傳教者子女的苦樂
THOÂN-KÀU-CHIÁ CHÚ-LÚ Ê KHÓ͘ LO̍K
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 謝良輝 Siā Liông-hui |
| 卷期 | 台灣教會公報 |
| 卷期 | 第922期 |
| 日期 | 1963/11 |
| 頁數 | 8 |
白話字（原文數位化）
THOÂN-KÀU-CHIÁ CHÚ-LÚ Ê KHÓ͘ LO̍K
Hoe-toâⁿ kàu-hoē: Siā Liông-hui.
1963.11.15 P.8-9
Kám-siā Chú, tit-tio̍h Kong-pò-siā hó-ì, ài goá siá chit ê toê-ba̍k, sui-jiân put-phoè, iáu-kú oē hoàn-khí goá choē-choē ê kám-siā kap hoê-sióng, só͘-í chiàu goá choè gín-ná sî ê ìn-siōng, kám-kak, thán-pe̍h lâi toā-táⁿ chhó-pit chiū-sī.
Chit ê toê-ba̍k, in-uī ta̍k lâng só͘ siū ê khoân-kéng kap cho-gū bô siāng, chū-jiân hit ê khó͘, lo̍k iā bô sio-siāng. Só͘-í ēng goá choè lē lâi kóng, iā choē choē khoài-lo̍k sī kiàn-li̍p tī khó͘-kéng ê téng-bīn, só͘-í beh ha̍p teh kóng.
I. Sim-lêng-siōng ê khó͘-thàng kap khoài-lo̍k.
A. In-uī sī thoân-kàu-chiá ê kiáⁿ.
Thoân-kàu-chiá ê kiáⁿ tio̍h pí it-poaⁿ ê gín-ná khah koai, gâu, ū lé-sò͘, hó kui-kú; sī it-poaⁿ kàu-hoē lāi-goā ê kò͘-tēng su-sióng. Só͘-í goá 5 hè ê sî, ta̍k ji̍t chì-chió tio̍h tha̍k saⁿ jī ê lô-má-jī, nā boē jīn jī kap se̍k-liū, chiū bô thang cha̍ih-pn̄g, á-sī hoa̍t khiā, hoa̍t kuī. iā ta̍k ji̍t tio̍h thiaⁿ hó kui-kú, ū lé-sò͘, koai ê hong-hoat, só͘-í siông-siông oàn-chhoeh, boē thang chhin-chhiūⁿ it-poaⁿ ê gín-ná, thang chū-iû chū-chāi thit-thô oa̍h-tnag7. Só͘-í ū sî hō͘ lâng hoat-kiàn tio̍h só͘ chheng “pháiⁿ” ê sî, nā ū lâng mn̄g kóng, “lí sím-mi̍h lâng ê kiáⁿ” goá chiū oē chin put-moá ìn kóng, “Kò͘ lé-pài-tn̂g ê kiáⁿ!” Chóng-sī 6 hè, goá tī Tâi-lâm Toā-oan kàu-hoē Sèng-tàn-choeh ê sî, tī tâi-téng, chhiú the̍h Sèng-keng, hō͘ tâi-kha ê hoē-chiòng chí-tēng só͘-chāi lâi tha̍k, thiaⁿ tio̍h tâi-kha phah-chhiú hat-chhái kap niá tio̍h jû soaⁿ ê chióng-phín ê khoài-lo̍k, sī seng-gâi-tiong boē thang boē kì-tit ê sū.
Tī lé-pài-ji̍t, Chú-ji̍t-o̍h kóng chi̍t kù oē, hoat chi̍t kù khah kî-khá ê chit-mn̄g, á-sī tī koe-lō͘, ha̍k-hāu siū tio̍h loé-mē, bú-jio̍k; goá nā hoán-kek chi̍t kù, á-sī ín-khí oan-ke, put-koán goân-in, kiat-kó lóng sī bo̍k-su kiáⁿ ê m̄-tio̍h. Só͘-í siông-siông siū óng-khut, kā-gê chhiat-chhí ê khó͘-thàng, m̄-ài sêng-jīn sī thoân-kàu-chí ê kiáⁿ. Goán sī chhin-chhiūⁿ chi̍t tè pe̍h-pò͘, boē thang bak tio̍h o͘, koh to̍h chhut-luī poa̍t-chuī（出類拔萃）, chhiau chhut gín-ná kûn ê te̍k-sû gín-ná.
