世上最奇妙的冊
Sè-chiūⁿ choè kî-biāu ê chheh
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 陳希信 Tân hi-sìn |
| 卷期 | 台灣教會公報 |
| 卷期 | 第864號 |
| 日期 | 1960/12 |
| 頁數 | 7 |
白話字（原文數位化）
Sè-chiūⁿ choè kî-biāu ê chheh
Tân hi-sìn
1960年12月864期 7-10
Tī sè-chiūⁿ kin-ná-ji̍t si̍t-chāi ū sǹg boē liáu chē-chē khoán ê chheh——kho-ha̍k, bûn-ha̍k, i-ha̍k , thian-bûn-ha̍k, hoat-ha̍k, keng-chè-ha̍k, kang-ha̍k, á-sī lông-ha̍k téng-téng, ū kàu-gia̍h chē hō͘ lán bat bē liáu ê chheh, siū hoat-hêng tī lán jîn-luī ê tiong-kan. M̄-kú kàu taⁿ iáu bô ū chi̍t pún chhin-chhiūⁿ lán ê Sèng-keng hiah-nih uí-tāi, choa̍t-téng ê chheh chhut-hiān. Chiū-sī bô lūn beh tuì i ê phó͘-piàn, á-sī hoat-hêng sò͘-liōng, á-sī kám-hoà la̍t ê toā, á-sī hit ê kî-biāu; kî-thaⁿ chhut-chāi khoàⁿ beh tuì tó chi̍t hong-bīn lâi pí-kàu, sū-si̍t chū-kó͘ ki̍p-kim iáu bô ū chi̍t pún chheh thang lâi kap chi̍t pún Sèng-keng saⁿ pí-phēng.
Chiàu iú-koan hong-bīn ê thóng-kè, tī kin-á-ji̍t lán chit pún Sèng-keng siū hoan-e̍k chiâⁿ-chò iok beh kàu 1,200 chióng ê gú-giân kap bûn-jī. Lán lóng chai kin-á-ji̍t kin-á-ji̍t choân sè-kài só͘ ū ê to̍k-li̍p kok-ka sī chí-ū 90 goā kok nā-tiān. Chóng-sī chit pún Sèng-keng í-keng ū siū hoan-e̍k chò iok 1,200 chióng ê bûn-jī. án-ni hō͘ lán thang chai, chha-put-to kìⁿ-nā ū gú-giân ê só͘-chāi chiū í-keng ū in ka-kī ê Sèng-keng. Chit khoán sū-si̍t tī phó͘-thong kî-thaⁿ ê su-che̍k siōng, sī choa̍t put khó-lêng thang hō͘ lán khoàⁿ-khin, sīm-chì liân tī pa̍t ê chong-kàu ê keng-tián ia̍h bô ū án-ni ê. Tuì che thang chai chit ê Sèng-keng, hit ê phó͘-piàn sī kàu sím-mi̍h thêng-tō͘. Taⁿ chit pún Sèng-keng put-tàn kóng kan-ta phó͘-piàn tī choân sè-kài ê kok-kok kok-tē nā-tiāⁿ, chiū-sī iā phó͘-piàn kàu tī chèng-lâng ê tiong-kan. Kin-á-ji̍t ū chin chē i-ha̍k ê chheh phó͘-piàn tī i-seng á-sī i-ha̍k-īⁿ ê ha̍k-seng ê tiong-kan. Á-sī ū chin chē kho-ha̍k ê chheh ū phó͘-piàn tī kho-ha̍k-ka ê tiong-kan. Kî-thaⁿ kiám-chhái ia̍h ū chin chē kang-ha̍k, lông-ha̍k, keng-chè-ha̍k téng-téng ê chheh kok phó͘-piàn tī in hiah ê choan-bûn-ka, á-sī ū teh gián-kiù hit pō͘-bûn ê chi̍t pō͘-hūn ê lâng ê tiong-kan. Chóng-sī to̍k-to̍k chit pún Sèng-keng chiū m̄-sī án-ni. Téng-bīn tuì kok-ông, phok-sū ē-bīn kàu tī pîn-bîn-khut ê pêng-bîn, á-sī chi̍t ê bô ū tha̍k chheh ê pêng-siông lâng ê tiong-kan , thang kóng bô chi̍t só͘-chāi bô hō͘ lán khoàⁿ-kìⁿ chit pún Sèng-keng ê chûn-chāi. Lí khoàⁿ kin-á-ji̍t tī lán ê chhiú-tiong sui-jiân bô ū sím-mi̍h kho-ha̍k, i-ha̍k á-sī kî-thaⁿ sèng-hiân téng ê chheh, iáu-kú lán tāi-ke iā lóng ū chi̍t pún ê Sèng-keng. Che m̄-sī kóng chí-ū tī lán ê chhiú-tiong , chiū liân tī hiah ê tiàm tī koân-soaⁿ, koè-khì oân-choân bô ū ki-hoē thang siū kàu-io̍k, bô ū khai-hoà ê soaⁿ-tē tông-pau, chit pún Sèng-keng iā í-keng chin phó͘-piàn tī in tiong-kan.
