Hiān-kim ê toā būn-toê

文獻資訊

項目 資料
作者 無lo̍h名
卷期 台灣教會公報
卷期 第865期
日期 1961/1
頁數 16

白話字(原文數位化)

家庭講座(1) Hiān-kim ê toā būn-toê

1961年1月 865期   16-18

▲ Tit tio̍h chú-pi̍t Tân Bo̍k-su ê gâu kè-e̍k, tuì kin-nî khí ē ke-thiⁿ chi̍t phiⁿ “Ka-têng káng-chō” hō͘ lán thang saⁿ-kap siūⁿ ka-têng ê chu būn-toê, si̍t-chāi kàu-gia̍h hoaⁿ-hí ê sū.

▲ Chóng-sī lóng bô phah-sǹg, soà siū-bēng ài hū-tam thâu chi̍t pái ê kang; in-uī m̄-sī chit hong-bīn ê choan-ka, goá kám-kak put-phoè bô lêng.

▲ ǹg-bāng tuì āu ge̍h hō, oē tit-tio̍h choan-ka ê bûn-chiuⁿ, thang hoàn-khí lán tuì ka-têng būn-toê ê koan-sim, saⁿ-kap chīn Ki-tok-tô͘ ê pún-hūn.

Ka-têng sī lán lâng thâu chi̍t ê chhut-hoat-tiám, in-uī lóng tī chit tuì pē-bú ê ē-bīn chhut-sì, tī chia thâu-pái kìⁿ-tio̍h sè-kan.

Ka-têng sī chi̍t ê sió siā-hoē, sī tē-it iàu-kín ê thoân-ché; in-uī tī chia ū hoat-seng koan-hē, ū “lí” kap “goá” ē kau-poê.

Ka-têng sī seng-oa̍h ê tiong-sim, sī lán ê kī-chhó͘; in-uī lâng tī chia seng-tióng toā-hàn, tuì chia teh chhut-ji̍p.

Taⁿ sui-jiân sī án-ni, choè kūn siông-siông thiaⁿ-kìⁿ chi̍t kù oē, kong,”bó͘-bó͘ lâng ê ke, sit-chāi m̄-chiâⁿ ka-têng” Che sī sím-mi̍h ì-sù? Cháiⁿ-iūⁿ oē pìⁿ-choè án-ni? Nā-sī ū iáⁿ ū chin choē m̄-chiâⁿ ka-têng ê ke, che kiám m̄-sī chiàⁿ-chiàⁿ chiū-sī hiān-kim ê toā būn-toê? In-uī lán ê seng-oa̍h ê ki-chhó͘ í-keng siū iô-tāng lah.

Chit tia̍p saⁿ-kap lâi siūⁿ kui-hāng sū:

1.Kip-piàn ê siā-hoē

Lán phah-sǹg tio̍h ài bêng-pe̍k hiān-kim ê sî-tāi, in-uī chit ê piàn-chhian ê siā-hoē, sū-si̍t ū tuì goā-bīn toā éng-hióng lán ê ka-têng.

Chiàu lán só͘-chāi, hiān-kim chiū-sī bī-chêng-iú ê kín-tiuⁿ ê sî-tāi(1) Ū joa-nih choē chá-sî ê sit-bîn kok-ka teh ūn-tōng bîn-cho̍k ê to̍k-ji̍p(sic.). (2) Tī ta̍k só͘-chāi ū chin ōng-sêng ê kek-bēng hong-khì. (3) Ū chin ho̍k-cha̍p ê tang-sai kok-ka ê léng-chiàn(4) Ū chin choē kū ê chong-kàu koh-chài teh ho̍k-heng.

Chóng-sī chit sî goá ài te̍k-pia̍t thê-khí, kuí-hāng tī Tâi-oân só͘ ū ê tiong-iàu(sic.) sū-sit.

1) Jî-kháu(sic.) koè-to.