B. Lé-pài kè choē ê khó͘ lo̍k.
Thoân-kàu-chiá ê ka-têng ū chá, àm ê ka-têng lé-pài, koh kàu-hoē só͘ kú-hêng ê chū-hoē lóng tio̍h koai-koai chhut-se̍k. Nā lé-pài-ji̍t koh-khah siū-choē, chá àm lé-pài, Chú-ji̍t-o̍h, siōng hā-ngó͘ lé-pài. Koh tī àm-sî ê lé-pài, tio̍h pò-kò kin-á-ji̍t só͘ thiaⁿ tio̍h ê tō-lí, ká-sú nā siōng hā-ngó͘ ê tō-lí tian-tò kóng, á-sī Chú-ji̍t-o̍h ê tō-lí kā i má-ní tong-hong, á-sī siōng hā-ngó͘ lé-pài lîm-tīn thoat-tô, á-sī kim-siân thoat-khak, tio̍h tī beh khùn ê sî niá-siū koáiⁿ, chhê ê siúⁿ-phín. só͘-í chē teh beh tán “A-men” ê kan-khó͘ sī boē kóng tit ê, chóng-sī ū sî tī koh-oa̍h-choeh, Sèng-tàn-choeh teh chhai-bī（猜迷）ê sî, in-uī thiaⁿ choē, chhai tio̍h bī, kap toā-lâng kēng-cheng lâi tit-tio̍h siúⁿ-phín ê khoài-lo̍k iā sī toā.
C. Tuì lêng-kài ê oân-būn.
Hī thiaⁿ, ba̍k jiám, “Tē-ge̍k,” “Thian-tông,” “Siōng-tè,” “Mô͘-kuí” ū á-sī bô? Khoàⁿ tio̍h pē-bú ê thoân-kàu seng-oa̍h, thoè lâng kî-tó, hō͘ lâng ê pīⁿ oē hó, hō͘ pháiⁿ-lâng hoé-kái, hō͘ kàu-hoē heng-khí. Khoàⁿ in tuì só͘ thoân ê khak-sìn, chhin-chhiūⁿ tī po̍k-kek ê sî-tāi, khoàⁿ tio̍h cheō-choē ê sîn-jiah, chiū siūⁿ kóng ū Siōng-tè, ū thian-tông…… Chi̍t hong-bīn khoàⁿ tio̍h in beh chim--lâng, hō͘ lâng lia̍h choè beh kā--lâng, siū kàu-hoē lāi ê Hoat-lī-sài lâng khi-hū, bú-jio̍k. Koh chiah ê lâng “choè ok choè to̍k, khiâ-bé lo̍k-kho̍k,” hoán-tńg ū hó-ūn, thàn toā chîⁿ……chiū siūⁿ kóng Siōng-tè nā ū iáⁿ, thái hō͘ hiah ê lâng án-ni? Chit khoán lêng-kài ê hoân-būn sī tī 7 hè ê sî chiū ū, chit koán ê hoân-būn khó͘-thàng kàu goá 19 hè ê sî chiah tit-tio̍h kái-koat, iā goán hiah ê gín-ná-phoāⁿ lóng m̄-bat ū chit khoán sū, che iā sī chi̍t khó͘.