Taⁿ chit pún Sèng-keng kì-jiân sī án-ni ê phó͘-piàn, só͘-í chū-jiân hit ê hoat-hêng ê sò͘-liōng iā sī kap kî-thaⁿ jîm-hô ê chheh sī bē thang saⁿ pí tit ê chē. Chiàu iú-koan ki-koan ê thóng-kè kin-á-ji̍t tī choân sè-kài muí-nî só͘ teh hoat-hêng ê Sèng-keng, chóng-sò͘ kóng iok ū 2,500 bān pún í-siōng ê chē. án-ni nā ēng muí-ji̍t lâi sǹg chiū-sī chi̍t ji̍t pêng-kin ū teh hoat-hêng 70,000 pún í-siōng ê Sèng-keng . Si̍t-chāi sī kàu-gia̍h thang kiâⁿ lâng ê sò͘-jī. Lia̍t-uī lí kiám bat thiaⁿ-kìⁿ chit pún Sèng-keng í-goā ê jîm-hô chi̍t pún chheh, kóng siū hoan-e̍k chò 1,200 chióng ê oē-gú, iā muí-ji̍t kè-sio̍k teh hoat-hêng 70,000 bān pún í-siōng ê sò͘-liōng ê chheh mah? Toàn-toàn sī bô ū án-ni, kan-ta tuì chit ê sū iā kàu-gia̍h thang hō͘ lán chai chit pún Sèng-keng tek-khak m̄-sī pêng-siông ê chheh. Taⁿ pún Sèng-keng m̄-nā sī chin phó͘-piàn, iā hoat-hêng sò͘ chē, chiū-sī chit pún Sèng-keng tông-sî ia̍h sī chi̍t pún choè kî-biāu ê chheh.
Lán chai tī sè-kan bô lūn sím-mi̍h khoán ê su-chek, lóng ū sî-tāi sèng. Ū ê chheh tī chi̍t nn̄g sè-kí chêng sī hui-siông liû-hêng siū ài tha̍k, m̄-kú kàu kin-á-ji̍t í-keng bô koh khoàⁿ-kìⁿ in ê iáⁿ, koh ū-ê tī í-chêng sī hō͘ lâng khoàⁿ chò chin pó-poè, iā siū tiōng-iōng ê chheh, chóng-sī kàu kin-á-ji̍t í-keng teh chò hō͘ lâng khí-hoé ê lō͘-ēng. Á-sī ū ê chheh koè-khì sī hō͘ lâng khoàⁿ chò hō͘ lâng khoàⁿ chò só͘ siá ê loē-iông sī chin-lí, sī uí-tāi ê ha̍k-soat, chóng-sī kàu tī chit ê kho-ha̍k í-ki̍p it-chhè ê ha̍k-būn chìn-pō͘ kàu ke̍k-tiám ê kin-á-ji̍t, hiah ê soà í-keng chiâⁿ chò m̄-sī chin-lí, m̄-sī uí-tāi ê ha̍k-soat, hoán-tńg chiâⁿ chò bô ha̍h sî-sè , ū ê tio̍h siū khì-sak, iā ū ê tio̍h siū siu-kái kàu bô koh ū hit ê goân-ì ê chûn-sio̍k. (如一時大流行的日本井上哲學或不久以前輩國三位科學家推翻的對等性定律等即一例).
