佇日本的牧師娘的生活
Tī Ji̍t-pún ê Bo̍k-su-niû ê Seng-oa̍h
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 施瓊花 Si Khêng-hoa |
| 卷期 | 台灣教會公報 |
| 卷期 | 第913期 |
| 日期 | 1963/7 |
| 頁數 | 6 |
白話字（原文數位化）
Tī Ji̍t-pún ê Bo̍k-su-niû ê Seng-oa̍h
Lîm Chèng-chú chok
Si Khêng-hoa e̍k
1963.07.01 P6-8
Bî-soè boē thang sǹg choè sím-mi̍h ê goá, tī goá ê kang-chok tiong bô ū chi̍t hāng ta̍t-tit khoa-kháu ê sū, put-kò siū Kong-pò-siā Chú-pit ê kau-tāi, ài goá siá kuí kù, só͘-í tī chia goá beh chiong goá tī Ji̍t-pún ê seng-oa̍h siá tām-po̍h.
Goá ê lāu-pē tam-jīm Tiông-iá koāiⁿ Chhú-hóng Tiong-ha̍k ê kàu-oân 30 nî kú, lāu-bú iā tī Tiông-iá koāiⁿ ê sió-ha̍k choè kàu-oân sò͘ nî, jiân-āu choán-ji̍p Lú-chú Toa-o̍h tha̍k-chheh, āu-lâi choân-jīm keng-êng Iù-tī-hn̂g ê kang-chok, goá ê lāu-bú sī tuì Loē-chhoan Kám-sam Sian-siⁿ tit-tio̍h tō-lí ê chi̍t ê jia̍t-sim hó sìn-gióng ê lâng. Goá ê hiaⁿ-ko chi̍t ê choè bo̍k-su, chi̍t ê Tiong-ha̍k kàu-oân, chi̍t ê hoē-siā-oân, iā ū saⁿ ê chí-bē, lóng sī choè pó-bú, kî-tiong nn̄g lâng kè hō͘ bo̍k-su, goá chiū-sī nn̄g lâng tiong ê chi̍t ê, só͘-í sū-si̍t siōng goá sī bô siū kè choè thoân-kàu-chiá ê kàu-io̍k.
Thoân-kàu-chiá ê hū-jîn-lâng thang kóng ū nn̄g chióng, chi̍t chióng sī hū-jîn thoân-tō hêng ê , koh chi̍t chióng sī ka-têng hêng ê, goá thang kóng sī tī ka-têng hêng ê.
Goán ū chi̍t ê chin se̍k-sāi chin khim-gióng ê Kū-iok choan-ka, miâ kiò Chhián-iá Sūn-it Bo̍k-su, i tī i ê bo̍k-su chiū-jīm-sek ê tì-sû án-ni kóng, “Goá sī choè chi̍t ê bo̍k-su lâi chit keng kàu-hoē chiū-jīm, nā-sī goá ê thài-thài sī choè goá ê thài-thài, m̄-sī choè chi̍t ê hu-jîn thoân-tō-chiá, á-sī choè chi̍t ê hiàn-sin-chiá lâi tī chi̍t keng kàu-hoē, chhiáⁿ lín tuì chit tiám chiah liōng-kái.” Chit ê bo̍k-su-niû i bô chi̍t-sut-á kek thoân-kàu-chiá hu-jîn ê phài-thâu, iáu-kú i chin siū hoē-iú ê chun-kèng kap chhin-ài. Goá oán put-ki̍p tio̍h chit ê Chhián-iá Bo̍k-su-niû, iáu-kú goá ū phah-piàⁿ ló͘-le̍k, ǹg-bāng oē tit tuì tī choè chi̍t ê bo̍k-su ê loē-chō͘-chiá, jīm-chin kò͘-siú ka-têng, thong-kè chit ê lâi hōng-sū kau-hoē. Goá nā kóng ti̍t-chiap hōng-sū kàu-hoē, chha-put-to thang kóng sī chí-ū choè su-khîm 5 kang nā-tiāⁿ, kàu tī lâi Tâi-oân liáu-āu, chiah ū teh chhut-khì hóng-būn hoē-iú.
