聖地訪問記(4)
Sèng-tē hóng-mn̄g-kì (4)
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 劉華義 Lâu Hoâ-gī |
| 卷期 | 台灣教會公報 |
| 卷期 | 第871期 |
| 日期 | 1961/7 |
| 頁數 | 20-22 |
白話字（原文數位化）
Sèng-tē hóng-mn̄g-kì (4)
1961.07 871 hō p.20-22
Lâu Hoâ-gī
(Chiap 6 goe̍h hō tē 19 bīn)
4) Ka-ná soaⁿ.
Chheng-liân-hoē-koán gâu pang-chān lú-hêng-chiá, siat-hoat chhia í-ki̍p chhiàⁿ àn-nāi ê lâng thang khì hóng-mn̄g kó͘-chek. Tú-tú ū chi̍t uī tuì Sin-se-lân lâi ê Tiúⁿ-ló-hoē ê sìn-tô͘ Mr. Kirk iā lâi hóng-mn̄g sèng-siâⁿ, koh toà tī Chheng-liân-hoē-koán. Só͘-í goán saⁿ lâng chò chi̍t tuī, thok Chheng-liân-hoē ê kàn-sū kā goán an-pâi chi̍t ê chheng-liân, i kóng Eng-gú put-chí bêng, sī chit-gia̍p-sèng ê hiáng-tō. Goán ê chhia tuì hoē-koán chhut-hoat, sūn Iâ-lī-ko ke-lō͘ choán ji̍p tang lo̍h Khip-lûn khe, chi̍t khùn peh chiūⁿ kàu Ka-ná soaⁿ téng. Khip-lûn khe sī tuì pak sūn Ka-ná soaⁿ kap Mô͘-lí-a soaⁿ lo̍h lâm se̍h tuì sai-pêng khì chiap Piān-him-loán ê khe-kok. Tī lán ê Sèng-keng Khip-lûn khe iā miâ Iok-sa-hoat ê soaⁿ-kok (Iok-jíⁿ 3:2, 12), Sa-bí ê soaⁿ-kok, chiū-sī ông ê soaⁿ-kok (Chhòng 14:17; II Sat 18:18). Chit ê khe-kok lán kiò i chò khe (goá lia̍h chò sī chin khoah ê khe), kî-si̍t sī ná chhin-chhiūⁿ kau-á. Pêng-siông chit ê khe sī bô chuí, nā tī lo̍h-hō͘ kî chiah ū chuí teh lâu. Goán khì ê sî tú-tú sī ta-sò-kî, só͘-í tn̄g chi̍t tih chuí. Tī chit ê khe-kok ū chi̍t ê chuí-choâⁿ, nî-tiong lóng chhèng-chhut chheng-liâng ê chuí. Chit ê chuí-choâⁿ tī chá-ji̍t kiò ún-lô-kiat (I Ông 1:8), hiān-kim sī kiò “Chāi-sek-lú ê chuí-choâⁿ.” Tī chit ê chuí-choâⁿ ê pak-pêng iok 320 kong-chhioh ū kó͘-chá ê chuí-choâⁿ ki-hùn (I Ông 1:33). Chiàu Sèng-keng só͘ kì, tī chit 2 ê chuí-choâⁿ, A-to-nî-ngá (Tāi-pi̍t ê kiáⁿ) kap Sò-lô siū boah iû, Kéng chuí-choâⁿ ê goân-in sī uī-tio̍h khoàⁿ chuí-choâⁿ chò sîn-sèng ê in-toaⁿ.
