè-jī ê Eng-bûn iā khoàⁿ hiah chheng-chhó.

Bo̍k:  iáu khó-í, put-kò the̍h ba̍k-kiàⁿ khí--lâi he tong-jiân chiū boē sái-tit lah!

Tiuⁿ:  Lāu sian-siⁿ, hia chi̍t pún kāu-kāu ê sī sím-mi̍h chheh?

Bo̍k:  Eng-bûn ê Sèng-keng.

Tiuⁿ:  O͘h……

Bo̍k:  Jī-uī thiaⁿ-kè Iâ-so͘ Ki-tok ê hok-im mah?

Ông:  Thiaⁿ-tio̍h, ū thiaⁿ lâng kóng kè, kan-ta bô sî-kan khì lé-pài-tn̂g.

Bo̍k:  Kî-si̍t, khì lé-pài-tn̂g iā m̄-bián huì joā-choē sî-kan, Tiuⁿ Sian-siⁿ, lí thiaⁿ kè hok-im bô?

Tiuⁿ:  Goá kap Ông Sian-siⁿ sī tông-hiong, tông-sū, soè-hàn ê sî, siông-siông khì lé-pài-tn̂g chham-ka sím-mi̍h Chú-ji̍t-o̍h, iā pun sím-mi̍h khah-phìⁿ……

Ông:  (Lī-khui pún-toê).  Lāu sian-siⁿ, lí toà tī Tâi-lâm sī bô?

Bo̍k:  M̄-sī, goá toà Tâi-pak, chit pái khì Tâi-lâm, sī kàu chi̍t keng lé-pài-tn̂g chú-niá pò͘-tō-hoē.

Tiuⁿ:  Lí kuì-hú iáu ū lâng bô?

Bo̍k:  Ū nn̄g ê kiáⁿ, chi̍t ê cha-bó͘-kiáⁿ, iáu ū sun-jî, sun-lú, put-kò chha-put-to lóng bô tī sin-piⁿ.

Ông:  Tī Tāi-lio̍k sī bô?

Bo̍k:  M̄-sī, tī kok-goā, ū ê tha̍k-chheh, ū ê kang-chok.  (Hé-chhia khui ê siaⁿ chi̍t-sî-á chēng-chēng).

Ông:  (oá hī-khang kóng), Ué-eh; lāu Tiuⁿ, goân-lâi chit uī lāu sian-siⁿ sī chia̍h iûⁿ-kàu, hoat-iûⁿ-châi ê iûⁿ hê-siūⁿ.

Tiuⁿ:  (ÀN tī hī-á soè-siaⁿ kóng), Lāu Ông; bo̍h-tit án-ni kóng, chiah ê oē su-siúⁿ thài lo̍k-ngó͘ lah.

Ông:  (Bî-siaⁿ).  Lo̍k-ngó͘?  Hah-iò, hah-iò.

Bo̍k:  (Ná chhin-chhiūⁿ thiaⁿ-tio̍h in teh tuì-oā).  Bô chhò, nn̄g uī m̄-thang lia̍h choè kî-koài, goá chia̍h 60 kuí-nî ê iûⁿ-kàu lah, kàu tī hoat iûⁿ-châi, he khiok tú-tú siong-hoán.

Tiuⁿ:  Lí lāu-lâng m̄-thang lia̍h choè sím-mi̍h, goá sī teh kóng chhiò--ê.

Ông:  (Pháiⁿ-sè ê khoán).  Lāu sian-siⁿ, sit-lé.

Bo̍k:  Lán ê chhia chē kàu tó-uī lah?

Ông:  Sin-tek tú-chiah kè-khì.

Bo̍k:  Nā-sī lín boē mâ-hoân, goá chiū chiong goá chia̍h iûⁿ-kàu choè iûⁿ hê-siūⁿ ê keng-kè kóng hō͘ lín thiaⁿ.

Tiuⁿ:  Hoan-gêng, hoan-gêng.

Bo̍k:  Che sī 64 nî chêng ê tāi-chì lah, hit-sî goá chiah 20 hè, tī Thian-tin Iông-ha̍k-tông tha̍k-chheh, goá ê lāu-pē sī chi̍t uī thoân-kàu ê bo̍k-su, goán chhù chí-ū lāu-bú, sió-tī, sió-bē toà tī chháu-toē, hit nî tú-hó sī Kiⁿ-chú nî.

Ông:  Se-le̍k 1900 nî, Kûn-huí chi loān.

