Má-in I-seng-toān(1)

文獻資訊

項目 資料
作者 周淑慧 Chiu Siok-huī
卷期 台灣教會公報
卷期 第919期
日期 1963/10
頁數 6

白話字(原文數位化)

MÁ-IN I-SENG-TOAN (Duncan Main of China)

P. J. Doherty chok

Chiu Siok-huī e̍k

1963.10.01  P.6-7

Chá-chêng soan-kàu-su thoân hok-im lâi kàu Tiong-kok ê chêng-hêng sī siáⁿ khoán.  Tī chia ū chit uī sī Tiong-kok thoân-kàu ê sian-hong, tit-tio̍h Chiu Siok-huī lú-sū hoan-e̍k tī chia, ǹg-bāng oē to-to lī-e̍k tāi-ke.

“Toē-chiūⁿ ê thian-tông” (Heaven Below) chiah nih kú iáu-bē kàu “Tī chit tiâu bô chin cheng-khì, àm-sàm ê koe-lō͘.”  MÁ-IN Tán-kan (Duncan Main) Sian-siⁿ khoàⁿ i sì-uî ê koe-lō͘ ēng tām-po̍h So͘-kek-lân chho͘-chho͘ ê siaⁿ-tiāu án-ni kóng.  Che sī chi̍t tiâu noā-thô͘ kham-khia̍t bô pîⁿ ê chio̍h-thâu-lō͘.  Lō͘-piⁿ ê siang-pêng-chhiûⁿ sī ēng liâm-thô͘ kô͘ ê, ū am-cham thǹg-theh ê gín-ná tī lō͘-nih cháu-lâi cháu-khì, teh siám tī lō͘-piⁿ khioh chiah ê koe-á, káu-á.  Ū taⁿ tāng-tàⁿ ê ku-lí toā sian teh hoah.  “ Hé-ò͘!  Hé-ò͘!”  ū khit-chiah tī lō͘-piⁿ ai-kiû.  “MÁ-IN” hit ê chhoā-lō͘ ê Eng-kok lâng ǹg hit ê sin lâi ê lâng-kheh kóng, “Chia chiū sī Tiong-kok ê sio̍k-gú só͘ kóng, “Thiⁿ-téng ū Thian-tông, toē-chiūⁿ ū So͘-chiu, Hâng-chiu” (siōng ū Thian-tông, hā ū So͘ Hâng) ê só͘-chāi lah.”

MÁ-IN ba̍k-chiu lô-lô, chù-ì khoàⁿ piⁿ-á o͘-hiā ê kē chhù-á, tuì he soè-soè ê mn̂g, ū lâng, koe, hô͘-sîn teh chhut-ji̍p, gín-ná poa̍h-tó teh toā siaⁿ háu.  “Goá tī ài-teng-pó ê pîn-bîn khut bat khoàⁿ-tio̍h chiah bái ê chêng-hêng, chóng-sī Hâng-chiu chit ê toē miâ hō͘ goá kî-thāi sī chi̍t uī khah hó ê só͘-chāi.”

Hit-sî chi̍t ê moá-sin siⁿ lia̍p-á ê khit-chia̍h, pê oá chi̍t tàⁿ tiám-sim-tàⁿ.  MÁ-IN chi̍t-ē kiâⁿ-oá khì ê sî, khit-chia̍h soà phâng oáⁿ ǹg i kiû-khit.  I àⁿ-lo̍h khoàⁿ, chin tio̍h kiaⁿ.  “Thái-ko!”  Hit ê khit-chia̍h ê kha í-keng noā beh liáu lah!  “Kiaⁿ sí lâng!  cháiⁿ-iūⁿ bô siat-hoat pàng in án-ni?”  I chhun-chhiú the̍h chîⁿ chhut-lâi,  “Muî Sian-siⁿ, chhiáⁿ lí boé chi̍t oáⁿ chia̍h-mi̍h hō͘ i.  Goá ê oē-gú iáu boē thong.”  MÁ-IN án-ni pài-thok chhoā-lō͘ ê sian-siⁿ.

