福音聯盟是甚麼
Hok-im liân-bêng sī sím-mi̍h?
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 明有德 Bêng Iú-tek |
| 卷期 | 台灣教會公報 |
| 卷期 | 第831卷 |
| 日期 | 1958/3 |
| 頁數 | 14 |
白話字（原文數位化）
CHOAN-TÊ KÀI-SIĀU
Hok-im liân-bêng sī sím-mi̍h?
Bêng Iú-tek pò
Pún pò kì-chiá phian-e̍k
1958年3月831期 p.14-15
Lán ê kàu-hoē nî-nî ū siat sin-nî ê Kî-tó-chiu, chit hāng sū í-keng kè-sio̍k 70 goā nî. Hit ê kî-tó-chiu sī sè-kài kok-kok chē-chē kàu-hoē liân-ha̍p teh kú-pān--ê, iā chú-chhî siat-kè chhui-hêng chit hāng kang-chok ê, chiū-sī tī Eng-kok Lûn-tun ê chi̍t ê Hok-im liân-bêng “ The Evangelical Alliance”. Taⁿ chit ê Hok-im liân-bêng sī siáⁿ khoán ê cho͘-chit? ún-tàng chē-chē lâng ài chai. In-uī hiān-sî sè-kài ū 2-3 ê toā kui-bô͘ ê Sè-kài kok kàu-hoē ê liân-lo̍k ki-koan; chit ê chiū-sī Phó͘-sè Kàu-hoē liân-bêng (World Churches Co͘ncil W.C.C.) Koh chit ê chiū-sī Kok-chè Soan-kàu hoē-gī(International Mission Co͘ncil I.M.C.), chit nn̄g ê tī pún-hō “Tuì Hui-chiu toà tńg-lâi ê siau-sit “ ū tām-po̍h siāu-kài. Tī chia koh chiong iáu chi̍t ê sè-kài kok-kok kàu-hoē saⁿ liân-lo̍k ê tiōng-iàu ki-koan kài-siāu; ǹg-bāng tho̍k-chiá ke-thiⁿ liáu-kái, soà tuì sè-kài kok-kok kàu-hoē kap kàu-phài ha̍p-it ê sū ē-thang ke-thiⁿ chin chi̍t pō͘ ê kî-tó kap hi-bōng chiū-sī.
Chū tī 1830 nî ê tiong-kan, tī Bí-kok kap Eng-kok ū chin-chē lâng ēng “ Ki-tok-tô͘ ê ha̍p-it” chò tê-ba̍k lâi tù chheh, chit tiong-kan choè tāi-piáu-tek ê, chiū-sī 1845 nî tī So͘-kek-lân só͘ chhut-pán ê “ Ki-tok-tô͘ ha̍p-it ê lūn-bûn-chi̍p,” só͘ siá ê to sī koan-hē chhin-chhiūⁿ beh chhiok-chìn sán-seng Hok-im liân-bêng chit khoán sèng-chit ê. Kî-thaⁿ sio̍k chit luī ê chheh to lóng sī chin jia̍t-sim pek-chhiat teh thó-lūn , it-tì, chài ha̍p-it ê būn-tê.
Ū chi̍t uī Sian-siⁿ Ka To-má(Thomas Chalmers 1780-1847) kap kî-û kuí ê chí-tō chiá kiōng-tông it-tì, kám-kak tio̍h hèng-chhù, ài kap So͘-kek-lân ê pa̍t ê Tiúⁿ-ló Kàu-hoē thoân-thé liân-ha̍p. Só͘-í in ū chin chhut-la̍t ēng thong-sìn liân-lo̍k Eng-kek-lân hong-bīn chiah ê sio̍k tī hok-im chú-gī ê Ki-tok-tô͘, lâi chhiok-chìn chit khoán Hok-im liân-bêng, soà kó͘-chhui tī 1845 nî 10 goe̍h, ài tiàu-khai Hok-im chú-gī kàu-hoē ê tāi-piáu hia̍p-gī-hoē, thang chún-pī chi̍t ê khah toā ê hoē-gī , ǹg-bāng thang siat-tì chi̍t khoán Hok-im chú-gī kàu-hoē ê liân-ha̍p ki-koan. Kiat-kó tī 1846 nî 8 goe̍h chiah khoàⁿ-kìⁿ chit ê hù-iú tiōng-tāi ì-gī ê Hok-im liân-bêng sán-seng chhut-lâi!
