新ê跤跡
Sin ê kha-jiah
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 陳蘭奇 Tân Lân-kî |
| 卷期 | 台灣教會公報 |
| 卷期 | 第878號 |
| 日期 | 1962/1 |
| 頁數 | 6-7 |
白話字（原文數位化）
SIN Ê KHA-JIAH
Ko-lîm-to hō͘-su 5:17
Tân Lân-kî
1962/1/15 878 kî 6-7
Lô-pin-sùn phiau-liû kàu tī chi̍t ê bû jîn tó, keng-kè hó kú ê ko͘-toaⁿ seng-oa̍h liáu-āu, ū chi̍t ji̍t, hut-jiân-kan tī hái soa téng hoat-kiàn tio̍h chi̍t ê kha-jiah. I sim-lāi teh siūⁿ, tī chit ê tó-siōng kì-jiân ū lâng, í-āu goá m̄-bián ko͘-toaⁿ lah. Chóng-sī siông-sè kā i khoàⁿ ê sî, chiah chai hit ê kha-jiah chin-chiàⁿ toā. Chóng bô chit ê chiū-sī kū-jîn (toā chéng lâng) ê kha-chiah mah? I sī chia̍h lâng chéng á m̄-sī nih? Tàu-tí i sī oē choè goá ê pêng-iú á-sī choè goá ê tuì-te̍k nih? Lô-pin-sùn hoat-kiàn hit ê kha-jiah, sim chi̍t bīn chin hoaⁿ-hí, khǹg chin toā ê kî-thāi, chóng-sī siāng-sî iā chin put-an chiū kín-tiuⁿ khí-lâi.
Lán lâng bô-lūn tī sím-mi̍h sî-tāi, sím-mi̍h só͘-chāi, tī i ê jîn-seng lō͘-thêng tiong, tek-khak oē lâu i ê kha-jiah. Lâng nā khoàⁿ tio̍h hit ê kha-jiah ê sî, chiū oē jīn-bat hit ê lâng, á-sī oē phoàⁿ-toàn hit ê lâng sī sím-mi̍h khoán. Lâng só͘ lâu ê kha-jiah ū sî oē kám-tōng lâng, ū sî hō͘ lâng chin chhim ê ìn-siōng, hō͘ lâng khim-gióng i. Chóng-sī ū sî lâng só͘ lâu ê kha-jiah iā oē hō͘ lâng poa̍h-tó, ū sî siū lâng ê phoe-phêng, siū lâng ê chiù-mē. Só͘-í lán tio̍h chin soè-jī lán teh beh lâu ê kha-jiah.
Ki-tok-tô͘ tī chit ê sè-kan sī siū chèng-lâng só͘ chù-sī ê. Só͘-í tio̍h koh-khak chù-ì ka-kī ê kha-jiah. Kin-ná-jit sìn Chú ê lâng cháiⁿ-iuⁿ(sic.) oe(sic.) chiah-nih chió? In-uī sè-kan lâng kóng, Lín sìn Siōng-tè ê lâng ê kiâⁿ-ta̍h bô tek-khak oē pí goán khak hó, goán kiám tio̍h khì sìn lín ê Siōng-tè? án-ni lán tio̍h chin soè-jī lán ê kha-jiah.
Hiān-chāi kū ê nî í-keng kè-khì, sin ê nî pâi tī lán thàu-chêng. Lâng-lâng tī lō͘-chiūⁿ sio tú-tio̍h ê sî chiū khui chhuì kóng, sin-nî kiong-hí. Sin-nî tàu-tí ū sím-mi̍h thang hoaⁿ-hí? Sī in-uī tuì sin ê nî ū chin toā ê kî-thāi,chiok-hok sin-nî teh beh lâi ê it-chhè ê tāi-chì.
Taⁿ kū ê tāi-chì í-keng koè-khì lah. Kū ê sit-pāi, kū ê hoān-choē, kū ê hoê-sióng, kū ê siong-hûn, kū ê hoaⁿ-hí, kū ê khoài-lo̍k, kū ê tek-ì, kū ê khoa-kháu lóng kap kū ê nî saⁿ-kap koè-khì lah.
