基督佮文化
Ki-tok kap Bûn-hoà
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 宋泉盛 Sòng Choân-sēng |
| 卷期 | 台灣教會公報 |
| 卷期 | 第862號 |
| 日期 | 1960/10 |
| 頁數 | 6 |
白話字（原文數位化）
Ki-tok kap Bûn-hoà
——1960 nî-tō͘ Sîn-ha̍k gián-kiù-hoē ê Sîn-ha̍k hoê-kò͘——
Sòng Choân-sēng
1960年10月862期 6-7
Kàu-hoē ê pún-chit sī sím-mi̍h? Sī m̄-sī kap siā-hoē , kap sè-kài bô kan-sia̍p ê sèng-tô͘ ê chi̍p-thoân? Ki-tok chín-kiù ê hok-im tuì chi̍t ê kò-jîn pún-sin, tuì choân jîn-luī ū sím-mi̍h ì-gī? Siōng-tè ê chín-kiù sī m̄-sī ē thang kā khu-sok tī kàu-hoē ê lāi-bīn? Chò chi̍t ê siū Iâ-so͘ Ki-tok ê si̍p-jī-kè téng ê thiàⁿ kéng-soán ê Ki-tok-tô͘ chin-chiàⁿ ê sù-bēng chāi-tī sím-mi̍h só͘-chāi? Chiah ê būn-tê chiū-sī tuì 7 goe̍h 20 ji̍t kàu 8 goe̍h 31 jit7, tī Sin-ka-pho chian-khai ê Sîn-ha̍k gián-kiù-hoē só͘ thó-lūn ê tiong-sim būn-tê. Chiah ê būn-tê hoat-seng ê le̍k-sú-tek á-sī si̍t-chè-tek poè-kéng , ē thang tuì lán seng-oa̍h ê lāi-bīn lâi chhoē-chhut. Siat-sú lí nā-sī chi̍t ê cheng-eng ê Ki-tok-tô͘, lí ê koan-sim bē thang hān-tiāⁿ tī lí só͘ sio̍k ê kàu-hoē; lí kau-chè ê hoān-uî bē thang bô pau-koat hui Ki-tok-tô͘, chiū-sī pêⁿ-pêⁿ tī Siōng-tè ê chín-kiù ê kè-e̍k ê lāi-bīn ê peh-sìⁿ; oāⁿ oē lâi kóng, lí bē thang chiong chín-kiù ê Iâ-so͘ koaiⁿ-tiâu tī lí ê kàu-hoē á-sī lí ê kò-jîn seng-oa̍h ê lāi-bīn. Siōng-tè tiàu lán thoat-lī chit ê ē pāi-hoāi ê sè-kàn, chiū-sī beh koh chi̍t pái chiong lán sàng ji̍p hit ê sè-kài lâi thoân éng-oán ê oa̍h-miā ê hok-im. Só͘-í muí chi̍t ê Ki-tok-tô͘ eng-kai sî-sî thé-giām “tī chit ê sè-kan,” chóng-sī “ m̄-sī sio̍k tī chit ê sè-kan” ê mâu-tún kap khó͘-thàng. Ū chit ê thé giām chiah ē thang tuì Ki-tok ū chin-si̍t ê jīm-sek, tông-sî tuì lán só͘ sio̍k ê kok-ka, bûn-hoà ê hoat-seng ū chek-jīm ê chek-ke̍k-te̍k ê chín-kiù ê oa̍h-tāng. Che chiū-sī 1960 Sîn-ha̍k gián-kiù-hoē ê chóng chú-tê “Ki-tok kap Bûn-hoà “ ê tiong-sim.