Tī i sì-uî ê seng-lí lâng chhut kî-īⁿ ê siaⁿ, ū Tiong-kok lâm-hong chhiùⁿ koa-á-tiāu ê siaⁿ, koh ū chi̍t ê hoah kóng, “Âng-mn̂g hoan, Iûⁿ kuí-á.”

MÁ-IN Sian-siⁿ mn̄g kóng,  “He sī sím-mi̍h ì-sù?”

Muî Sian-siⁿ kā i soat-bêng,  “Kóng lí sī Se-iûⁿ kuí, âng-mn̂g-hoan lah!”

MÁ-IN Sian-siⁿ chhun-chhiú ǹg hit ê chih-chuh ê siàu-liân gín-ná pí chi̍t-ē, gín-ná tio̍h kiaⁿ, peh khí-kha cháu.  Jiân-āu oa̍t-thâu khoàⁿ-tio̍h chi̍t ê goā-kok lâng ê ba̍k-chiu tńg chi̍t-ē, i soà chhiò chhut-lâi, chio-chi̍p i ê tâng-phoāⁿ oá-lâi.

Siū chiah ê i-ho̍k lām-luì ê gín-ná tuī pau-uî, chiah ê soan-kàu-su koh chìn-chêng kiâⁿ kè chi̍t tiâu ūn-hô ê kiô.

“Tī chia ū kui chheng tiâu chit khoán ê kiô.”  Muî Sian-siⁿ soat-bêng kóng, “In-uī ū chin-choē tiâu ūn-hô, só͘-í kè-khì 8-900 nî kú chin chhut-miâ.”  Lí khoàn …… nn̄g lâng chiū thêng kha tī hia, tú-tú khoàn-kìⁿ ū lâng tò chi̍t tháng lah-sap tī chuí-lāi.

MÁ-IN chiū kóng,  “Che hō͘ goá siūⁿ-tio̍h Tap2-put-leng(Dublin Jarvey: ài-ní-lân kok ê siú-to͘ ê sái bé-chhia) ê kò͘-sū.  Ū lâng mn̄g i kóng, siáⁿ-sū i-seng chiong pīn-lâng sàng kàu Lí-hui ê thê-hoāⁿ khiā-khí, hoê-tap sī án-ni kóng, “Ah!  sī in-uī in ê bī thài bái, kàu-gia̍h thang sat sí só͘ ū ê to̍k-khún.”

In tāi-ke ná chhiò ná kiâⁿ kàu chi̍t tiâu khah khoah pîⁿ-tháⁿ ê koe-lō͘.  Siang-pêng ū chin kian-kò͘ ê chhù, Ta̍k keng chhù ū tiàu iû-chhat ê tiàm-hō-pâi, á-sī tiû-pò͘ siù ê pò͘-liâu.

Tiàm-kháu ū pâi kok sek, kok chióng ê hoè.

Chia sī lēng-goā chi̍t bīn ê Hâng-chiu-thang kóng sī hó ê chi̍t bīn.  Lán teh-beh kiâⁿ kàu uī lah.”  Muî Sian-siⁿ chhiú kí thâu-chêng suí ê lō͘-piⁿ chin-chiàⁿ án-ni kóng.  Si̍t-chāi in hiān-chāi só͘ teh kiâⁿ ê sī te̍k-pia̍t ê koe-lō͘, chheng-khì, chéng-choê, koh lō͘-piⁿ ū chhiū-á, khong-khì ná-chún chuí-téng sin-sian ê bî-hong.  Ta̍uh-ta̍uh oē thang khoàⁿ-tio̍h sió soaⁿ lun-á.  Tiàm-nih só͘ pâi ê sī ko-kuì ê tiû, toān.  Koe-lō͘ ê lâng só͘ chhēng ê iā lóng sī ēng chit keng tiàm, in kám-kak chin chhù-bī, thêng-kha lâi khoàⁿ lâng ēng tek-á kap choá teh choè choá hō͘-soàⁿ, iā ū piáⁿ-tiàm teh choè ko-kuì hó-chia̍h ê piáⁿ.

Muî Sian-siⁿ kóng, “Chia chiū-sī Thiⁿ-siâⁿ, sī tuì i ê hong-hù, iu-siù tit-tio̍h chit ê miâ.”