Ka-ná soaⁿ lī hái-bīn koân 2665 chhioh, sī pí Mô͘-lí-a soaⁿ khah koân 125 chhioh. Tī chia chá-sî ún-tàng moá soaⁿ sī ka-ná chhiū-nâ, chiah kiò i chò Ka-ná soaⁿ. Nā-sī hiān-sî kan-ná-chhiū bô chin-chē, tī hia, tī chia ū kuí châng ê lāu ka-ná-chhiū nā-tiāⁿ. Hiān-sî ū koh chai, chóng-sī iáu sè châng, beh kàu ē thang khàm-ba̍t Ka-ná soaⁿ-phiâⁿ, chiâⁿ-chò chhiū-nâ, ún-tàng iáu sī chin kú ê tāi-chì. Ka-ná soaⁿ ū 5 ê soaⁿ lûn-á. Tī pak-pêng ê soaⁿ lûn-á hiān-sî Liân-ha̍p-kok ū khí chi̍t tòng sin-sek ê pēⁿ-īⁿ. Koh lâi ê kiò-chò “Ka-lī-lī lâng.” Chiàu liû-thoân, Chú chiūⁿ thiⁿ ê sî thiⁿ-sài chhut-hiān ê só͘-chāi. Tē 3 ê kiò-chò “Chiūⁿ thiⁿ ê lûn-á,” sī siāng koân ê lûn-á. Chit ê lûn-á tú-tú kap Mô͘-lí-a soaⁿ ê sèng-tiān sio-tuì. Liû-thoân kóng tuì chia Chú siū kú-khí chiūⁿ thiⁿ. Tē 4 ê sī “Sian-ti ê lûn-á.” In-uī tī chia ū sian-ti tiong ê chi̍t ê bâi-chòng tī chia. Tē 5 ê sī “Tio̍h-tak ê lûn-á.” In-uī tī chia Só͘-lô-bûn siū ín-iú khì soaⁿ-thâu-toâⁿ pài ngó͘-siōng (I Ông 11:7). Goán tāi-seng kàu Iâ-so͘ chiūⁿ thiⁿ ê hoē-tn̂g. Hoē-tn̂g siū Hoê-hoê-kàu-tô͘ chiàm-niá, tio̍h la̍p chîⁿ chiah khui hō͘ goán ji̍p-khì. Hoē-tn̂g sī sè-sè ê 8 kak hêng ê kiàn-tiok-bu̍t[sic.], koh chit keng ê chiu-uî ū khí koân ê chhiûⁿ-á, chhiûⁿ-á kap hoē-tn̂g ê tiong-kan iok ū 3 tn̄g ê khàng-tē. Tī chiah ê khàng-tē, chá-sî sûn-lé-chiá tah in ê pò͘-pêⁿ lâi siàu-liām Chú ê chiūⁿ thiⁿ. Só͘-í tī chhiûⁿ-nih iáu ē thang khoàⁿ-tio̍h thih-khian, chiū-sī teh pa̍k pò͘-pêⁿ ê lō͘-ēng. Goán bē thang ji̍p-khì hoē-tn̂g lāi khoàⁿ, nā-sī àn-nāi ê lâng kóng, “Tī hoē-tn̂g lāi ū chi̍t tè chio̍h-thâu, chiàu thoân-soat kóng tuì chit tè chio̍h ê só͘-chāi lán ê Chú siū chiap-la̍p chiūⁿ thiⁿ.” Koh kóng, “tī chio̍h-téng ū chi̍t ê kha-tê-á hō, che chiū-sī Chú ê kha.” I suî-sî ke-thiⁿ kóng, “Beh sìn, m̄ sìn chhut-chāi lín.” Goá kia̍h-thâu khoàⁿ bô té ê chheⁿ-sek ê khong-tiong, suî-sî tī hia bô ū chhēng pe̍h-saⁿ ê thiⁿ-sài thang khoàⁿ-kìⁿ, iáu-kú sim-lāi siūⁿ-chhut hit kù oē kóng, “Chit ê Iâ-so͘ lī-pia̍t lín siū chih-chiap chiūⁿ thiⁿ, lín khoàⁿ I án-ni chiūⁿ thiⁿ, I ia̍h beh chiàu án-ni lâi” (Hēng-toān 1:11). Goá ê sim kî-tó kóng, “Chú Iâ-so͘ ah, lí tio̍h lâi” (Khé-sī-lio̍k 22:20).
[Tô͘-soat:] Kheh-se-má-nî hn̂g ê lé-pà-tn̂g.
Tuì Ka-ná soaⁿ ē thang khoàⁿ Iâ-lō͘-sat-léng ê choân kéng. Goá chiū tuì pak kàu lâm liân-soà hip 4 tiuⁿ ê siōng. (Hong-bīn chiū-sī hit ê tē 4 tiuⁿ).