Chit chūn ê jîn-kháu, í-keng beh oá kong-ho̍k hit sî ê nn̄g-poē. Thó͘-toē lóng bô khah ke, nā-sī lâng ti̍t-ti̍t ke-thiⁿ, che oē suî-sî ti̍t-chiap éng-hióng lán ê chia̍h kap toà ê būn-toê. Che kiám kap ka-têng bô koan-hē?

2) Keng-chè khùn-lân

Oh chhē thâu-lō͘, ia̍h siu-ji̍p chió, nā-sī seng-oa̍h huì-iōng koân, keng-chè kun-pún boē an-tēng. uī-tio̍h án-ni, liân hū-jîn-lâng ia̍h tio̍h chhut-khì goā bīn chhē kang-chok á-sī tī chhù-lāi choè hù-gia̍p. Che kiám boē éng-hióng ka-têng?

3) Kūn-tāi kang-gia̍p.

Í-chêng sī lông-gia̍p kok-ka, nā-sī bô kang-gia̍p hoà toè boē tio̍h. Chit ê kang-gia̍p hoà kap it-chhè to͘-chhī chi̍p-tiong, si̍t-chāi ū ti̍t-chia̍p éng-hióng keng-chè, siā-hoē, í-ki̍p bûn-hoà ê put-an. Ka-cho̍k siū sì-soàⁿ, lâng ia̍h ná ke-khì hoà. Si̍t-chāi beh cháiⁿ-iūⁿ thang chun-tiōng kò-jîn ê jîn-keh?

4) Bîn-chú chú-gī.

Chiàn-cheng āu só͘ liû-hêng ê bîn-chú chú-gī, ū joā-choē lâng si̍t-chāi lí-kái hit ê cheng-sîn? Bîn-chú ê cheng-sîn sī oē iok-sok ka-kī, chóng-sī lâng lóng gō͘-hoē teh loān-iōng “chū-iû” Chit ê chhò-gō͘; ū éng-hióng tī sin sî-tāi kap kū sî-tāi kan ê put-hô.

5) Se-iûⁿ bûn-hoà

Ū joā-nih choē ê put-liông bûn-hoà, iû-goân ū chìn-kháu chiâⁿ-choè toā éng-hiông. In-uī án-ni, hō͘ lán ê Tang-iûⁿ ki-pún to-tek(sic.) soà hūn-loān, tì-kàu éng-hióng kàu tī ka-têng ê hong-khì.

  1. Ka-têng guî-ki.

Taⁿ lán lâi khoàⁿ ka-têng ê sî, beh hoat-kiàn tio̍h chin choē khùn-lân tiám. Goân-lâi eng-kai sī hô-khì ai-ai ê ka-têng, kin-á-ji̍t choē-choē pìⁿ-choè oàn-tò͘, saⁿ-chiⁿ, bô lí-kái, bô hia̍p-le̍k, chi̍t lâng chi̍t lō͘ ê thoân-thé . Ū choē-choē ka-têng, in ê chhù put-kò sī kan-ta pìⁿ-choè si̍t-tn̂g beh chia̍h-pn̄g, choè lú-khoán beh hioh-khùn ê só͘-chāi nā-tiāⁿ. Si̍t-chāi sī khó-lîn kàu-ke̍k! Che kiám m̄-sī guî-ki?

1) Chè-tō͘ piàn-oāⁿ.

Í-chêng lán ê thoân-thóng chiū-sī toā ka-cho̍k chè-tō͘, nā-sī í-keng chiām-chiām oāⁿ choè sió ka-têng chú-gī. Chóng-sī kàu sím-mi̍h thêng-tō͘ thang án-ni piàn-oāⁿ? Ū-sî uī-tio̍h m̄-chiâⁿ lióng-pêng, hoán-tńg hoat-seng mâu-hoân.

2) Khiàm-kheh thoân-kiat

Hu-hū, pē-kiáⁿ, hiaⁿ-tī, ta-ke sim-pū, í-kip chhin-lâng ê tiong-kan, ū khiàm-kheh saⁿ-thiàⁿ, saⁿ thé-thiap ê sim. Sió siā-hoē ê ka-têng boē thang chiâⁿ-choè chi̍t-sim, boē bián-tit tī muí-ji̍t ê sin-bûn só͘ khoàⁿ ê lī-hun, thâi-lâng, chū-sat, sio-kò téng; lóng sī tuì chia khí-in.

