介紹新聖詩
Kài-siāu Sin Sèng-si
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 梅家蓮 Muî Ka-liân |
| 卷期 | 台灣教會公報 |
| 卷期 | 第836號 |
| 日期 | 1958/8 |
| 頁數 | 12 |
白話字（原文數位化）
Kài-siāu Sin Sèng-si
(Sèng-si Uí-oân-hoē Muî Ka-liân)
1958年8月836期 12-15
Tē 35 bīn. Chit siú chiū-sī St. Theodulph of Orleans siá ê. I chhut-sì tī Ì-tāi-lī, āu-lâi ū khì Hoat-kok. Hoat-kok ê hông-tè Charlemagne siat-li̍p i choè chi̍t keng siu-tō-īⁿ ê īⁿ-tiúⁿ, bô kú chiū siat-li̍p i choè Orleans ê kam-tok . M̄-kú hông tè koè-sin liáu-āu, ū koh oāⁿ chi̍t ê ông─ Lo͘is, chi̍t pái Theodulph hō͘ kok-ông chin bô hoaⁿ-hí , só͘-í koaiⁿ tī Angers ê siu-tō-īⁿ. Ū kò͘-tián liû-thoân kóng, Theodulph tī kaⁿ-ga̍k ê sî ū choè chi̍t siú. Tú-tú tī 821 nî ê Palm Sunday(Chang-chhiū-ki cheh) ông Lo͘is beh khì lé-pài ê sî tuì hia koè, Theodulph tī kaⁿ-ga̍k lāi gîm chit siú ka-kī só͘ chò ê hō͘ ông thiaⁿ. Ông chiū chin hoaⁿ-hí , bēng-lēng i ê peng pàng Theodulph chhut-lâi, iā kóng, í-āu tī muí-nî ê Chang-chhiū-ki cheh, Hoat-kok ê Ki-tok-tô͘ tio̍h gîm chit siú, Theodulph tī 821 nî ê nî-boé koè-sin, chóng-sī kàu tī kin-á-ji̍t , ta̍k nî tī Chang-chhiū-ki cheh Ki-tok-tô͘ tī choân sè-kài ta̍k só͘-chāi chin ài gîm i hit sî só͘ chò chit siú si.
Chit tiâu koa phó͘ chiū-sī Melchior Teschner chò ê. I sī Lō͘-tek-hoē ê bo̍k-su, chit ê khek sī tī kan-khó͘, guî-hiám ê sî-chūn(1615 A.D.) choè ê.
Tē 3 bīn. Chá-chá ê sî Ignatius (Sū-lī-a tē 3 kam-tok) ū khoàⁿ-tio̍h īⁿ-siōng. I kóng ū khoàⁿ thiⁿ-sài teh o-ló kèng-pài Sam-uī-it-thé, gîm-si ê sî thiⁿ-sài ū nn̄g ê sèng-koa-tuī. Tāi-seng tē-it tuī ū gîm chi̍t choā á-sī chi̍t chat, āu-lâi tē-jī tuī ū gîm chi̍t choā á-sī chi̍t chat, nn̄g tuī lûn-liû khui siaⁿ. Tuì án-ni Ignatius kóng, nā-sī thiⁿ-sài tī thiⁿ-téng ēng chit ê hong-hoat o-ló Siōng-tè , lâng tī tē-bīn chiūⁿ iā tio̍h án-ni chò. Só͘-í bēng-lēng muí chi̍t ê kàu-hoē ēng chit khoán ê hoat-tō͘ lâi gîm-si─ēng nn̄g ê sèng-koa-tuī , á-sī bo̍k-su kap hoē-chiòng lûn-liû lâi gîm. Chit khoán ê hong-hoat sī kiò-chò “Antiphonal”(lán Sèng-si tē 4 siú chiū-sī chit khoán). Tī chho͘-tāi kàu-hoē , te̍k-pia̍t tī Advent(Sèng-tián ê í-chêng) ê sî ū gîm chhit ê Antiphons , tuì 12 goe̍h 17 ji̍t khai-sí, tī muí àm ê lé-pài. Chiah-ê Antiphons lóng sī chi̍t chat chi̍t chat , muí chat ê thâu-chi̍t kù chiū-sī ‘Chhiáⁿ lâi,’ chheng-ho͘ Ki-tok chò Iâ-se ê ki, Tāi-pi̍t ê hō͘-è, Í-má-loē-lī, kuí-nā khoán ê chheng-ho͘, him-bō͘ I kín-kín koh lâi. Tī 12 sè-kí, lâng ū tuì chiah-ê chhit chat ê Antiphongs kéng gō͘(gō) ê chò chi̍t siú. Lán ū hoan-e̍k saⁿ chat nā-tiāⁿ. án-ni lán thang chai chiah-ê oē sī kó͘-chá kó͘-chá ê. Chit ê khek iā sī án-ni, tāi-khài tē 13 sè-kí . Chit ê khek iā sī “Plain Chant, “ só͘-í m̄-thang gîm sì pō͘, lóng tio̍h gîm tē-it pō͘ nā-tiāⁿ.
