我所尊敬信仰上的師友
Goá só͘ Chun-kèng Sìn-gióng chiūⁿ ê Su Iú
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 張崑遠 Tiuⁿ Khun-oán |
| 卷期 | 台灣教會公報 |
| 卷期 | 第911期 |
| 日期 | 1963/6 |
| 頁數 | 12 |
白話字（原文數位化）
Goá só͘ Chun-kèng Sìn-gióng chiūⁿ ê Su Iú
Tiuⁿ Khhun-oán [sic.]
1963.06.01 P.12-13、15
Siū Lí chú-pit ê iau-kiû, chiong téng-bīn ê toê-ba̍k, siá chit phiⁿ, po̍k-lō͘ goá ê jîn-seng tiong tiōng-iàu ê chi̍t toāⁿ, thang choè goá pún-lâng ê kám-siā, nā oē choè khoàⁿ Pò ê hiaⁿ-chí ê chham-khó chiū chin kám-siā.
Tng goá tha̍k Tiong-o̍h ê sî ê chhong-iú, thiaⁿ-kìⁿ goá tha̍k Sîn-ha̍k-hāu, koh choè “Bo̍k-su,” ta̍k ê to͘ kóng, “Chin kî-koài.” In-uī tng 20 hè chêng-āu ê goá, sī hiat-khì kàu-ke̍k hong-kong, put-sî ài chhut hong-thâu, thàn choè “Bo̍k-su kiáⁿ” iu-oa̍t ê tiâu-kiāⁿ, (tng-sî tha̍k Tām Tiong, bo̍k-su kiáⁿ khak-si̍t ū khah piān-lī) lāu-pē choè bo̍k-su ê tì-ìm, kám-kak ke chin ū sè-thâu, só͘-í bô lâng káⁿ siūⁿ goá oē choè “Bo̍k-su,” iā oē kham choè “Bo̍k-su.” Chiū goá ka-kī tuì sìn-gióng siōng ê būn-toê, iā sī hōng-hêng kò͘-sū, chí-ū chhin-chhiūⁿ chia̍h-pn̄g, suh khong-khì, bô sím-mi̍h kám-kek, koh khah bô sím-mi̍h “kám-kek” thang kóng, sui-bóng lāu-pē sī bo̍k-su, goá sī toā kiáⁿ, eng-kai tio̍h soà-chiap lāu-pē ê “i-poa̍t,” chóng-sī liân-siūⁿ to bô. Kun-pún hō͘ lâng kong-jīn sī chi̍t ê “pháiⁿ gín-ná,” hō͘ ha̍k-hāu chin uî-lân ê chù-ì jîn-bu̍t.
Put-kò Siōng-tè ê Sèng chí-ì, sī ke̍k kî “kî-biāu--ê.” Goá oē thang khiā-chāi tī sìn-gióng, koh oē thang tuì 1932 nî khí choè thoân-kàu-chiá kàu kin-á-ji̍t, bô làng-cham, si̍t-chāi sī Siōng-tè “ò-biāu” ê chok-uî.
“Sìn-gióng ê Su, Iú（師，友）sī chin oh chhiau-chhē, sū-si̍t iā sī chin chió.
Goá 20 hè chut-gia̍p Tām-chuí Tiong-o̍h liáu-āu, ū tī chū-tōng chhia hoē-siā(Bus) kap tī tāi-su ê só͘-chāi chia̍h thâu-lō͘, sī in-uī goá sī toā-kiáⁿ, lāu-pē ài goá kā i tàu pun-phiⁿ ka-têng ê tāng-tàⁿ.
Tī chit 3, 4 nî ê tiong-kan, sui-bóng ū thàn chi̍t-koá chîⁿ thang hō͘ lāu-pē saⁿ thiⁿ-thiap, chóng-sī goá ê sim lóng bô moá-chiok. M̄-sī goá m̄-goān choè, sū-si̍t sī in-uī goá ê lāi-sim boē an-chēng.