Chóng-sī koh chi̍t-bīn , chit ê būn-tê ê hoat-seng sī tuì hiān-chāi chûn-chāi tī Tang lâm A ê kàu-hoē ê chi̍t ê chin toā ê chek-pī. In-uī kàu-hoē kàu chit ê sî-chūn, chiū-sī tī chi̍t ê kok-ka chú-gī, bîn-cho̍k chú-gī chhiong-sēng ê sî-tāi, iáu bē thang thoat-lī , chí-ū chiâⁿ-chò Au Bí kàu-hoē ê chi-hoē ê sek-chhái, chiong Ki-tok chín-kiù ê hok-im tông-sī (同視) chò Se-iûⁿ bûn-hoà ê chiap-siū , tì-kàu bô hok-im-tek á-sī sîn-ha̍k-tek khì gián-kiù kap kiám-thó Ki-tok keng-koè chi̍t ê Tang-iûⁿ lâng ê chhuì, tuì kî-thaⁿ ê Tang-iûⁿ lâng teh kóng sím-mi̍h. Tuì chit hong-bīn khoàⁿ khí-lâi, Tang Lâm A ê kàu-hoē iáu sī tī iù-tī ê bô chū-kak ê tiong-kan teh ko͘-hū Ki-tok tī si̍p-jī-kè téng só͘ siū ê chín-kiù ê hi-seng . Ki-tok-kàu í-goā ê thaⁿ chong-kàu ê ho̍k-heng, kò͘-iú bûn-hoà ê chài chhiong-sēng , pún-lâi sī chi̍t hāng chū-jiân ê hiān-siōng. Chit ê hiān-siōng tī hiān-chāi ê Tang Lâm A soan-kàu-siōng só͘-í ē chiâⁿ chò chiah-nih toā ê būn-tê, bô m̄-sī teh piáu-bêng kàu-hoē, á-sī khah chèng-khak lâi kóng , Tang Lâm A ê Ki-tok-tô͘ ê bô chīn-tiong , bô chek-jīm kap bô lêng. Chē-chē Tang Lâm A khu ê Ki-tok-tô͘ goān-ì thêng-liû tī goân-sí-tek iù-tī ê sìn-gióng ê lāi-bīn , bô kám-kak sè-bēng khì khai-thok chi̍t tiâu hok-im ê oa̍h-lō͘ tī hiān-chāi put-toān teh chìn-pō͘ ê chū-jiân kho-ha̍k, jîn-bûn kho-ha̍k, í-ki̍p tia̍t-ha̍k chong-kàu su-siúⁿ ê tiong-kan. Só͘-í kàu hiān-chāi tī Tang Lâm A “Ki-tok kap Bûn-hoà” ê saⁿ chiap-thâu ê sî-chūn, kàu-hoē put-tek-put chhái-chhú siau-ke̍k ê thài-tō͘.
Tuì í-siōng só͘ kóng--ê khoàⁿ khí-lâi, tī chit pang ê Sîn-ha̍k gián-kiù-hoē ê lāi-bīn , siōng tāi-seng siū thê-chhut ê būn-tê tong-jiân sī “Tō chiâⁿ jio̍k-thé” ê ò-biāu. Thó-lūn ê tiōng-tiám sī tī “Chiâⁿ jio̍k-thé “ chit saⁿ jī, oāⁿ oē lâi kóng, sī Ki-tok-lūn Kiù -sio̍k-lūn ê hō͘-siong koan-hē. Kin-kù Sèng-keng ê kà-sī, tông-sî kin-kù kàu-hoē-sú-siōng ê ló͘-le̍k , lán thang chai Ki-tok ê “jio̍k-thé-hoà” sī Siōng-tè chín-kiù ê choè chhim-ò ê chài chhòng-chō ê sū-si̍t. Chóng-sī chit ê jio̍k-thé , tī sîn-ha̍k-siōng ē thang khoàⁿ chò Siōng-tè choân chhòng-chō kiat-chiⁿ. Tī chit ê kiat-chiⁿ ê lāi-bīn Siōng-tè chín-kiù choân jîn-luī í-ki̍p choân sè-kài ê chí-ì, thiàⁿ-thàng, sū-si̍t, chiâⁿ chò chi̍t-ê teh oa̍h-tāng. Koh chìn chi̍t-pō͘ lâi kóng kó-chá bó͘ chi̍t ê kàu-hū só͘ kóng, “Chí-ū tī kàu-hoē ê lāi-bīn chiah ū chín-kiù “ ê kàu-gī, m̄-sī tú-tú “Tō chiâⁿ jio̍k-thé” ê ò-biāu só͘ teh soan-giân ê chin-lí. Siōng-tè chín-kiù ê, chhòng-chō ê, thiàⁿ m̄-sī hiah-nih e̍h, hiah-nih kio̍k-pō͘-tek . Iâ-so͘ Ki-tok tī si̍p-jī-kè téng ê sí, m̄-sī