Tī chit ê “ It-goân hok-sí bān-siōng keng-seng” ê sin-nî nî-thâu, kiám m̄-sī lâng-lâng to͘ ū i ê sin ê kè-e̍k kap koat-ì mah? Sī, choè ha̍k-seng ê, koat-ì tī chit ê sin nî-tō͘ beh choè chi̍t ê khûn-khûn tha̍k-chheh siú kui-kí ê hó ha̍k-seng; choè kiaⁿ-jî ê, koat-ì kin-nî tek-khak beh choè hàu-kèng pē-bú thiaⁿ oē ê kiá”(sic.)-jî. Choè bo̍k-su ê, tī Chú ê bīn-chêng koat-ì têng-sin hōng-hiàn beh hō͘ Chú ēng, lâi choè chīn-tiong ê lô͘-po̍k……Chhin-chhiūⁿ án-ni, lâng-lâng lóng ū i ê kè-e̍k kap koat-ì lah.
Chóng-sī sím-mi̍h kiò-choè sin ê kè-e̍k, sin ê koat-ì nih? Thoân-tō-su 1: 9, 10 kóng, “ Tī ji̍t-kng ê ē-bīn bô ū sin ê sū. Kiám ū sím-mi̍h sū,lâng thang kí i kóng, Lí khoàⁿ chit ê sī sin ê? Tī lán í-chêng ê sè-tāi, chá-chá í-keng ū lah. “ Khak-si̍t sī án-ni. Lán kin-nî nî-thâu ê sin ê kè-e̍k, sin ê koat-ì, tī kū-nî, chū-nî, tī kuí-nā nî chêng, cha̍p nî chêng chá-chá chiū í-keng ū lah. Chóng-sī ta̍k nî ê nî-bé, lán nā hoê-thâu khoàⁿ só͘ keng-kè ê lō͘-thêng ê sî, lán boē biān-tit oē thó͘ chi̍t ê toā khuì. In-uī lán só͘ keng-kè ê kha-pō͘ sī hô-téng ê bān, bô chìn-pō͘, só͘ lâu ê kha-jiah sī hô-téng ê thang iàm-o͘N3 ah. Lán lia̍h choè sī sin ê kè-e̍k kap koat-ì, kî-si̍t sī chiong kū ê sū hoan-lâi hoan-khì nā-tiāⁿ. Lán ka-kī sī éng-oán bô hoat-tō͘ thang thoat-lī kū ê sū lah.
Chá-sî Ka-lia̍p-thài lâng lia̍h-choè siū kat-lé chiū oē chheng-choè gī, m̄-bián koh siū choē ê sok-pa̍k. Chóng-sī Pó-lô kóng, “In-uī siū kat-lé, bô siū kat-lé lóng bô iàu-kín; iàu-kín chiū-sī choè sin chhòng-chō ê lâng” (Ka-lia̍p-thài 6:15).
Chhin-chhiūⁿ án-ni kin-á-ji̍t lán tī sin-nî ê nî-thâu m̄-sī it-tēng tio̍h ài ū sin ê kè-e̍k kap koat-ì, iàu-kín ê chiū-sī choè sin chhòng-chō ê lâng.
Lán chiah ê kū-lâng, goân-lâi chiū-sī jio̍k-thé só͘ siⁿ ê, oa̍h tī choē-ok tiong ê, thái oē tī nî-thâu soè-soè ê kè-e̍k kap koat-ì chiū thang kái-piàn hit ê seng-oa̍h iūⁿ-sek, lâu suí-suí ê kha-jiah nih?