3)Tō-tek hù-pāi(sic.).

Choē-choē put-liông ê gû-lo̍k, tiān-iáⁿ, á-sī siáu-soat ū éng-hióng chit ê siā-hoē, tì-kàu lâm-lú kan ê koan-hē soà oai-chhoah. Hiah-nih choē ê kong-kiōng tê-sek á-sī kun-tiong lo̍k-hn̂g, kiám ū iáⁿ boē éng-hióng lán ê ka-têng?

4) Sit-lo̍h kàu-io̍k.

Pē-bó ê put-hô, á-sī bô koan-sim gín-ná, ū-sī tuì gín-ná ê kàu-io̍k oân-choân ēng lī-kí tek, bô chun-tiōng gín-ná ê jîn-keh. Chiah ê lóng ū chiâⁿ-choè kín-á-ji̍t ê siàu-liân hoān-choē ê toā goân-in. Chhut thài-pó thài-moē ê ka-têng lāi, kun-pún ū sit-lo̍h si̍t-chāi ê kàu-io̍k.

5) Hun-in būn-toê.

Beh chiâⁿ chi̍t ê ka-têng sī tuì kiat-hun lâi khai-sí, án-ni nā oē sū-sian hó-hó chí-tō hun-in, ún-tàng thang kî-thāi chiong-lâi ū suí ê ka-têng. Tī koè-khì, si̍t-chāi ū loā-choē lâng koan-sim tī chit tiám? Chin khó-sioh, lán nā kóng hun-in chí-tō, chí-ū teh siūⁿ” choè moê-lâng tàu kài-siāu” nā-tiāⁿ.

  1. Kàu-hoē ê khò-toê

Kì-jiân ka-têng sī hiān-kim ê toā būn-toê, tàu-tí sí sím-mi̍h lâng tio̍h hū chit ê chí-tō ê chek-jīm? Kiám thang kan-ta kî-thāi siā-hoē ê hong-siaⁿ á-sī thoân-thóng?

Kàu-hoē sū-si̍t sī ài khiā tī siā-hoē ê bīn-chêng lâi kiâⁿ, sui-jiân sī chió-chió ê sò͘ gia̍h, lán eng-kai ài ū chhòng-chō tek ê khuì-la̍t.

uī-tio̍h án-ni, tī chit tia̍p kàu-hoē ê tiōng-iàu hong-chiam ū nn̄g hāng:

1) Ka-têng ê kàu-hoē.

Muí chi̍t ê Ki-tok-tô͘ ka-têng chiū-sī kàu-hoē ê ki, tio̍h ài chiâⁿ-choè chit ê sió kàu-hoē tī só͘ khiā-khí ê só͘-chāi kan-chèng Iâ-so͘ Ki-tok. uī-tio̍h chit ê hong-chiam, lán ài tì-ì ka-têng ê kàu-io̍k, ia̍h tī bo̍k-hoē siōng muí ka-têng kap kàu-hoē ài bi̍t-chhiat ê liân-lo̍k.

2) Sìn-gióng ê seng-oa̍h hoà.

Lán nā khoàⁿ kàu-hoē ê le̍k-sú, oa̍h-oa̍h ê sìn-gióng lóng ū thong-koè i ê seng-oa̍h piáu-hiān chhut-lâi. Kì-jiân lán beh chiâⁿ-choè Ki-tok hoà ka-têng, lán nā oē ēng Ki-tok ê sìn-gióng piáu-hiān tī ji̍t-siông ê seng-oa̍h, che chiah oē lī-ek lán ê ka-têng í-ki̍p chèng-kô(sic.) ê siā-hoē.

Taⁿ koan-hē ka-têng būn-toê ê gián-kiù, saⁿ-kap kán-tan lâi siūⁿ lán Tâi-oân kàu-hoē tī koè-khì só͘ choè--ê, í-ki̍p kî-thāi chiong lâi eng-kai tio̍h choè--ê.