“Sī sím-mi̍h lâng hō ê?”

“Chiū-sī choè chhut-miâ ê Má-khó, Pó-lô tī sò͘ sè-kí í-chêng, Goân-tiâu tóng-tī ê sî-tāi, lâi hóng-būn chit só͘-chāi ê sî.  Hiān-chāi sī 1881 nî, án-ni sī iok-lio̍k 600 nî chêng lah!”

Lō͘-nih in tú-tio̍h chit ê Tiong-kok lâng ê sin-sū, in iā siang-chhiú ha̍p-oá kiân chin-choē ê kiok-kiong-lé kap i chhéng-an.

“I chhiáⁿ lán khì i ê m̄-chiâⁿ só͘-chāi.”  Muî Sian-siⁿ soat-bêng kóng, “I sī soan-kàu-su ê hó-pêng-iú.  I thiaⁿ-tio̍h lí thâu chi̍t pái lâi Hâng-chiu, i kóng tek-khak tio̍h khì khoàⁿ Se-ô͘.  Tong-jiân lí tio̍h khì.  Taⁿ tuì chia lâi.”

In oat chi̍t ê kak, ū chi̍t ê hui-siông bí-lē ê ô͘ chhut-hiān tī in ba̍k-chêng.  Sī chi̍t ê Chuí-chiⁿ-ô͘, ná-chún hoán-chiò toā ê bōng-oán-kiàⁿ ê kiàⁿ-bīn chi̍t iūⁿ, koh iā hoán-chiò chháu-le̍k-sek ê soaⁿ lun-á kap hé-hu-sek ê thah.

Hit ê thah tuì in ê kha ǹg soaⁿ hit pêng tián-khui iok ū 3 lí ê hn̄g.  Bí-lē chhàn-lān ê ô͘-bīn, tī ciàⁿ-pêng ê hoān-piⁿ ū kuí tè ko͘-li̍p ê sió-tó.

“Khoàⁿ tio̍h chit ê kéng-siōng lí beh cháiⁿ-iūⁿ kóng?”  Muî Sian-siⁿ chin tek-ì ê khoán mn̄g i.

“Oh!  boē bái!  chóng-sī goá siūⁿ kiám oē pí Lô-bûn-ô͘ (Lomond: So͘-kek lân chhut-miâ ê ô͘) khah suí?”

Ū chi̍t tiâu hoāⁿ thàu ô͘-pin kàu ô͘-tiong ê tó, nn̄g lâng sàn-pō͘ tī hoāⁿ-téng ê sî, iā ū kiâⁿ-kè lī chuí kuí-nā chhioh koâiⁿ ê hoāⁿ, iā ū kiâⁿ-kè oan-kong-kiô, i ê chiu-uî sī khí tī chuí-tiong.  Nn̄g lâng tī hia him-sióng sì-uî ê kéng-tì, ū chhái-sek chin suí ê chûn thêng tī sió-tó ê hoāⁿ-pin, tī hia ū tek-á kap liú-chhiū suî lo̍h-lâi, ū chiⁿ tek-si, chiáu tī téng-bīn pe kè.

“Bo̍k-koài Má-khó Pó-lô siá kóng sī Thiⁿ-siâⁿ.  Tī sè-kan khó-lêng bô chi̍t uī pí chit ê ô͘ khah bí-lē khó-ài.”

“Thiⁿ-kha-ē”  oē éng-oán khek-tiâu tī lí ê sim-lāi, chhin-chhiūn tī goá ê chi̍t iūⁿ.

Chóng-sī chit ê siàu-liân ê i-seng bô teh chù-ì khoàⁿ hit ê kéng-sek.  I teh khoàn hoāⁿ-piⁿ thóng chhut-lâi ê chiam-chiam ê soan lun-á.  Tī hia chí-ū chi̍t chō 7 chàn ê thah, koâiⁿ-koâiⁿ kiàn-li̍p tī khong-tiong, ū bî-bî ê hong tī hia teh chhe.