Goán ê kiat-hun sī 1944 nî ê 4 ge̍h 30 ji̍t, tī Tang-kiaⁿ kū Ji̍t Ki Ji̍t-pún-kiô kàu-hoē Goân-tiân Iú-thài Bo̍k-su chèng-hun ê, Kim-chíⁿ uî-it-lông Bo̍k-su choè goán ê peng-jîn. Tng-sî tú-á sī pāi-chiàn chêng, Ji̍t-pún chin-choē chheng-liân lóng sī khì choè peng, á-sī khì kun-sū koan-hē ê kang-tiûⁿ choè-kang, só͘-í hit-sî choē-choē kàu-hoē hoat-seng bô bo̍k-chiá, iā bô hoē-iú ê chóng-thài. iū-koh 1944 nî 4 ge̍h tú-á sī Bí-kun siông-siông lâi teh khong-si̍p ê sî, Tang-kiaⁿ ê chi̍t poàⁿ chha-put-to lóng sī pìⁿ hé-sio-po͘. Hit-sî goá tī Tiong-iá Chiau-hô-thong Bí-í-bí kàu-hoē ê Iù-tī-hn̂g choè chú-jīm pó-bú, chú-lâng (Lîm Bo̍k-su) khûn-bū tī pó-hiám hoē-siā, àm-sî chiah lâi Ji̍t-pún-kiô kàu-hoē pang-chān. In-uī sî í-keng chin guî-hiám, só͘-í goán chiū so͘-khai, Lîm Bo̍k-su chiū choán-khûn kàu tī Tiông-iá koāiⁿ ê Chhêng-pún chi-siā, àm-sî tī hia ê Bí-í-bí kàu-hoē pang-bâng. Kàu tī 1946 nî chhun-thiⁿ, Lîm Bo̍k-su ê un-su Kim-chíⁿ uî-it-lông Bo̍k-su (Lîm Bo̍k-su ê Sîn-ha̍k hāu-tiúⁿ) kài-siāu Lîm Bo̍k-su khì Kah-hú ê San-lê kàu-hoē pang-chān, in-uī tng-sî hit keng kàu-hoē siū chiàn-cheng ê chai-hāi āu bô bo̍k-chiá. Tuì goán só͘ toà ê Chhêng-pún kàu Kah-hú ài chē 4 tiám cheng kú ê hé-chhia, só͘-í chiām-sî muí lé-pài-ji̍t tio̍h chē óng-ho̍k 8 tiám cheng kú ê hé-chhia, khì kàu Kah-hú ê só͘-chāi lâi chú-chhî hia ê chi̍p-hoē, án-ni tī hit ê chiàn-āu kau-thong hui-siông hūn-cha̍p ê sî, kè-sio̍k chi̍t nî kú. Sit-khì lé-pài-tn̂g ê chiah ê hoē-iú, chiū tuì pó-hiám hoē-siā chioh só͘-chāi choè ē-po͘ sî ê chi̍p-hoē. Khí-seng sī chí-ū lu̍t-su, i-seng ki̍p lú ha̍k-hāu ê kàu-oân, kiōng 10 goā miâ ê chi̍p-hoē nā-tiāⁿ, āu-lâi ke-thiⁿ kàu 30 goā miâ, tuì tī án-ni, chiū tī 1947 nî ê 3 ge̍h 14 ji̍t chèng-sek chiū-jīm choè in ê kàu-su, chi̍p-hoē-só͘ chiū soá lâi tī I-su-hoē-koán, tuì hit-sî khí, chiū chek-ke̍k khai-sí thoân-tō ê kang-chok, kàu tī lé-pài-tn̂g khí hó hit tiong-kan, goán ū poaⁿ chhù 4 pái, tē jī ê hāu-siⁿ chhut-sì ê sî, in-uī só͘ sè ê chhù chin oe̍h, só͘-í chiū chiong chha-put-to nn̄g thia̍p toā ê chhng-khò͘ sè lâi choè goá chi̍t kò ge̍h ê hiu-ióng-só͘.
Lîm Bo̍k-su tng San-lê Tiong-hoē ê su-kì, Thoân-tō-pō͘-tiúⁿ, Chú-ji̍t-o̍h pō͘-tiúⁿ téng ê kang, chin-chiàⁿ bô êng. 1950 nî 9 ge̍h tī Siong-kun（箱根）ê só͘-chāi, ū chi̍t ê Tang-kiaⁿ tiong-sim 5 kàu khu io̍k-lio̍k 600 miâ ê sēng-tāi ê thoân-kàu-chiá siu-ióng-hoē, hiah ê siū soán choè káng-su á-sī chí-tō-chiá ê lóng sī hiah ê chhut-miâ, nî-lāu ê sîn-ha̍k-chiá, chí-tō-chiá, kî-tiong chi̍t ê tuì Tâi-oân lâi, choè nî-khin bô miâ ê chheng-liân, chiū-sī Lîm Bo̍k-su iā siū soán choè káng-su, si̍t-chāi kàu-gia̍h kong-êng.