Hit chhù ê hoē-gī sī tī Lûn-tun chū-chi̍p. Chham-ka ê tāi-piáu sī tuì kok-kok, kok kàu-hoē lâi ê, lóng-chóng ū 800 ê kàu-hoē ê léng-siù, tuì Ka-ná-tāi, Bí-kok, Eng-kok, So͘-kek-lân, ài-ní-lân, Ui-ní su (Wales), Hoat-kok, Suī-se, Hô-lân, Tek-kok kap Suī-tián lâi. Tong-sî kau-thong put-piān, iáu-kú tāi-piáu ê pah-hūn chi 10 sī tuì Bí-kok lâi, koh 100 hūn chi 6 sī tuì Au-chiu tāi-lio̍k koè-khì ê. Chham-ka ê tāi-piáu sī tuì 52 ê kàu-phài lâi ê Sui-jiân ū chin-chē ê khùn-lân kap chó͘-tòng , chóng-sī si̍t-chāi ê Ki-tok-tô͘ ha̍p-it ê ì-sù tī saⁿ-kap chò kang ê tiong-kan ū piáu-hiān chhut-lâi. Tuì án-ni Hok-im liân-bêng chiah sán-seng chhut-lâi Thang kóng che chiū-sī chi̍t chióng sè-kài-tek ê ki-koan. Koh tong-sî chham-ka chhòng-siat ê lâng iā chin chia̍p sú-iōng chit kù “Phó͘-sè ê”(eumenical) ê jī-gán(chhiáⁿ chham-khoàⁿ pún hō Hái-goā Thong-sìn, Khó͘ Heng-jîn Sian-siⁿ ê kó). Chit ê iā sī tuì 19 sè-kí Sè-kài-tek soan-kàu ê kak-chhéⁿ só͘ ín-khí ê. Khó-kiàn i ê ì-gī sī chin toā, siāng-sî i ū sím-mi̍h hó-chhù á-sī bái-chhù , tuì tī “Phó͘-sè” ì-gī ê chit tiám lâi khoàⁿ to sī ta̍t-tit chù-ba̍k lâi gián-kiù--ê.
Chit ê Liân-bêng chū tī khai-sí chiū sán-seng liáu kuí-nā hāng hián-tù ê kòng-hiàn. Thâu chi̍t hāng,i ū kó͘-bú liân-ha̍p kî-tó ê sū. Tiong-kan choè ū ì-gī ê sêng-chiū, chiū-sī sin-nî liân-ha̍p kî-tó-chiu ê thê-chhiòng. Tī chit chi̍t-pah nî lâi chē-chē kàu-hoē ê léng-siù ê chàn-chō͘ lâi hoat-chhut “Hiòng choân sè-kài Ki-tok-tô͘ kî-tó ê ho͘-kiò”(chit hāng lán Tâi-oân ê kàu-hoē chū 70 nî lâi iā ū hióng-èng chham-ka)
Chit ê Hok-im liân-bêng chū tī chhòng-siat ê khí-chho͘, chiū-sī kok-chè-sèng ê cho͘-chit, put-kò kàu 20 sè-kí í-lâi goân-pún ê bêng-chheng “Sè-kài Hok-im liân-bêng,” chit nn̄g-jī Sè-kài soà bô koh kè-sio̍h(sic.) iân-iōng.