1)Hoê-sióng koè-khì.

Í-chêng ū kuí-uī bo̍k-su, put-chí tì -ì tī ka-têng seng-oa̍h būn-toê ê gián-kiù, put-kò che chí-ū sī tī in ê bo̍k-hoē siōng tām-po̍h teh thê-khí jî-í.

Kàu-tī 1954 nî 11ge̍h 2-16 ji̍t, ū 10 miâ(pau-hâm goā kàu-phài), tāi-piáu khì chham-ka, “Tang A Ki-tok-kàu ka-têng gián-kiù tāi-hoē” tò-tǹg-lâi. Tuì chit-sî khí, tāi-ke ê ba̍k-chiu ū ke khah khoah, ia̍h jīm-bat chit ê tiōng-iàu sèng.

āu-lâi ia̍h bat sêng-li̍p “Ki-tok-hoà ka-têng seng-oa̍h gián-kiù-hoē,” á-sī ū tāi-piáu chhut-kok chham-ka 1958 nî 2 ge̍h 1-4 ge̍h 25 ji̍t tī Thài-kok ê “Tang Lâm A kiat-hun, ka-têng būn-toê gián-kiù-hoē.”

Sū-si̍t í-keng ū kuí-uī chin koan-sim ê lâng tī hia, tī chia teh hoàn-khí ka-têng seng-oa̍h būn-toê, sī thang hoaⁿ-hí ê sū.

Chóng-sī chin khó-sioh, kàu taⁿ iáu boē thang ū sím-mi̍h kè-sio̍k sèng ū la̍t ê chó͘-chit, á-sī gián-kiù tiong-sim thang chhui-hêng kap kióng-èng choē-choē ê su-iàu.

2) Kî-thāi chiong-lâi.

  1. Siat-li̍p gián-kiù-hoē.

ēng iú-sim ê lâng kap kuí-uī choân-ka(sic.), thang siat-li̍p chi̍t ê tông-chì ê gián-kiù-hoē; thong-koè chit ê hoē hoat-toê, thó-lūn thang thê-chhut chí-tiám hō͘ kàu-hoē.

Só͘ tio̍h thó-lūn ê būn-toê, chiàu ē-bīn:

Ka-têng chè-tō͘ ê būn-toê.

Sèng, ài-chêng, kiat-hun koan.

Hun-in ê chún-pī.

Hun-in ê chiap-tâm.

Pē-bú ê kàu-io̍k.

Sán-jî ê būn-toê.

Ka-têng kàu-io̍k.

Ji̍t-siông seng-oa̍h.

Ka-têng kap kàu-hoē.

Ka-têng kap siā-hoē.

Ka-têng chí-tō.

Chheng-liân chí-tō.

Hùn-liān chí-tō-chiá.

Hoat-khan ka-têng cha̍p-chì.

2.Kiông-hoà Ka-têng-pō͘ hū-lú-hoē.

Tiong-hoē Ka-têng-pō͘ beh gián-kiù ê hoān-uî tio̍h ài khah khoah, thang chí-sī kok kàu-hoē beh choè ê hong-chiam. Hū-lú-hoē sī khiā tī tē-it-soàⁿ teh kang-chok, ǹg-bāng oē gián-kiù choân-poaⁿ tek “Ka-têng seng-oa̍h būn-toê.”

  1. Hùn-liān chí-tō-chiá.

Chhiat-chhiat su-iàu ū choân-bûn ê jîn-châi, thang hū-khí chit ê tiōng-iàu ê kang. ǹg-bāng oē tuì Sîn-ha̍k-tek, i-ha̍k-te̍k, sim-lí-tek, cheng sîn-tek téng, ê kok hong-bīn chuut léng-to ê âng(sic.).

Kî-thāi tuì kin-nî khí, oē koh khah choē lâng uī-tio̍h “Ki-tok sī ngó͘ ka chi Chú”(基督是我家之主) lâi ló͘-le̍k.

