Má-in醫生傳(6)

Má-in I-seng-toān(6)

文獻資訊

項目	資料
作者	周淑慧 Chiu Siok-huī
卷期	台灣教會公報
卷期	第925期
日期	1964/1
頁數	8

白話字（原文數位化）

MÁ-IN I-SENG-TOĀN（6） (Duncan Main of China)

P. J. Doherty chok

Chiu Siok-huī e̍k

1964.01.01 925 kî  P.8-9

Nā ū sin-sian ê khong-khì, soaⁿ-lūn-á ê só͘-chāi, liâu-ióng ê ki-hoēkap kàu-gia̍h ê si̍t-bu̍t, in chiū ū hoê-ho̍k kiān-khong ê ǹg-bāng.  Só͘-í Má-in I-seng khai-sí bu̍t-sek chi̍t pit kūn tī Chiam-thah ê thó͘-toē.

Chek-sî chiū ū hoán-tuì jiáu-tōng ê siaⁿ.  In-uī siau-sit suî-sî piàn-thoân chhut-khì, kóng goā-kok lâng beh tī Chiam-thah hū-kūn khí chhù.  “Che sī pòng-to̍k!  Pòng-to̍k!”  Jia̍t-sim ê Hu̍t-kàu-tô͘ án-ni hoah-kiò.  “Kūn tī Chiam-thah ê só͘-chāi sī sîn-sèng put-khó chhim-hoān ê.”

Siong-jîn kóng, “Chit ê i-seng siūⁿ beh kiám-chió lán ê choè-kang lâng, beh hō͘ in puî koh pîn-toāⁿ.  Lán boē thang iông-ún án-ni.”

Sòng-hiong lâng thiaⁿ siòng-miā-ka ê oē kóng,  “án-ni oē phò-hoāi hong-suí, oē tú-tio̍h chai-ē.”  Koe-lō͘ ê lâng iā thí-chhiò kóng, “Sím-mi̍h liâu-ióng-īⁿ?  Hó khong-khì ê chhù?  Bô lí-khì!  Gōng-sū! Lán chai chiah ê goā-kok lâng teh hoat-kông lah!”

Má-in I-seng chin sit-bāng, chiū kap ū keng-giām ê soan-kàu-su Muî Sian-siⁿ chham-siông.  Muî Sian-siⁿ bián-lē i kóng, “Chiah ê soan-hoa ê siaⁿ oē kè-khì, goá khó͘-khǹg lí tio̍h jím-nāi─kiám-chhái iáu ū koh-khah khùn-lân.”

Má-in I-seng chhiò-chhiò kóng, “Jím-nāi si̍t-chāi bô iông-īⁿ, chóng-sī goá koat-sim beh khí liâu-ióng-īⁿ.”  Kó-jiân kàu sî i ū oân-sêng.

Pīⁿ-īⁿ ê kiàn-tiok ná khok-toā, chū-jiân su-iàu kok hong-bīn ê chō͘-chhiú, te̍k-pia̍t su-iàu siū ko-téng kàu-io̍k ê Tiong-kok chheng-liân, thang choè io̍h-che-su kap i-seng.

Hiah ê lâi ê lâng, ū ê sī bô sek-ha̍p ê, ū ê sī chin gû-chhún, chhong-bêng ê óng-óng bô ài ho̍k-chiông i ê bēng-lēng.

Ū chi̍t chá-khí, i sî chi̍t ê siàu-liân ê io̍h-kio̍k ê chō͘-chhiú, sī kap Lí oá-choân ê kiáⁿ, teh choè io̍h-che-su chú-jīm ê siàu-liân Lí Sian-siⁿ saⁿ-kap kang-chok.

“Goá ài chhui-chiàn chi̍t ê sin ê lâng.”  Siàu-liân ê Lí Sian-siⁿ kā Má-in I-seng kóng.  I-seng taⁿ chin chù-ì, in-uī choè-kūn chhui-chiàn chi̍t ê piáu hiaⁿ-tī, kiat-kó lâi ê sī 60 hè ê lāu-lâng.

