傳教者子女ê苦樂
Thoân-kàu-chiá chú-lú ê khó͘-lo̍k
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 王Chhái-kí Ông Chhái-kí |
| 卷期 | 台灣教會公報 |
| 卷期 | 第926號 |
| 日期 | 1964/1 |
| 頁數 | 11-12 |
白話字（原文數位化）
THOÂN-KÀU-CHIÁ CHÚ-LÚ Ê KHÓ͘ LO̍K
Ông Chhái-kí
1964.01.15 926 kî P.11-12
Ū chi̍t ji̍t, Kong-pò-siā ê phian-chhip sian-siⁿ kiò goá siá goá choè bo̍k-su kiáⁿ ê sim-tek, lūn goá choè bo̍k-su kiáⁿ ê sī sū-si̍t ê, chóng-sī goá sī ham-bān(sic) kóng, iā ham-bān(sic) siá, só͘-í ū the-sî, nā-sī phian-chhip sian-siⁿ chài saⁿ ê kau-thok, só͘-í goá chiah siá goá só͘ oē kì-tit, só͘ kám-sióng ê choè tāi-ke ê chham-khó.
- Goá sī tē 7 ê cha-bó͘-kiáⁿ: Lán ê hong-sio̍k sī tiōng lâm kheng lú, nā siⁿ tio̍h lâm ê(sic), chiū kóng kiong-hí; nā siⁿ tio̍h lú--ê, chiū kóng soè-á siaⁿ, iā hó. Goá choè tē 7 ê cha-bó͘-kiáⁿ, goá ê í-chêng bô poàⁿ ê ta-po͘-eⁿ, liân-soà 6 ê lú--ê, goá chhut-sì iā-sī lú--ê, nā phó͘-thong ka-têng, lāu-bú tio̍h háu, lāu-pē tio̍h chhuì-á tū-tū, a-kong, a-má lóng m̄ kā i choè ge̍h-lāi, m̄ chêng-goān hō miâ, chhìn-chhái hō, Bóng-io, Bóng-chhī, Ke-sái, M̄-tihN8, Hūn-á, oàn-á, Chio-tī, á-sī pun lâng choè sim-pū-á siū lâng khó͘-to̍k. Goá ê pē-bú, tuì goá chit ê tē chhit cha-bó͘ gín-ná, kap goá ê a-chí teh thāi-gū lóng sio-siāng, tuì hō-miâ khí, tī io-chhī, tī kàu-io̍k, tuì iù-tī-oân, tiong-ha̍k kàu choè kheh lóng bô hun-piat, só͘-í che goá lia̍h choè tē it hēng-hok.
2.Choè bo̍k-su ê kiáⁿ: Goá sī Siōng-tè siúⁿ-sù ê, Siōng-tè bô chiong goá kau-tāi tī phó͘-thong lâng, sī kau-thok tī I ê lô͘-po̍k. I pún-sin sī choan-bū kî-tó, tha̍k keng, thoân-tō, ka-têng sī Ki-tok-hoà bô͘-hoān ka-têng, m̄-nā ū hó ê thai-kàu, iù-tī-hn̂g, kok-bîn ha̍k-hāu, tiong-ha̍k, tāi choan(sic) ê kàu-io̍k, koh ū chá àm ka-têng lé-pài, sī chiong goán gín-ná choè tiong-sim, gîm goán gín-ná só͘ oē-hiáu ê si, tha̍k gín-ná só͘ ē-hiáu ê Sèng-keng, kóng gín-ná tō-lí, án-ni chi̍t nî ū 365 pái. M̄-sī lāu-pē ê oē, sī ēng Chú ê kéng-kài kap kàu-hùn lâi kà-sī goán, kiò-choè chìm-lūn chi chìm (浸潤之浸), chìm kú oē chhiūⁿ chhiⁿ-thî, thiaⁿ kú chiū oē bat. Goán lóng tī ji̍p kok-bîn ha̍k-hāu í-chêng, chiū oē-hiáu tha̍k Sèng-keng. It-poaⁿ lóng khoàⁿ ha̍k-kho pí bat Sèng-keng khah iàu-kín, khoàⁿ seng-ha̍k choè tuì-tiōng, boē kì-tit Iâ-hô-hoa siúⁿ-sù tì-huī, chai-bat kap chhang-miâ, lóng tuì I ê chhuì chhut I kā chèng-ti̍t ê lâng chek-chū tì-huī (Chim-giân 2:6, 7), che sī tē jī hāng ê hēng-hok.