Goá iáu tī kong-ha̍k-hāu (Sió-o̍h) ê sî, ū lāu-pē ê hó pêng-iú, kó͘-lē goá khì khó 8 nî chè ê I-choan, ū beh kā goá chhut ha̍k-huì, chóng-sī lāu-bú sī ài goá tha̍k Sîn-ha̍k. I put-sî to͘ chióng-lē goá, tio̍h chún-pī, thang hō͘ Chú ēng. Kiat-kó goá bô khó I-choan, sī khó Tām-Tiong, tī Tām-chuí tha̍k 5 nî ê chheh, chut-gia̍p liáu, in-uī tio̍h tàu hū-tam sió-bē, sió-tī ê ha̍k-huì, só͘-í bô khì tha̍k Sîn-ha̍k-hāu. (Sui-bóng lāu-bú put-sî teh liām), ka-kī iā bô siūⁿ beh tha̍k. chóng-sī tī chit 3, 4 nî kú, si̍t-chāi sī hui-siông ê khang-hu, sim-sîn lóng boē an-tēng, tī sim-lāi chhin-chhiūⁿ ū hong-éng teh khí-lo̍h! Lāu-bú bián-lē ê siaⁿ-im, chū-jiân iā tī hit tiong-kan teh ek-lâi, ek-khì.
Chi̍t sim siūⁿ, tio̍h lâi khì tha̍k Sîn-ha̍k, chóng-sī koh chi̍t sim siuⁿ tio̍h lāu-pē taⁿ tāng-tàⁿ, boē choè-tit khoàⁿ i hō͘ ka-têng teh kah ún-ku lo̍h-khì.
Tī lióng-lân ê tiong-kan, ū siaⁿ kā goá kóng, “Lí nā sí-liáu beh khì tó-uī?” Goá chiū kap lāu-bú chham-siông (lāu-pē chhut-chhe bô tī-teh), koh tit-tio̍h Tân Chheng-gī Bo̍k-su kiò goá the̍h-chhut goān-su, (hit-sî tú-hó sī chio-seng kî), goá chiū tī 1928 nî ê 4 ge̍h tit-tio̍h ún-chún, ji̍p tī Tām-chuí ê Tâi-pak Sîn-ha̍k-hāu tha̍k-chheh. Tha̍k chi̍t ha̍k-kî kàu hioh-joa̍h, siū phài tī Tiong-le̍k kàu-hoē pang-chān nn̄g ge̍h-ji̍t, būn-toê tī chit ê í-āu hoat-seng!
Chiū-sī tē jī ha̍k-kî khui-o̍h ê í-chêng, goá chiap-tio̍h Bêng Iú-tek Hāu-tiúⁿ ê phoe, kiò goá bān chiah khì siōng-khò.
Chheng-thian tân toā-luî!!
Thiaⁿ-kìⁿ ê lâng ta̍k-lâng lóng gông-ngia̍h, chek-sî tiāu-cha, kiat-kó, kóng sī sià-kam sian-siⁿ pò-kò Kàu-siū-hoē kóng, Tiuⁿ bó͘-bó͘ bô thoân-kàu ê cheng-sîn. Hāu-tiúⁿ iā chiū chhái-la̍p i ê ì-kiàn, bēng-lēng goá m̄-thang khì hù khui-o̍h.
Tàu-tí sī uī-tio̍h cháiⁿ-iūⁿ chiah oē siū-tio̍h hit khoán ê pò-kò kap chhú-hun? Chiū-sī uī-tio̍h chhui-sū ê būn-toê. Ta̍k lé-pài-ji̍t, goán ha̍k-seng in-uī chhut-khì choè kang, ū ê àm-sî oē khah oàⁿ tò-lâi, chóng-phò͘ hiâm huì-khì, chiū tuì sià-kam sian-siⁿ kiò khó͘, tì-kàu sià-kam sian-siⁿ kā chóng-phò͘ kóng, nā kè sî-kan lóng kā i phâng piàⁿ-lo̍h phun. Tú-tú hit sî, goán kuí-nā lâng tī hia thiaⁿ-kìⁿ, goá chiū hó-táⁿ ìn sià-kam sian-siⁿ kóng, hiah ê lâng khah-oàⁿ tńg-lâi, sī uī-tio̍h khì choè kang oàⁿ tńg-lâi, lâng to͘ chin siān, koh bô thang chia̍h thài oē-ēng-tit. siat-sú nā boē-ēng-tit chia̍h, mā m̄-thang piàⁿ-lo̍h phun, chin phah-sǹg, keh chá-khí mā oē-thang hoah lin-long (goán ū chit khoán si̍p-koàn).
uī-tio̍h án-ni, kóng sī bô sūn-ho̍k sià-kam, chiong-lâi bô cheng-sîn thang thoân-kàu.