D. Bô kú-tn̂g pêng-iú ê kan-khó͘.
Thoân-kàu-chiá ê it-seng ū sî chhin-chhiūⁿ cháu-bé-teng, siông-siông poaⁿ-siū, oē thang kóng cháu tang cháu sai. Só͘-í m̄-nā poaⁿ chhù ê kan-khó͘, iā hō͘ goán bô chhin-muî tek-má ê pêng-iú. Goá tī Phîⁿ-ô͘ Hiā-tâng ū chi̍t uī hó pêng-iú, sī siⁿ sí ê kau-poê, in-uī i sī ha̍k-hāu sian-siⁿ ê kiáⁿ, ha̍k-seng gín-ná nā hō͘ i ê lāu-pē phah, chiū tuì i pò-ho̍k. Só͘-í goán nn̄g lâng kap choân chhoan 14 ê, ta̍k ji̍t sio-phah pe̍h-to-chiàn, ta̍k ji̍t sī 3, 4 tiûⁿ, nn̄g ê tuì 14 ê, goá ê a-chí bat khoàⁿ goán teh sio-phah khoàⁿ kàu khàu, Chit khoán ê ti-kí chí-ū chi̍t nî goā ê choè-tui kap kau-poê, iā in-uī goán ê tiau-tōng chiū pò-siau. Kàu ta̍k só͘-chāi bô sím-mi̍h kú-tn̂g ê pêng-iú.
II. Jio̍k-thé-siōng ê kan-khó͘.
A. Jio̍k-thé ê kan-khó͘.
Thoân-kàu-chiá ê keng-chè khùn-lân sī kong-tēng ê sū, só͘-í uī-tio̍h beh kè-ji̍t, “Ku̍t chhài-kó͘ chèng chhài, chèng han-chû, koah ti-chhài, chhī iûⁿ, chhī gô, khau gô-á-chhài, koāⁿ lâu moá bīn.” Chhiú-lāi siⁿ pe̍h-lia̍p tāu ê kan-khó͘, tuì 7, 8 hè chiū tam-tio̍h, koh nā kiò tio̍h chheng lé-pài-tn̂g, chiū oē chàm-kha tio̍h tê.
B. Keng-chè-siōng ê kan-khó͘.
Goá kap goá ê sió-tī khì chhī iûⁿ-á, khoàⁿ tio̍h choē-choē pêng-iú teh tèng kan-lo̍k, sim chin ài, bô chîⁿ thang boé kan-lo̍k, chiū ēng choá tîⁿ kui oân choè kan-lo̍k, kap goá ê sió-tī teh tèng boē tńg ê kan-lo̍k, hō͘ goá ê lāu-pē khoàⁿ-kìⁿ, i chiū chhò chi̍t ki chhêng chhiū-ki, thâi nn̄g lia̍p ê kan-lo̍k hō͘ goán. Ū chi̍t pái tī chi̍t keng kàu-hoē, chhù-piⁿ sī chip-sū ê chhù, koh i sī kàu-hoē koè-kè teh hoat sin-suí ê, i chai ka-hū ê chhù ū chîⁿ, chiū beh kiò goá ê lāu-pē tńg-khì the̍h chîⁿ lâi chioh i, goá ê lāu-pē ū kā gê-khí-kun tah-èng i. Put-hēng chit ê sū hō͘ goá ê lāu-bú chai-iáⁿ, chiū chó͘-tòng bô chioh i , i chiū chiong ge̍h-kip tòng-kiat khí-lâi, 3 ge̍h-ji̍t bô niá chîⁿ. Goá tuì ha̍k-hāu kap goá ê a-chí beh tńg-lâi the̍h chîⁿ kau ha̍k-hāu, lāu-bú lóng bô chîⁿ, goá chiū khàu, chhá, bô chîⁿ m̄ khì, hō͘ goá ê lāu-bú jím-siū boē tiâu, cháu ji̍p-khì kuī tī pâng-keng lâu ba̍k-sái kî-tó Siōng-tè, choè-āu goá iā iân-lō͘ lâu ba̍k-sái kiâⁿ khì ha̍k-hāu. Poàⁿ-lō͘ tú-tio̍h chi̍t ê hoē-iú, tī goā-bīn chia̍h thâu-lō͘ ê tńg-lâi tú-tio̍h goán, khoàⁿ goán lóng teh khàu, chiū the̍h chi̍t kho͘ gûn hō͘ goán, goán chin hoaⁿ-hí koh kám-siā Siōng-tè. Cháu tńg-khì, chiong chi̍t kho͘ oāⁿ choè chi̍t kak gûn ê khì ha̍k-hāu, iā ū chhun 8 kak.
Goán ê saⁿ khò͘, ha̍k-iōng-phín, lóng tio̍h chin khiām, boē thang chhin-chhiūⁿ it-poaⁿ ê gín-ná ū thang chiàu sim só͘ io̍k, che sī goán choè thoân-kàu-chiá ê kiáⁿ-jî só͘ tú-tio̍h ê khó͘ lo̍k.
