賀川豐彥佮伊ê說教
Hō-chhoan Hong-gān kap I ê soat-kàu
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 周天來 Chiu Thian-lâi |
| 卷期 | 台灣教會公報 |
| 卷期 | 第829號 |
| 日期 | 1958/1 |
| 頁數 | 16-17 |
白話字（原文數位化）
Hō-chhoan Hong-gān kap i ê soat-kàu
Chiu Thian-lâi
1958年1月829卷 p.16-17
I. Ji̍t-pún chhoè-chho͘(sic.) ê sè-kài soan-kàu-chiá
=(Nî-lāi, ū chiap-tio̍h Kong-pò ê chú-pit Lí Ka-siong Bo̍k-su ê phoe, ài goá tī sin-nî-hō ê Kong-pò lâi kán-tan kài-siāu Hō-chhoan Sian-siⁿ ê lio̍k-le̍k kap hoan-e̍k i ê káng-tō chi̍t phiⁿ. Pit-chiá kám-kak chin khióng-siok, put phoè choè chit ê sū. Chóng-sī í-keng siū kau-thok, iā m̄-káⁿ the-sî, chiàu só͘ chai-iáⁿ tām-po̍k koan-hē Hō-chhoan Sian-siⁿ ê jîn-keh kap i só͘ kòng-hiàn tī Ji̍t-pún uí-tāi ê sū-gia̍p pâi-lia̍t tī ē-bīn; te̍k-pia̍t tuì tē-jī chhù tāi-chiàn kiat-sok í-āu, chiàn-pāi ê Ji̍t-pún tuì i ê ló͘-le̍k lâi tit-tio̍h sìn-gióng ê ho̍k-heng kap hok-im ê toā phó͘-piàn, chit ê siau-sit ún-tàng choē-choē lâng ài chai. Pit-chiá siá chit phiⁿ bûn ū chham-khó Tang-kiaⁿ Iok-tàn-siā(ヨルダン社) choè-kūn chhut-pán ê [信仰偉人群像] choè-āu ê chit phiⁿ “ Hō-chhoan Hong-gān”)=
Hō-chhoan Hong-gān chhut-sì tī 1888 nî 7 ge̍h 10 ji̍t, tī Ji̍t-pún ê Sîn-hō͘ chhī. Hit sî i ê lāu-pē ū sî Goân-ló-īⁿ su-kì-koaⁿ ê chit, keng-êng ūn-sàng-gia̍p; 5 hè ê sî sit-lo̍h pē-bú, í-āu tī Tek-tó koān sêng-tióng , 12 hè tha̍k hia ê tiong-ha̍k, 14 hè sî siūⁿ beh o̍h Eng-gú, chiū chhut-se̍k tī soan-kàu-su Lô-gán Bo̍k-su ê Sèng-keng pan, sūn-soà chiap-siū Ki-tok ê hok-im. I khoàⁿ-tio̍h chit uī soan-kàu-su kam-goān hiàn choân-sin choân-lêng, choân seng-gâi tī Ji̍t-pún, chiū kông(sic.), “Goá ài o̍h Lô-gán Sian-siⁿ, chiàu i ê khoán-sit.” Thang chai tuì chit uī soan-kàu-su ê kám-hoà, Hō-chhoan ū tit-tio̍h chi̍t khoán ê khuì-la̍t, pìⁿ choè kin-á-ji̍t chit khoán ê lâng. āu-lâi koh ū chit uī soan-kàu-su miâ kiò Má-iâ-su lâi thoân-tō, iû-goân tuì i tit-tio̍h chióng-chióng ê chí-tō; tī Sèng-keng pan ū tha̍k-tio̍h Lō͘-ka 12:27-31 ê kì-sū,siū-tio̍h chin toā ê lêng-kám ( inspiration), thiaⁿ-kìⁿ Siōng-tè ê siaⁿ chin kiông chǹg-ji̍p i ê sim-lāi kóng, “Lí ài kiû sûn-kiat mah? Á-sī pìⁿ chò put-liông lí iā bô iàu-kín? Siat-sú lí nā siūⁿ ài tû khì sim-lāi ê ù-oè, ji̍p tī sûn-kiat ê seng-gâi, lí chiū tio̍h chhin-chhiūⁿ khòng-iá ê peh-ha̍p-hoe, koh têng-chài khoàⁿ thiⁿ-toē ê khoán-sit.” Tek-tó tiong-ha̍k pit-gia̍p āu, 16 hè tuì Má-iâ-su siū soé-lé, tha̍k Sîn-hō͘ Sîn-ha̍k-hāu, koat-ì hiàn-sin choè thoân-tō-chiá.