Bo̍k:  Loān, loān chhau-chhau, Gī-hô-thoân só͘ thâi ê, phah ê sī uī-tio̍h beh hû-khí Chheng-tiâu ê kok-kî, lâi bia̍t-bô se-iûⁿ ê kok-kî, só͘ choè ê khiok sī thâi-lâng pàng-hé, kiat kui tóng chhiúⁿ-kiap, hiàng-tang-sî só͘ ū ê se-iûⁿ lâng, Gī-hô-thoân chheng-ho͘ in Ta-mau-tsu, hoān-nā kap se-iûⁿ-lâng lâi-óng ê, eng-kai choân-pō͘ thâi, sìn iûⁿ-kàu ê Tiong-kok lâng, Gī-hô-thoân kiò in Er-mau-tsu, iā eng-kai thâi(phàu siaⁿ chi̍t hiáng, hoah thâi ê siaⁿ, toā háu ê siaⁿ, chiàn-cheng hāu-kó).


(Choán tiûⁿ:  Kín-kip kiaⁿ-hiâⁿ im-ga̍k, lâng-siaⁿ chô-cha̍p, kiâⁿ ê siaⁿ).

Má:  Kiâⁿ, lán lâi khì Sam-ka-kau lia̍h lâng.

Io:  Lāu-toā, beh lia̍h sím-mi̍h lâng?

Má:  Thiaⁿ kóng Tân--ka ê lâng bih kàu Sam-ka-kau kū-chhù khì lah.

Io:  Tân-ka pē-kiáⁿ kiám sī bô tò-lâi?

Má:  iáu ū leh, chhut-chāi i, khoàⁿ-tio̍h chi̍t ê, lia̍h chi̍t ê.

Io:  Sī, thâi-chīn chiah ê poē chó͘ bông chong ê Er-mau-tsu (kiâⁿ ê siaⁿ, im-ga̍k sió-khoá thêng).

Má:  Bîn-á-chài khui sím ê só͘-chāi pò͘-tì hó á bē?

Io:  Tāi-khài chha-put-to, tī chng-nih ê Sêng-hông-biō mn̂g-kháu.

(Kha-pō͘-siaⁿ chiām-chiām hn̄g, choán tiûⁿ im-ga̍k put-an).

Sió-tī:  Mah-mah, chit nn̄g ji̍t goā-bīn ê hong-siaⁿ m̄ hó, Gī-hô-thoân sì-koè thâi-lâng pàng-hé, goá chin tam-sim pa-pa kap ko-ko ê an-choân.

Lāu-bú:  M̄-bián khoà-lū, Thiⁿ-pē oē khoàⁿ-kò͘ in.

Sió-bē:  Hūn-boē-tàng pa-pa kap ko-ko oē tàng chím-á tò-lâi chiū chin hó.

Sió-tī:  Ū sím-mi̍h hó, lán chit pêng koh-khah guî-hiám.

Lāu-bú:  Í-keng bô chá lah, chún-pī thang lâi khùn, lán kuī-teh saⁿ-kap kî-tó, kiû Thiⁿ-pē khoàⁿ-kò͘ pa-pa kap ko-ko, iā pó-siú Chú lāi só͘ ū ê hiaⁿ-tī chí-bē in pêng-an, m̄-bián tú-tio̍h guî-hiám kan-khó͘ sū, khah iàu-kín, kiû Thiⁿ-pē kám-tōng Gī-hô-thoân ê tông-pau in, m̄-thang thâi-lâng, pàng-hoé, chhiúⁿ-kiap, hō͘ in oē hoé-kái, ū chû-pi ê sim (im-ga̍k tuì un-hô choán kiaⁿ-hiâⁿ).  (Kha-pō͘ siaⁿ, to̍k, to̍k, tio̍h-kip phah-mn̂g siaⁿ).

(Thāi-sio̍k).

漢羅(Ùi原文改寫)

話劇

食洋教

王Chhái-kí 譯

1964.08  939, 940合  P.20-21

佇64年前ê庚子年,是中國因為義和團ê叛亂拄著最悽慘ê災難ê年,hit時西洋人攏受稱呼做「Ta-mau-chu」(大毛子),信主ê人á是食西洋頭路ê人,攏受稱呼「Er-mau-chu,」(二毛子),若毋是受刣,就是受掠,受窘逐。中間有人老母kap小弟,小妹攏受刣死殉教,所賰伊本身,竟然是今仔日咱中國一个最有聲望ê老牧師。

這篇是「生命之道」月刊借伊ê經過編做話劇。王女士kā翻譯過來ê。佇遮kā「生命之道」月刊說謝。

老牧師佇落南火車中,有一個旅客譏刺伊「食洋教,」「發洋財。」老牧師對按呢為伊敘述64年前庚子拳匪之亂ê一段往事。拳匪掠著老牧師ê小弟,小妹佮老母,逼in著向偶像跪拜;放拺耶穌。總是in卻寧可死毋降服,結果小弟予刀刣死,老母佮小妹予長槍鑿死,厝也拄著火燒。老牧師感覺老母,小弟,小妹為著主來死,就辭去真好待遇ê頭路,就是食西洋ê貿易商ê頭路,獻身傳道,代先去母親,小弟,小妹拄著患難ê小莊社宣揚福音,起頭村民掠做伊是beh報復,後來看見伊疼主,疼人,虔誠ê見證,漸漸好感,就來接受耶穌普遍到全莊社。

人物

陳老牧師84 歲

老張(旅客)中年

老王(旅客)中年

馬大頭(拳匪小頭目)約35歲

Lāu-io (拳匪Keh Chú-siú)約25歲

陳師母 (老牧師母親)約45歲

小弟(老牧師小弟)    17歲

小妹(老牧師小妹)  12歲

(音樂:火車開ê聲)。

王:老先生,你beh去tó位?