“Che sī 17 hè ê siàu-liân lâng, chin chhong-bêng.  I tī 11, 2 nî chêng lâi chia ji̍p-īⁿ, kàu taⁿ chiâⁿ-choè goá ê hó pêng-iú.  Goá siong-sìn i sī i-seng só͘ ài ê lâng.  Lí kiám hoaⁿ-hí kìⁿ i ê bīn?”  I ū chin jia̍t-lia̍t án-ni chhui-chiàn.

Má-in I-seng iáu-kú tiû-tû kóng, “Lí chai goá só͘ iau-kiû ê tiâu-kiāⁿ.  In tek-khak tio̍h Ki-tok-tô͘, tio̍h ū tām-po̍h kī-lêng, te̍k-pia̍t ài ū sek-èng-sèng.”

Siàu-liân Lí--ê îⁿ-îⁿ ê bīn bî-chhiò chi̍t-ē kóng, “Chiah ê goá lóng káⁿ pó-chèng.  I ê miâ sī Lí Te̍k-jîn.”

“Ko̍k-ke!”  I-seng hoah chhut-lâi.  Hut-jiân chi̍t ê koân-toā ê siàu-liân-lâng chhut-hiān, i ê bīn koh sī chin tîm-tio̍k ê khoán.

“Sian-siⁿ, goá ài tī chit ê pīⁿ-īⁿ ho̍k-bū,” i án-ni kóng.  Chit ê bat o̍h ke thî Ko̍k-ke (lu-li-lú) ê gín-á─ sui-jiân hiān-sî m̄-sī gín-ná, sī chi̍t ê siàu-liân-lâng─chin an-chēng ê thài-tō͘ lâi hoê-tap i-seng só͘ mn̄g koan-hē i ê ha̍k-le̍k ê būn-toê.

I-seng chek-sî soan-pò͘ kóng, “Chin hó!  Lí thang chek-sî khai-sí kang-chok.  Tāi-seng chiong chiah ê phiau-á tah tī hit pâi khang kan-á.

Lí Te̍k-jîn ê ba̍k-chiu tián toā-luí, i ê chhuì ná chún beh chú-tiuⁿ sím-mi̍h, sim-lāi siūⁿ, “Siong-tong ê ha̍k-hāu pit-gia̍p, beh hō͘ goá choè chit luī ê kang?”

I thàm i-seng ê ba̍k-chiu, tān--sī bô kóng chi̍t kù oē chiū khai-sí choè kang.

“Che sī chin hó ê cheng-sîn.  Lí nā choè liáu, Lí Sian-siⁿ oē chí-tō lí choè khah ū chek-jīm ê kang-chok.”

Ji̍t-chí ná kú, ná choē chheng-liân lâm-lú lâi hùn-liān si̍t-si̍p.  Má-in I-seng taⁿ oē thang khoàⁿ-tio̍h i chá-sî ê lí-sióng teh si̍t-hiān, khai-siat chi̍t keng ha̍k-hāu, ióng-sêng pún-toē i-seng kap hō͘-sū.  Ha̍k-hāu ê miâ-siaⁿ ná toā, tuì kok toē-hng lâi ê lâng iā ná choē, sīm-chì ū tuì Chiat-kang séng lâi ê.  In í-keng jīm-sek se-io̍h ê kè-ta̍t; chí-ū sió pō͘-hūn ló-poè ê lâng iáu-kú ài khì kó͘-sek ê io̍h-tiàm, boé lêng ê kut á-sī chháu-io̍h, nā-sī siàu-liân ê iû-goân koat-sim ài gián-kiù goā-kok kho-ha̍k.  Hiah ê pit-gia̍p ê lâng─sui-jiân in só͘ oân-sêng ê hùn-liān boē thang chhin-chhiūⁿ Au-chiu i-kho ha̍k-hāu ê thêng-tō͘─iáu-kú in thang tī khah chìn-tián ê se-iûⁿ-hoà ê Tiong-kok tit-tio̍h hó ê toē-uī.  In lóng sī ū su-siúⁿ ê chheng-liân lâng, nā tī kè-khì in lóng sī oē chham-ka chiōng-goân chìn-sū ê khó-chhì, thang tit-tio̍h tiōng-iàu ê koaⁿ-chit.