Tē 12 bīn.
Chit siú chiū-sī Bernard of Cluny siá ê. I ê pē-bú sī Eng-kok lâng, chóng-sī i pún-sin sī chhut-sì tī Hoat-kok, it-seng toà tī hia. I chheng-liân ê sî ū ji̍p siu-tō-īⁿ, hit keng sī kiò-chò Cluny, chiū-sī hoat-kok chin chhut-miâ ê só͘-chāi. Siu-tō-īⁿ sī hui-siông toā keng, koh chin hó-gia̍h , ū chin-chē ê siu-tō-sū tī hia, koh in ê lé-pài sī te̍k-pia̍t chin suí, chin chòng-giâm. Hit chūn ê siā-hoē chin o͘-àm, ū chióng-chióng ê pháiⁿ hong-sio̍k, ū-ê lâng ê seng-oa̍h chin-chiàⁿ chhiⁿ-chhám, ū lâng kóng sī ná chhin-chhiūⁿ Ki-tok ū pàng-sak in , in-uī in ê choē-koà chin tāng. Só͘-í Bernard ū siá chit siú chin tn̂g ê si, (chha-put-to 300 choā), koh chit siú ê meter chin oh siá, Bernard pún-sin kóng, “ Goá chai, iā ēng khiam-pi ê sim lâi kóng, nā bô Sèng Sîn pang-chān goá, goá chiū bē thang siá.” Chit siú ū pí-phēng sè-kan ê kan-khó͘, choē-ok, kap thiⁿ-nih ê khoài-lo̍k, êng-kng. iā kóng-khí tī thiⁿ-téng ū éng-oán ê pêng-an, tī tē-ge̍k ū éng-oán ê hêng-hoa̍t. Ū kuí-nā chat chin giâm , chin hō͘ lâng kiaⁿ; chóng-sī iā ū chin chē chat chin suí. Bernard kóng, i tuì Khé-sī-lio̍k lō͘-boé nn̄g chiuⁿ tit-tio̍h lêng-kám(inspiration). Tuì chit siú , lán ê kàu-hoē ū tit-tio̍h chin chē chin hó ê Sèng-si, sèng-koa, chit siú “ Iâ-lō͘-sat-léng n̂g-kim siâⁿ” chiū-sī tiong-kan ê chi̍t ê.
Koa chiū-sī Alexander Ewing chò ê. Chit ê lâng tāi-seng chò lu̍t-su, chóng-sī i khah ū chhù-bī im-ga̍k, só͘-í ū khì Tek-kok gián-kiù. āu-lâi i ū sio̍k Scotland chin chhut-miâ ê sèng-koa-tuī. Ū chi̍t àm liān-si̍p liáu, i ū the̍h chi̍t siú si hō͘ i ê chí-hui-chiá khoàⁿ. Chhiùⁿ liáu, chí-hui-chiá chin siū kám-kek, kiò i kè-sio̍k siá. Tuì hit ji̍t i ū siá chin chē sèng-si , pìⁿ-chò chin uí-tāi ê sèng-si ê chok-chiá(Hymn-writer).