“Goá ài tī hia khí goá ê pīⁿīⁿ,”  i chhun-chhiú kí chiam-thah soaⁿ án-ni kóng, chóng-sī hiah ê chai-iáⁿ Tiong-kok lâng ê thoân-thóng siūn hoat ê soan-kàu-su, chek-sî thê-chhut īⁿ-gī. “Lâng oē hoán-tuì, in oē kóng án-ni oē phò-hoāi in ê hong-suí, hong-suí oē éng-hióng in, koh chit ê chiam-thah sī oē toà hó-ūn hō͘ in……”

MÁ-IN i-seng tiām-tiām bô khui-chhuì, iáu-kú ū i ê koat-sim piáu-hiān tī i ha̍p-oá ê chhuì-tûn.

“Lí m̄-chai tī chia ê thoân-thóng ê le̍k-liōng ū joā-toā.”  Lēng-goā chi̍t lâng chiap-soà kóng,  “Lí tio̍h oē-kì-tit he sī í-keng ū kuí chheng nî ê le̍k-sú lah!  Sī chin khùn-lân phah-phoà-pí A-phiàn-hun ê si̍p-koàn koh-khah khùn-lân.”

MÁ-IN i-seng kóng, “ Lí kóng án-ni, hō͘ goá siūⁿ tio̍h, lí ū kóng beh chhoā goá khì khoàⁿ A-phiàn-hun-liâu.  Goá ài tuì hia khai-sí kang-chok.  Lán chit sî chek-sî lâi khì khoàⁿ.”

O͘h!  Lí si̍t-chāi sī chi̍t ê ióng-béng ê chheng-liân!”  hit ê khah lāu ê soan-kàu-su án-ni kóng, chóng-sī i iā hoaⁿ-hí chìn-chêng chhoā-lō͘.

漢羅(Ùi原文改寫)

MÁ-IN醫生傳(Duncan Main of China)

P.J.Doherty 作

周淑慧譯

1963.10.01  P.6-7

早前宣教師傳福音來到中國的情形是啥款。佇遮有這位是中國傳教的先鋒,得著周淑惠女士翻譯佇遮,向望會多多利益大家。

「地上的天堂」(Heaven Below)才呢久猶未到「佇這條無真蒸汽,暗-sàm的街路。」Má-in Tán-kan (Duncan Main)先生看伊四圍的街路用淡薄蘇格籣粗粗的聲調按呢講。這是一條爛土坎坷無平的石頭路。路邊的雙爿牆是用黏土糊的,有am-cham thǹg-theh的囡仔佇路裡走來走去,咧閃佇路邊拾食的雞仔、狗仔。有擔重擔的ku-lí大聲咧喊。「火喔!火喔!」有乞丐佇路邊哀求。「Má-in」彼个chhoā路的英國人向彼个新來的人客講,「遮就是中國的俗語所講,「天頂有天堂,地上有蘇州,杭州」(上有天堂,下有蘇杭)的所在啦」

Má-in目睭濁濁,注意看邊仔烏瓦的低厝仔,對遐細細的門,有人、雞、胡蠅咧出入,囡仔跋倒咧大聲哮。「我佇愛丁堡的貧民窟捌看著才捌的情形,總是杭州這个地名予我期待是一位較好的所在。」

彼時一个滿身生粒仔的乞食,爬倚一擔點心擔。Má-in一下行倚去的時,乞食紲捧碗向伊求乞。伊向落看,真著驚。「癩ko!」彼个乞食的跤已經爛欲了啦!「驚死人!怎樣無設法放in按呢?」伊伸手提錢出來,「梅先生,請你買一碗食物予伊。我的話語猶未通。」Má-in按呢拜託chhoā路的先生。