In iā tâm-lūn chèng-tī ê sū,─tī in gián-kiù ê sî, tī pīⁿ-pâng thèng-hāu i-seng ê si̍t-chè chí-tō ê sî, á-sī pàng-o̍h ê sî.  I-seng thiaⁿ-kìⁿ in teh kóng”Kiōng-hô-kok,” “chū-tī.”  Kàu tī 1911 nî chhiu-kuì, hiah ê ha̍k-seng te̍k-pia̍t bô an-tēng, bô chù-ì-le̍k.  10 ge̍h ū chi̍t ji̍t, thiaⁿ-kìⁿ in chin heng-hùn ê khoán-sit.  I khoàⁿ-kìⁿ ko̍k-ke-á kap lēng-goā nn̄g lâng teh pí chhiù-sè (sic), koh thiaⁿ-kìⁿ in teh kóng “Kiōng-hô-kok bān-soè!” Kek-bēng í-keng tuì Gô͘-kang khai-sí kàu Iûⁿ-chú-kang.

Keh chá-khí pīⁿ-īⁿ chiū bô tia̍t-sū lah!  Taⁿ chuí ê kang-lâng cháu lâi chhē i-seng, chhiú kia̍h i ê pún-taⁿ.  Toā siaⁿ kóng chin-choē oē, chhiú kí i thâu-khak āu-bīn ê mn̂g-bé.

Má-in I-seng mn̄g i kóng, “Che sī sím-mi̍h ì-sù?”

O͘h!  Sian-siⁿ ah!  In kā goá ka mn̂g-bé-á khì lah!  In kóng án-ni chiū-sī thoat-lī Boán-chheng ê thóng-tī, tit-tio̍h chū-iû ê kì-hō.  Goá beh cháiⁿ-iūⁿ chhut-khì koe-lō͘?  Kiàn-siàu sí, sit bīn-chú ah!

Má-in I-seng boē kìm-tit bî-chhiò chi̍t-ē, jiân-āu mn̄g i kóng, “Chī-chū(sic; chī-chuī) kā lí ka?  In taⁿ lóng tī tá-lo̍h?”

“Sī ha̍k-seng kā goá ka ê, in í-keng khì ngiâ-chih Kiōng-hô-kun beh lâi i-īⁿ.” Chit ê ku-lí ná háu ná kóng.  Hut-jiân-kan i ēng pún-taⁿ kí toā-mn̂g ê só͘-chāi kóng, “O͘h, in lâi lah! Kia̍h chhèng ê lâng, lán oē hō͘ in thâi-sí lah!”

I-seng bēng-lēng i tio̍h an-chēng khì choè i ê kang-chok.  Nā-sī i pún-sin kiâⁿ chìn-chêng khì chih bú-chong-tuī ê léng-siù.  I chin ū lé-māu koh chin an-tēng tuì in kóng, “Chin sit-lé, goá siūⁿ lín sī lâi m̄-tio̍h ê só͘-chāi, chhiáⁿ lín hoaⁿ-hí koh tò-tńg khì.”

Nā-sī hit ê léng-siù kia̍h-koâiⁿ i ê chhèng kóng: “Che kiám m̄-sī kok-chè chû-siān i-īⁿ?  Taⁿ goán hōng Kiōng-hô-kok ê miâ beh lâi chū-chi̍p pó-hō͘ i!”  Chiū bēng-lēng i ê pō͘-hā chìn-chêng, tāi-ke chiū tī gō͘ tiâu ū sek ê choā ê kok-kî ē kiâⁿ chìn-chêng khì.