Lâi Kah-hú hù-jīm ê sî, Lîm Bo̍k-su iáu sī chi̍t ê pó͘ kàu-su, kàu keh-nî siū hiah ê sian-poè ê kó͘-lē, chiū the̍h-chhut khì khó chiàⁿ kàu-su, chha-put-to pò-miâ beh kè kî-hān chiah the̍h chhut, chóng-sī kai-chài chi̍t pái chiū ki̍p-keh, choè chiàⁿ kàu-su. Tuì tī chin ló͘-le̍k ê kiat-kó, tī 1950 nî joa̍h-thiⁿ só͘ teh thāi-bōng ê hoē-tn̂g kiàn-tio̍k oân-sêng. Lîm Bo̍k-su ê kang-chok chiū ná khok-toā, kàu tī kok só͘-chāi; chhin-chhiūⁿ Kiat-hu̍t liâu-ióng-só͘, Hêng-bū-só͘ í-ki̍p kàu tī tiān-tâi ê kóng-pò͘ téng, nā-sī goá chí-ū liāu-lí ka-têng, tī kàu-hoē tng khîm-chhiú, á-sī ū chi̍p-hoē ê sî choè chiau-thāi ê kang-chok nā-tiāⁿ. Hit-sî tú-á ū nn̄g ê bô chit-gia̍p ê chheng-liân teh hòng-tōng, kè-tio̍h chhin-chhiūⁿ khit-chia̍h ê seng-oa̍h, goán ū kā i siān-tō tàu chhē chit-gia̍p, goá ū siat-hoat hō͘ in chia̍h, hō͘ in toà, chit ê sū soà chhut tī pò-choá, tuì tī án-ni, soà ū choē-choē khit-chia̍h oe-oe tīn-tīn beh lâi chhē goán. Kiàn-tn̂g oân-sêng āu chha-put-to ū 7, 80 lâng thang choè lé-pài, tī chit ê sî-chūn chiū-sī 1951 nî ê chhun-thiⁿ, in-uī thài tio̍h-boâ koh bô êng, tì-sú Lîm Bo̍k-su soà jiám tio̍h hì-lô ê pīⁿ, soà tio̍h ji̍p liâu-ióng-só͘; tuì án-ni, kè-sio̍k hiu-ióng chi̍t nî kú. Goá chiong saⁿ ê gín-ná ê tiong-kan, toā-hàn nn̄g ê kià tī goā-ke, āiⁿ tio̍h tē saⁿ kiáⁿ ka-kī chi̍t ê chin bô phoāⁿ lâu tī kàu-hoē, lâi tàu pang-bâng chióng-chióng ê chi̍p-hoē. 1952 nî chhun-thiⁿ, in-uī Lîm Bo̍k-su ê sin-thé iáu-bē hoê-hok kàu tī kiān-khong, só͘-í goán chiū lī-khui hia chhut-khì Tang-kiaⁿ Sui sī í-keng lī-khui in hia, in iáu-kú kè-sio̍k chi̍t nî kú hū-tam goán ê seng-oa̍h huì. San-lê kàu-hoē, in chit khoán thiàⁿ-sioh bo̍k-chiá ê cheng-sîn, si̍t-chāi sú chit ê uī-tio̍h kiàn-tn̂g lâi phoà-pīⁿ ê thoân-kàu-chiá siū chin toā ê kám-kek, goán oē chhut-khì Tang-kiaⁿ, sī uī-tio̍h goá beh ho̍k-bū tī Ji̍t-pún Im-ga̍k ha̍k-hāu ê hū-sio̍k Iù-tī-hn̂g choè pó-bú ê. Goá chi̍t hong-bīn io-tio̍h saⁿ ê gín-ná kap kò͘ tio̍h pīⁿ-jio̍k ê tiōng-hu, chi̍t hong-bīn beh choè pó-io̍k ê kang-chok, só͘-í siông-siông kám-kak tio̍h kè-thâu ê tio̍h-boâ, sin-thé chin ià-siān. Chóng-sī goán iáu-kú bô sit-bāng, kai-chài tī joa̍h-thiⁿ Lîm Bo̍k-su ê sin-thé chiām-chiām khah ióng, āu-lâi siū phèng choè Iù-tī-hn̂g ê hù hn̂g-tiúⁿ, chi̍t lé-pài chí-ū chhut-khûn sò͘ ji̍t, chú-lí chá-khí-sî ê chi̍p-hoē, chè-chok pó-io̍k ê khò-thêng, á-sī chí-tō bú-chí-hoē téng… iā siū chhiáⁿ khì Tang-kiaⁿ Sèng-chheh Sîn-ha̍k-īⁿ kà-chheh, āu-lâi kiam hia ê kàu-bū chú-jīm, ti̍t kàu tńg-lâi Tâi-oân.