Ah! Thiaⁿ-kìⁿ ê lâng, ta̍k ê to͘ kóng chin kî-koài. Goá ê tông-ha̍k ta̍k ê to͘ kóng siūⁿ boē chhun, te̍k-pia̍t goá ê ti-iú Chheng-ek kap Tek-kiàn ū khì chhéng-mn̄g hāu-tiúⁿ, tuì i so͘-thong ì-kiàn kóng, “Ū thoân-kàu ê cheng-sîn á-bô, thái ū lâng oē chai. Tong-jiân iā ū chiong sū chêng pò-kò hāu-tiúⁿ, só͘-í ū tit-tio̍h hāu-tiúⁿ tah-èng beh koh khui Kàu-siū-hoē lâi siat-hoat. Tek-kiàn kap Chheng-ek in nn̄g lâng, chi̍t bīn ǹg ha̍k-hāu tong-kio̍k kau-sia̍p, so͘-thong; chi̍t bīn siá phoe bián-lē goá m̄-thang sit-chì, thèng-hāu Kàu-siū-hoē ê koat-tēng, in kóng tek-khak ū thang kè-sio̍k tha̍k, sīm-chì Tek-kiàn chhin-sin lâi kap ka-hū kóng-khí chi̍t kiāⁿ sū, iā kó͘-lē goá tio̍h hùn-hoat, thèng-hāu hó siau-sit.
Khui-o̍h liáu, kó-jiân tit-tio̍h Kàu-siū-hoē ū tiâu-kiāⁿ ê ún-chún, chiū-sī chhì tha̍k, iā thêng-chí chi-kip muí ge̍h ê chióng-ha̍k-kim 7 ge̍h-ji̍t kú. Kàu-siū-hoē gī-koat liáu, iáu-bē kā goá thong-ti ê í-chêng, goá chiū siu tio̍h chi̍t tiuⁿ tiān-pò tuì Tām-chuí lâi ê, hoat-pò jîn sī Chiam Tek-kiàn, pò goá hó siau-sit, kiò goá kín chun-pī khì siōng-khò. Goá só͘ siū ê kam-kek, sī boē kóng-tit !! Sui-bóng liáu-āu siu-tio̍h ha̍k-hāu giâm-lē ê kong-bûn, goá ū hián-chhut lâng ê chêng, siūⁿ m̄ ài khì tha̍k, chóng-sī in-uī goá ê chì-iú Chheng-ek, Tek-kiàn ê kó͘-lē, khut jî siū-chì, (chì-chió tī hit-sî goá ū án-ni siūⁿ) koh tò-tńg-khì kè-sio̍k tha̍k-chheh. Sui-bóng ū koh thiaⁿ-kìⁿ sià-kam sian-siⁿ kā goán ê tông-ha̍k kóng, “Tiuⁿ bó͘-bó͘ tha̍k boē chut-gia̍p, nā tha̍k oē chut-gia̍p, choè thoân-tō iā choè bô poàⁿ-nî.” Chit khoán chhàm-gú ê oē hō͘ goá chin siong-sim, iáu-kú uī-tio̍h chiah ê chì-iú an-uì kap kó͘-lē, chiah oē thang tha̍k kàu chut-gia̍p. Tuì 1932 nî kàu kin-á-ji̍t, bô kàn-toān teh ho̍k-bū tī kàu-hoē, nā m̄-sī ū chia ê chì-iú, ún-tàng oē chiàu sià-kam sian-siⁿ só͘-chhàm-gú ê “THA̍K BOĒ CHUT-GIA̍P.”
Tī chia koh chi̍t ê hō͘ goá siàu-liām ê lâng, chiū-sī Gô͘ Thian-bēng Bo̍k-su. Tng goá chhì-tha̍k ê kî-kan tiong, goá tio̍h choè khó͘-kang, (pa̍t ê tông-ha̍k lóng m̄-bián choè), chiah ū thang tit-tio̍h tām-po̍h choè huì-iōng. Gô͘ Sian-siⁿ khó-lîn goá, chi̍t-bīn muí ge̍h nn̄g kho͘ gûn, (hit-sî 150 kun ê hông-lâi-bí sī 6 kho͘ thóng, chi̍t kun chhiah-soa-thn̂g sī kak-jī), pang-chān goá ê keng-chè, kàu-ha̍k-hāu koh hō͘ goá niá uî-chí, koh chi̍t-bīn choè goá ê sian-siⁿ, kà goá Sîn-ha̍k, iā tī kng, tī àm-pang-chān goá ê sìn-gióng, hō͘ goá bián chi̍h-chām.
