O͘-te̍k-su以撒
O͘-te̍k-su Í-sat
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 楊士養 Iûⁿ Sū-ióng |
| 卷期 | 台灣教會公報 |
| 卷期 | 第835號 |
| 日期 | 1958/7 |
| 頁數 | 5 |
白話字（原文數位化）
O͘-te̍k-su Í-sat,(Isaac Watts 1674-1748)
Iûⁿ Sū-ióng
1958年7月835期 5
Tī 50 siú Sèng-si ê tē 5 bīn kap tē 19 bīn sī O͘-te̍k-su Í-sat só͘ choè ê si.
Tē 5 bīn : Goá sim gióng-bōng Si̍p-jī pó-kè.
Tē 19 bīn: Kìⁿ-nā ji̍t-kng só͘ chiò ê uī.
“英國聖詩之父”-Lâng chheng-ho͘ O͘-te̍k-su Í-sat choè “Eng-kok Sèng-si ê Pē”, m̄-sī tāi-seng ēng Eng-bûn siá si, sī in-uī i só͘ choè ê si chin choē, éng-hióng chin toā; í-chêng ê lâng lóng put-ki̍p tio̍h i .Tī 17 kap 18 sè-kí kàu-hoē bô oa̍h-khì, lé-pài bô jia̍t-chêng. Kàu O͘-te̍k-su Í-sat ê Sèng-si thong-hêng, chiū koh-chài chín-khí lé-pài ê cheng-sîn,khak-tēng sèng-si tī lé-pài sī chin iàu-kín ê tē-uī. Só͘-í lâng chiah chheng i choè “Eng-kok Sèng-si ê lāu-pē.”
O͘-te̍k-su Í-sat tī 1674 nî chhut-sì tī Eng-kok ê So͘thampton. Chū sè-hàn chiū chin chhong-bêng, 5 hoè chiū bat Lia̍p-ting-bûn, 9 hoè chiū bat Hi-lia̍p-bûn, 11 hoè chiū bat Hoat-bûn, 13 hoè siá Hi-pek-lâi-bûn. Chiàu lâng kóng i 7 hoè chiū o̍h choè si. Tong-sî ū lâng beh chhut-chîⁿ hō͘ i khì Giû-tin Tāi-ha̍k tha̍k-chheh, āu-lâi thang choè Kok-kàu ê bo̍k-su. Chóng-sī O͘-te̍k-su kian-koat kù-choa̍t, ka-kī khì Lûn-tun ji̍p chi̍t keng to̍k-li̍p kàu-hoē ê Sîn-ha̍k-īⁿ.
I 18 hoè ê sî iáu tī Lûn-tun tha̍k-chheh, hē-thiⁿ hioh-khùn tò-khì pún-hiuⁿ, chham-ka lé-pài kóng, “Chia só͘ gîm ê si si̍t-chāi chin ló͘.” Hit-sî i ê lāu-pē ìn i kóng, “ Nā m̄ hó, chhiáⁿ lí chit ê chheng-liân siá koá hó ê lâi hō͘ goán gîm. “ I chiap tio̍h chit khoán ê thiau-chiàn chiū ēng Khé-sī-lio̍k 5,6,8,9-12 ê keng-bûn choè tê siá chi̍t siú “O-ló siū thâi Iûⁿ-ko sin ê si.” āu ē lé-pài-ji̍t i the̍h chhut-lâi, hoē-iú chin ài gîm , iau-kiû i tio̍h koh siá . Í-āu chha-put-to muí lé-pài i lóng siá chi̍t siú sin ê si, kàu i 22 hoè ê sî í-keng siá 100 goā siú. Tī lán 50 siú ê tē 5 bīn “Goá sim gióng-bōng Si̍p-jī pó-kè” Chit siú sī i uí-tāi ê chok-phín.
1696 nî i 22 hoè, in-uī sin-thé kāu phoà-pīⁿ, boē thang kè-sio̍k tha̍k-chheh. Lâng chhiáⁿ i khì choè ka-têng kàu-su. Kà chheh í-goā, siá si iā kà in tō-lí. Koh iā siông-siông siū chhiáⁿ khì pang-chān kàu-hoē ê kang. 1698 nî i 24 hoè, thâu pái chiūⁿ tâi káng-tō, lâng chin ài thiaⁿ. Kè nn̄g nî chiū chèng-sek siat-li̍p i choè bo̍k-su. Sui-jiân in-uī sin-thé kāu phoà-pīⁿ, kang-chok boē thang kè-sio̍k, chóng-sī choè si ê sū lóng bô thêng-hioh. 1705 nî in-uī pêng-iú ê chhéng-kiû chiū chhut-pán tē it pō͘ ê si-chip. Keng-kè nn̄g nî chiong í-chêng só͘ siá ê chi̍p chò-hoé chhut-pán ‘Sèng-koa-chi̍p’ 3 toā pún. 1713 nî kū pīⁿ koh-chài hoat, i ê pêng-iú Sir Thomas Albany chhiáⁿ i kàu in tau chēng-ióng. Goân-pún ū-tēng beh toà chi̍t lé-pài, bô phah-sǹg soà toà 36 nî kú. Chú-lâng kap lâng-kheh chin hó kám-chêng, tāi-ke lóng kám-kak 36 nî siuⁿ té. O͘-te̍k-su Í-sat it-seng kāu phoà-pīⁿ, sin-thé chin lám. Chóng-sī i nā sió-khoá khah sóng-khoài chiū chiūⁿ tâi káng-tō. I ê seng-khu é-sè, thâu-hia̍h kē-kē, koàn-kut thóng-thóng, chóng-sī siaⁿ-im hiáng-liāng. Só͘ kóng ê tō-lí ū la̍t, oē kám-tōng lâng ê sim. Ū chi̍t pái chi̍t ê lâng khoàⁿ i ê seng-khu hiah sán, khoàⁿ m̄ chiūⁿ-ba̍k, chiū léng-chhiò kóng, “Hit ê é-lâng sī O͘-te̍k-su Phok-sū sī m̄?” O͘-te̍k-su thiaⁿ-kìⁿ chiū sui-sî toè chhuì chò si ìn kóng,
“Goá nā koân kàu oē tú thiⁿ,
Koh ēng chhiú-lia̍h niû toā hái.
