海外消息
HÁI-GOĀ SIAU-SIT
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 陳 Hāu-chàn Tân Hāu-chàn |
| 卷期 | 台灣教會公報 |
| 卷期 | 第866期 |
| 日期 | 1961/2 |
| 頁數 | 27 |
白話字（原文數位化）
HÁI-GOĀ SIAU-SIT
Má-lâi-a kàin-bûn-kì
Tân Hāu-chàn
(Chiap 1960 nî 11 goe̍h 21 bīn)
1961年2月866期 27-28
- Má-lâi-a ê i, si̍t, chū (衣, 食, 住)
Lūn kàu chia ê i, si̍t, chū, chhiáⁿ lán seng lí-kái 3 hāng.
(a) Má-lâi-a sī Tn̂g-lâng, ìn-tō͘ lâng Má-lâi-a lâng (iā chheng chò巫人, in goân-lâi sī tuì Jiáu-a爪哇chhian-soá lâi--ê) 3 toā bîn-cho̍k só͘ hêng-sêng ê kok-ka. Só͘-í tû liáu kok bîn-cho̍k ê thoân-thóng-tek hong-sio̍k, si̍p-koàn, kok cho̍k ū pó-siú goā, i, si̍t, chū, boē bián hō͘-siong siū éng-hióng.
(b) Goá só͘ toà ê só͘-chāi sī Má-lâi lâng choè chē, Tn̂g-lâng choè chió ê só͘-chāi (Má-lâi lâng 10 goā ê chiah ū Tn̂g-lâng chi̍t ê), só͘-í goá só͘ khoàⁿ ê khah Má-lâi-a khoán.
(c) Goá lâi chia taⁿ chiah chi̍t nî kú, só͘-í boē thang chin siông-sè. Koh goá só͘ chiap-chhiok ê sī Tn̂g-lâng, só͘-í só͘ kóng ê toā-pō͘-hūn sī Tn̂g-lâng ê sū.
- Chhēng (衣)
Kóng kàu chia ê lâng ê chhēng, si̍t-chāi chin-chiàⁿ chhù-bī. Nā beh chóng kóng, chiū-sī kok-chè i-ho̍k tián-lám-hoē, chin-chē khoán, hoe âng liú le̍k, tang, sai, lâm, pak iūⁿ lóng ū.
Hū-jîn-lâng nā pí-kàu hiān-tāi hoà ê, lóng chhēng se-chong saⁿ kûn, te̍k-pia̍t sī lú ha̍k-seng, kap Tâi-oân sio-siāng. Chóng-sī phó͘-thong ê hū-jîn-lâng, nā-sī Tn̂g-soaⁿ chhut-sì, lâi bô kú--ê, lóng chhēng tn̂g saⁿ, tn̂g khò͘ (khoàⁿ khí-lâi ná chhin-chhiūⁿ khùn i, goá ba-keh lâi ê sî khoàⁿ boē koàn-sì.) Nā-sī tī chia chhut-sì--ê, lóng chhēng sa-long [沙籠(sarong)]. Sa-long, chiū-sī téng-bīn-saⁿ chhin-chhiūⁿ se-chong, ē-bīn chhēng ê iā m̄-sī kûn, iā m̄-sī khò͘; nā kóng kûn, khiok tiong-ng ū khui khang, nā beh kóng khò͘. khiok bô khò͘-kńg(褲管). Che sī chi̍t tè hoe âng liú le̍k ê pò͘. 9 chhioh tn̂g, chhia thâu boé hō͘ pìⁿ-chiâⁿ chi̍t ê kho͘-á, uî tī ē-bīn, tuì āu-bīn khoàⁿ chhin-chhiūⁿ kûn, tuì thâu-chêng khoàⁿ chhin-chhiūⁿ khò͘. Só͘-í tuì só͘ chhēng--ê, thang chai hit lâng ê kàu-io̍k á-sī chhut-sì tē. Nā-sī Tn̂g-lâng ê ta-po͘--ê, tû liáu thó͘-seⁿ ê í-goā, bô lâng chhēng sa-long. Chóng-sī ìn-tō͘ lâng kap Má-lâi lâng ê ta-po͘ ê chiū iā lóng chhēng sa-long. Te̍k-pia̍t Má-lâi láng, in iā chhēng âng-âng le̍k-le̍k ê sa-long, ná chhin-chhiūⁿ ang-bó͘ ēng chi̍t kiāⁿ sa-long, bô hun lâm-lú. Chāi Má-lâi lâng in ê sa-long iōng-tô͘ chin-che. (a) Chò saⁿ khò͘ chhēng. (b) Chò phoē-á kah. (c) Chò e̍k-kin chhi̍t seng-khu……chin hong-piān.