牧:台南,恁兩个leh?

張:也是台南。

王:老先生,你貴姓?

牧:  敝姓陳, 恁兩位leh?

張:小姓張,這位姓王。

(火車行ê聲小可停)。

王:你老人ê目睭真好,hiah細字ê英文也看hiah清楚。

牧:  猶可以,不過提目鏡起--來he當然就袂使-得lah!

張:老先生,遐一本厚厚ê是啥物冊?

牧: 英文ê聖經。

張:  O͘h……

牧: 二位聽過耶穌基督ê福音mah?

王:聽著,有聽人講過,干但無時間去禮拜堂。

牧: 其實,去禮拜堂也毋免費偌濟時間,張先生,你聽過福音無?

張:我kap王先生是同鄉,同事,細漢ê時,常常去禮拜堂參加啥物主日學,也分啥物卡片……

王:  (離開本題)。老先生,你蹛佇台南是無?

牧:毋是,我蹛台北,這擺去台南,是到一間禮拜堂主領佈道會。

張:你貴府猶有人無?

牧:有兩个囝,一个查某囝,猶有孫兒, 孫女,不過差不多攏無佇身邊。

王:佇大陸是無?

牧:毋是,佇國外,有ê讀冊,有ê工作。(火車開ê聲一時á靜靜)。

王:  (倚耳空講),Ué-eh;老張,原來這位老先生是食洋教,發洋財ê洋和尚。

張:  (ÀN佇耳á細聲講),老王;莫得按呢講:chiah-ê話思想thài落伍lah。

王:  (微聲)。落伍?  Hah-iò, hah-iò。

牧:  (Ná親像聽著in teh對話)。無錯,兩位毋通掠做奇怪,我食60幾年ê洋教lah,到佇發洋財, he卻拄拄相反。

張:你老人毋通掠做啥物,我是teh講笑--ê。

王:  (歹勢ê款)。老先生,失禮。

牧:咱ê車坐到tó位lah?

王:新竹拄chiah過去。

牧:若是恁袂麻煩,我就將我食洋教做洋和尚ê經過講予恁聽。

張:歡迎,歡迎。

牧:這是64年前ê代誌lah, hit時我chiah 20歲,佇天津洋學堂讀冊,我ê老父是一位傳教ê牧師,阮厝只有老母,小弟,小妹蹛佇草地, hit年拄好是庚子年。

王:  西曆1900年,拳匪之亂。

牧:亂,亂chhau-chhau,義和團所刣ê,拍ê是為著beh扶起清朝ê國旗,來滅無西洋ê國旗,所做ê卻是刣人放火, 結規黨搶劫,hiàng當時所有ê西洋人,義和團稱呼in Ta-mau-tsu,凡若kap西洋人來往ê,應該全部刣,信洋教ê中國人,義和團叫in Er-mau-tsu,也應該刣(砲聲一響, 喝刣ê聲,大哮ê聲,戰爭效果)。


(轉場:  Kin-kip驚惶音樂,人聲嘈雜,行ê聲)。

馬:行,咱來去Sam-ka-kau掠人。

Io:老大,beh掠啥物人?

馬:聽講陳--家ê人bih到Sam-ka-kau舊厝去lah。

Io: 陳家pē囝kiám是無倒來?

馬: iáu有leh,出在伊,看著一个,掠一个。

Io:是,刣盡chiah-ê背祖忘宗ê Er-mau-tsu (行ê聲,音樂小可停)。

馬:明仔載開審ê所在佈置好á袂?

Io:大概差不多,佇莊nih ê城隍廟門口。

(跤步聲漸漸遠,轉場音樂不安)。

小弟:  Mah-mah,這兩日外面ê風聲毋好,義和團四界刣人放火,我真擔心pa-pa佮哥哥ê安全。

老母:毋免掛慮,天父oē看顧in。

小妹: 恨袂當pa-pa佮哥哥 oē tàng這馬倒來就真好。

小弟:有啥物好,咱這爿閣較危險。

老母:已經無早lah,準備通來睏,咱跪teh saⁿ-kap祈禱,求天父看顧pa-pa佮哥哥,也保守主內所有ê兄弟姊妹in平安,毋免拄著危險艱苦事,較要緊,求天父感動義和團ê同胞in,毋通刣人,放火,搶劫,予in oē悔改,有慈悲ê心(音樂對溫和轉驚惶)。(跤步聲,to̍k, to̍k,著急拍門聲)。

(待續)。