Koh chi̍t-hāng, chit ê hok-im liân-bêng tuì sè-kài soan-kàu sū-gia̍p ū chin chhut-la̍t lâi ióng-hō͘. Phì-jū lâi kóng, Eng-kok kàu-hoē liân-ha̍p nî-hoē ū thó-lūn beh tī 1854 nî lâi kú-hêng “Kok-chè soan-kàu-su hia̍p-gī-hoē,” chit ê hoē-gī sī Alexnder Duff 1806-1878 (A-le̍k-san-tāi, Ta̍t-hut) chò chú-se̍k lâi tiàu-khai ê, i chiū-sī ín-tō͘ siat Ki-tok-kàu kàu-io̍k hō͘ i chìn-tián kàu tī toā-o̍h ê chuí-chún ê chi̍t uī sian-hong. Chit ê hoē ta̍k pái to ū uī-tio̍h tī sè-kài soan-kàu sū-gia̍p ê chêng-hêng lâi siông-sè thó-lūn. Chit khoán ê thó-lūn gián-kiù āu-lâi ū siông-siông chhut tī “Kok-chè soan-kàu phêng-hūn(sic.)” nih (International Review of Missions), hit lāi-bīn ê chìn-pō͘-sèng ê ì-kiàn kap hong-àn siông-siông ū chhiok-chìn chū-tī ê kàu-hoē , tē-hng chò chú ê kàu-hoē, kap soan kàu-siōng ê iú-gî.
Put-kò khí-seng iā ū chē-chē hō͘ hiah ê iú-sim ê tông-chì sit-bāng. In-uī i ū hut-lio̍k kàu-phài kàu-hoē kan ê koan-hē; chiâⁿ-chò Ki-tok-tô͘ kò-jîn kan ê cho͘-chit, m̄-sī kàu-hoē kan ê cho͘-chit. Chi̍t chhù koè chit chhù ê hoē-gī chiâⁿ chhin-chhiūⁿ Tek-kok ê kèng-khiân ūn-tōng ê lâng( Moravians) só͘ kóng ê, ta̍k ê kàu-hoē tō ū i te̍k-pia̍t ê kòng-hiàn, thang hō͘ kàu-hoē chiâⁿ-choè “Phó͘-sè ê,” koh Ki-tok-tô͘ ê ha̍p-it pí kàu-hoē ê liân-hê sī koh-khah iàu-kín.
Koh in-uī i ki-chó͘ khah e̍h-sè, tì-kàu tī 1890 nî Bí-kok pō͘-hūn ê kàu-hoē soà thoat-lī, jî-chhiáⁿ iā khiàm-khoeh tiong-sim ê chí-tō kap chó͘-chit. Put-kò khoàⁿ i hoè-khì(sic.) ê le̍k-sú lóng sī hoán Lô-má Thian-chú-kàu ê. Taⁿ sui-jiân i ū hó--chhù, koh ū jio̍k-tiám , chit ê hok-im liân-ha̍p ūn-tōng ê le̍k-sú-tiong sī tiàm tī chi̍t ê tiōng-iàu ê tē-uī. In-uī tû liáu “Ki-tok-kàu ha̍p-it chhiok-chìn Hia̍p-hoē” í-goā, it-ti̍t kàu 1910 nî tī ài-teng-pó khui-hoē lâi thó-lūn sìn-gióng kap chit-chè uî-chí, pèng bô koh ū pa̍t ê put-tông kàu-phài ê Ki-tok-tô͘ liân-ha̍p ki-koan lâi teh chek-ke̍k chhui-hêng Ki-tok-tô͘ ê ha̍p-it. Tuì án-ni chiū thang chai-iáⁿ chit ê Hok-im liân-bêng ê chûn-chāi ê ì-gī lah. -Oân-