3.Goán ê ka-têng sī khò-ài(sic) ê: Hoê-sióng tī Kau-phiâⁿ kàu-hoē ê sî, goán ū saⁿ ê soè-hàn chí-bē, chiū-sī 6 chí Tâi-lâm tē jī ko-lú pit-gia̍p, goá sī chho͘-tiong 2 nî, tē 8 ê sió-bē tī kok-hāu. Chiàn-cheng po̍k-kek ê sî toà tī chia ê soaⁿ-lāi kuí hāng sim-sek hoaⁿ-hí ê sū.
(1) Lia̍h hî-á: Bu̍t-chu khoat-ha̍t ê sî, ū chîⁿ bô tè thang boé mi̍h ê sî, lāu-pē chiū ēng hê-lāng, ēng bí-khng chhiau-pn̄g choè oân, chhin-chhiūⁿ îⁿ-á hiah toā lâi pû hō͘ phang, chiah hē tī hê-lāng lāi, khǹg tī khoe-nih, ē-po͘-sî khì hē, bîn-á chá-khí khì siu, goá kap lāu-pē khì hē, ēng chio̍h-thâu-á choè kì-hō, goá iā oē-hiáu. ēng tek-ko-á lâi chhng hê-lāng, taⁿ kàu khoe-á khì hē, khì siu; lāu-pē bô-êng goá iā bat khì hē, siu iā tek-khak pún-lâng khì chiah siu oē chiâu-tio̍h, sio̍k-gú kóng, “Chi̍t lâng khǹg, chèng lâng chhē.” Che sui-jiân sī khǹg, m̄-sī chhàng, m̄-kú khoe sī khoah bóng-bóng, koh iā ū pa̍t-lâng teh hē, nā m̄-sī pún-lâng khì siu, kiaⁿ-liáu ka-kī ê bô siu tio̍h, tuì lâng ê ti̍t-ti̍t siu; siu tò-lâi, tò tī iân-tháng chin hoaⁿ-hí, lia̍h pí chia̍h khah hoaⁿ-hí; tāi-seng teh chia̍h chin hó chia̍h, in-uī chin chhiⁿ, chia̍h kàu kú, in-uī chha̍k chhuì, chha̍k phīⁿ, ū lâng pò goán liāu-lí hoat kóng, ēng chìⁿ--ê āu-lâi lām tāu-iû-thn̂g, chiū so͘ koh chhè, chin phang; liân khak to bô phah-sńg. Lâng choè bī kóng, “Thâu chhì chhang, bé thoa phâng, chāi-siⁿ tn̄g huih-sek, sí liáu piàn sin âng.” Koh chheh-nih kóng, Hū chok chi chú sut7 chi (父作之術子術之). Kiám-chhái ū lâng kóng lia̍h hê-á iā kóng hiah kang-hu, chāi hit sî goá choè gín-ná chin chhù-bī, m̄-sī lāu-pē kah--ê, sī goá ka-kī ài--ê; iā m̄-sī o̍h lia̍h hê-á sī pang-chān lāu-pē. I khì pò͘-tō, sûn hoē-iú, iā ài khoàⁿ, ài o̍h. Goán chí-bē-á choè thoân-kàu-ka ê ū chi̍t-poàⁿ í-siōng; nā m̄-sī lāu-pē lia̍h thoân-kàu choè ko-siōng, choè khoài-lo̍k, o-ló si̍p-jī-kè hok-im ê pó-kuì, sui-jiân bat chia̍h khó͘ lâi o̍h I ê sí choè hok-khì lâi hoaⁿ-hí, chiū goán boē hoaⁿ-hí ài tè i ê kha-pō͘.
(2)Bán lêng-géng: Kau-phiâⁿ sī lāi-soaⁿ, lāu-pē ba̍uh 10 kho͘ gûn ê lêng-géng, goán pē-kiáⁿ ē-po͘-sî chiūⁿ soaⁿ khì bán, lāu-pē peh khí-khì bán, goán toà chhiū-kha khioh, bán chin-choē pái, bán kuí pah kun, chia̍h boē liáu, ū pha̍k lêng-géng-koaⁿ-bah, ū sî tú-tio̍h sai-pak-hō͘, ak kàu tâm-lok-lok, beh tò-lâi khoe-chuí toā, teh liâu oē kiaⁿ, ū lāu-pē kā goán khan chiū bô kiaⁿ. Chiah siūⁿ-tio̍h lán teh kiâⁿ thiⁿ-lō͘, sui kiâⁿ-kè sí-ìm ê soaⁿ-kok, iā m̄-kiaⁿ chai-hāi, in-uī Lí kap goá tī-teh.
