雜錄:關係白話字問題所感
CHA̍P-LIO̍K:Koan-hē pe̍h-oē-jī būn-tê só͘ kám
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 雲龍 Hûn-liông |
| 卷期 | 台灣教會公報 |
| 卷期 | 第858號 |
| 日期 | 1960/6 |
| 頁數 | 25 |
白話字（原文數位化）
CHA̍P-LIO̍K
Koan-hē pe̍h-oē-jī būn-tê só͘ kám
1960.06 tē 858 hō p.25-26
(Hûn-liông)
Kàu-hoē Kong-pò, tī 1960 nî 5 goe̍h hō ū pò Chóng-kàu-sū ê pò-kò, “Chhiáⁿ an-sim” ê loē-iông, kóng chèng-hú ū chún lán koh kè-sio̍k ēng pe̍h-oē-jī ê sū, tâng-sî iā ū Chiā Keng Sian-siⁿ teh lūn-khí “Siáⁿ-sū kìm-chí lán ēng pe̍h-oē-jī” ê ho͘-io̍k; chit nn̄g-hāng sū-si̍t ê chêng-hêng lâi tuì-chiò, sī chin thang kiám-thó ê só͘-chāi, Tâi-oân Tiú-ló Kàu-hoē, nā kìm-iōng pe̍h-oē-jī, chiū kàu-sè ê hoat-tián, sìn-gióng ê chìn-pō͘ put-chí ū būn-tê.
Kàu-sè, sìn-gióng kap pe̍h-oē-jī ū sím-mi̍h kan-sia̍p? Kiám ū éng-hióng kàu án-ni mah? Lán khoàⁿ koè-khì chiong-kīn 100 nî ê Tiúⁿ-ló kàu-hoē, Tâi-oân chong-kàu-sú hit ê kàu-sè, sìn-gióng kap ki-thaⁿ ê chìn-pō͘, lóng-sī tit-tio̍h pe̍h-oē-jī ê kòng-hiàn chin toā. Sui-jiân Ji̍t-pún thóng-tī 50 nî, khoàⁿ pe̍h-oē-jī Sèng-keng kap khoàⁿ Ji̍t-bûn ê Sèng-keng ê tuì pí, sī thiⁿ chha tē; iā hiān-sî leh, iā sī án-ni, sui-jiân bô thóng-kè, lán siūⁿ ē chai; iā tì-ì teh tha̍k Sèng-keng ê, toā to-sò͘ sī lāu lâng; chóng kóng ēng pe̍h-oē-jī só͘ poê-iúⁿ ê sìn-tô͘ sī choa̍t-tuì tāi to-sò͘, iû-kî sī chhân-chng toā pō͘-hūn lóng bô tha̍k kok-bûn, lóng ēng pe̍h-oē-jī teh chìn-pō͘ tī Ki-tok-kàu kàu-io̍k.
Pe̍h-oē-jī chiàu só͘ tha̍k ê jī-bó lâi èng-iōng, piàn-hoà, chiū ē bêng-pe̍k lóng-chóng ê ì-sù, nā kok-bûn leh, bat jī iā tio̍h ē-hiāu kái-sek, sīm-chì ū sî tio̍h ì-e̍k (意譯) chiah ē bêng-pe̍k; pe̍h-oē-jī ēng pē-bó-oē siá ê, chin chhián-bêng, ē-hiāu kóng, chiū ē-hiáu tha̍k, iā ē-hiáu siá chin chū-jiân, chin lī-piān.