Tē 38 bīn téng-bīn.
“Iâ-so͘ sī goán ê sim só͘ sio̍k.” Bernard of Clairvaux siá. Bernard ê lāu-pē chiū-sī Hoat-kok ê bú-sū. Bernard sī chhut-sì tī lāu-pē ê toā keng iâⁿ-chē (castle), (1091 nî). I tī chin hó ê ha̍k-hāu tha̍k-chheh, sian-siⁿ lóng o-ló i chin jīn-chin tha̍k-chheh, iā kóng i sī te̍k-pia̍t chin chhong-bêng ê ha̍k-seng . Bernard ê lāu-pē sī chin-chiàⁿ hó-gia̍h, Bernard pún-sin sī hó khoàⁿ koh sin-khu ióng ê lâng, só͘-í thang kóng sè-kan só͘ him-bō͘, só͘ tuì-tiōng ê ta̍k hāng i lóng ū─tē-uī , miâ-siaⁿ, chîⁿ-gîn, kàu-io̍k, lé-māu kap koân-pèng. M̄-kú chi̍t àm tī bîn-bāng tiong Bernard ū khoàⁿ-kìⁿ i ê lāu-bú(hit chūn lāu-bú í-keng koè-sin), tuì án-ni i ū koat-sim beh pàng-sak sè-kan it-chhè ê sū, ji̍p siu-tō͘-īⁿ, kam-goān siū kan-khó͘ ê hùn-liān, tuì hit khoán seng-oa̍h lâi ho̍k-sāi Siōng-tè. I iā kó͘-lē i nn̄g ê sió-tī kap i ê a-chek kap i saⁿ-kap chò siu-tō-sū , in sì ê lâng tī 1113 nî chiū khì Citeaux, Hoat-kok toā keng ê siu-tō-īⁿ. Nn̄g nî āu, īⁿ-tiúⁿ phài Bernard chhut-khì, bēng-lēng i koh siat chi̍t keng siu-tō-īⁿ, Bernard pún-sin tio̍h chò īⁿ-tiúⁿ. Hit keng sin ê siu-tō-īⁿ chiū-sī Clairveux. Chit keng chiū-sī tiong sè-kí chin ū khuì-la̍t, chin ū koân-sè ê. Tī kàu-hoē toā ê hoē-gī , Bernard of Claivaux ta̍k pái chhut-se̍k, pa̍t lâng lóng thàn i ê ì-kiàn, chiàu i kóng chiū án-ni khì chò. Tē-jī chhù ê si̍p-jī-kun sī Bernard khai-sí ê. i pún-sin khì Hoat-kok kap Tek-kok, chin chē só͘-chāi , peh-sèⁿ lóng hoaⁿ-hí thiaⁿ i ê oē khì chham-ka hit ê chiàn-cheng. Chóng-sī hit pái bô sêng-kong , chin chē lóng bô kàu in ê bo̍k-tek-tē. Bernard siū-tio̍h lâng phoe-phêng chin chē. Koh bô loā kú chiū koè-sin. Chóng-sī lán kàu kin-á-ji̍t lâi siàu-liām i sī in-uī i ū siá kuí-nā siú si. I ê oē-gú chin suí, chin bûn-ngá, lâng tuì án-ni kiò i “Doctor Mellifluus”(bí-lē ê phok-sū). Ū iáⁿ, Bernard si̍t-chāi sī chin ū thian-châi ê lâng, chóng-sī i só͘ siá ê si sī hiah-nih suí, in-uī i te̍k-pia̍t thiàⁿ lán ê Chú Ki-tok, só͘-í i só͘ siá ê oē sī tuì sim-lāi siá ê.
38 bīn téng-bīn ê koa chiū-sī Samuel Wesley (Charles Wesley ê kiáⁿ) chò ê. I sī Eng-kok chhut-miâ ê im-ga̍k-ka, te̍k-pia̍t sèng-ga̍k kap toâⁿ hong-khîm chin chhut-miâ)
Tē 42 bīn.