(3)Ka-kī chi̍t ê tuì Tâi-lâm kàu Kau-phiâⁿ nn̄g ji̍t kú. Toā po̍k-kek ê sî bô chhia thang chē, tī Tióng-êng Lú Tiong chho͘ 2 hân-kà chin ài khì chhē lāu-pē, sin-khu bô chîⁿ, lō͘ iū hn̄g, in-uī sim ê pek-chhiat, chiū m̄-kiaⁿ uî-lân, khì mn̄g N̂g Tek-kok Sian-siⁿ, i bat khì, pò goá ê lō͘. Goá chiū pē chi̍t ê su-pau ū chheh, ū i-ho̍k, keng-kè Kui-jîn, Koan-biō, kàu Liông-chûn beh àm lah, ū chi̍t uī sìn-tô͘ sìⁿ Siau ê lāu a-peh, í-chêng goá ê lāu-pē bat khì hia, ū sio-bat, goá tī hia hioh-khùn, lâu goá hioh mî, tit-tio̍h chin hó chiau-thāi, kám-kak tī Chú lāi ê thiàⁿ, Chú ín-chhoā goá, pó-hō͘ goá, ū tú-hó ê só͘-chāi, moá-sim hoaⁿ-hí kám-siā Siōng-tè. Tē jī ji̍t chiū koh khí-sin ti̍t-ti̍t chiūⁿ soaⁿ, ná kiâⁿ ná bô tú-tio̍h lâng, lō͘ iā ná soè tiâu, ná khi-khu. Tī bô liâu ê sî, chiū siūⁿ-tio̍h téng-bīn só͘ kóng Si-phian 23:4, “Goá sui-jiân kiâⁿ-kè sí-ìm ê soaⁿ-kok, iā m̄-kiaⁿ chai-hāi, in-uī Lí kap goá tī-teh, Lí ê thuî, Lí ê koáiⁿ an-uì goá…” iā siūⁿ-tio̍h iù-tī-hn̂g ê sî só͘ chhiùⁿ ê koa kóng, タダヒトリ野原ヲ歩イテヰル時デモ神様ハ我ラノナカデス、シロデス, chiū-sī kóng, goá sui-jiân ka-kī chi̍t-ê tī khòng-iá teh kiâⁿ ê sî, Siōng-tè choè goá ê khuì-la̍t; tuì án-ni chiū ū ióng-khì, ná kiâⁿ ná chiùⁿ, ū sî gîm Iâ-so͘ thiàⁿ goá saⁿ-tâng kiâⁿ, tī goá sin-piⁿ bián kiaⁿ-hiâⁿ; chiū bô kám-kak ko͘-to̍k, poâⁿ soaⁿ kè niá, liâu khoe; soaⁿ-nih lâng kā mn̄g lō͘ chin chhin-chhiat. Bô siūⁿ siān, chiū kàu Ba̍k-sa lé-pài-tn̂g, Lô Iok-pek Bo̍k-su hó-lé chhiáⁿ goá tê, lâu goá hioh-khùn, sui-jiân kha oē sng, nā-sī koh kè chi̍t ki soaⁿ chiū kàu uī, beh koáⁿ-kín khoàⁿ-tio̍h chhin-ài ê lāu-pē kap la̍k-chí, kap sió-bē, chiū hoaⁿ-hí koh peh soaⁿ; lo̍h soaⁿ chiū kàu Chio̍h-mn̂g-khiⁿ, hia ū hoē-iú tī Kau-phiâⁿ lé-pài, khoàⁿ-tio̍h chiū hoaⁿ-hí, kóng bo̍k-su ê kiáⁿ, lí ka-kī bô phoāⁿ, lí chin hó-táⁿ. Goá kóng, “Goá m̄-sī ka-kī, Chú kap goá choè phoāⁿ.” Beh kàu uī ê sî tio̍h kiâⁿ-kè chi̍t ê iân-soàⁿ tiàu-kiô, nā bô lâng teh kiâⁿ sī bô siáⁿ iô, nā ū lâng kiâⁿ chiū chin iô, choē-choē lâng m̄-káⁿ kiâⁿ, kî-si̍t sī hán-tit tn̄g, bô táⁿ ê lâng teh kiaⁿ nā-tiāⁿ. Lán kiâⁿ thiⁿ-lō͘ sī choa̍t-tuì bián kiaⁿ ê; m̄-kú sió-sìn ê choē-choē lâng teh kiaⁿ.