Chóng-sī to̍k-to̍k chí-ū chit pún Sèng-keng chiū m̄-sī án-ni. Tuì ū chit pún Sèng-keng ê chheh chûn chāi í-lâi kàu kin-á-ji̍t í-keng keng-koè liáu kuí-nā chheng-nî kú ê tiong-kan, sui-jiân bat kuí-nā pái uī-tio̍h siū pek-hāi tì-kàu Sèng-keng bat siū sio, siū huí-bia̍t, iáu-kú kàu kin-á-ji̍t hō͘ lán chhin-ba̍k khoàⁿ-kìⁿ chit pún Sèng-keng m̄-nā bô siau-bia̍t, sī hoán-tńg ná phó͘-piàn ná ke-thiⁿ hit ê tho̍k-chiá. Lia̍t-uī che kiám m̄-sī kî-biāu ê sū-si̍t mah? I-chiàu le̍k-sú ka ê kì-chài kóng, tī Chú-chêng 160 goā nî chêng, tng Sū-lī-a ông kong-hām Iâ-lō͘-sat-léng siâⁿ ê sî-chūn, ū toā-toā khún-pek Iû-thài lâng, pèng kìm-chí lâng tha̍k Sèng-keng . iā chiong tong-sî it-chhè kìn-nā só͘ ū hoat-kiàn tio̍h ê Sèng-keng lóng bu̍t-siu pàng-hoé sio. Kàu tī Chú-āu 303 nî hit sî , Lô-má hit ê chhut-miâ ê pō-kun, miâ kiò “Tè-a-khek-lí-tùn” iā sī ēng chin chân-jím ê chhiú-toāⁿ lâi pek-hāi só͘ ū ê Ki-tok-tô͘, koh chhut chiàu bēng-lēng m̄ iông-ún lâng koh chài chi̍p-hoē lé-pài, á-sī tha̍k Sèng-keng , iā hoan-hù chiong só͘ ū ê Sèng-keng kau-chhut, nā bô, āu-lâi siū hoat-kak ū ún-chông Sèng-keng ê lâng, beh siū iām-hoé sio sí, á-sī chò iá-siù ê piān-tong. In-uī án-ni tì-kàu tông-sî bô ū lâng sìn chit pún Sèng-keng ê koh chài chûn-chāi tī jîn-kan. Chóng-sī lia̍t-uī chī-chuī ê chai chit pún Sèng-keng put-tàn bô siū siau-bia̍t nā-tiāⁿ chiū-sī ná lâi ná chē, iā ná kú ná hō͘ koh khah chē ê lâng teh tha̍k teh sìn,iā hoán-tńg hō͘ lâng khoàⁿ-kìⁿ hit ê siūⁿ beh huí-bia̍t Sèng-keng ê hông-tè kàu boé tio̍h thè uī chū-sat ê chhám-kio̍k. Á-sī koh khah choè-kīn, iok 160 nî chêng , ū chi̍t ê chin iú-miâ ê Hoat-kok lâng miâ kiò Voltaire, i tuì ke̍k-lia̍t hoán-tuì chong-kàu tī tong-sî sī put-chí ū miâ, i bat án-ni soan-giân kóng, “Tī chhú-āu ê chi̍t pah nî lāi, tek-khak ū chi̍t ji̍t Sèng-keng beh choa̍t-chek.” Chóng-sī lia̍t-uī, ká-sú lí nā chai kàu kin-ná-ji̍t hit ê Voltaire ê chhù í-keng chiâⁿ chò Sèng-keng ê chhng-khò͘, chiū lán tek-khak beh koh khah kám-kak kî-î. Í-goā iáu chin chē chhin-chhiūⁿ chit khoán ê sū-si̍t,hō͘ lán koh khah bêng-pe̍k chit pún Sèng-keng sī hô-téng kî-biāu ê chheh.