Sèng-keng ū kì “Iâ-so͘ tī Ka-ná soaⁿ chē tī tiān ê tuì-bīn…..(Má-khó 13:3) lâi ìn-tap ha̍k-seng só͘ mn̄g koan-hē sèng-tiān ê bia̍t-bô kap sè-kan ê boa̍t-ji̍t, á-sī I uī-tio̍h Iâ-lō͘-sat-léng, tú-tú chiàu Sèng-keng só͘ kì, khoàⁿ Iâ-lō͘-sat-léng chin bêng koh chheng-chhó͘. Sèng-tiān ê n̂g-kim-sek ê Îⁿ chhù-téng tī iām-jia̍t ê ji̍t-kng ē kim sih-sih, si̍t-chāi chòng-koan. Koh khoàⁿ-kìⁿ koân-koân ê chio̍h-piah uî tī kū ke-chhī. Sèng-tiān chiū-sī ke-chhī ê tiong-sim, chiàm choân chhī sì-hūn-chi̍t ê tē-phêⁿ. Hō͘ siâⁿ-chhiûⁿ uî-teh ê kū ke, hit ê hêng chha-put-to sì kak. Ta̍k pêng ū 2 ê siâⁿ-mn̂g thang chhut-ji̍p. Suí-mn̂g sī hit tiong-kan ê chi̍t ê chhut-ji̍p mn̂g, tú-tú tī sèng-tiān ê thâu-chêng (Hēng 3:2). In-uī sī ge̍k-kng, bē thang khoàⁿ-tio̍h hō͘ ji̍t chiò hoán-siā ê suí. Hiān-sî chí-ū khai-hòng 4 ê mn̂g chún peh-sèⁿ chhut-ji̍p. Tī sai-pêng kīn kok-kài ê, in-uī sī kài-iâm tiong lóng hong khí-lâi, iā phài peng teh kéng-pī. Chit 4 ê mn̂g chiū-sī pak-pêng ê “Tāi-má-sek ê mn̂g,” “Hi-lu̍t mn̂g,” tang-pêng ê “Sū-thê-hoán ê mn̂g,” lâm-pêng “Tàn ê mn̂g.”
Tuì Ka-ná soaⁿ ǹg tang, ē thang khoàⁿ-tio̍h tī hn̄g-hn̄g ê só͘-chāi ū Mô͘-ap ê khòng-iá, iā hit ê ē-bīn ū chhim-nâ-sek ê Sí-hái. Tī khah kīn ū Pek-hoat-kî kap Pek-tāi-nî ê chng-siā, Sí-hái kap Pek-tāi-nî ê tiong-kan chiū-sī Iû-thài ê khòng-iá. Bô ū chhiū-ba̍k, chí-ū sè-sè ê chhì-phè tī hia, tī chia, kui phiàn sī chhián-n̂g-sek ê soa-thô͘. Khoàⁿ liáu chin chheⁿ-chhìn. Tī Iû-thài ê khòng-iá ū chē-chē tōng-khang, chiah ê sī chò hiah ê chhoē chuí-chháu teh chhī iûⁿ ê iû-bo̍k ê peh-sèⁿ chò jia thiⁿ-lō͘ kap ji̍t-thâu ê só͘-chāi, iā sī chha̍t-bé huí-luī siám-bih ê só͘-chāi. Kan-ta ē thang khiā tī chia lâi khoàⁿ tang-ai lâm-pak, goán ê sim chiū chin khoài-lo̍k.
Kīn tī hoē-tn̂g ê lō͘-piⁿ ū chi̍t ê chuí-chéⁿ, chuí-chéⁿ piⁿ ū kéng-chhat teh kò͘. Phah-sǹg sī in-uī chuí khoat-ha̍t, chuí sī chiàu sî teh phoè-kip ê khoán. Tú-tn̄g ū kuí-nā ê hū-jîn-lâng kap gín-á thâu giâ chuí-pân beh lâi chhiūⁿ chuí. Goá siūⁿ che sī hó ê siōng, chiū the̍h chiàu-siòng-ki beh kā i hip, nā-sī siū àn-nāi ê lâng chó͘-chí. Thiaⁿ kóng m̄ chún goā-kok lâng hip in ê peh-sèⁿ ê seng-oa̍h, te̍k-pia̍t tī hit hō khah sàn-chhiah ê khu-he̍k kap peh-sèⁿ m̄ iông-ún hō͘ lâng hip-siōng.