Kàu uī, kìⁿ-tio̍h só͘ siàu-liām ê pa-pa, la̍k chí kap sió-bē, sui-jiân ū kha sng, ià-siān, lóng bô--khì. Siūⁿ-tio̍h lán kiâⁿ thiⁿ-lō͘ sui ū kan-khó͘, kàu ji̍p thiⁿ-siâⁿ kìⁿ-tio̍h un Chú Iâ-so͘ kap só͘ thiàⁿ ê chhin-lâng, i ê hoaⁿ-hí ún-tàng koh-khah toā. Khoàⁿ-tio̍h lé-pài-tn̂g ê si̍p-jī-kè, tuì chhuì gîm-si o-ló “Bān-kun ê Chú, thang thiàⁿ ê chhù, Sī Lí ê sèng tiùⁿ-pâng, Chú Iâ-hô-hoa, Lí só͘ khéng toà, hit uī goá toā ǹg-bāng.” iā ū koân-koân ê soaⁿ, chiū Si-phian 121 phiⁿ só͘ kóng, “Goá beh kia̍h ba̍k ǹg soaⁿ, goá ê pang-chān tuì toh-lo̍h lâi, goá ê pang-chān tuì Iâ-hô-hoa lâi…..” Moá-sim kám-siā Siōng-tè, saⁿ-kap choè ka-têng lé-pài; ià-siān, ko͘-toaⁿ lóng siau-soàⁿ, pêng-an hó khùn, kè khoài-lo̍k chhù-bī ê hân-kà seng-oa̍h.
漢羅（Ùi原文改寫）
傳教者子女Ê苦樂
王Chhái-kí
1964.01.15 926期 P.11-12
有一日，公報社ê編輯先生叫我寫我做牧師囝ê心得，論我做牧師囝ê是事實ê，總是我是頇慢講：也頇慢寫，所以有推辭，若是編輯先生再三ê交託，所以我chiah寫我所會記得，所感想ê做大家ê參考。
1。我是第7个查某囝：咱ê風俗是重男輕女，若生著男ê，就講恭喜；若生著女--ê，就講細仔聲，也好。我做第7个查某囝，我ê以前無半ê查甫嬰，連續6个女--ê，我出世也是女--ê，若普通家庭，老母著哮，老父著喙仔tū-tū，阿公，阿媽攏毋kā伊做月內，毋情願號名，凊彩號，罔io， 罔飼， 雞屎，毋tihN8， Hūn-á，怨仔， 招弟，á是分人做新婦仔受人苦毒。我ê父母，對我這个第七查某囡仔，佮我ê阿姊teh待遇攏sio-siāng，對號名起，佇io飼，佇教育，對幼稚園，中學到做客攏無分別，所以這我掠做第一幸福。
2。做牧師ê囝：我是上帝賞賜ê， 上帝無將我交代佇普通人，是交託佇伊ê奴僕。伊本身是專務祈禱，讀經，傳道，家庭是基督化模範家庭，毋若有好ê胎教，幼稚園，國民學校，中學，大專ê教育，閣有早暗家庭禮拜，是將阮囡仔做中心，吟阮囡仔所會曉ê詩，讀囡仔所會曉ê聖經，講囡仔道理，按呢一年有365擺。毋是老父ê話，是用主ê警戒佮教訓來教示阮，叫浸潤之浸，浸久oē像青苔，聽久就會捌。阮攏佇入國民學校以前，就會曉讀聖經。一般攏看學科比捌聖經較要緊，看升學做對重，袂記得耶和華賞賜智慧，知捌佮聰明，攏對伊ê喙出伊kā正直ê人積聚智慧(箴言2:6， 7)，這是第二項ê幸福。
3。阮ê家庭是可愛ê:回想佇溝坪教會ê時，阮有三個細漢妹姊，就是6姊台南第二高女畢業，我是初中2年，第8个小妹佇國校。戰爭爆擊ê時蹛佇遮ê山內幾項心適歡喜ê事。