Má-lâi ê hū-jîn-lâng oân-choân chhēng sa-long, in lāi-bīn iā koh chhēng tn̂g saⁿ, goā-bīn tio̍h koh phoa̍h chi̍t tiâu phè, bīn koh tà phè. Che sī Hoê-kàu ê koan-hē.
Nā-sī ìn-tō͘ ê hū-jîn-lâng, in ê ho̍k-chong chiū kap Tn̂g-lâng oân-choân bô sio-siāng. In sī ēng chin po̍h ê pò͘,( ka-se, ìn-tō͘ tiû téng) kui-tè tn̂g-tn̂g phoa̍h koè-lâi, phoa̍h koè khì nā-tiāⁿ.
- Chia̍h (食)
1) Má-lâi lâng ê chia̍h; si̍t-chāi chin kî-koài, oân-choân ēng chhiú chia̍h. Tī Pa-sat (chhài-chhī-á ê ì-sù) siông-siông khoàⁿ in ēng keng-chio-hio̍h pau pn̄g , pn̄g ū chham ka-lí(加厘) Bū-lah-chân (sī ēng hê-á só͘ chò ê kiâm kê) á-sī hiam chio. Goá chim-chiok khoàⁿ in teh chia̍h, sī ēng chiàⁿ-chhiú ê chńg-thâu-á boé, chi̍t-la̍k chi̍t-la̍k ê chīⁿ lo̍h chhuì-lāi. āu-lâi chiah chai in bē ēng tit ēng tò-chhiú chia̍h, tò chhiú sī chò pān-kong ēng--ê. Ū chi̍t ê âng-mó͘--ê (chia ê lâng chheng Eng-kok lâng chò āng-mô͘--ê) hō͘ Má-lâi lâng chhiáⁿ, in kà i ēng chhiú chia̍h, kóng chhiú teh la̍k pn̄g ê sî tio̍h ēng chńg-thâu-á boé, boē sái bak-tio̍h tē 2 chat ê chńg-thâu-á. In chia̍h liáu m̄-bián sé oáⁿ phiat, si̍t-chāi chin thong.
2) Kóng kàu Tn̂g-lâng ê chia̍h, si̍t-chāi sī sè-kài chhut-miâ, choè ū káng-kiù--ê. Chia Tn̂g-lâng ū chāi-lâi ê Tiong-kok khoán, í-goā ū siū chia ê éng hióng chin toā, ta̍k hāng mi̍h chin hiam, chin loa̍h, chin sng, ta̍k hāng chhì-kek sèng chin toā. Kóng kàu só͘ ēng ê mi̍h iā sī chin sim-sek. Tû ēng tī í-goā, toā-pō͘-hūn sī ēng chhiám-á kap thng-sî, iā m̄-sī se-chhan ê chia̍h hoat( se-chhan sī to kap chhiám) iā m̄-sī Tiong-kok chia̍h hoat. Nā-sī thó͘-seng ê Tn̂g-lâng boē-hiáu ēng tī, sī ēng chhiám-á, thng-sî, (lâng-kheh lâi ê sî) pêng-siông lóng sī ēng chhiú. (Goá bat khì chi̍t uī tiúⁿ-ló ê chhù, tú-tú i teh chia̍h-pn̄g, bô phah-sǹg i teh ēng chhiú chia̍h. I sui-jiân sī liû Eng-kok khiā iûⁿ-lâu, chóng-sī chhēng sa-long, ēng-chhiú chia̍h, chin kî-koài).