Lán nā siūⁿ ài ū sin seng-oa̍h ê iūⁿ-sek, ài lâu sin koh suí ê kha-jiah tī lán jîn-seng kò-thêng tiong, lán chiū tek-khak tio̍h choè sin chhòng-chō ê lâng. In-uī sin chhòng-chō ê lâng ê lāi-bīn chiah ū sin ê oa̍h-miā. Ū sin ê oa̍h-miā chiah ū khuì-la̍t thang thoat-lī kū-lâng ê seng-oa̍h. Beh choè chi̍t ê sin-lâng m̄-sī chhuì bóng kóng, iā m̄-sī bōng-sióng, chiū-sī sū-si̍t. Ko-lím-to hō͘-su 5 :17 kóng, “Lâng nā tiàm tī Ki-tok, chiū-sī choè sin chhòng-chō ê, kū ê tāi-chì í-keng kè-khì, taⁿ lóng pìⁿ-chiâⁿ sin ê.” In-uī tiàm tī Ki-tok ê lâng sī hō͘ Ki-tok ê oa̍h-miā chhiong-moá, chhin-chhiūⁿ Pó-lô tī Ka-lia̍p-thài 2:20 só͘ kóng, I ê kū-lâng í-keng kap Ki-tok tâng tèng tī si̍p-jī-kè, I iáu-kú teh oa̍h, chiū-sī Ki-tok tiàm tī i teh oa̍h.
Siat-sú lán nā chiâⁿ choè sin chhòng-chō ê lâng, iā Ki-tok ê oa̍h-miā chhiong-moá tī lán ê lāi-bīn, án-ni lán ta̍k-ji̍t ê seng-oa̍h chiū ū sin ê piáu-hiān lah. Lán chiū oē chhēng Ki-tok, ko-kú Ki-tok, lán chiū oē iàm-o͘N3 choē-ok, chhin-kūn liông-siān. án-ni lán ê jîn-seng kiám m̄-sī chiâⁿ choè sin ê mah? Lan só͘ beh lâu ê kha-jiah kiám m̄-sī sin koh suí ê mah?
Pí-tek chiân-su 2:21 kóng, Lín siū-tiàu pún sī beh án-ni, in-uī Ki-tok thoè lín siū khó͘, lâu bô͘-iūⁿ hō͘ lín, beh hō͘ lín tè I ê kha-pō͘, chiâⁿ choè sin chhòng-chō ê lâng, lâu sin koh suí ê kha-jiah m̄-sī chin khùn-lân ê sū. Chí khoàⁿ Chú ê kha-jiah sī sím-mi̍h khoán, tè hit ê kha-jiah lâi kiâⁿ, án-ni chiū kàu-gia̍h lah.
Bat ū chi̍t pái lo̍h chi̍t tīn ê sai-pak-hō͘ liáu-āu, goá chhut-khì hoe-hn̂g, ū lâu kha-jiah tī toē-nih. Goá ê 3, 4 hoè ê gín-á tè goá ê kha-jiah teh kiâⁿ. In-uī kha-pō͘ sī toā, gín-á chiū ēng thiàu, chi̍t pō͘ thiàu koè chi̍t pō͘, i ê kha-jiah ìn tī goá ê kha-jiah ê téng-bīn. Gín-á hoaⁿ-hí kā i ê toā-chí kóng , Lí khoàⁿ, goá ê kha-jiah chiah-nih toā.
Lán ka-kī sī boē oē lâu sím-mi̍h suí ê kha-jiah. Chóng-sī lán thang khoàⁿ Chú ê bô͘-iūⁿ, khoàⁿ I ê kha-jiah, chiong lán ê kha-jiah hô tī Chú ê kha-jiah ê téng-bīn tè Chú lâi kiâⁿ. án-ni Chú só͘ lâu ê suí ê kha-jiah iā sī lán ê kha-jiah lah.
Ū chi̍t pún chheh chin chhut-miâ kiò-choè “What wo͘ld Jesus do?” Lāi-bīn ū siá chi̍t kûn ê jia̍t-sim ê Ki-tok-tô͘, siūⁿ beh cháiⁿ-iū choè chiah oē êng-kng Chú ê miâ. Tng in teh beh choè chit hāng sū ê sî chiū kî-tó, iā siūⁿ nā-sī Chú m̄-chai beh cháiⁿ-iūⁿ choè, āu-lâi chiū chiàu só͘ tit-tio̍h ê khé-sī khì choè. Kiat-kó in tāi-ke ê seng-oa̍h ū toā kái-piàn, ū lâu chin suí ê kha-jiah, chiâⁿ choè kàu-hoē ho̍k-heng ūn-tōng ê goân-tōng-la̍t.