Kiat-bé lâi kóng, thoân-kàu-chiá ê kiáⁿ-jî kap i ê sī-toā-lâng só͘ tú-tio̍h ê kéng-gū, lâi tam tio̍h kam, khó͘, sng……téng-téng ê kan-khó͘. chóng-sī chiah ê kan-khó͘ oē siông-siông hō͘ lí tit-tio̍h ì-goā ê khoài-lo̍k kap kám-siā. iā tuì chiah ê cho-gū thoàn-liān goán oē thang tit
1. èng-hù kok chióng ê kéng-gū.
2. Khoàⁿ tio̍h Siōng-tè ê sîn-jiah.
3. Thé-giām tio̍h Chú tuì kî-tó ê ìn-tap.
4. Bêng-pe̍k káu-khiat ê lâng ê siā-hoē.
5. Ì-chì oē chin kiông-chòng.
6. Tuì ka-kī só͘ niá-siū tio̍h ê sìn-gióng oē khak-sìn bô iô-choah.
Koh-chài hō͘ goá ū chi̍t ê kám-kak （現在）thoân-kàu-chiá ê kiáⁿ-jî sêng-tióng, nā m̄-sī toā hó, chiū sī toā pháiⁿ ê lâng. iā nā kiâⁿ tī toā pháiⁿ-lō͘ ê thoân-kàu-chiá ê kiáⁿ-jî, sī pí it-poaⁿ ê toā pháiⁿ-lâng koh-khah tio̍h tông-chêng ê. che si̍t-chāi tio̍h ū choè thoân-kàu-chiá ê kiáⁿ-jî kè ê chiah oē thang thé-hoē ê.
漢羅（Ùi原文改寫）
傳教者子女的苦樂
花壇教會：謝良輝
1963.11.15 P.8-9
感謝主，得著公報社好意，愛我寫這个題目，雖然不配，猶過會喚起我濟濟的感謝佮回想，所以照我做囡仔時的印象，感覺，坦白來大膽草筆就是。
這个題目，因為逐人所受的環境佮遭遇無siāng，自然彼个苦，樂也無相siāng。所以用我做例來講：也濟濟快樂是建立佇苦境的頂面，所以欲合teh講。
I. 心靈上的苦痛佮快樂。
A.因為是傳教者的囝。
傳教者的囝著比一般的囡仔較乖，gâu，有禮數，好規矩；是一般教會內外的固定思想。所以我5歲的時，逐日至少著讀三二个羅馬字，若袂認字佮熟餾，就無通食飯，抑是罰徛，罰跪。也逐日著聽好規矩，有禮數，乖的方法，所以常常怨慼，袂通親像一般的囡仔，通自由自在thit迌活動。所以有時予人發見著所稱「歹」的時，若有人問講：「你甚物人的囝」我就會真不滿應講，「顧禮拜堂的囝！」總是6歲，我佇台南大灣教會聖誕節的時，佇台頂，手提聖經，予台跤的會眾指定所在來讀，聽著台跤拍手喝采佮領著如山的獎品的快樂，是生涯中袂通袂記得的事。
佇禮拜日，主日學講一句話，發一句較奇巧的質問，抑是佇街路，學校受著詈罵，侮辱；我若反擊一句，抑是引起冤家，不管原因，結果攏是牧師囝的毋著。所以常常受枉屈，咬牙切齒的苦痛，毋愛承認是傳教者的囝。阮是親像一塊白布，袂通沐著黑，閣著出類拔萃，超出囡仔群的特殊囡仔。