Chit siú tāi-khài iā sī Bernard of Clairvaux siá ê, I siàu-liām Iâ-so͘ uī lán siū khó͘, iā tuì sim-té piáu-sī i ê thiàⁿ-thàng kap hoán-hoé. Chit siú hoan-e̍k chin chē pái, bô-lūn Thian-chú-kàu á-sī Sin-kàu, chin chē Ki-tok-tô͘ chin ài gîm. Chit ê te̍k-pia̍t sio̍k tī Siū-lān-chiu, m̄-kú chē-chē Ki-tok-tô͘ teh-beh koè-sin ê sî, chin ài in ê chhin-lâng á-sī pêng-iú gîm chit siú hō͘ in pêng-an lī-khui sè-kan.
(Koa chiū-sī Leo Hassler 1564─1612 phian-khek--ê(arranged))
Tē 8 bīn .
Koh-oa̍h-cheh ê koa. Chok-chiá Jean Tisserand , chiū-sī Hoat-kok ê siu-tō-sū(Friar chiū-sī kap Francis of Assisi sio-siāng.)
Chit siú ū kuí-nā tiám lán tio̍h ài chù-ì. (1) Alleluia , thâu, boé ê, bô hun sì-pō͘, tāi-ke lóng gîm tē-it pō͘, sì-pō͘ sī tuì tē-it chat ê oē khai-sí nā-tiáⁿ.(2) Koh thâu-chi̍t choā tio̍h gîm chi̍t pái nā-tiāⁿ (chhin-chhiūⁿ lán Sèng-si 41 siú). Chit siú sui-jiân sī Minor iáu-kú sī hoaⁿ-hí , khoài-lo̍k ê chi̍t siú, só͘-í sok-tō͘ iā m̄-thang siuⁿ bān.
J.M.Neale.Lán 50 siú si ê tē 8 , 12, 14, 35 bīn ê si lóng sī chit ê lâng e̍k ê(Tuì Lô-má oē hoan-e̍k chò Eng-gú). Neale sī chi̍t ê chhong-bêng ê lâng, choè bo̍k-su , chóng-sī uī-tio̍h sin-khu khah lám, iā ū hì-pīⁿ, soà bô khì kàu-hoē chò bo̍k-chiá. iáu-kú ū chò chin chē chin hó ê kang-chok, ū siat pēⁿ-īⁿ, ko͘-jî-īⁿ, kiù-chè-īⁿ kap chi̍t keng lú ha̍k-hāu. M̄-kú i siāng iàu-kín ê kang-chok chiū-sī hoan-e̍k Sèng-si. Chin chē chin hó ê si, Hi-lī-nî ê kap Lô-má ê sī khǹg tī Au-chiu á-sī Sió A-se-a ê siu-tō-īⁿ , hiám-hiám phah-m̄-kìⁿ. Neale ū khì gián-kiù , koh ū hoan-e̍k hō͘ lán kin-á-ji̍t thang gîm.
Taⁿ téng-bīn só͘ kài-siāu ê koa lóng sī tī chá-sî siá ê. Kiám-chhái lán ū sî oē kám-kak oē á-sī phó͘ sió-khoá koh-iūⁿ, chóng-sī ǹg-bāng tāi-ke oē hoaⁿ-hí chhut-lâi o̍h, lâi gîm. In-uī chiah- ê lóng sī lán ê ke-gia̍p(heritage). Tuì chá-chá kàu taⁿ, Ki-tok-tô͘ tī choân sè-kài ta̍k kok, ta̍k só͘-chāi ū gîm, lán nā kap in saⁿ-kap khui siaⁿ, lán koh khah ē kám-kak tio̍h lán tī Ki-tok ê lāi-bīn ê kàu-hoē sī chin khoah koh chhim.