Taⁿ chit pún Sèng-keng m̄ hān-tiāⁿ, chhin-chhiūⁿ téng-bīn só͘ kóng, sui-jiân siông-siông ū lâng ài beh kā tû-bia̍t, iā tû bē khì ê chi̍t pún chheh, chiū-sī iáu-kú ū chi̍t hāng chin kî-biāu koh khah thang hō͘ lán bē kìm-tit tio̍h sêng-jīm hit ê kè-ta̍t ê, chiū-sī tuì ū Sèng-keng ê chûn-chāi kàu tī kin-á-ji̍t, í-keng ū 3,4000 nî kú, chóng-sī loē-iông iáu m̄-bat siū jīm-hô ê lâng lâi kā kái koè, sui-jiân i sī kok-ông á-sī phok-sū, hó-gia̍h á-sī ū koân-pèng ê lâng, tuì kó͘-chá kàu kin-á-ji̍t chit pún Sèng-keng goân-goân sī chiàu kū chûn-chāi. Che thang kóng sī èng-giām Khé-sī-lio̍k 22:18, 19 í-ki̍p Pí-tek chiân-su 1:25 O͘! Si̍t-chāi sī kî-biāu koh kî-biāu ê chheh.
Taⁿ lán koh kè-sio̍k lâi siūⁿ, chit pún Sèng-keng put-tàn kóng sī chi̍t pún choè phó͘-piàn, hoat-hêng sò͘ iā choè chē koh sī kî-biāu ê chheh nā-tiāⁿ, thang kóng ia̍h sī chi̍t pún kám-hoà la̍t choè toā ê chheh. Tuì jîn-luī iú-sú í-lâi, iáu m̄ bat ū chi̍t pún chhin-chhiūⁿ chit pún Sèng-keng án-ni hiah-nih gâu kái-chō pháiⁿ-lâng , hō͘ lâng tit-tio̍h têng-thâu-siⁿ, hiàn-chhut chiah-nih toā ê hāu-le̍k. Ká-sú lán nā tha̍k hiah--ê se-iûⁿ chē-chē uí-jîn ê toān-kì ê sî, lán tek-khak beh hoat-kiàn tio̍h, chha-put-to cha̍p-ê ê tiong-kan kàu peh-ê sī lóng tuì chit pún Sèng-keng ê kám-hoà . Put-tàn sī chiah ê uí-jîn nā-tiāⁿ liân hiah-ê chin chē ê hòng-tōng kiáⁿ, á-sī pháiⁿ-lâng thang koh tit-tio̍h tiōng-seng ê hoaⁿ-hí , hit ê choè-toā ê kong-lô si̍t-chāi iā thang kui hō͘ chit pún Sèng-keng. Chhin-chhiūⁿ Lō͘-tek Má-teng ê uí-tāi(kái-kàu) á-sī O-kó͘-sū-teng ê hoê-thâu lóng sī kî-tiong ê chi̍t lē. Lán khoàⁿ kin-á-ji̍t ê Hui-chiu, tuì o͘-àm thoat-lī lâi chiâⁿ-chò bûn-bêng kok, á-sī lán Tâi-oân ê ko-soaⁿ tông-pau in ê chìn-pō͘ , kái-siān téng , lóng bô m̄-sī tuì chit pún Sèng-keng ê oē ê kám-hoà la̍t só͘ tì. Sū-si̍t lán nā chim-chiok kā cha-khó chiū beh chai kóng, hiān-chāi hiah ê sè-kài choè bîn-cho̍k——chhin-chhiūⁿ Bí-kok, Eng-kok kap Iû-thài bîn-cho̍k——lóng sī tì-ì iàu-kín chit pún Sèng-keng ê kok-ka, bîn-cho̍k. Hit ê hoán-bīn , lán nā koh khoàⁿ hiah ê koè-khì bô teh tì-ì iàu-kín chit pún Sèng-keng ê kok-ka, á-sī bîn-cho̍k tī kin-á-ji̍t lóng sī chiâⁿ-chò lo̍k-ngó͘ ê kok-ka , bîn-cho̍k.