Pit-chiá:

Goân-che̍k: Tâi-tiong koān,34 hoè.

Ha̍k-gia̍p: Tâi-oân Sîn-ha̍k-īⁿ.

Bí-kok Bangor Sîn-ha̍k-īⁿ.

Hiān-jīm: Sin-tiàm kàu-hoē bo̍k-su,

Kiam Tâi-oân Sîn-ha̍k-īⁿ káng-su.

漢羅(Ùi原文改寫)

家庭講座(1)現今的大問題

1961年1月 865期   16-18

▲得著主筆陳牧師的gâu計劃,對今年起會加添一篇「家庭講座」予咱通相與想家庭的註問題,實在夠額歡喜的事。

▲總是攏無拍算,續受命愛負擔頭一擺的工;因為毋是這方面的專家,我感覺不配無能。

▲向望對後月號,會得著專家的文章,通喚起咱對家庭問題的關心,相與盡基督徒的本份。

家庭是咱人頭一個出發點,因為攏佇這對父母的下面出世,佇遮頭擺見著世間。

家庭是一个小社會,是第一要緊的團結(原文誤做thoân-ché);因為佇遮有發生關係,有「你」佮「我」會交陪。

家庭是生活的中心,是咱的基礎;因為人佇遮生長大漢,對敢teh出入。

今雖然是按呢,最近常常聽見一句話,講,「某某人的家,實在毋成家庭」這是啥物意思?怎樣會變做按呢?若是有影有真濟毋成家庭的家,這敢毋是正正就是現今的大問題?因為咱的生活的基礎已經受搖動lah。

這霎相與來想幾項事:

1。急變的社會

咱拍算著愛明白現今的時代,因為這个變遷的社會,事實有對外面大影響咱的家庭。

照咱所在,現今就是未曾有的緊張的時代(1)有偌爾濟早時的失眠國家teh運動民族的獨立(按:原誤寫作「to̍k-ji̍p」)。(2)佇逐所在有真旺成的革命風氣。(3)有真複雜的東西國家的冷戰 (4)有真濟舊的宗教koh再teh復興。

總是這時我愛特別提起,幾項佇台灣所有的重要(按:原誤寫作「tiong-iàu」)事實。

1) 人口(按:原誤寫作「Jî-kháu」)過多。

這陣的人口,已經欲倚光復彼時的兩倍。土地攏無較加,若是人直直加添,這會隨時直接影響咱的食佮住的問題。這敢佮家庭無關係?

2)經濟困難。

Oh找頭路,亦收入少,若是生活費用懸,經濟根本袂安定。為著按呢,連婦人人亦著出去外面找工作á是佇厝內做副業。這敢袂影響家庭?

3)近代工業。

以前是農業國家,若是無工業化綴袂著。這个工業化佮一切都市集中,實在有直接影響經濟,社會,以及文化的不安。家族受四散,人亦ná機器化實在欲怎樣通尊重個人的人格?

4)民主主義。

戰爭後所流行的民主主義,有偌濟人實在理解彼个精神?民主的精神是會約束家己,總是人攏誤會teh亂用「自由」這个錯誤;有影響佇新時代佮舊時代間的不和。

5)西洋文化有偌呢濟的不良文化,猶原有進口成做大影響。因為按呢,予咱的東洋基本道德(按:原誤寫作「to-tek」)續混亂,致到影響到佇家庭的風氣。

2。家庭危機。

今咱來看家庭的時,欲發見著真濟困難點。原來應該是和氣ai-ai的家庭,今仔日濟濟變做怨妒,相爭,無理解,無協力,一人一路的團體。有濟濟家庭,in的厝不過是kan-ta變做食堂欲食飯,做旅館(按:原誤寫作「lú-khoán」)欲歇睏的所在nā-tiāⁿ。實在是可憐到極!這敢毋是危機?