Jiân-āu goán chiū siū chhoā kàu chi̍t keng lé-pài-tn̂g. La̍p ji̍p-tiûⁿ-liāu, kò͘ mn̂g ê lâng chiū khui mn̂g hō͘ goán ji̍p-khì. Chit keng lé-pài-tn̂g sī sio̍k tī lú siu-tō-īⁿ. àn-nāi ê lâng kóng chit keng sī kiò-chò Kî-tó-bûn ê lé-pài-tn̂g. In-uī Chú tī chia kà-sī I ê ha̍k-seng hit ê bān-kó͘ put-e̍k bô͘-hoān ê kî-tó-bûn (Lō͘-ka 11:1-4). Piah ê sì-uî lóng ēng ta̍k ê khiuⁿ-kháu lâi siá Chú ê kî-tó-bûn. Goán ū chhoē-tio̍h ēng Hàn-jī siá ê Chú ê kî-tó-bûn, khó-sioh goán ū hoat-hiān kuí-nā jī ê chhò-siá. Tī chit keng toā kiàn-tiok-bu̍t[sic.] ê lāi-bīn oh-tit thang khoàⁿ-chhut chá-sî ê iáⁿ-jiah. Chóng-sī goá teh sióng-siōng, chia chit phiàn sī ka-ná-chhiū, Chú chē tī chhiū-kha ê chi̍t tè chio̍h-thâu, ha̍k-seng uî I lâi chē tī chheⁿ thian-pông ê kàu-sek ē, Iâ-so͘ khui chhuì kóng, Lín kî-tó ê sî tio̍h kóng, Goán tī thiⁿ-nih ê Pē…… Chit ê sī 2000 nî chêng ê sū-kiāⁿ, chóng sī ba̍k-chiu ná ē thang thiaⁿ-tio̍h ha̍k-seng toè Chú chê-siaⁿ teh liām ê siaⁿ-tiāu.
Tuì chit ê lé-pài-tn̂g chhut-lâi goā-bīn ê sî, tī soaⁿ-phiâⁿ nih khoàⁿ-tio̍h bo̍k-chiá teh chhī i ê iûⁿ-kûn. Iûⁿ-kûn tuì chio̍h-thâu phāng teh chhoē chháu, in-uī sī ta-sò-kî, lóng bô ū chheⁿ-chhuì ê chháu, goá khoàⁿ lóng-chóng ê chháu hō͘ iûⁿ gè kàu thâu khu̍t-khu̍t. Khó-lîn ê cheng-seⁿ, thài ē thang î-chhî in ê oa̍h-miā. Goá khoàⁿ-tio̍h hit kûn ê iûⁿ ū pe̍h--ê kap o͘--ê, lóng lām chò-hoé. Hut-jiân hō͘ goá kì-tit Chú tī Má-thài 25:31-48 só͘ kóng, “Tng Jîn-chú tī I ê êng-kng kap lóng-chóng ê thiⁿ-sài lâi ê sî, I beh chē I êng-kng ê chō-uī, chū-chi̍p bān-pang tī I ê bīn-chêng, I chiū hun-pia̍t in, chhin-chhiūⁿ bo̍k-chiá hun-piat[sic.] mî-iûⁿ lī-khui soaⁿ-iûⁿ….. Tú-tú chiàu Chú só͘ kóng ê chêng-hêng chhut-hiān tī goá ê thâu-chêng, put-chí kám-kek khiā tī hia lâi khoàⁿ ū tiap-á-kú. Chú ê kà-sī si̍t-chāi ū hit ê chin-si̍t-sèng.
Tī lé-pài-tn̂g ê thâu-chêng ū chi̍t tiâu chio̍h-hoe-chio̍h ê sè-tiâu pe̍h-lō͘ lo̍h kàu Khip-lûn khe. Chit tiâu lō͘ chiū-sī kó͘-chá ê lō͘, khoah iok chi̍t tn̄g, oan-oan sūn Ka-ná soaⁿ-phiâⁿ. Chit tiâu lō͘ chiū-sī lán ê Chú kap ha̍k-seng chhin-sin kiâⁿ koè, iā kà-sī in chē-chē chin-lí. Koh tī chit tiâu lō͘ ha̍k-seng bat gī-lūn sím-mi̍h lâng beh chò toā, Chú iā bat chiù-chó͘ bû-hoa-kó chhiū, …..koh choè-āu ji̍p Iâ-lō͘-sat-léng ê sî chit tiâu lō͘ sī jîn-san jîn-hái, pho͘ in ê saⁿ tī lō͘-téng, Chú khiâ lû, lâng kia̍h chang-chhiū-ki hoah Hô-sàn-ná, kin-suî I ji̍p sèng-tiān. Le̍k-sú ê chi̍t hāng chi̍t hāng ná chhin-chhiūⁿ cháu-bé-teng tī goá ê thâu-khak teh piàn-hoà. Hit ê nāu-jia̍t ê chêng-kéng sui-jiân bē thang khoàⁿ-tio̍h, nā-sī Hô-sàn-ná ê siaⁿ ná chhin-chhiūⁿ tuì chiah ê chio̍h-thâu teh âu-kiò chhut-lâi (Lk 19:40). “Tī Chú ê miâ lâi ê ông, eng-kai tit-tio̍h o-ló, tī thiⁿ-nih hô-pêng, tī chì koân ê uī êng-kng.” Goān chit ê o-ló ê siaⁿ éng-oán hō͘ lâng thiaⁿ-tio̍h lâi saⁿ-kap hoaⁿ-hí Chú tī tē-chiūⁿ choè êng-hián ê chi̍t ji̍t.