Tuì í-siōng só͘ kóng chit ê le̍k-sú só͘ kā lán chèng-bêng ê sū-si̍t, iā thang hō͘ lán koh khoàⁿ-kì chit pún Sèng-keng tuì jîn-luī, kok-ka, bîn-cho̍k á-sī siā-hoē, kò-jîn só͘ ū hit ê kám-hoà la̍t ê toā kap éng-hióng sī cháiⁿ-iūⁿ ê toā.Hō͘ lán siūⁿ khí tī Sèng-keng Sú-tô͘ Hēng-toān 17:11 chat só͘ kì ê hit kù oē, chiū-sī kóng, “Hiah ê lâng (chí Pì-lí-a lâng) pí Thiap-sat-lô-nî-ka lâng khah bûn-bêng, in-uī in chù-ì siū tō-lí, ta̍k-ji̍t chhâ-khó Sèng-keng khoàⁿ chiah ê sū kó-jiân ū án-ni á bô.”
Taⁿ lia̍t-uī cháiⁿ-iūⁿ? uī sím-mi̍h iân-kò͘ chit pún Sèng-keng ê tàng chiâⁿ-chò chhin-chhiūⁿ í-siōng só͘ kóng ê hiah-nih phó͘-piàn, hoat-hêng sò͘-liōng hiah chē , ia̍h hiah-nih toā ê chi̍t pún chheh nih? Kiám-chhái in-uī chin chē lâng, chiū-sī liân Ki-tok-tô͘ chāi lāi, tī koè-khì lóng m̄ bat kā siūⁿ koè chit ê būn-tê, só͘-í chiah sit-lo̍h tuì chit pún Sèng-keng ê jīm-sek, tì-kàu chiū bē-hiáu thang pó-sioh kap ài-tho̍k.
Koan-hē hit ê goân-in bô tek-khak ū chin chē ê lâng sī chí-ū siūⁿ kóng in-uī chit pún Sèng-keng sī chi̍t pún chong-kàu ê keng-tián, só͘-í chiah sī án-ni.
Chóng-sī lia̍t-uī, kî-si̍t m̄-sī chí-ū kóng, in-uī chit pún Sèng-keng sī chit pún chong-kàu ê keng-tián só͘-í chiah ē hiah-nih phó͘-piàn, á-sī kî-biāu téng-téng. In-uī lán lóng chai kin-á-ji̍t tī sè-chiūⁿ tû-khì chit pún Sèng-keng í-goā iáu ū loā-á-nih chē kî-thaⁿ kok chong-kàu ê keng-tián. ia̍h hiah ê chē-chē ê keng-tián khiok bô chhin-chhiūⁿ chit pún Sèng-keng án-ni ê phó͘-piàn, hoat-hêng sò͘ hiah chē, koh sī kî-biāu, iā kám-hoà la̍t hiah toā. Só͘-í tek-khak m̄-sī in-uī chit ê goân-in. M̄ nā-tiāⁿ án-ni , koh chi̍t hāng, chiū-sī tī chiah-nih chē ê kok chong-kàu ê keng-tián tiong, iáu bô ū chi̍t pún kî-thaⁿ ê keng-tián siū sè-jîn kong-jīn iā kā chheng-chò “Sèng-keng “ chiū-sī “Sèng ê chheh” “holy Bible.” To̍k-to̍k chí-ū lán chit pún Ki-tok-kàu ê keng-tián ū siū sè-jîn chheng-chò “Sèng-keng” Kî-thaⁿ chhin-chhiūⁿ Hoê-kàu ê keng-tián sī chheng-chò khó-lân keng, Jû-kàu sī Sù-su keng. Tō-kàu sī Tō-tek keng. iā Hu̍t-kàu ê keng-tián chióng-luī chin chē koh khùn-lân tha̍k, só͘-í kî-si̍t liân Hu̍t-kàu-su. Hu̍t-kàu-tô͘ to͘ chin chió lâng bat, chin-chió lâng tha̍k. Chhin-chhiūⁿ A-hâm keng (Kū-sià chong-ê), Hoat-hoâ keng(Thian-tâi chong ê), Hoâ-giâm keng (Hoâ-giâm chong ê).