3) ìn-tō͘ ê chia̍h. In choè ài chia̍h ka-lí á-sī kî-thaⁿ ê chhì-kek ê mi̍h. Goán ū chi̍t pái ji̍p ìn-tō͘ tiàm chia̍h chhá mī, in só͘ chham ê ū hiam, ū sng, ū tiⁿ, ū loa̍h…si̍t-chāi 5 chióng ê khì-bī, chia̍h liáu to͘ ā hó-chia̍h. Chóng kóng, tī joa̍h ê só͘-chāi ê chia̍h-mi̍h khah ū chhì-kek-sèng, thang cheng-chìn si̍t-io̍k ê khoán.
- Toà (住)
1) Má-lâi lâng só͘ toà ê chhù lóng sī phû-kha chhù ( iā chheng chò a-tap chhù, sī ēng a-la̍p hio̍h khàm chhù-téng, hō͘ sek-lāi khah liâng--ê). In ê chhù-kha lóng lī tē 5,6 chhioh, thang pī-bián sip-khì. In chi̍t-ē ji̍p chhù-lāi, lóng thǹg chhiah-kha, chóng-sī mn̂g-kháu chin-chē in ê chhián-thoa, kap Ji̍t-pún lâng ê si̍p-koàn chin saⁿ-tâng.
2) Tn̂g-lâng ê chhù. Tn̂g-lâng toā-pō͘-hūn toà tī ke-bīn, só͘-í só͘ toà ê chhù bô lī tē kuí-nā chhioh, sī kap lán Tâi-oân á-sī Tn̂g-soaⁿ sio-siāng. Tī Má-lâi-a nā ū khoàⁿ-kìⁿ pêⁿ-tē ê chhù lóng sī Tn̂g-lâng ê. Put-kò khiā-khí tī pō͘-lo̍k ê Tn̂g-lâng iā siū in ê éng-hióng, lóng khí phû-kha chhù. Chiàu goá ê keng-giām, tī chia chin sip, só͘-í phû-kha chhù khah oē-seng, khah m̄-bián jiám-tio̍h hong-sip pēⁿ.
[相片說明 Che sī tī hái-kîⁿ ê Má-lâi lâng ê a-tap chhù. In-uī ū phû-kha, m8-kiaⁿ tâm-sip].