漢羅（Ùi原文改寫）
聖地訪問記(4)
1961.07 871號p.20-22
劉華義
(接6月號第19面)
4)橄欖山。
青年會館gâu幫贊旅行者，設法車以及倩案內的人通去訪問古蹟。拄拄有一位對新西蘭來的長老會的信徒Mr. Kirk也來訪問聖城，閣蹛佇青年會館。所以阮三人做一隊，託青年會的幹事共阮安排一个青年，伊講英語不止明，是職業性的嚮導。阮的車對會館出發，順耶利哥街路轉入東落汲倫溪，一睏peh上到橄欖山等。汲倫溪是對北順橄欖山佮Mô͘-lí-a山落南踅對西爿去接Piān-him-loán的溪谷。佇咱的聖經汲倫溪也名約沙法的山谷(約珥3：2，12)，Sa-bí的山谷，就是王的山谷(創14：17；II撒18：18)。這个溪谷咱叫伊做溪(我掠做是真闊的溪)，其實是那親像溝仔。平常這个溪是無水，若佇落雨期才有水咧流。阮去的時拄拄是乾燥期，所以斷一滴水。佇這个溪谷有一个水泉，年中攏衝出清涼的水。這个水泉佇早日叫隱羅結 (I王1：8)，現今是叫「在室女的水泉。」佇這个水泉的北爿約320公尺有古早的水泉基訓(I王1：33)。照聖經所記，佇這2个水泉，亞多尼雅(大衛的囝)佮掃羅受抹油，揀水泉的原因是為著看水泉做神聖的因端。
橄欖山離海面懸2665尺，是比Mô͘-lí-a山較懸125尺。佇遮早時穩當滿山是橄欖樹林，才叫伊做橄欖山。若是現時橄欖樹無真濟，佇遐，佇遮有幾叢的老橄欖樹nā-tiāⁿ。現時有閣知，總是猶細叢，欲到會通蓋密橄欖山坪，成做樹林，穩當猶是真久的代誌。橄欖山有5个山崙仔。佇北爿的山崙仔現時聯合國有起一棟新式的病院。閣來的叫做「加利利人。」照流傳，主上天的時天使出現的所在。第3个叫做「上天的崙仔，」是上懸的崙仔。這个崙仔拄拄佮Mô͘-lí-a山的聖殿相對。流傳講對遮主受舉起上天。第4个是「先知的崙仔。」因為佇遮有先知中的一个埋葬佇遮。第5个是「著觸的崙仔。」因為佇遮所羅門受引誘去山頭壇拜偶像(I王11：7)。阮代先到耶穌上天的會堂。會堂受回回教徒佔領，著納錢才開予阮入去。會堂是世世的8角形的建築物，閣這間的周圍有起懸的牆仔，牆仔佮會堂的中間約有3丈的空地。佇遮的空地，早時巡禮者搭in的布棚來數念主的上天。所以佇牆裡猶會通看著鐵圈，就是咧縛布棚的路用。阮袂通入去會堂內看，若是案內的人講，「佇會堂內有一塊石頭，照傳說講對這綴石的所在咱的主受接納上天。」閣講，「佇石頂有一个跤蹄仔號，這就是主的跤。」伊隨時加添講，「欲信，毋信出在恁。」我攑頭看無底的青色的空中，隨時佇遐無有穿白衫的天使通看見，猶過心內想出彼句話講，「這个耶穌離別恁受接接上天，恁看伊按呢上天，伊亦欲照按呢來」(行傳1：11)。我的心祈禱講，「主耶穌啊，你著來」(啟示錄22：20)。
[圖說：] 客西馬尼園的禮拜堂。
對橄欖山會通看耶路撒冷的全景。我就對北到南連紲翕4張的像。(方面就是彼个第4張)。