“Goá beh the̍h-chhut tîn-chêng-su.”  Má-in I-seng kā i kóng, “Goá beh ǹg Kun chèng-hú thê-chhut tîn-chêng-su.”

Hit ê koân-toā ê léng-siù chin bô kheh-khì ǹg i-seng léng-chhiò kóng.

“Lí nā-sī kóng beh chhē Boán-cho̍k hit ê lāu-lâng, thài bān lah!”  I ê chhiú pí chi̍t-ē kóng, “Liân lí ê ha̍k-seng ū ê taⁿ iā teh pang-chān chhiúⁿ-kiap iâⁿ-tuī.”

I-seng oa̍t tńg-sin kiâⁿ cháu, chún-pī bé, chiū khiâ khì chhē hiah ê poē-poān-chiá.  Toā-kûn ê kûn-chiòng uî tī Boán-cho̍k chū-chāi-toē, chū-bîn í-keng tô-cháu.  Kai-chài Má-in I-seng jīn bô i ê ha̍k-seng tī hia.  I khiâ ji̍p chhī-lāi, muí chi̍t só͘-chāi ū sin kok-kî tī khong-tiong teh phiau, koh ū hán-hoah ê siaⁿ kóng, “Kiōng-hô-kok bān-soè!”

(Thāi-sio̍k)

漢羅（Ùi原文改寫）

MÁ-IN醫生傳（6） (Duncan Main of China)

P. J. Doherty作

周淑慧譯

1964.01.01 925 期  P.8-9

若有新鮮的空氣，山崙仔的所在，療養的機會佮夠額的植物，in就有回復健康的向望。所以Má-in醫生開始物色一筆近佇尖塔的土地。

即時就有反對擾動的聲。因為消息隨時遍傳出去，講外國人欲佇尖塔附近起厝。「這是謗瀆！謗瀆！」熱心的佛教徒按呢喝叫。「近佇尖塔的所在是神聖不可侵犯的。」

商人講：「這个醫生想欲減少咱的做工人，欲予in肥閣貧惰。咱袂通容允按呢。」

Sòng-hiong人聽相命家的話講：「按呢會破壞風水，會拄著災禍。」街路的人也恥笑講：「甚物療養院？好空氣的厝？無理氣！戇事！咱知遮的外國人teh發狂lah！」

Má-in醫生真失望，就佮有經驗的宣教師梅先生參詳。梅先生勉勵伊講：「遮的喧嘩的聲會過去，我苦勸你著忍耐─檢彩猶有閣較困難。」

Má-in醫生笑笑講：「忍耐實在無容易，總是我決心欲起療養院。」果然到時伊有完成。

病院的建築那擴大，自然需要各方面的助手，特別需要受高等教育的中國青年，通做藥劑師佮醫生。

遐的來的人，有的是無適合的，有的是真愚蠢，聰明的往往無愛服從伊的命令。

有一早起，伊辭一个少年的藥局的助手，是佮李oá-choân的囝，teh做藥劑師主任的少年李先生相佮工作。

「我愛推薦一个新的人。」少年的李先生共Má-in醫生講。醫生taⁿ真注意，因為最近推薦一个表兄弟，結果來的是60歲的老人。

「這是17歲的少年人，真聰明。伊佇11，2年前來遮入院，到taⁿ成做我的好朋友。我相信伊是醫生所愛的人。你敢歡喜見伊的面？」伊有真熱烈按呢推薦。

Má-in醫生猶過躊躇講：「你知我所要求的條件。In的確著基督徒，著有淡薄技能，特別愛有適應性。」

少年李--的圓圓的面微笑一下講：「遮的我攏敢保證。伊的名是李Te̍k-jîn。」

「Ko̍k-ke！」醫生喝出來。忽然一个懸大的少年人出現，伊的面閣是真沉著的款。

「先生，我愛佇這个病院服務，」伊按呢講。這个捌學雞啼Ko̍k-ke (lu-li-lú)的囡仔─雖然現時毋是囡仔，是一个少年人─真安靜的態度來回答醫生所問關係伊的學歷的問題。