Í-goā iáu ū chin chē kî-thaⁿ kok chong-kàu ê keng-tián ia̍h lóng bô ū siū chheng-chò “Sèng-keng.” Ká-sú lán bô-lūn kàu sè-kài ê tó chi̍t kak-lo̍h, tī hia lâi mn̄g jīm-hô ê lâng kóng “Holy bible” sī sím-mi̍h. Tek-khak bô lâng ê in kóng sī Hu̍t-kàu ê keng-tián á-sī Hoê-kàu ê keng-tián. In tek-khak lóng beh kā lí hoê-tap kóng Holy Bible chiū-sī Ki-tok-kàu ê Sèng-keng.
Taⁿ lia̍t-uī kiat-boé lâi kóng, cháiⁿ-iūⁿ lán chit pún Sèng-keng ū hiah-nih toā ê kám-hoà la̍t, iā hiah-nih kî-biāu koh ê tàng hiah-nih phó͘-piàn, hoat-hêng hiah-nih chē sò͘-liōng, teh hō͘ sè-kài kok pang-kok, kok bîn-cho̍k ê lâng ài-tho̍k. koh iā chí-ū chit pún chiah siū chheng-chò “Sèng ê chheh” chiâⁿ-chò “Su tiong ê su” “Keng tiong ê keng “ iâⁿ-koè kî-thaⁿ it-chhè ê keng-tián nih? Chí-ū chi̍t hāng chin kán-tan ê lí-iû, iā chit ê lí-iû tuì í-siōng só͘ kóng ê chu sū-si̍t hō͘ lán tek-khak beh chhim-sìn koh chiap-la̍p. Chiū-sī chiàu Thê-mô͘-thài hō͘-su 3:16 chat só͘ kì ê kóng, in-uī chit pún sī “Siōng-tè só͘ be̍k-sī ê keng” oāⁿ oē lâi kóng sī kì-chāi “Siōng-tè ê oē.”
漢羅（Ùi原文改寫）
世上最奇妙的冊
陳希信
1960年12月 864期 7-10
佇世上今仔日實在有算袂了濟濟款的冊-科學，文學，醫學，天文學，法學，經濟學，工學，抑是農學等等，有夠額濟予咱捌袂了的冊，受發行佇咱人類的中間。毋過到今猶無有一本親像咱的聖經遐爾偉大，絕頂的冊出現。就是無論欲對伊的普遍，抑是發行數量，抑是感化力的大，抑是彼个奇妙；其他出在看欲對tó一方面來比較，事實自古及今猶無有一本冊通來佮一本聖經相比並。