Tit-tio̍h Lí Chú-pit Ka-siong Bo̍k-su ài goá siá “goá só͘ chun-kèng ê sìn-gióng chiūⁿ ê Su, Iú” ê sî, goá siá chiah ê lâi siàu-liām goá ê chì-iú Tek-kiàn hiaⁿ, goá ê Sian-siⁿ Gô͘ Thian-bēng Bo̍k-su, kap goá ê lāu-bú, í-ki̍p jím-khó͘ ke taⁿ goá ê tàⁿ, hō͘ goá khì tha̍k Sîn-ha̍k ê goá ê lāu-pē, in lóng tńg-khì Thian-tông lah!
iā kám-siā goá ê hāu-tiúⁿ kap sià-kam sian-siⁿ, in giâm-lē ê chhú-hun, ū ka-kiông goá ê put-khut ê cheng-sîn. iā kám-siā Siōng-tè, hō͘ Gô͘ Chheng-ek Bo̍k-su iáu tī-teh, thang kè-sio̍k choè goá ê sìn-gióng ê pang-chān-chiá, goá iā kè-sio̍k kám-siā kap pài-thok i ê chi-chhî.
Chin khó-sioh!! Chiok-chiok 31 nî kú goá ê thoân-tō-chiá seng-oa̍h tiong, bô thang chhē-tio̍h tuì goá chhut sìn-gióng ê ké-chí. chóng-sī goá pek-chhiat khún-kiû Siōng Chú lîn-bín sià-bián goá, hō͘ goá tī boán-liân oē khah ū sêng-chiū.
漢羅（Ùi原文改寫）
我所尊敬信仰上的師友
張崑遠
受李主筆的要求，將頂面的題目，寫這篇，暴露我的人生中重要的一段，通做我本人的感謝，若會做看報的兄姊的參考就真感謝。
當我讀中學的時的窗友，聽見我讀神學校，閣做「牧師，」逐个都講：「真奇怪。」因為當20歲前後的我，是血氣到極風光，不時愛出風頭，趁做「牧師囝」優越的條件，(當時讀淡中，牧師囝確實有較便利)老爸做牧師的致蔭，感覺加真有勢頭，所以無人敢想我會做「牧師，」也會堪做「牧師。」就我家己對信仰上的問題，也是奉行故事，只有親像食飯，欶空氣，無甚麼感激，閣較無甚麼「感激」通講：雖罔老爸是牧師，我是大囝，應該著續接老爸的「衣缽，」總是連想都無。根本予人公認是一个「歹囡仔，」予學校真為難的注意人物。
不過上帝的聖旨意，是極奇「奇妙--的。」我會通徛在佇信仰，閣會通對1932年去做傳教者到今仔日，無閬站，實在是上帝「奧妙」的作為。
「信仰的師，友是真oh搜揣，事實也是真少。
我20歲卒業淡水中學了後，有佇自動車會社(Bus)佮佇代書的所在食頭路，是因為我是大囝，老爸愛我共伊鬥分phiⁿ家庭的重擔。
佇這3，4年的中間，雖罔有趁一寡錢通予老爸相添貼，總是我的心攏無滿足。毋是我毋願做，事實是因為我的內心袂安靜。
我猶佇公學校(小學)的時，有老爸的好朋友，鼓勵我去考8年制的醫專，有欲共我出學費，總是老母是愛我讀神學。 伊不時都獎勵我，著準備，通予主用。結果我無考醫專，是考淡中，佇淡水讀5年的冊，卒業了，因為著鬥負擔小妹，小弟的學費，所以無去讀神學校。(雖罔老母不時teh念)，家己也無想欲讀。總是佇這3，4年久，實在是非常的空虛，心神攏袂安定，佇心內親像有風湧teh起落！老母勉勵的聲音，自然也佇彼中間teh溢來，溢去。