漢羅（Ùi原文改寫）
介紹新聖詩
(聖詩委員會梅家蓮)
1958年8月836期 12-15
第 35面。這首就是St.Theodulph of Orleans寫的。伊出世佇意大利，後來有去法國。法國的皇帝Charlemagne設立伊做一間修道院的院長，無久就設立伊做Orleans 的監督 。毋kú 皇帝過身了後，有閣換一个王─ Lo͘is，一擺Theodulph予國王真無歡喜，所以關佇Angers 的修道院。有古典流傳講，Theodulph佇監獄的時有做一首。Tú-tú佇821年的 Palm Sunday(棕樹枝節) 王 Lo͘is欲去禮拜的時對遐過，Theodulph佇監獄內吟這首家己所做的予王聽。王就真歡喜，命令伊的兵放Theodulph出來，也講，以後佇每年的棕樹枝節，法國的基督徒著吟這首，Theodulph佇821年的年尾過身，總是到佇今仔日，逐年佇棕樹枝節基督徒佇全世界逐所在真愛吟伊彼時所做這首詩。
這條歌譜就是Melchior Teschner做的。伊是路得會的牧師，這个曲是佇艱苦，危險的時陣(1615 A.D.)做的。
第3面。早早的時Ignatius (敘利亞第 3監督)有看著異象。伊講有看天使teh呵咾敬拜三位一體，吟詩的時天使有兩?聖歌隊。代先第一隊有吟一choā 抑是一節，後來第二隊有吟一choā抑是一節，兩隊輪流開聲。對按呢Ignatius講，若是天使佇天頂用這个方法呵咾上帝，人佇地面上也著按呢做。所以命令每一个教會用這款的法度來吟詩─用兩个聖歌隊，抑是牧師佮會眾輪流來吟。這款的方法是叫做「Antiphonal」(咱聖詩第4首就是這款)。佇初代教會，特別佇Advent(聖典 的以前) 的時有吟七个Antiphons ，對12月17日開始，佇每暗的禮拜。遮个Antiphons攏是一節一節，每節的頭一句就是‘請來，’稱呼基督做耶西的枝，大衛的後裔，以馬內利，幾若款的稱呼，欣慕伊緊緊閣來。佇12世紀，人有對遮个七節的 Antiphongs揀五(gō) 个做一首。咱有翻譯三節nā-tiāⁿ。按呢咱通知遮个話是古早古早的。這个曲也是按呢，大概第 13世紀。這个曲也是「Plain Chant，」所以毋通吟四部，攏著吟第一部 nā-tiāⁿ。
第 12面。
這首就是Bernard of Cluny寫的。伊的爸母是英國人，總是伊本身是出世佇法國，一生蹛佇遐。伊青年的時有入修道院，彼間是叫做Cluny，就是法國真出名的所在。修道院是非常大間，閣真好額，有真濟的修道士佇遐，閣in 的禮拜是特別真的，真壯嚴。彼陣的社會真烏暗，有種種的歹風俗，有的人的生活真正淒慘，有人講是ná親像基督有放sak in ，因為in 的罪過真重。所以Bernard有寫這首真長的詩，(差不多300 choā)，閣這首的 meter真oh寫，Bernard本身講，「我知，也用謙卑的心來講，若無聖神幫贊我，我就袂通寫。」這首有比並世間的艱苦、罪惡，佮天裡的快樂、榮光。也講起佇天頂有永遠的平安，佇地獄有永遠的刑罰。有幾若節真嚴 ，真予人驚；總是也有真濟節真媠。Bernard講，伊對啟示錄路尾兩章得著靈感(inspiration)。對這首，咱的教會有得著真濟真好的聖詩，聖歌，這首「耶路撒冷黃金城」就是中間的一个。
歌就是Alexander Ewing做的。這个人代先做律師，總是伊較有趣味音樂，所以有去德國研究。後來伊有屬Scotland真出名的聖歌隊。有一暗練習了，伊有提一首詩予伊的指揮者看。唱了，指揮者真受感激，叫伊繼續寫。對彼日伊有寫真濟聖詩，變做真偉大的聖詩的作者(Hymn-writer)。