B.禮拜過濟的苦樂。
傳教者的家庭有早，暗的家庭禮拜，閣教會所舉行的聚會攏著乖乖出席。 若禮拜日閣較受罪，早暗禮拜，主日學，上下午禮拜。閣佇暗時的禮拜，著報告今仔日所聽著的道理，假使若上下午的道理顛倒講：抑是主日學的道理共伊馬耳東風，抑是上下午禮拜臨陣脫逃，抑是金蟬脫殼，著佇欲睏的時領受枴，箠的賞品。所以坐teh欲等「A-men」的艱苦是袂講得的，總是有時佇閣活節，聖誕節teh猜迷的時，因為聽濟，猜著謎，佮大人競爭來得著賞品的快樂也是大。
C.對靈界的煩悶。
耳聽，目染，「地獄，」「天堂，」「上帝，」「魔鬼」有抑是無？看著爸母的傳教生活，替人祈禱，予人的病會好，予歹人悔改，予教會興起。看in對所傳的確信，親像佇爆擊的時代，看著濟濟的神蹟，就想講有上帝，有天堂……一方面看著in欲唚--人，予人掠做欲咬--人，受教會內的法利賽人欺負，侮辱。 閣遮的人「做惡做毒，騎馬lo̍k-kho̍k，」反轉有好運，趁大錢……就想講上帝若有影，thái予遐的人按呢？這款靈界的煩悶是佇7歲的時就有，這款的煩悶苦痛到我19歲的時才得著解決，也阮遐的囡仔伴攏毋捌有這款事，這也是一苦。
D.無久長朋友的艱苦。
傳教者的一生有時親像走馬燈，常常搬岫，會通講走東走西。所以毋但搬厝的艱苦，也予阮無青梅竹馬的朋友。我佇澎湖瓦硐有一位好朋友，是生死的交陪，因為伊是學校先生的囝，學生囡仔若予伊的老爸拍，就對伊報復。所以阮兩人佮全村14个，逐日相拍白刀戰，逐日是3，4場，兩个對14个，我的阿姊捌看阮teh相拍看到哭，這款的知己只有一年外的做堆佮交陪，也因為阮的調動就報銷。 到逐所在無甚物久長的朋友。
II.肉體上的艱苦。
A.肉體的艱苦。
傳教者的經濟困難是公定的事，所以為著欲過日，「掘菜股種菜，種蕃薯，割豬菜，飼羊，飼鵝，薅鵝仔菜，汗流滿面。」手內生白粒豆的艱苦，對7，8歲就啖著，閣若叫著清禮拜堂，就會蹔跤著蹄。
B.經濟上的艱苦。
我佮我的小弟去飼羊仔，看著濟濟朋友teh釘干樂，心真愛，無錢通買干樂，就用紙纏規丸做干樂，佮我的小弟teh釘袂轉的干樂，予我的老爸看見，伊就剉一支榕樹枝，刣兩粒的干樂予阮。有一擺佇一間教會，厝邊是執事的厝，閣伊是教會會計teh發薪水的，伊知家父的厝有錢，就欲叫我的老爸轉去提錢來借伊，我的老爸有咬牙齒根答應伊。不幸這个事予我的老母知影，就阻擋無借伊，伊就將月給凍結起來，3月日無領錢。我對學校佮我的阿姊欲轉來提錢交學校，老母攏無錢，我就哭，吵，無錢毋去，予我的老母忍受袂牢，走入去跪佇房間流目屎祈禱上帝，最後我也沿路流目屎行去學校。半路拄著一个會友，佇外面食頭路的轉來拄著阮，看阮攏teh哭，就提一箍銀予阮，阮真歡喜閣感謝上帝。走轉去，將一箍換做一角銀的去學校，也有賰8角。
阮的衫褲，學用品，攏著真儉，袂通親像一般的囡仔有通照心所欲，這是阮做傳教者的囝兒所拄著的苦樂。.
結尾來講：傳教者的囝兒佮伊的序大人所拄著的境遇，來啖著甘，苦，酸……等等的艱苦。總是遮的艱苦會常常予你得著意外的快樂佮感謝。也對遮的遭遇鍛鍊阮會通得
-
應付各種的境遇。
-
看著上帝的神蹟。
-
體驗著主對祈禱的應答。
-
明白狡譎的人的社會。
-
意志會真強壯。
6.對家己所領受著的信仰會確信無搖泏。
閣再予我有一个感覺（現在）傳教者的囝兒成長，若毋是大好，就是大歹的人。也若行佇大歹路的傳教者的囝兒，是比一般的大歹人閣較著同情的。這實在著有做傳教者的囝兒過的才會通體會的。