漢羅（Ùi原文改寫）
海外消息
馬來亞見聞記
陳Hāu-chàn
(接1960年11月21面)
1961年2月866期 27-28
- 馬來亞的衣、食、住
論到遮的衣、食、住，請咱先理解3項。
(a) 馬來亞是唐人，印度人馬來亞人（也稱做巫人，in原來是對Jiáu-仔爪哇遷徙來--的）3大民族所形成的國家。所以除了各民族的傳統tek風俗、習慣，各族有保守外，衣、食、住，未免互相受影響。
(b) 我所住的所在是馬來人最濟，唐人最少的所在（馬來人10外个才有唐人一个），所以我所看的較馬來亞來款。
(c) 我來遮今才一年久，所以袂通真詳細。閣我所接觸的是唐人，所以所講的大部份是唐人的事。
1.穿（衣）
講到遮的人的穿，實在真正趣味。若欲總講：就是國際衣服展覽會，真濟款，花紅柳綠，東、西、南、北樣攏有。
婦人人若比較現代人的，攏穿西裝衫裙，特別是女學生，佮台灣相siāng。總是普通的婦人人，若是唐山出世，來無久--的，攏穿長衫、長褲（看起來ná親像睏衣、我ba-keh來的時看袂慣勢。）若是佇遮出世--的，攏穿sa-long [沙籠(sarong)]。Sa-long，就是頂面衫親像西裝，下面穿的也毋是裙，也毋是褲；若講裙，卻中央有開空，若欲講褲，卻無褲管（褲管）。這是一塊花紅柳綠的布。9尺長，車頭尾予變成這个箍仔，圍佇下面，對後面看親像裙，對頭前看親像褲。所以對所穿--的，通知彼人的教育仔是出世地。若是唐人的ta甫--的，除了土生的以外，無人穿sa-long。總是印度人佮馬來人的ta甫的就也攏穿sa-long。特別馬來人，in也穿紅紅綠綠的sa-long，ná親像翁某用一件sa-long，無分男女。在馬來人in的sa-long用途真濟。(a)做衫褲穿。(b)做被仔蓋。(c)做浴巾擦身軀……真方便。
馬來的婦人人完全穿sa-long，in內面也閣穿長衫，外面著閣phoa̍h一條帕，面閣貼帕。這是回教的關係。
若是印度的婦人人，in的服裝就佮唐人完全相siāng。In是用真薄的布，（袈裟、印度綢等）規塊長長phoa̍h過來，phoa̍h過去nā-tiāⁿ。
2.食（食）
1) 馬來人的食；實在真奇怪，完全用手食。佇Pa-sat（菜市仔的意思）常常看in用芎蕉葉包飯，飯有摻咖哩（加厘） Bū-lah-chân（是用蝦仔所做的鹹kê）仔是薟椒。我斟酌看in teh食，是用正手的指頭仔尾，一la̍k一la̍k的chīⁿ落嘴內。後來才知in袂用得用倒手食，倒手是做辦公用--的。有一个紅毛--的（遮的人稱英國人做紅毛--的）予馬來人請，in教伊用手食，講手teh la̍k飯的時著用指頭仔尾，袂使墨著第2節的chéng頭仔。In食了毋免洗碗phiat，實在真通。
2) 講到唐人的食，實在是世界出名，做有講究--的。遮唐人有在來的中國款，以外有受遮的影響真大，逐項物真薟，真辣，真酸，逐項刺激性真大。講到所用的物也是真心適。除用箸以外，大部份是用chhiám仔佮湯匙，也毋是西餐的食法（西餐是刀佮chhiám）也毋是中國食法。若是土生的唐人袂曉用箸，是用chhiám仔、湯匙（人客來的時），平常攏是用手。（我捌去一位長老的厝，拄拄伊teh食飯，無拍算伊teh用手食。伊雖然是留英國徛洋樓，總是穿sa-long，用手食，真奇怪)。
3) 印度的食。In最愛食咖哩仔是其他的刺激的物。阮有這擺入印度店食炒麵，in所摻的有薟、有酸、有甜、有辣…實在5種的氣味，食了都ā好食。總講：佇熱的所在的食物較有刺激性，通增進食慾的款。
3.住（住）
1) 馬來人所住的厝攏是浮跤厝（也稱做a-tap厝，是用a-la̍p葉蓋厝頂，予室內較涼--的）。In的厝跤攏離地5,6尺，通避免濕氣。In一下入厝內，攏褪赤腳，總是門口真濟in的淺拖，佮日本人的習慣真相同。
2)唐人的厝。唐人大部分住佇街面，所以所住的厝無離地幾若尺，是佮咱台灣仔是唐山相siāng。佇馬來亞若有看見平地的厝攏是唐人的。不過徛起佇部落的唐人也受in的影響，攏起浮跤厝。照我的經驗，佇遮真濕，所以浮跤厝較衛生，較毋免染著風濕病。
[相片說明 這是佇海墘的馬來人的a-tap厝。因為有浮跤，毋驚澹濕]。