醫生即時宣布講：「真好！你通即時開始工作。代先將遮的標仔貼佇彼排空矸仔。

李Te̍k-jîn的目睭展大蕊，伊的喙那準欲主張甚物，心內想，「相當的學校畢業，欲予我做這類的工？」

伊探醫生的目睭，但--是無講一句話就開始做工。

「這是真好的精神。你若做了，你先生會指導你做較有責任的工作。」

日子那久，那濟青年男女來訓練實習。 Má-in醫生taⁿ會通看著伊早時的理想teh實現，開設一間學校，養成本地醫生佮護士。學校的名聲那大，對各地方來的人也那濟，甚至有對浙江省來的。  In已經認識西藥的價值;只有小部份老輩的人猶過愛去古式的藥店，買龍的骨抑是草藥，若是少年的猶原決心愛研究外國科學。遐的畢業的人─雖然in所完成的訓練袂通親像歐洲醫科學校的程度─猶過in通佇較進展的西洋化的中國得著好的地位。In攏是有思想的青年人，若佇過去in攏是會參加狀元進士的考試，通得著重要的官職。

In也談論政治的事，─佇in研究的時，佇病房聽候醫生的實際指導的時，抑是放學的時。醫生聽見in teh講「共和國，」「自治。」到佇1911年秋季，遐的學生特別無安定，無注意力。10月有一日，聽見in真興奮的款式。伊看見ko̍k-ke-á佮另外兩人teh比手勢，閣聽見in teh講「共和國萬歲！」革命已經對吳江開始到揚子江。

隔早起病院就無秩序lah！擔水的工人走來揣醫生，手舉伊的畚擔。大聲講真濟話，手指伊頭殼後面的毛尾。

Má-in醫生問伊講：「這是甚物意思？」

O͘h！先生ah！  In 共我鉸毛尾仔去lah！  In講按呢就是脫離滿清的統治，得著自由的記號。我欲怎樣出去街路？見笑死，失面子ah！

Má-in醫生袂禁得微笑一下，然後問伊講：「Chī-chuī共你鉸？  In taⁿ攏佇tá-lo̍h？」

「是學生共我鉸的，in已經去迎接共和軍欲來醫院。」這个ku-lí那哮那講。忽然間伊用畚擔指大門的所在講：「O͘h，in來lah！舉銃的人，咱會予in刣死lah！」

醫生命令伊著安靜去做伊的工作。若是伊本身行進前去接武裝隊的領袖。伊真有禮貌閣真安定對in講，「真失禮，我想恁是來毋著的所在，請恁歡喜閣倒轉去。」

若是彼个領袖攑懸伊的銃講：「這敢毋是國際慈善醫院？Taⁿ阮奉共和國的名欲來聚集保護伊！」就命令伊的部下進前，大家就佇五條有色的逝的國旗下行進前去。

「我欲提出陳情書。」Má-in醫生共伊講，「我欲向軍政府提出陳情書。」

彼个懸大的領袖真無客氣向醫生冷笑講。

「你若是講欲揣滿族彼个老人，太慢lah！」伊的手比一下講：「連你的學生有的taⁿ也teh幫贊搶劫營隊。」

醫生越轉身行走，準備馬，就騎去揣遐的背叛者。大群的群眾圍佇滿族駐在地，住民已經逃走。佳哉Má-in醫生認無伊的學生佇遐。伊騎入市內，每一所在有新國旗佇空中teh飄，閣有喊喝的聲講：「共和國萬歲！」

(待續)