Kap goán sī-toā-lâng tông koāiⁿ ū chi̍t ê chin se̍k-sāi ê i-ha̍k phok-sū, miâ Ka-tîn Sam-lông Sian-siⁿ, i só͘ keng-êng ê Kiat-hu̍t pīⁿ-īⁿ, tī 1953 nî ū phèng Lîm Bo̍k-su tī hia choè bo̍k-su, goá iā tī hia ê Iù-tī-hn̂g choè chú-jīm pó-bú, ti̍t-kàu tńg-lâi Tâi-oân, kiōng ho̍k-bū nn̄g nî kú. Hit tiong-kan toā-kiáⁿ ji̍p sió ha̍k-hāu, tē jī kiáⁿ iù-tī-hn̂g, tē saⁿ ê kià tī goā-má tau. Í-siōng chhin-chhiūⁿ só͘ kóng án-ni, goá sī chí-ū choè chi̍t ê thoân-tō-chiá ê loē-chō͘, ka-têng ê chú-hū, ū sî èng-hù su-iàu tio̍h khì choè pó-bú ho̍k-bū, kan-ta tī poè-āu kap tiōng-hu saⁿ-kap tio̍h-boâ kàu tī kin-á-ji̍t, si̍t-chāi sǹg sī kè-tio̍h chin tan-sûn ê seng-oa̍h nā-tiāⁿ, bô ū sím-mi̍h thang hó khoa-kháu, si̍t-chāi Ji̍t-pún ê kàu-hoē iā sī chin tan-sûn.
Poeh nî chêng siū Tâi-oân Sèng-kàu-hoē ê phèng-chhiáⁿ, hoâi-tio̍h su-liām put chīn ê sim-chêng lī-khui Ji̍t-pún, tuì Hoâiⁿ-pin chē liáu 10 ji̍t ê chuí-lō͘, chiah kàu chú-lâng ê kò͘-hiong, chiūⁿ-lio̍k tī Ke-lâng. 1955 nî 2 ge̍h 8 ji̍t kàu Tâi-lâm, lâi Tâi-oân liáu-āu ê sū sī chiàu lín só͘ chai, só͘-í siá kàu chia beh lâi kiat-sok.
漢羅（Ùi原文改寫）
佇日本的牧師娘的生活
林證主 作
施瓊花 譯
1963.07.01 P6-8
微細袂通算做甚麼的我，佇我的工作中無有一項值得誇口的事，不過受公報社主筆的交代，愛我寫幾句，所以佇遮我欲將我佇日本的生活寫淡薄。
我的老父擔任長野縣諏訪中學的教員30年久，老母也佇長野縣的小學做教員數年，然後轉入女子大學讀冊，後來全任經營幼稚園的工作，我的老母是對內川Kám-sam先生得著道理的一个熱心好信仰的人。我的兄哥一个做牧師，一个中學教員，一个會社員，也有三个姊妹，攏是作保母，其中兩人嫁予牧師，我就是兩人中的一个，所以事實上我是無受過做傳教者的教育。
傳教者的婦人人通講有兩種，一種是婦人傳道型的，閣一種是家庭型的，我通講是佇家庭型的。
阮有一个真熟似真欽仰的舊約專家，名叫淺野順一牧師，伊佇伊的牧師就任式的致詞按呢講：「我是做一个牧師來這間教會就任，若是我的太太是做我的太太，毋是做一个夫人傳道者，抑是做一个獻身者來佇一間教會，請恁對這點才諒解。」這个牧師娘伊無一屑仔激傳教者夫人的派頭，猶過伊真受會友的尊敬佮親愛。我遠不及著這个淺野牧師娘，猶過我有拍拚努力，向望會得對佇做一个牧師的內助者，認真顧守家庭，通過這个來奉事教會。我若講直接奉事教會，差不多通講是只有做司琴的工nā-tiāⁿ，到佇來台灣了後，才有teh出去訪問會友。