(1)掠魚仔:物資缺乏ê時，有錢無tè通買物ê時，老父就用蝦籠，用米糠chhiau飯做團，親像圓仔hiah大來炰予芳， chiah hē佇蝦籠內，囥佇溪nih，下晡時去hē，明仔早起去收，我佮老父去hē，用石頭仔做記號，我也會曉。用竹篙仔來穿蝦籠，擔到溪仔去hē，去收；老父無閒我也捌去hē， 收也的確本人去chiah收oē齊著，俗語講：「一人囥，眾人揣。」這雖然是囥，毋是藏，毋過溪是闊bóng-bóng，閣也有別人teh hē，若毋是本人去收，驚了家己 ê無收著，對人ê直直收；收倒來，倒佇鉛桶真歡喜，掠比食較歡喜；代先teh食真好食，因為真chhiⁿ，食到久，因為鑿喙，鑿鼻，有人報阮料理法講：用炸--ê後來濫豆油糖，就酥閣脆，真芳；連殼都無拍損。人做謎講：「頭刺chhang，尾拖帆，在生斷血色，死了變新紅。」閣冊裡講：父作之術子術之。Kiám-chhái有人講掠蝦仔也講hiah工夫，在hit時我做囡仔真趣味，毋是老父教--ê，是我家己愛--ê；也毋是學掠蝦仔是幫贊老父。伊去佈道，巡會友，也愛看，愛學。阮妹姊仔做傳教家ê有一半以上；若毋是老父掠傳教做高尚，做快樂，呵咾十字架福音ê寶貴，雖然捌食苦來學伊ê死做福氣來歡喜，就阮袂歡喜愛綴伊ê跤步。
(2)挽龍眼：溝坪是內山，老父ba̍uh 10箍銀ê龍眼，阮父囝下晡時上山去挽，老父peh起去挽，阮蹛樹腳抾，挽真濟擺，挽幾百斤，食袂了，有曝龍眼干肉，有時拄著西北雨，沃到澹lok-lok， beh倒來溪水大，teh潦oē驚，有老父kā阮牽就無驚。Chiah想著咱teh行天路，雖行過死蔭ê山谷，也毋驚災害，因為你佮我佇teh。
(3)家己一个對台南到溝坪兩日久。大爆擊ê時無車通坐，佇長榮女中初2寒假真愛去揣老父，身軀無錢，路又遠，因為心ê迫切，就毋驚為難，去問N̂g Tek-kok先生，伊捌去，報我ê路。我就背一个書包有冊，有衣服，經過歸仁， 關廟，到龍船beh暗lah，有一位信徒姓蕭ê老阿伯，以前我ê老父捌去遐，有相捌，我佇遐歇睏， 留我歇暝，得著真好招待，感覺佇主內ê疼，主引chhoā我，保護我，有拄好ê所在，滿心歡喜感謝上帝。第二日就閣起身直直上山，ná行ná無拄著人，路也ná細條，ná崎嶇。佇無聊ê時，就想著頂面所講詩篇23:4，「我雖然行過死蔭ê山谷，也毋驚災害，因為你佮我佇teh，你ê槌，你ê拐安慰我…」也想著幼稚園ê時所唱ê歌講：タダヒトリ野原ヲ歩イテヰル時デモ神様ハ我ラノナカデス、シロデス，就是講：我雖然家己一个佇曠野teh行ê時，上帝做我ê氣力；對按呢就有勇氣，ná行ná唱，有時吟耶穌疼我相同行，佇我身邊免驚惶；就無感覺孤獨，盤山過嶺，潦溪；山裡人kā問路真親切。無想siān，就到木柵禮拜堂，Lô Iok-pek牧師好禮請我茶，留我歇睏，雖然跤oē酸，若是閣過一支山就到位， beh趕緊看著親愛ê老父佮六姊，佮小妹，就歡喜閣peh山；落山就到石門坑，遐有會友佇溝坪禮拜，看著就歡喜，講牧師ê囝，你家己無伴，你真好膽。我講：「我毋是家己，主佮我做伴。」beh到位ê時著行過一个鉛線吊橋，若無人teh行是無啥搖，若有人行就真搖，濟濟人毋敢行，其實是罕得斷，無膽ê人teh驚nā-tiāⁿ。咱行天路是絕對免驚ê；毋過小信ê濟濟人teh驚。
到位，見著所數念ê pa-pa，六姊佮小妹，雖然有腳酸，厭siān，攏無--去。想著咱行天路雖有艱苦，到入天城見著恩主耶穌佮所疼ê親人，伊ê歡喜穩當閣較大。看著禮拜堂ê十字架，對喙吟詩呵咾「萬軍ê主，通疼ê厝，是你ê聖帳房，主耶和華，你所肯蹛，彼位我大向望。」也有懸懸ê山，就詩篇121篇所講：「我beh舉目向山，我ê幫贊對toh-lo̍h來，我ê幫贊對耶和華來…。。」滿心感謝上帝，saⁿ-kap做家庭禮拜；厭siān，孤單攏消散，平安好睏，過快樂趣味ê寒假生活。