Hō-chhoan tit-tio̍h chit khoán tiàu-bēng ê kám-kek ji̍p sîn-ha̍k, chóng-sī bô kú hoān-liáu hì-pīⁿ, sui-jiân choán toē liâu-ióng, pīⁿ-sè ná tîm-tāng, tuì i-seng siū-tio̍h sí ê soan-kò, chiū piàⁿ i chi̍t sin lo̍h-khì pîn-bîn-khut, phoe-miā thoân Ki-tok ê hok-im tī bû-nāi-hàn, phû-lōng chiá ê tiong-kan; jio̍k-thé ê hiat-khì ko͘-soe, Ki-tok ê pó-huih koàn-ji̍p i ê sim-lāi, m̄-nā kái-chō lêng-sèng sûn-kiat, hong-hù ê oa̍h-miā , liân jio̍k-thé ê pīⁿ-chèng iā tit-tio̍h i-hó! “ Thiⁿ Pē ah! Kiû Lí siúⁿ-sù goá chit ê pîn-bîn-khut, iā chiong Sîn-hō͘ siúⁿ-sù goá, kiû Lí chiong sìn-gióng, thiàⁿ-chêng kap chèng-gī ê hé-iām sio-tio̍h tī goá só͘ thiàⁿ ê Ji̍t-pún,” che chiū-sī i tong-sî ê kî-tó.
Hō-chhoan kóng, “Siōng-tè sī thiàⁿ, kàu tó-lo̍h khì goá iā beh kóng Siōng-tè sī thiàⁿ. Chóng-sī m̄-sī kan-ta kóng ba̍k-chiu só͘ bô khoàⁿ-kìⁿ ê Siōng-tè sī thiàⁿ, chiū-sī beh kóng tāi-ke saⁿ-thiàⁿ ê só͘-chāi, tī hia tek-khak ū Siōng-tè kap oa̍h-miā ê chhut-hiān! 20 sè-kí ê bûn-bêng bô thiàⁿ, sī thiàⁿ ê ki-hng lah. Thiàⁿ oē chhòng-chō sè-kài , thiaⁿ oē pó-chhî sè-kài, thiàⁿ sī Siōng-tè ê pún-chit. Goā(sic.) sī thiàⁿ ê lô͘-lē, ū thiàⁿ ê só͘-chāi chiah ū Siōng-tè, ū oa̍h-miā, thiàⁿ sī goá ê it-chhè.”
1914 nî 9 ge̍h, Hō-chhoan khì Bí-kok tha̍k Phó͘-lîm-su-tun Tāi-ha̍k, 1917 nî koh tńg-lâi, iû-goân tī pîn-bîn-khut thoân-tō.
Í-āu i ê thoân-tō chiām-chiām ū tài siā-hoē ūn-tōng ê sek-chhái, siat-li̍p Bû-liāu si-liâu iú-ài kiù-ché-só͘(無料施療友愛救濟所), khí-bín kang-tiûⁿ ê keng-êng, chìn-chhut tī si̍t-chè-tek hong-bīn. 1920 nî chham-ka Chhoan-kiā chō-chûn-só͘ ê lô-tōng cheng-gī, thê-chhiòng bû tí-khòng chú-gī, chīn-la̍t tī lô-tōng ūn-tōng ê chí-tō. 1930 nî kàu 1932 nî, Ki-tok-kàu kok phài hia̍p-tông ê “ Sîn-kok ūn-tōng” ū chhiáⁿ Hō-chhoan choè káng-su, chiū khai-sí choân-kok-tek ê thoân-tō oa̍h-tāng. 1932 nî ê nî-thâu Hō-chhoan iā ū kàu Tâi-oân, tī tó-lāi kok to͘-chhī sûn-hoê kàu-hoē soà thoân hok-im; ēng i hiông-piān ê kháu-châi kan-chèng Chú ê tō-lí.