阮的結婚是1944年的4月30日，佇東京舊Ji̍t Ki日本橋教會Goân-tiân Iú-thài牧師證婚的，金井維一郎牧師做阮的儐人。當時拄仔是敗戰前，日本真濟青年攏是去做兵，抑是去軍事關係的工場做工，所以彼時濟濟教會發生無牧者，也無會友的狀態。又閣1944年4月拄仔是美軍常常來teh空襲的時，東京的一半差不多攏是變火燒埔。 彼時我佇中野昭和通美以美教會的幼稚園做主任保母，主人(林牧師)勤務佇保險會社，暗時才來日本橋教會幫贊。因為時已經真危險，所以阮就疏開，林牧師就轉勤到佇長野縣的松本支社，暗時佇遐的美以美教會幫忙。 到佇1946年春天，林牧師的恩師金井維一郎牧師(林牧師的神學校長)介紹林牧師去甲府的山梨的教會幫贊，因為當時彼間教會受戰爭的災害後無牧者。對阮所蹛的松本到甲府愛坐4點鐘久的火車，所以暫時每禮拜日著坐往復8點鐘久的火車，去到甲府的所在來主持遐的集會，按呢佇彼的戰後交通非常混雜的時，繼續一年久。失去禮拜堂的遮的會友，就對保險會社借所在做下晡時的集會。 起先是只有律師，醫生及女學校的教員，共10外名的集會nā-tiāⁿ，後來加添到30外名，對佇按呢，就佇1947年的3月14日正式就任做in的教師，集會所就徙來佇醫師會館，對彼時起，就積極開始傳道的工作，到佇禮拜堂起好彼中間，阮有搬厝4擺，第二个後生出世的時，因為所稅的厝真阨，所以就將差不多兩疊大的倉庫稅來做我一个月的休養所。
林牧師當山梨中會的書記，傳道部長，主日學部長等的工，真正無閒。1950年9月佇箱根的所在，有一个東京中心5教區約略 600名的盛大的傳教者休養會，遐的受選做講師抑是指導者的攏是遐的出名，年老的神學者，指導者，其中一个對台灣來，最年輕無名的青年，就是林牧師也受選做講師，實在夠額光榮。
來甲府赴任的時，林牧師猶是一个補教師，到隔年受遐的先輩的鼓勵，就提出去考正教師，差不多報名欲過期限 才提出，總是佳哉一擺就及格，做正教師。對佇真努力的結果，佇1950年熱天所teh待望的會堂建築完成。林牧師的工作就那擴大，到佇各所在；親像結核療養所，刑務所以及到佇電台的廣播等，若是我只有料理家庭，佇教會當琴手，抑是有集會的時做招待的工作nā-tiāⁿ。 彼時拄仔有兩个無職業的青年teh放蕩，過著親像乞食的生活，阮有共伊善導鬥揣職業，我有設法予in食，予in蹛，這个事紲出佇報紙，對佇按呢，紲有濟濟乞食挨挨陣陣欲來揣阮。建堂完成後差不多有7，80人通做禮拜，佇這个時陣就是1951年的春天，因為太著磨閣無閒，致使林牧師紲染著肺癆的病，紲著入療養所；對按呢，繼續休養一年久。我將三个囡仔的中間，大漢兩个寄佇外家，偝著第三囝家己一个真無伴留佇教會，來鬥幫忙種種的集會。 1952年春天，因為林牧師的身體猶未回復到佇健康，所以阮就離開遐出去東京雖是已經離開in遐，in猶過繼續一年久負擔阮的生活費。 山梨教會，in這款疼惜牧者的精神，實在使這个為著建堂來破病的傳教者受真大的感激，阮會出去東京，是為著我欲服務佇日本音樂學校的附屬幼稚園做保母的。我一方面育著三个囡仔佮顧著病弱的丈夫，一方面欲做保育的工作，所以常常感覺著過頭的著磨，身體真厭siān。總是阮猶過無失望，佳哉佇熱天林牧師的身體漸漸較勇，後來受聘做幼稚園的副園長，一禮拜只有出勤數日，主理早起時的集會，製作保育的課程，抑是指導母子會等。也受請去東京聖冊神學院教冊，後來兼遐的教務主任，直到轉來台灣。
佮阮序大人同縣有一个真熟似的醫學博士，名加藤三郎先生，伊所經營的結核病院，佇1953年有聘林牧師佇遐做牧師，我也佇遐的幼稚園做主任保母，直到轉來台灣，共服務兩年久。彼中間大囝入小學校，第二囝幼稚園，第三的寄佇外媽兜。以上親像所講按呢，我是只有做一个傳道者的內助，家庭的主婦，有時應付需要著去做保母服務，干焦佇背後佮丈夫相佮著磨到佇今仔日，實在算是過著真單純的生活nā-tiāⁿ，無有甚麼通好誇口，實在日本的教會也是真單純。
八年前受台灣聖教會的聘請，懷著思念不盡的心情離開日本，對橫濱坐了10日的水路，才到主人的故鄉，上陸佇基隆。1955年2月8日到台南，來台灣了後的事是照恁所知，所以寫到遮欲來結束。