第38面頂面。
「耶穌是阮的心所屬。」Bernard of Clairvaux寫。Bernard 的老父就是法國的武士。Bernard是出世佇老父的大間營寨(castle)，(1091年)。伊佇真好的學校讀冊，先生攏呵咾伊真認真讀冊，也講伊是特別真聰明的學生。Bernard 的老爸是真正好額，Bernard本身是好看閣身軀勇的人，所以通講世間所欣慕，所對重的逐項伊攏有─地位，名聲，錢銀，教育，禮貌佮權柄。毋kú一暗佇眠夢中Bernard有看見伊的老母(彼chūn老母已經過身)，對按呢伊有決心欲放拺世間一切的事，入修道院，甘願受艱苦的訓練，對彼款生活來服事上帝。伊也鼓勵伊兩个小弟佮伊的阿叔佮伊相佮做修道士，in四个人佇1113年就去Citeaux，法國大間的修道院。兩年後，院長派Bernard出去，命令伊閣設一間修道院，Bernard本身著做院長。彼間新的修道院就是Clairveux。這間就是中世紀真有氣力，真有權勢的。佇教會大的會議，Bernard of Claivaux逐擺出席，別人攏趁伊的意見，照伊講就按呢去做。第二次的十字軍是Bernard開始的。伊本身去法國佮德國，真濟所在，百姓攏歡喜聽伊的話去參加彼个戰爭。總是彼擺無成功，真濟攏無夠in 的目的地。Bernard受著人批評真濟。閣無loā久就過身。總是咱到今仔日來數念伊是因為伊有寫幾若首詩。伊的話語真媠，真文雅，人對按呢叫伊「Doctor Mellifluus」(美麗的博士)。有影，Bernard實在是真有天才的人，總是伊所寫的詩是遐爾媠，因為伊特別疼咱的主基督，所以伊所寫的話是對心內寫的。
38面頂面的歌就是Samuel Wesley (Charles Wesley 的囝)做的。伊是英國出名的音樂家，特別聖樂佮彈風琴真出名)
第 42面。
這首大概也是Bernard of Clairvaux寫的，伊數念耶穌為咱受苦，也對心底表示伊的疼痛佮反悔。這首翻譯真濟擺，無論天主教抑是新教，真濟基督徒真愛吟。這个特別屬佇受難週，毋kú濟濟基督徒 teh欲過身的時，真愛in 的親人抑是朋友吟這首予in平安離開世間。
(歌就是Leo Hassler 1564─1612編曲--的(arranged))
第8面。
復活節的歌。作者Jean Tisserand ，就是法國的修道士(Friar就是佮Francis of Assisi sio-siāng。)
這首有幾若點咱著愛注意。(1) Alleluia ，頭，尾的，無分四部，大家攏吟第一部，四部是對第一節的話開始nā-tiāⁿ。(2)閣頭一choā著吟一擺nā-tiāⁿ (親像咱聖詩41首)。這首雖然是Minor iáu-kú是歡喜，快樂的一首，所以速度也毋通傷慢。
J.M.Neale。咱50首詩的第8 、12、14、35面的詩攏是這个人譯的(對羅馬話翻譯做英語)。Neale是一个聰明的人，做牧師，總是為著身軀較lám，也有肺病，紲無去教會做牧者。iáu-kú有做真濟真好的工作，有設病院，孤兒院，救濟院佮一間女學校。毋kú伊siāng要緊的工作就是翻譯聖詩。真濟真好的詩，希利尼的佮羅馬的是囥佇歐洲抑是小亞西亞的修道院，險險拍毋見。Neale有去研究，閣有翻譯予咱今仔日通吟。
今頂面所介紹的歌攏是佇早時寫的。Kiám-chhái咱有時會感覺話抑是譜小可koh樣，總是向望大家會歡喜出來學，來吟。因為遮个攏是咱的家業(heritage)。對早早到今，基督徒佇全世界逐國，逐所在有吟，咱若佮insaⁿ-kap開聲，咱閣較會感覺著咱佇基督的內面的教會是真闊閣深。