照有關方面的統計，佇今仔日咱這本聖經受翻譯成做約欲到1,200種的語言佮文字。咱攏知今仔日全世界所有的獨立國家是只有90外國nā-tiān。總是這本聖經已經有受翻譯做約1,200種的文字。按呢予咱通知，差不多見若有語言的所在就已經有in家己的聖經。這款事實佇普通其他的書籍上，是絕不可能通予咱看輕，甚至連佇別的宗教的經典亦無有按呢的。對這通知這个聖經，彼个普遍是到甚物程度。今這本聖經不但講kan-ta普遍佇全世界的各國各地nā-tiāⁿ，就是也普遍到佇眾人的中間。今仔日有真濟醫學的冊普遍佇醫生抑是醫學院的學生的中間。抑是有真濟科學的冊有普遍佇科學家的中間。其他撿彩亦有真濟工學，農學，經濟學等等的冊各普遍佇in遐的專門家，抑是有teh研究彼部門的一部分的人的中間。總是獨獨這本聖經就毋是按呢。頂面對國王，博士下面到佇貧民區的平民，抑是一个無有讀冊的平常人的中間，通講無一所在無予咱看見這本聖經的存在。你看今仔日佇咱的手中雖然無有甚物科學，醫學抑是其他聖賢等的冊，猶過咱大家也攏有一本的聖經。這毋是講只有佇咱的手中，就連佇遐的踮佇高山，過去完全無有機會通受教育，無有開化的山地同胞，這本聖經也已經真普遍佇in中間。
今這本聖經既然是按呢的普遍，所以自然彼个發行的數量也是佮其他任何的冊是袂通相比得的濟。照有關機關的統計今仔日佇全世界每年所teh發行的聖經，總數講約有2,500萬本以上的濟。按呢若用每日來算就是一日平均有teh發行70,000本以上的聖經。實在是夠額通行人的數字。列位你敢捌聽見這本聖經以外的任何一本冊，講受翻譯做1,200種的話語，也每日繼續teh發行70,000萬本以上的數量的冊mah？斷斷是無有按呢，kan-ta對這个事也夠額通予咱知這本聖經的確毋是平常的冊。今本聖經m̄-nā是真普遍，也發行sò͘濟，就是這本聖經同時亦是一本最奇妙的冊。
咱知佇世間無論甚物款的書籍，攏有時代性。有的冊佇一兩世紀前是非常流行受愛讀，毋過到今仔日已經無閣看見in的影，閣有的佇以前是予人看做真寶貝，也受重用的冊，總是到今仔日已經teh做予人起火的路用。抑是有的冊過去是予人看做予人看做所寫的內容是真理，是偉大的學說，總是到佇這个科學以及一切的學問進步到極點的今仔日，遐的紲已經成做毋是真理，毋是偉大的學說，反轉成做無合時勢，有的著受棄sak，也有的著受修改到無閣有彼个原意的存屬。(如一時大流行的日本井上哲學或不久以前輩國三位科學家推翻的對等性定律等即一例)。
總是獨獨只有這本聖經就毋是按呢。對有這本聖經的冊存在以來到今仔日已經經過了幾若千年久的中間，雖然捌幾若擺為著受迫害致到聖經捌受燒，受毀滅，猶過到今仔日予咱親目看見這本聖經毋nā無消滅，是反轉ná普遍ná加添彼个讀者。列位這敢毋是奇妙的事實mah？依照歷史家的記載講，佇主前160外年前，當敘利亞王攻陷耶路撒冷城的時陣，有大大窘迫猶太人，並禁止人讀聖經。也將當時一切見若所有發見著的聖經攏沒收放火燒。到佇主後303年彼時，羅馬彼个出名的暴君，名叫「Tè-a-khek-lé-tùn」也是用真殘忍的手段來迫害所有的基督徒，閣出詔命令毋容允人閣再集會禮拜，抑是讀聖經，也吩咐將所有的聖經交出，若無，後來受發覺有隱藏聖經的人，欲受焰火燒死，抑是做野獸的便當。因為按呢致到同時無有人信這本聖經的閣再存在佇人間。總是列位chī-chuī的知這本聖經不但無受消滅nā-tiāⁿ就是ná來ná濟，也ná久ná予閣較濟的人teh讀teh信，也反轉予人看見彼个想欲毀滅聖經的皇帝到尾著退位自殺的慘局。抑是閣較最近，約160年前，有一個真有名的法國人名叫Voltaire，伊對劇烈反對宗教佇當時是不止有名，伊捌按呢宣言講，「佇此後的一百年內，的確有一日聖經欲絕跡。」總是列位，假使你若知到今仔日彼个Voltaire的厝已經成做聖經的倉庫，就咱的確欲閣較感覺奇異。以外猶真濟親像這款的事實，予咱閣較明白這本聖經是何等奇妙的冊。