Taⁿ chèng-hú chún lán kè-sio̍k ēng pe̍h-oē-jī, m̄-kú lán ka-kī ū hoat-seng mâu-tún ê siau-sit. Goá thiaⁿ kóng Chú-ji̍t-o̍h hāu-tiúⁿ hoē-gī, ū koat-tēng beh chiong Kok-bûn chò Chú-ji̍t-o̍h kàu-io̍k ê bûn-jī, bô beh kà pe̍h-oē-jī. Tī Tâi-lâm ê kàu-hoē ū chit kiāⁿ sū, āu-lâi kàu-oân ê kiông-tiau, chiah-koh kè-sio̍k kà pe̍h-oē-jī. Tī Tâi-lâm to ū án-ni lè, siong-sìn pa̍t uī kiám bô chit ê sū mah? Siáⁿ-sū Chú-ji̍t-o̍h hāu-tiúⁿ hoē-gī beh chiong Kok-bûn chò Ki-tok-kàu kàu-io̍k ê bûn-jī? Kok-lâng kiám m̄-sī tuì pe̍h-oē-jī lâi tha̍k Sèng-keng khah khoài, khah bêng-pe̍k. Nā siāng sî-chūn ha̍k-si̍p pe̍h-oē-jī kap ha̍k-si̍p Kok-bûn kàu ē hiáu tha̍k Sèng-keng lâi tuì-pí, tah-lo̍h chi̍t pêng khah Khoài. Pe̍h-oē-jī sī kuí lé-pài chiū ē, nā ēng Kok-bûn kiám-chhái tio̍h joā kú, oh-tit àn-sǹg; in-uī Kok-bûn jī chē, kái-sek hok-cha̍p, che sī chèng-lâng só͘ chai. Chiàu Chiā Keng Sian-siⁿ ê ín-lē, ū sî siông-siông tha̍k bē chheng-chhó, hō͘ lâng thiaⁿ bē bêng, che sī sū-si̍t, goá bián koh thê-khí. Nā ēng pe̍h-oē-jī chò ki-chhó͘, chiū ì-sù ē khah bêng, chiū im iā khah chiàⁿ; m̄-nā án-ni, goá só͘ chai ê si̍t-lē, bô ji̍p ha̍k-hāu ê lāu-lâng, tuì ha̍k-si̍p pe̍h-oē-jī ē tha̍k Kok-bûn, iā ē siá phoe, tuì pe̍h-oē-jī to̍k-ha̍k khì ha̍k-si̍p Kok-bûn kàu ē chò thoân-tō-su iā kuí-nā lâng. Nā siat-sú m̄-sī ū pe̍h-oē-jī ê ki-chhó͘, chiū bô chit hō ki-hoē. Tī lán Tâi-oân, chong-kàu-siōng ê khan-bu̍t (cha̍p-chì á-sī chheh) chin chió, kai-chài kīn-nî ū oa̍h-miā bí-niû, Ka-têng ê pêng-iú, Lú Soan-tō-hoē-chì, chāi-lâi ê Kong-pò, lóng ēng pe̍h-oē-jī, chiah ē thang phó͘-ki̍p, chiah ē thang ka-kiông poê-iúⁿ kiān-choân ê sìn-gióng, hō͘ kàu-sè chìn-tián. Pe̍h-oē-jī ê kòng-hiàn m̄-sī sió-khoá, chhú-āu kàu-hoē kàu-io̍k eng-kai ài ka-kiông kà pe̍h-oē-jī sī choè iàu-kín ê būn-tê.
漢羅（Ùi原文改寫）
雜錄
關係白話字問題所感
1960.06 第858號 p.25-26
(雲龍)
教會公報，佇1960年5月號有報宗教師的報告，〈請安心〉的內容，講政府有准咱閣繼續用白話字的事，同時也有謝經先生teh論起〈啥事禁止咱用白話字〉的呼籲；這兩項事實的情形來對照，是真通檢討的所在，台灣長老教會，若禁用白話字，就教勢的發展，信仰的進步不止有問題。
教勢、信仰佮白話字有甚物干涉？敢有影響到按呢mah？咱看過去將近100年的長老教會，台灣宗教史彼个教勢，信仰佮其他的進步，攏是得著白話字的貢獻真大。雖然日本統治台灣50年，看白話字聖經佮看日文的聖經的對比，是天差地；也現時--leh，也是按呢，雖然無統計。咱想會知，也致意teh讀聖經的，大多數是老人；總講用白話字所培養的信徒是絕對大多數，尤其是田庄大部份攏無讀國文，攏用白話字teh進步佇基督教教育。
白話字照所讀的字母來應用、變化，就會明白，攏總的意思，若國文--leh，捌字也著會曉解釋，甚至有時著意譯才會明白；白話字用父母話寫--的，真淺明，會曉講就會曉讀，也會曉寫真自然，真利便。
今政府准咱繼續用白話字，毋過咱家己有發生矛盾的消息。我聽講主日學校長會議，有決定欲將國文做主日學教育的文學，無欲教白話字。佇台南的教會有這件事，後來教員的強調才閣繼續教白話字。佇台南都有按呢--lè，相信別位敢無這個事--mah？啥事主日學校長會議欲將國文做基督教教育的文字？各人敢毋是對白話字讀聖經較快，較明白。若siāng時陣學習白話字佮學習國文到會讀聖經來對比，tah落一爿較快。白話字是幾禮拜就會，若用國文撿彩著偌久，oh得按算；因為國文字濟，解釋複雜，這是眾人所知。照謝經生先生的引例，有時常常讀袂清楚，予人聽袂明，這是事實，我免閣提起。若用白話字做基礎，就意思較明，就音也較正；毋若按呢，我所知的實例，無入學校的老人，對學習白話字會讀國文，也會寫批，對白話字獨學去學習國文到會曉做傳道師也幾若人。若設使毋是有白話字基礎，就無這號機會。佇咱台灣，宗教上的刊物 (雜誌抑是冊) 真少，佳哉近年有活命米糧，家庭的朋友，女宣道會誌，在來的公報，攏用白話字，才會通普及，才會通加強培養健全的信仰，予教世進展。白話字的貢獻毋是小可，此後教會教育應愛加強教白話字是最要緊的問題。