1)制度變換。

以前咱的傳統就是大家族制度,若是已經漸漸換做小家庭主義。總是到啥物程度通 按呢變換?有時為著毋成兩爿,反轉發生麻煩。

2)欠缺團結。

夫婦,父囝,兄弟,ta-ke新婦,以及親人的中間,有欠缺相疼,相體貼的心。小社會的家庭袂-通成做一心,袂免得佇每日的新聞所看的離婚,刣人,自殺,相告等;攏是對遮起因。

3)道德腐敗(按:原誤寫作「hù-pāi」)

濟濟不良的娛樂,電影,á是小說有影響這个社會,致到男女間的關係續歪chhoah。Hiah呢濟的公共茶室á是軍中樂園,敢有影袂影響咱的家庭?

4)失落教育。

父母的不和,á是無關心囡仔,有是對囡仔的教育完全用利己tek,無尊重囡仔的人格。遮的攏有成做今仔日的少年犯罪的大原因。出太保太妹的家庭內,根本有失落實在的教育。

5)婚姻問題。

欲成一个家庭是對結婚來開始,按呢若會事先好好指導婚姻,穩當通期待將來有媠的家庭。佇過去,實在有偌濟人關心佇這點?真可惜,咱若講婚姻指導,只有teh想「做媒人鬥介紹」nā-tiāⁿ。

3。教會的課題

既然家庭是現今的大問題,到底死啥物人著這个指導的責任?敢通kan-ta期待社會的風聲á是傳統?

教會事實是愛徛佇社會的面前來行,雖然是少少的數額,咱應該愛有創造tek的氣力。

為著按呢,佇這霎教會的重要方針有兩項:

1)家庭的教會。

每一的基督徒家庭就是教會的基,著愛成做這个小教會佇所徛起的所在干證耶穌基督。為著這个方針,咱愛致意家庭的教育,亦佇牧會上每家庭佮教會愛密切的連絡。

2)信仰的生活化。

咱若看教會的歷史,活活的信仰攏有通過伊的生活表現出來。既然咱欲成做基督化家庭,咱若會用基督的信仰表現佇日常的生活,這才會利益咱的家庭以及整個(按:原誤寫作「chèng-kô」)的社會。

今關係家庭問題的研究,相與簡單來想咱台灣教會佇過去所做--的,以及期待將來應該著做--的。

1)回想過去。

以前有幾位牧師,不止致意佇家庭生活問題的研究,不過這只有是佇in的牧會上淡薄teh提起而已。

到佇1954年11月2-16日,有10名(包含外教派),代表去參加,「東亞基督教家庭研究大會」」倒轉來。對這時起,大家的目睭有加較闊,亦認識這个重要性。

後來亦捌成立「基督化家庭生活研究會」,á是有代表出國參加1958年2月1-4月25 日佇泰國的「東南亞結婚、家庭問題研究會。」

事實已經有幾位真關心的人佇遐,佇敢teh喚起家庭生活問題,是通歡喜的事。

總是真可惜,到今猶袂通有啥物繼續性有力的組織,á是研究中心通推行佮供應濟濟的需要。

2)期待將來。

1。設立研究會。

用有心的人佮幾位專家,通設立一个同志的研究會;通過這个會發題,討論通提出指點予教會。

所著討論的問題,照下面:

家庭制度的問題。

性,愛情,結婚觀

婚姻的準備。

婚姻的協談。

父母的教育。

產兒的問題。

家庭教育。

日常生活。

家庭佮教會。

家庭佮社會。

家庭指導。

青年指導。

訓練指導者。

發刊家庭雜誌。

2。強化家庭部婦女會。

中會家庭部欲研究的範圍tio̍h 愛 較闊,通指示各教會欲做的方針。婦女會是徛佇第一線teh工作,向望會研究全般tek「家庭生活問題」。

3。訓練指導者。

切切需要有專門的人才,通負起這个重要的工。向望會對神學tek,醫學tek,心理tek,精神tek等,的各方面出領導的人(按:原誤寫作「âng」)。

期待對今年起,會閣較濟人為著「基督是我家之主」(基督是我家之主)來努力。

筆者:

原籍:台中縣,34歲。

學業:台灣神學院。

美國Bangor神學院。

現任新店教會牧師,

兼台灣神學院講師。