Kok-uī, tī ji̍t-kng ê ē-bīn si̍t-chāi bô͘ ū sin ê sū. Sin ê sū chí-ū tī Chú Iâ-so͘ Ki-tok ê lāi-bīn chiah ū. Lí teh choè seng-lí ê sî, chhiáⁿ lí siūⁿ nā-sī Chú teh choè seng-lí m̄-chai beh cháiⁿ-iūⁿ choè , lí chiàu iūⁿ khì choè, lí chiū boē sit-chhò lah. Tng ū lâng chio lí khì thiàu-bú ê sî, lí tio̍h siūⁿ, Chú nā-sī lí m̄-chai oē khì á-bô ? Nā oē, lí chiū thang khì, nā boē, lí chiū m̄-thang khì. ǹg-bāng lán tī Ki-tok ê lāi-bīn chiâⁿ choè sin chhòng-chō ê lâng, siông-siông siūⁿ kóng Chú nā-sī goá m̄-chai beh cháiⁿ-iūⁿ choè? Lâi o̍h Chú ê bô͘-iūⁿ tè Chú ê kha-jiah khì kiâⁿ.
Goān chú chiok-hok tāi-ke.
漢羅（Ùi原文改寫）
新ê跤跡
哥林多後書 5:17
陳蘭奇
1962/1/15 878 期 6-7
羅賓遜漂流到底一个無人島，經過好久ê孤單生活了後，有一日，忽然間佇海沙頂發見著一个跤跡。伊心內teh想，佇chit ê島上既然有人，以後我毋免孤單lah。總是詳細kā伊看ê時，chiah知hit ê跤跡真正大。總無chit ê 就是巨人(大種人)ê跤跡mah？伊是食人種á毋是nih？到底伊是會做我ê朋友á是做我ê對敵nih？羅賓遜發見hit ê跤跡，心一面真歡喜，囥真大ê期待，總是siāng時也真不安就緊張起來。
咱人無論佇啥物時代，啥物所在，佇伊ê人生路程中，的確會留伊ê跤跡。人若看著hit ê跤跡ê時，就會認捌hit ê人，á是會判斷hit ê人是啥物款。人所留ê跤跡有時會感動人，有時予人真深ê印象，予人欽仰伊。總是有時人所留ê跤跡也oē予人跋倒，有時受人ê批評，受人ê咒罵。所以咱著真細膩咱teh beh留ê跤跡。
基督徒佇chit ê世間是受眾人所注視ê。所以著閣較注意家己ê跤跡。今ná日信主ê人怎樣oē chiah-nih少？因為世間人講，恁信上帝ê人ê行踏無的確會比阮較好，阮kiám著去信恁ê上帝？按呢咱著真細膩咱ê跤跡。
現在舊ê年已經過去，新ê年排佇咱頭前。人人佇路上相拄著ê時就開喙講，新年恭喜。新年到底有啥物通歡喜？是因為對新ê年有真大ê期待，祝福新年teh beh來ê一切ê代誌。
Taⁿ舊ê代誌已經過去lah。舊ê失敗，舊ê犯罪，舊ê回想，舊ê傷痕，舊ê歡喜，舊ê快樂，舊ê得意，舊ê誇口攏佮舊ê年saⁿ-kap過去lah。
佇chit ê「一元復始萬象更新」ê新年年頭，kiám毋是人人都有伊ê新ê計劃佮決意mah？是，做學生ê，決意佇chit ê新年度beh做一个勤勤讀冊守規矩ê好學生;做囝兒ê，決意今年的確beh做孝敬父母聽話ê囝兒。做牧師ê，佇主ê面前決意重新奉獻beh予主用，來做盡忠ê奴僕‧‧‧‧‧親像按呢，人人攏有伊ê計劃佮決意lah。