Su-siúⁿ sim-lêng toàn it-chhè,
M̄-thang hun-pia̍t lâng koân-kē”.
I it-seng to̍k-sin bô chhoā, choan-sim tì-ì siá-chok. 1728 nî ài-têng-pó Tāi-ha̍k sàng i Sîn-ha̍k Phok-sū ê ha̍k-uī. 1748 nî sí, hióng-siū 75 hoè.
漢羅（Ùi原文改寫）
O͘-te̍k-su以撒，(Isaac Watts 1674-1748)
楊士養
1958年7月835期 5
佇50首聖詩的第5面佮第 19面是O͘-te̍k-su以撒所做的詩。
第 5面：我心仰望十字寶架。
第 19面：見若日光所照的位。
「英國聖詩之父」-人稱呼O͘-te̍k-su以撒做「英國聖詩的父」，毋是代先用英文寫詩，是因為伊所做的詩真濟，影響真大；以前的人攏不及著伊。佇17佮18世紀教會無活氣，禮拜無熱情。到O͘-te̍k-su以撒的聖詩通行，就閣再振起禮拜的精神，確定聖詩佇禮拜是真要緊的地位。所以人才稱伊做「英國聖詩的老爸。」
O͘-te̍k-su以撒佇1674年出世佇英國的 So͘thampton。自細漢就真聰明，5 歲就捌拉丁文，9 歲就捌希臘文，11歲就捌法文，13歲寫希伯來文。照人講伊7歲就學做詩。當時有人欲出錢予伊去牛津大學讀冊，後來通做國教的牧師。總是O͘-te̍k-su堅決拒絕，家己去倫敦入一間獨立教會的神學院。
伊18 歲的時猶佇倫敦讀冊，夏天歇睏倒去本鄉，參加禮拜講，「遮所吟的詩實在真惱。」彼時伊的老爸應伊講，「若毋好，請你這个青年寫寡好的來予阮吟。」伊接著這款的挑戰就用啟示錄5，6，8，9-12 的經文做題的寫一首「呵咾受thâi羊羔新的詩。」後下禮拜日伊題出來，會友真愛吟，要求伊著閣寫。以後差不多每禮拜伊攏寫一首新的詩，到伊22 歲的時已經寫100外首。佇咱50首的第5面「我心仰望十字寶架」這首是伊偉大的作品。
1696年伊22 歲，因為身體厚破病，袂通繼續讀冊。人請伊去做家庭教師。教冊以外，寫詩也教 in道理。閣也常常受請去幫贊教會的工。1698年伊24 歲，頭擺上台講道，人真愛聽。過兩年就正式設立伊做牧師。雖然因為身體厚破病，工作袂通繼續，總是做詩的事攏無停歇。1705年因為朋友的請求就出版第一部 的詩集。經過兩年將以前所寫的集做伙出版《聖歌集》 3大本。1713年舊病閣再發，伊的朋友Sir Thomas Albany請伊到in兜靜養。原本預定欲蹛一禮拜，無拍算soà蹛 36年久。主人佮人客真好感情，大家攏感覺36年傷短。O͘-te̍k-su以撒一生厚破病，身體真lám。總是伊若小可較爽快就上台講道。伊的身軀矮勢，頭額低低，顴骨 thóng-thóng，總是聲音響亮。所講的道理有力，會感動人的心。有一擺一个人看伊的身軀遐 sán，看毋上目，就冷笑講，「彼个矮人是O͘-te̍k-su博士是毋？」O͘-te̍k-su聽見就隨時toè喙做詩應講，
「我若koâin到會拄天，
閣用手掠量大海。
思想心靈斷一切，
毋通分別人koâin低」。
伊一生獨身無chhoā，專心致意寫作。1728年愛登堡大學送伊神學博士的學位。1748年死，享壽75 歲。