kan-ta uī-tio̍h āu-lâi beh lâi ka-ji̍p tī kàu-hoē ê lāi-bīn ê lâng nā-tiāⁿ. Tuì chit ê chho͘-pō͘ ê jīm-sek, Sîn-ha̍k gián-kiù-hoē koh chìn chi̍t-pō͘ khì thó-lūn “ khé-sī” ê būn-tê. Siōng-tè ê khé-sī ū hoān-uî á bô? Kin-kù Sèng-keng ê tō-lí. Ki-tok-tô͘ kiám ē sái chiong Siōng-tè ê khé-sī hān-chè tī bó͘ chi̍t keng kàu-hoē, bó͘ chi̍t ê Ki-tok-tô͘ ê lāi-bīn? Á-sī chhin-chhiūⁿ Siōng-tè tī Kū-iok sî-tāi ū heng-khí chē-chē Í-sek-lia̍t í-goā ê kok-ka, hō͘ in chiâⁿ chò Siōng-tè chín-kiù kap sím-phoàⁿ ê khé-sī-tek khì-kū , lán kiám iā ē thang kóng Siōng-tè iā ū chiong toān-phiàn-tek(斷片的), á-sī tī Hu̍t-kàu, ìn-tō͘-kàu, Hoê-hoê-kàu, Jû-kàu, á-sī kî-thaⁿ ê bîn-kan chong-kàu , kî-thaⁿ ê chong-kàu hiān-siōng ê lāi-bīn? Put-tàn sī chong-kàu hong-bīn, tī chū-jiân kho-ha̍k, bûn-ha̍k , gē-su̍t, chóng kóng tī lâng ê lí-tì ê oa̍h-tāng ê lāi-bīn , lán kiám ē thang khoàⁿ-chhut Siōng-tè ê khé-sī teh chò kang kap ūn-hêng? Chit ê būn-tê bē thang kán-tan ēng “sī “ á-sī “m̄-sī “ “ū” á-sī “bô” lâi ìn-tap . Chiah ê sī sio̍k tī sîn-ha̍k-siōng ê būn-tê , tuì ū Ki-tok-kàu ê le̍k-sú í-lâi chiū put-toān chiâⁿ chò sîn-ha̍k-siōng lūn-cheng ê tiong-sim. Kiâm-chhái tī lán Tang Lâm A te̍k-sû ê chêng-hêng tī lán lāi-bīn, Ki-tok-tô͘ èng chhái-chhú ê thài-tō͘ sī chi̍t hong-bīn koh chi̍t pái khì kiám-thó Siōng-tè tī lán chûn-chāi ê só͘-chāi kéng-soán lán ê ì-gī, kap chò chi̍t ē Tang-iûⁿ ê Ki-tok-tô͘ ê sìn-gióng ê kin-pún; koh chi̍t hong-bīn, ēng khiam-pi tui-kiû ê kho-ha̍k-tek thài-tō͘ tuì thaⁿ chong-kàu í-ki̍p 20 sè-kí ê kho-ha̍k, su-siúⁿ, ì-sek khì ha̍k-si̍p, tuì án-ni lâi bêng-pe̍k Siōng-tè chhòng-chō ê ì-gī, chín-kiù ê koân-lêng ,khé-sī ê chhim-ò.
Tuì téng-bīn ê thó-lūn, lán it-hoat ē thang jīm-sek Siōng-tè í-keng chiong thoân hok-im ê toā kang kau-tài tī lán Tang-iûⁿ lâng ê chhiú-lāi. Sî-kî í-keng kàu! Siōng-tè keng-koè le̍k-sú, keng-koè lâng ê sêng-chiū kap chhò-gō͘ teh kà-sī lán tio̍h m̄-thang the-sî chit ê sù-bēng. lán tio̍h hó-táⁿ chìn-chêng tī hok-im ê soan-pò͘-siōng, tông-sî chò chit ê soan-kàu ê hō͘-tún ê sìn-gióng-siōng í-ki̍p sîn-ha̍k-siōng, tī Sèng Sîn ín-chhoā ê ē-bīn, khai-chhòng sin ê tô͘-kèng (途徑), thang kap kàu-hoē í-goā ê siā-hoē kap sè-kài hoat-seng kiàn-siat-tek kiù-sio̍k ê koan-hē. Che chiū-sī Siōng-tè tuì 20 sè-kí ê Tang Lâm A Ki-tok-tô͘ ê hō͘-chiàu kap kî-thāi. Kiám-chhái chit ê sî-kan sī Tang Lâm A kàu-hoē ê “chiong-boa̍t-tek sî-kan.” Lán tio̍h koh chi̍t pái lâi thiaⁿ, lâi siūⁿ Pó-lô tuì Lô-má ê Ki-tok-tō͘ só͘ kóng ê oē: “án-ni-siⁿ chai chit ê sî-hāu chiū-sī lín í-keng tio̍h kiù, pí khí-thâu sìn ê sî khah kūn”.