總是啥物叫做新ê計劃，新ê決意nih？傳道書 1:9， 10 講，「佇日光ê下面無有新ê事。Kiám有啥物事，人通舉伊講，你看chit ê是新ê？佇咱以前ê世代，早早已經有lah。」確實是按呢。咱今年年頭ê新ê計劃，新ê決意，佇舊年，chū年，佇幾nā年前，十年前早早就已經有lah。總是逐年ê年尾，咱若回頭看所經過ê路程ê時，咱袂免得會吐一个大氣。因為咱所經過ê跤步是何等ê慢，無進步，所留ê跤跡是何等ê通厭惡ah。咱掠做是新ê計劃佮決意，其實是將舊ê事翻來翻去若定。咱家己是永遠無法度通脫離舊ê事lah。
早時加拉太人掠做受割禮就會稱做義，毋免閣受罪ê束縛。總是保羅講，「因為受割禮，無受割禮攏無要緊; 要緊就是做新創造ê人」(加拉太 6:15)。
親像按呢今仔日咱佇新年ê年頭毋是一定著愛有新ê計劃佮決意，要緊ê就是做新創造ê人。
咱chiah ê舊人，原來就是肉體所生ê，活佇罪惡中ê，thái會佇年頭細細ê計劃佮決意就通改變hit ê生活樣式，留媠媠ê跤跡nih？
咱若想受有新生活ê樣式，愛留新閣媠ê跤跡佇咱人生過程中，咱就的確著做新創造ê人。因為新創造ê人ê內面chiah有新ê活命。有新ê活命chiah有氣力通脫離舊人ê生活。Beh做一个新人毋是喙罔講，也毋是妄想，就是事實。哥林多後書5:17講，「人若踮佇基督，就是做新創作ê，舊ê代誌已經過去，taⁿ攏變成新ê。」因為踮佇基督ê人是予基督ê活命充滿，親像保羅佇加拉太2:20所講，伊ê舊人已經佮基督同釘佇十字架，伊猶過teh活，就是基督踮佇伊teh活。
設使咱若成做新創做ê人，也基督ê活命充滿佇咱ê內面，按呢咱逐日ê生活就有新ê表現lah。咱就會穿基督，高舉基督，咱就會厭惡罪惡，親近良善。按呢咱ê人生kiám毋是成做新ê mah？咱所beh留ê跤跡kiám毋是新閣媠ê mah？
彼得前書2:21講，恁受召本是beh按呢，因為基督替恁受苦，留模樣予恁，beh予恁綴伊ê跤步，成做新創造ê人，留新閣媠ê跤跡毋是真困難ê事。只看主ê跤跡是啥物款，綴hit ê跤跡來行，按呢就到額lah。
捌有一擺落一陣ê西北雨了後，我出去花園，有留跤跡佇地裡。我ê 3，4歲ê囡仔綴我ê跤跡teh行。因為跤步是大，囡仔就用跳，一步跳過一步，伊ê跤跡印佇我ê跤跡ê頂面。囡仔歡喜kā伊ê大姊講，你看，我ê跤跡chiah-nih大。
咱家己所袂oē留啥物媠ê跤跡。總是咱通看主ê模樣，看伊ê跤跡，將咱ê跤跡和佇主ê跤跡ê頂面綴主來行。按呢主所留ê媠ê跤跡也是咱ê跤跡lah。
有一本冊真出名叫做「What wo͘ld Jesus do？」內面有寫一群ê熱心ê基督徒，想beh怎樣做chiah會榮光主ê名。當in teh beh做chit項事ê時就祈禱，也想若是主毋知beh怎樣做，後來就照所得著ê啟示去做。結果in大家ê生活有大改變，有留真媠ê跤跡，成做教會復興運動ê原動力。
各位，佇日光ê下面實在無有新ê事。新ê事只有佇主耶穌基督ê內面chiah有。你teh做生理ê時，請你想若是主teh做生理毋知beh怎樣做，你照樣去做，你就袂失錯lah。當有人招你去跳舞ê時，你著忌，主若是你毋知oē去á無？若oē，你就通去，若袂，你就毋通去。向望咱佇基督ê內面成做新創造ê人，常常想講主若是我毋知beh怎樣做？來學主ê模樣綴主ê跤跡去行。
願主祝福大家。