佇伊四圍的生理人出奇異的聲,有中國南方唱歌仔調的聲,閣有一个喝講,「紅毛番,洋鬼仔。」

Má-in先生問講,「he是甚物意思?」

Muî先生共伊說明,「講你是西洋鬼,紅毛番啦!」

Má-in先生伸手向彼个chih-chuh的少年囡仔比一下,囡仔著驚,peh起跤走。然後越頭看著這个外國人的目睭轉一下,伊紲笑出來,招集伊的同伴倚來。

受遮的衣服襤褸的囡仔隊包圍,這的宣教師閣進前行過一條運河的橋。

「佇遮有規千條這款的橋。」梅先生說明講,「因為有真濟條運河,所以過去8、900年久真出名。」你看…兩人就停跤佇遐,拄拄看見有人倒一桶垃圾佇水內。

Má-in就講,「這予我想著Tap2-put-leng(Dublin Jarvey:愛爾蘭國的首都的駛馬車)的故事。有人問伊講,啥事醫生將病人送到Lí-hui的堤岸徛起,回答是按呢講,「啊!是因為in的米太bái,夠額通殺死所有的毒菌。」

In大家那笑那行到一條較闊平坦的街路。雙爿有真堅固的厝,逐間厝有召油漆的店號牌,抑是綢布繡的布料。

店口有排各色,各種的貨。

遮是另外一面的杭州-通講是好的一面。咱咧欲行到位啦。」梅先生手指頭前的路邊真正按呢講。實在in現在所咧行的是特別的街路,清氣,整齊,閣路邊有樹仔,空氣若圳水等新鮮的微風。沓沓會通看著小山崙仔。店裡所排的是高貴的綢、緞。街路的人所穿的也攏是用這間店,in感覺真趣味,停跤來看人用竹仔佮紙咧做紙雨傘,也有餅店咧做高貴好食的餅。

梅先生講,「遮就是天城,是對伊的豐富,優秀得著這个名。」

「是甚物人號的?」

「就是最出名的馬可,保羅佇數世紀以前,元朝統治的時代,來訪問這所在的時。現在是1881年,按呢是約略600年前lah!」

路裡in拄著這个中國人的紳士,in也雙手合倚行真濟的鞠躬禮佮伊請安。

「伊請咱去伊的毋成所在。」梅先生說明講,「伊是宣教師的好朋友。伊聽著你頭一擺來杭州,伊講的確著去看西湖。當然你著去。今對遮來。」

In斡一个角,有一个非常美麗的湖出現佇in目前。是一个水晶湖,若準反照大的望遠鏡的鏡面一樣,閣也反照草綠色的山崙仔崙仔佮火灰式的塔。

彼个塔對in 的跤向山彼爿展開約有3里的遠。美麗燦爛的湖面,佇正爿的岸邊有幾塊孤立的小島。

「看著這个景象你欲怎樣講?」梅先生真得意的款問伊。

「喔!未bái!總是我想敢會比Lô-bûn-ô͘ (Lomond:蘇格蘭出名的湖)較媠?」

有一條岸透湖邊到湖中的島,兩人散步佇岸頂的時,也有行過離水幾仔尺懸的岸,也有行過彎拱橋,伊的周圍是起佇水中。兩人佇遐欣賞四圍的景緻,有彩色真水的船停佇小島的岸邊,佇遐有竹仔佮柳樹垂落來,有青竹絲,鳥佇頂面飛過。

「莫怪馬可保羅寫講是天城。佇世間可能無一位比這个湖較美麗可愛。」

「天跤下」會永遠刻牢佇你的心內,親像佇我的一樣。

總是這个少年的醫生無咧注意看彼个景色。伊咧看岸邊捅出來的尖尖的山崙仔。佇遐只有一座7層的塔,高高建立佇空中,有微微的風佇遐咧吹。

「我愛佇遐起我的病院,」伊伸手指尖塔山按呢講,總是遐的知影中國人的傳統想法的宣教師,即時提出異議。「人會反對,in會講按呢會破壞in的風水,風水會影響in,閣這个尖塔是會帶好運予in……」

Má-in醫生恬恬無開喙,猶閣有伊的決心表現佇伊合倚的嘴唇。

「你毋知佇遮的傳統的力量有偌大。」另外一人接紲講,「你著會記得彼是已經有幾千年的歷史啦!是真困難拍破-比鴉片薰的習慣閣較困難。」

Má-in醫生講,「你講按呢,予我想著,你有講欲chhoā我去看鴉片薰寮。我愛對遐開始工作。咱這時即時來去看。」

喔!你實在是一个勇猛的青年!」彼个較老的宣教師按呢講,總是伊也歡喜進前chhoā路。