漢羅（Ùi原文改寫）
專題介紹
福音聯盟是甚物？
明有德報
本報記者編譯
1958年3月831期 p.14-15
咱的教會年年有設新年的祈禱週，這項事已經繼續70外年。彼个祈禱週是世界各國濟濟教會聯合teh舉辦--的，也主持設計推行這項工作的，就是佇英國倫敦的一个福音聯盟「The Evangelical Alliance」。今這个福音聯盟是啥款的組織？穩當濟濟人愛知。因為現時世界有2-３个大規模的世界各教會的連絡機關；這个就是普世教會聯盟(World Churches Co͘ncil W.C.C.)閣這个就是國際宣教會議(International Mission Co͘ncil I.M.C.)，這兩个佇本號「對非洲帶轉來的消息」有淡薄紹介。佇遮閣將猶一个世界各國教會相連絡的重要機關介紹；向望讀者加添了解，紲對世界各國教會佮教派合一的事會通加添真一步的祈禱佮希望就是。
自佇1830年的中間，佇美國佮英國有真濟人用「基督徒的合一」做題目來著冊，這中間做代表的的，就是1845年佇蘇格籣所出版的「基督徒合一的論文集，」所寫的都是關係親像欲促進產生福音聯盟這款性質的。其他屬這類的冊都攏是真熱心迫切teh討論，一致，再合一的問題。
有一位先生嘉多馬(Thomas Chalmers 1780-1847)佮其餘幾个指導者共同一致，感覺著興趣，愛佮蘇格籣的別的長老教會團體聯合。所以in有真出力用通訊連絡英格籣方面遮的屬佇福音主義的基督徒，來促進這款福音聯盟，紲鼓吹佇1845年10月，愛召開福音主義教會的代表協議會，通準備一个較大的會議，向望通設置一款福音主義教會的聯合機關。結果佇1846年8月才看見這个富有重大意義的福音聯盟產生出來！
彼次的會議是佇倫敦聚集。參加的代表是對各國，各教會來的，攏總有800个教會的領袖，對加拿大，美國，英國，蘇格籣，愛爾蘭，威爾斯(Wales)，法國，瑞西，荷蘭，德國佮瑞典來。當時交通不便，猶過代表的百份之10是對美國來，閣100份之6是對歐洲大陸過去的。參加的代表是對52个教派來的雖然有真濟的困難佮阻擋，總是實在的基督徒合一的意思佇相佮做工的中間有表現出來。對按呢福音聯盟才產生出來通講這就是一種世界的的機關。閣當時參加創設的人也真chia̍p使用這句「普世的」(eumenical)的字眼(請參看本號海外通訊，許Heng-jîn先生的稿)。這个也是對19世紀世界的宣教的覺醒所引起的。可見伊的意義是真大，siāng時伊有甚物好處á是bái處，對佇「普世」意義的這點來看都是值得注目來研究--的。
這个聯盟自佇開始就產生了幾若項顯著的貢獻。頭一項，伊有鼓舞聯合祈禱的事。中間最有意義的成就，就是新年聯合祈禱週的提倡。佇這一百年來濟濟教會的領袖的贊助來發出「向全世界基督徒祈禱的呼叫」(這項咱台灣的教會自70年來也有響應參加)
這个福音聯盟自佇創設的起初，就是國際性的組織，不過到20世紀以來原本的名稱 「世界福音聯盟，」這兩字世界紲無閣繼續沿用。
閣一項，這个福音聯盟對世界宣教事業有真出力來擁護。譬喻來講，英國教會聯合年會有討論欲佇1854年來舉行「國際宣教師協議會，」這个會議是Alexnder Duff 1806-1878 (亞力山大，Ta̍t-hut)做主席來召開的，伊就是引導設基督教教育予伊進展到佇大學的水準的一位先鋒。這个會逐擺都有為著佇世界宣教事業的情形來詳細討論。這款的討論研究後來有常常出佇「國際宣教評論」裡 (International Review of Missions)，彼內面的進步性的意見佮方案常常有促進自治的教會，地方做主的教會，佮宣教上的友誼。
不過起先也有濟濟予遐的有心的同志失望。因為伊有忽略教派教會間的關係；成做基督徒个人間的組織，毋是教會間的組織。一次過這次的會議成親像德國的敬虔運動的人( Moravians)所講的，逐个教會就有伊特別的貢獻，通予教會成做「普世的，」閣基督徒的合一比教會的連繫是閣較要緊。
閣因為伊基礎較e̍h勢，致到佇1890年美國部分的教會紲脫離，而且也欠缺中心的指導佮組織。不過看伊過去的歷史攏是反羅馬天主教的。今雖然伊有好--處，閣有弱點，這个福音聯合運動的歷史中是踮佇一个重要的地位。因為除了「基督教合一促進協會」以外，一直到1910年佇愛丁堡開會來討論信仰佮職制為止，並無閣有別的不同教派的基督徒聯合機關來teh積極推行基督徒的合一。對按呢就通知影這个福音聯盟的存在的意義啦。 -完-