今這本聖經毋限定，親像頂面所講，雖然常常有人愛欲共除滅，也除袂去的一本冊，就是猶過有一項真奇妙閣較通予咱袂禁得著承認彼个價值的，就是對有聖經的存在到佇今仔日，已經有3,4000年久，總是內容猶毋捌受任何的人來共改過，雖然伊是國王抑是博士，好額抑是有權柄的人，對古早到今仔日這本聖經原原是照舊存在。遮通講是應驗啟示錄22：18，19以及彼得前書1：25。 O͘！實在是奇妙閣奇妙的冊。
今咱閣繼續來想，這本聖經不但講是一本最普遍，發行數也做濟閣是奇妙的冊nā-tiāⁿ，通講亦是一本感化力最大的冊。對人類有史以來，猶毋捌有一本親像這本聖經按呢遐爾 gâu改造歹人，予人得著重頭生，獻出遮爾大的效力。假使咱若讀遐的西洋濟濟偉人的傳記的時，咱的確欲發見著，差不多十个的中間到八个是攏對這本聖經的感化。不但是遮的偉人nā-tiāⁿ連遐的真濟的放蕩囝，抑是歹人通閣得著重生的歡喜，彼个最大的功勞實在也通歸予這本聖經。親像路德馬丁的偉大(改教)抑是奧古斯丁的回頭攏是其中的一例。咱看今仔日的非洲，對烏暗脫離來成做文明國，抑是咱台灣的高山同胞in的進步，改善等，攏無毋是對這本聖經的話的感化力所致。事實咱若斟酌共查考就欲知講，現在遐的世界做民族——親像美國，英國佮猶太民族——攏是致意要緊這本聖經的國家，民族。彼个的反面，咱若閣看遐的過去無teh致意要緊這本聖經的國家，抑是民族佇今仔日攏是成做落伍的國家，民族。
對以上所講這个歷史所共咱證明的事實，也通予咱閣看記這本聖經對人類，國家，民族抑是社會，個人所有彼个感化力的大佮影響是怎樣的大。予咱想起佇聖經使徒行傳17；11節所記的彼句話，就是講，「遐的人(指Pì-lí-a人)比帖撒羅尼迦人較文明，因為in注意受道理，逐日查考聖經看遮的事果然有按呢抑無。」
今列位怎樣？為甚麼緣故這本聖經會當成做親像以上所講的遐爾普遍，發行數量遐濟，亦遐爾大的一本冊nih？撿彩因為真濟人，就是連基督徒在內，佇過去攏毋捌共想過這个問題，所以才失落對這本聖經的認識，致到就袂曉通保惜佮愛讀。
關係彼个原因無的確有真濟的人是只有想講因為這本聖經是一本宗教的經典，所以才是按呢。
總是列位，其實毋是只有講，因為這本聖經是這本宗教的經典所以遮會遐爾普遍，抑是奇妙等等。因為咱攏知今仔日佇世上除去這本聖經以外猶有偌仔爾濟其他各宗教的經典。亦遐的濟濟的經典卻無親像這本聖經按呢的普遍，發行所遐濟，閣是奇妙，也感化力遐大。所以的確毋是因為這个原因。毋nā-tiāⁿ按呢，閣一項，就是佇遮爾濟的各宗教的經典中，猶無有一本其他的經典受世人公認也共稱做「聖經」就是「聖的冊」「holy Bible。」獨獨只有咱這本基督教的經典有受世人稱做「聖經」其他親像回教的經典是稱做可蘭經，儒教是四書經。道教是道的經。也佛教的經典種類真濟閣困難讀，所以其實連佛教書。佛教圖都真少人捌，真少人讀。親像阿含經 (俱舍宗的)，法華經(天台宗的)，華嚴經 (華嚴宗的)。
以外猶有真濟其他各宗教的經典亦攏無有受稱做「聖經。」假使咱無論到世界的tó一角落，佇遐來問任何的人講「Holy bible」是甚物。的確無人的in講是佛教的經典抑是回教的經典。In的確攏欲共你回答講Holy Bible就是基督教的聖經。
今列位結尾來講，怎樣咱這本聖經有遐爾大的感化力，也遐爾奇妙閣會當 遐爾普遍，發行遐爾濟數量，teh予世界各邦國，各民族的人愛讀。閣也只有這本才受稱做「聖的冊」成做「書中的書」「經中的經」贏過其他一切的經典nih？只有一項真簡單的理由，也這个理由對以上所講的書事實予咱的確欲深信閣接納。就是照提摩太後書3：16節所記的講，因為這本是「上帝所默示的經」換話來講是記載「上帝的話。」