一心想，著來去讀神學，總是閣一心想著老爸擔重擔，袂做得看伊予家庭teh kah隱痀落去。
佇兩難的中間，有聲共我講：「你若死了欲去tó位？」我就佮老母參詳(老爸出差無佇teh)，閣得著陳清義牧師叫我提出願書，(彼時拄好是招生期)，我就佇1928年的4月得著允准，入佇淡水的台北神學校讀冊。讀一學期到歇熱，受派佇中壢教會幫贊兩月日，問題佇這个以後發生！
就是第二學期開學的以前，我接著明有德校長的批，叫我慢才去上課。
青天霆大雷！
聽見的人逐人攏gông-ngia̍h，即時調查，結果，講是舍監先生報告教授會講：張某某無傳教的精神。校長也就採納伊的意見，命令我毋通去赴開學。
到底是為著怎樣才會受著彼款的報告佮處分？就是為著推事的問題。 逐禮拜日，阮學生因為出去做工，有的暗時會較晏倒來，總部嫌費氣，就對舍監先生叫苦，致到舍監先生共總部講：若過時間攏共伊捧拚落潘。 拄拄彼時，阮幾若人佇遐聽見，我就好膽應舍監先生講：遐的人較晏轉來，是為著去做工晏轉來，人都真siān，閣無通食thài會用得。設使若袂用得食，嘛毋通拚落潘，真拍算，隔早起嘛會通喝lin-long (阮有這款習慣)。
為著按呢，講是無順服舍監，將來無精神通傳教。
Ah！聽見的人，逐个都講真奇怪。我的同學逐个都講想袂伸，特別我的知友Chheng-ek佮Tek-kiàn有去請問校長，對伊疏通意見講：「有傳教的精神抑無，thái有人會知。當然也有將事情報告校長，所以有得著校長答應欲閣開教授會來設法。Tek-kiàn佮Chheng-ek in兩人，一面向學校當局交涉，疏通；一面寫批勉勵我毋通失志，聽候教授會的決定，in講的確有通繼續讀，甚至Tek-kiàn親身來佮家父講起一件事，也鼓勵我著奮發，聽候好消息。
開學了，果然得著教授會有條件的允准，就是試讀，也停止支給每月的獎學金7月日久。教授會議決了，猶未共我通知的以前，我就收著一張電報對淡水來的，發報人是Chiam Tek-kiàn，報我好消息，叫我緊準備去上課。我所受的感激，是袂講得！！雖罔了後收著學校嚴厲的公文，我有顯出人的情，想毋愛去讀，總是因為我的摯友Chheng-ek，Tek-kiàn的鼓勵，屈而受志，(至少佇彼時我有按呢想) 閣倒轉去繼續讀冊。雖罔有閣聽見舍監先生共阮的同學講：「張某某讀袂卒業，若讀會卒業，做傳道也做無半年。」這款讖語的話予我真傷心，猶過為著遮的摯友安慰佮鼓勵，才會通讀到卒業。對1932年到今仔日，無間斷teh服務佇教會，若毋是有遮的摯友，穩當會照舍監先生所讖語的「讀袂卒業。」
佇遮閣一个予我數念的人，就是吳天命牧師。當我試讀的其間中，我著做苦工，(別个同學攏毋免做)，才有通得著淡薄做費用。 吳先生可憐我，一面每月兩箍銀，(彼時150斤的蓬萊米是6箍捅，一斤赤砂糖是角二)，幫贊我的經濟，到學校閣予我領為止，閣一面做我的先生，教我神學，也佇光，佇暗幫贊我的信仰，予我免舌戰。
得著李主筆Ka-siong牧師愛我寫「我所尊敬的信仰上的師，友」的時，我寫遮的來數念我的摯友Tek-kiàn兄，我的先生吳天命牧師，佮我的老母，以及忍苦加擔我的擔，予我去讀神學的我的老爸，in攏轉去天堂lah！
也感謝我的校長佮舍監先生，in嚴厲的處分，有加強我的不屈的精神。也感謝上帝，予吳Chheng-ek牧師猶佇teh，通繼續做我的信仰的幫贊者，我也繼續感謝佮拜託伊的支持。
真可惜！！足足31年久我的傳道者生活中，無通揣著對我出信仰的果子。總是我迫切懇求上主憐憫赦免我，予我佇晚年會較有成就。