漢羅（Ùi原文改寫）
基督佮文化
1960年度神學研究會的神學回顧
宋泉盛
1960年10月862期 6-7
教會的本質是甚物？是毋是佮社會，佮世界無干涉的聖徒的集團？基督拯救的福音對一个個人本身，對全人類有甚物意義？上帝的拯救是毋是會通共拘束佇教會的內面？做一个受耶穌基督的十字架頂的疼揀選的基督徒真正的使命在佇甚物所在？遮的問題就是對7月20日到8月31日，佇新加坡招開的神學研究會所討論的中心問題。遮的問題發生的歷史的抑是實際的背景，會通對咱生活的內面來揣出。設使你若是一个精英的基督徒，你的關心袂通限定佇你所屬的教會；你交際的範圍袂通無包括非基督徒，就是平平佇上帝的拯救的計畫的內面的百姓；換話來講，你袂通將拯救的耶穌關牢佇你的教會抑是你的個人生活的內面。上帝召咱脫離這个會敗壞的世間，就是欲閣一擺將咱送入彼个世界來傳永遠的活命的福音。所以每一个基督徒應該時時體驗「佇這个世間，」總是「毋是屬佇這个世間」的矛盾佮苦痛。有這个體驗才會通對基督有真實的認識，同時對咱所屬的國家，文化的發生有責任的積極te̍k的拯救的活動。這就是1960神學研究會的總主題「基督佮文化」的中心。
總是閣一面，這個問題的發生是對現在存在佇東南亞的教會的一个真大的責備。因為教會到這个時陣，就是佇一个國家主義，民族主義昌盛的時代，猶袂通脫離，只有成做歐美教會的支會的色彩，將基督拯救的福音同視做西洋文化的接受，致到無福音的抑是神學的去研究佮檢討基督經過一个東洋人喙，對其他的東洋人teh講甚物。對這方面看起來，東南亞的教會猶是佇幼稚的無自覺的中間teh辜負基督佇十字架頂所受的拯救的犧牲。基督教以外的他宗教的復興，固有文化的再昌盛，本來是一項自然的現象。這个現象佇現在的東南亞宣教上所以會成做遮爾大的問題，無毋是teh表明教會，抑是較正確來講，東南亞的基督徒的無盡忠，無責任佮無能。濟濟東南亞區的基督徒願意停留佇原始tek幼稚的信仰的內面，無感覺使命去開拓一條福音的活路佇現在不斷teh進步的自然科學，人文科學，以及哲學宗教思想的中間。所以到現在佇東南亞「基督佮文化」的相接頭的時陣，教會不得不採取消極的態度。
對以上所講--的看起來，佇這爿的神學研究會的內面，上代先受提出的問題當然是「道成肉體」的奧妙。討論的重點是佇「成肉體」這三字，換話來講，是基督論救贖論的互相關係。根據聖經的教示，同時根據教會史上的努力，咱通知基督的「肉體化」是上帝拯救的最深奧的再創造的事實。總是這个肉體，佇神學上會通看做上帝全創造結晶。佇這個結晶的內面上帝拯救全人類以及全世界的旨意，疼痛，事實，成做一个teh活動。閣進一步來講古早某一个教父所講，「只有佇教會的內面才有拯救」的教義，毋是拄拄「道成肉體」的奧妙所teh宣言的真理。上帝拯救的，創造的，疼毋是遐爾阨，遐爾局部tek 。耶穌基督佇十字架頂的死，毋是kan-ta為著後來欲來加入佇教會的內面的人若定。對這个初步的認識，神學研究會閣進一步去討論「啟示」的問題。上帝的啟示有範圍抑無？根據聖經的道理。基督徒敢會使將上帝的啟示限制佇某一間教會，某一个基督徒的內面？抑是親像上帝佇舊約時代有興起濟濟以色列以外的國家，予in成做上帝拯救佮審判的啟示的器具，咱敢也會通講上帝也有將斷片的，抑是佇佛教，印度教，回回教，儒教，抑是其他的民間宗教，其他的宗教現象的內面？不但是宗教方面，佇自然科學，文學，藝術，總講佇人的理智的活動的內面，咱敢會通看出上帝的啟示teh做工佮運行？這个問題袂通簡單用「是」抑是「毋是」「有」抑是「無」來應答 。遮的是屬佇神學上的問題，對有基督教的歷史以來就不斷成做神學上論爭的中心。敢-chhái佇咱東南亞特殊的情形佇咱內面，基督徒應採取的態度是一方面閣一擺去檢討上帝佇咱存在的所在揀選咱的意義，佮做一下東洋的基督徒的信仰的根本；閣一方面，用謙卑追求的科學的態度對他宗教以及20世紀的科學，思想，意識去學習，對按呢來明白上帝創造的意義，拯救的權能，啟示的深奧。
對頂面的討論，咱益發會通認識上帝已經將傳福音的大工交代佇咱東洋人的手內。時期已經到！上帝經過歷史，經過人的成就佮錯誤teh教示咱著毋通推辭這个使命。咱著好膽進前佇福音的宣佈上，同時做這个宣教的後盾的信仰上以及神學上，佇聖神引chhoā的下面，開創新的途徑，通佮教會以外的社會佮世界發生建設的救贖的關係。這就是上帝對20世紀的東南亞基督徒的呼召佮期待。撿彩這个時間是東南亞教會的 「將末tek時間。」咱著閣一擺來聽，來想保羅對羅馬的基督徒所講的話：「按呢生知這个時候就是恁已經著救，比起頭信的時較近」。