聖經有記「耶穌佇橄欖山坐佇殿的對面……(馬可13：3)來應答學生所問關係聖殿的滅無佮世間的末日，仔是伊為著耶路撒冷，拄拄照聖經所記，看耶路撒冷真明閣清楚。聖殿的黃金色的圓厝頂佇炎熱的日光下金爍爍，實在壯觀。閣看見懸懸的石壁圍佇舊街市。聖殿就是街市的中心，佔全市四份一的地坪。予城牆圍咧的舊街，彼个形差不多四丑。逐爿有2个城門通出入。媠門是彼中間的一个出入門，拄拄佇聖殿的頭前(行3：2)。因為是月光，袂通看著予日照反射的媠。現時只有開放4个門准百姓出入。佇西爿近國界的，因為是戒嚴中攏封起來，也派兵咧警備。這4个門就是北爿的「大馬色的門，」「希律門，」東爿的「司提反的門，」南爿「但的門。」
對橄欖山向東，會通看著佇遠遠的所在有摩押的曠野，也彼个下面有深藍色的死海。佇較近有Pek-hoat-kî佮伯大尼的庄社，死海佮伯大尼的中間就是猶太的曠野。無有樹木，只有細細的刺phè佇遐，佇遮，規片是淺黃色的沙土。看了真chheⁿ凊。佇猶太的曠野有濟濟洞空，遮的是做遐的揣水草咧飼羊的遊牧的百姓做遮天露佮日頭的所在，也是賊馬匪類閃覕的所在。干焦會通徛佇遮來看東西南北，阮的心就真快樂。
近佇會堂的路邊有一个水井，水井邊有警察咧顧。拍算是因為水缺乏，水是照時咧配給的款。拄tn̄g有幾若个婦人人佮囡仔頭夯水瓶欲來上水。我想這是好的像，就提照相機欲共伊翕，若是受案內的人阻止。聽講毋准外國人翕in的百姓的生活，特別佇彼號較sàn-chhiah的區域佮百姓毋容允予人翕相。
然後阮就受chhoā到一間禮拜堂。納入場料，顧門的人就開門予阮入去。這間禮拜堂是屬佇女修道院。案內的人講這間是叫做祈禱文的禮拜堂。因為主佇遮教示伊的學生彼个萬古不易模範的祈禱文(路加11：1-4)。壁的四圍攏用逐个腔口來寫主的祈禱文。阮有揣著用漢字寫的主的祈禱文，可惜阮有發現幾若字的錯寫。佇這間大建築物的內面僫得通看出早時的影跡。總是我咧想像，遮這片是橄欖樹，主坐佇樹跤的一塊石頭，學生圍伊來坐佇青天房的教室下，耶穌開喙講，恁祈禱的時著講，阮佇天裡的父……。這个是2000年前的事件，總是目睭那會通聽著學生綴主齊聲咧念的聲調。
對這个禮拜堂出來外面的時，佇山坪裡看著牧者咧飼伊的羊群。羊群對石頭縫咧揣草，因為是乾燥期，攏無有青翠的草，我看攏總的草予羊嚙到頭khu̍t-khu̍t。可憐的精牲，太會通維持in的活命。我看著彼群的羊有白--的佮烏--的，攏濫做伙。忽然予我記得主佇馬太25：31-48所講，「當人子佇伊的榮光佮攏總的天使來的時，伊欲坐伊榮光的座位，聚集萬邦佇伊的面前，伊就分別in，親像牧者分別綿羊離開山羊……拄拄照主所講的情形出現佇我的頭前，不止感激徛佇遐來看有霎仔久。主的教示實在有彼个真實性。
佇禮拜堂的頭前有一條石灰石的細條白路落到汲倫溪。這條路就是古早的路，闊約一丈，彎彎順橄欖山坪。這條路就是咱的主佮學生親身行過，也教示in濟濟真理。閣佇這條路學生捌議論甚物人欲做大，主也捌咒詛無花果樹，……閣最後入耶路撒冷的時這條路是人山人海，舖in的衫佇路頂，主騎驢，人攑棕樹枝喝和散那，跟隨伊入聖殿。歷史的一項一項那親像走馬燈佇我的頭殼咧變化。彼个鬧熱的情境雖然袂通看著，若是和散那的聲那親像對遮的石頭咧喉叫出來(Lk 19：40)。「佇主的名來的王，應該得著呵咾，佇天裡和平，佇至懸的位榮光。」願這个呵咾的聲永遠予人聽著來相佮歡喜主佇地上做榮顯的一日。