I ū heng-khí chin-choē ê sū-gia̍p. Ki-tok-kàu sán-gia̍p Chheng-liân-hoē, Ji̍t-pún lông-bîn hok-im ha̍k-hāu, siau-huì cho͘-ha̍p, i-liâu lī-iōng cho͘-ha̍p, Ki-tok-kàu sin-bûn-siā téng. I koh chhòng-siat “Iâ-so͘ ê pêng-iú-hoē,” tô͘-bô͘ sìn-gióng ê thoân-kiat, tī kok toē-hng chhut-la̍t kiàn-siat kàu-hoē.
1948 nî 5 ge̍h ji̍t, Lāu-bú-ji̍t ê lé-pài liáu-āu,tī i só͘ bo̍k-hoē ê Ji̍t-pún Ki-tok-kàu-thoân, Siông-te̍k kàu-hoē(松澤教會)ū khui thoân-tō 40 nî ê kám-siā kî-tó-hoē. Chin-choē kám-siā kap chiok-sû ê liáu-āu, Hō-chhoan ê hū-jîn-lâng Chhun-chú(春子) khiā khí-lâi kóng, “Hō-chhoan ēng loán-jio̍k ê sin-thé 40 nî kú oē thang thoân-tō, lóng sī tuì Siōng-tè ê ín-chhoā kap lín tāi-ke jia̍t-sim ê kî-tó só͘ tit ê un-sù.” 1949 nî siū Eng-kok ê chiau-thāi, iā koh khì Bí-kok, tī Eng-kok hō͘ lâng kiò i choè “ Hiān-tāi ê sèng Hu̍t-lân-se-su,” “20 sè-kí choè uí-tāi ê jîn-bu̍t;” tī Bí-kok hō͘ lâng chheng-choè “ Kap ìn-tō͘ ê Kam-toē siâng-khoán ê jîn-bu̍t.” 1950 nî ê hē-thiⁿ, Hō-chhoan tī Ná-ui kok thoân-tō, kèng-jiân ū 3 bān 5 chheng lâng chū-chi̍p thiaⁿ i ê káng-tō, sī kiàn-kok í-lâi tē-it sēng-tāi ê chū-hoē. Tuì hit ji̍t khí Ná-ui ê uí-oân chiū chún-pī beh chhui-chiàn i choè Lo̍k-poē-ní Hô-pêng-siúⁿ ê hāu-pó͘-chiá.
Hō-chhoan iā sī chin phok-ha̍k ê lâng, ū lâng kóng i ê thâu-náu khó-í choè pek-kho-choân-su ê jī-tián; tù-chheh iok ū 300 pún, tī-chia kài-siāu tām-po̍h: Poâⁿ-kè sí-soàⁿ , Chi̍t-lia̍p-be̍h, Iâ-so͘ ê jîn-luī-ài ê loē-iông, Tuì-hù khó͘-lān ê thài-tō͘, Chhù-sè tho̍k-pún, Chong-kàu tho̍k-pún, ài ê kho-ha̍k téng. Ū lâng chheng i choè siáu-soat-ka, kóng i ê siáu-soat sī lí-sióng siáu-soat; chóng-sī chiàu pit-chiá khoàⁿ, m̄-sī kan-ta lí-sióng, sī ū “ sù-bēng” ū “ū-giân” tī hit lāi-bīn; só͘-í thang kóng sī chi̍t ê lí-sióng chú-gī-chiá(idealist), tâng-sî iā-sī chi̍t ê si̍t-chāi lūn-chiá(realist). I ê pún-chit, chiàu bûn-ha̍k-chiá khoàⁿ, sī chi̍t ê si-jîn, uī-tio̍h án-ni, i iā oē-thang choè chi̍t ê siáu-soat-ka. “Siōng-tè sī thiàⁿ,” sī Hō-chhoan ê chàn-bí si! Tī hit tiong-kan ū Siōng-tè ê koân-lêng, sú(sic.) hō͘ chit ê Hō-chhoan pìⁿ-choè sè-kài ê uí-jîn.
漢羅（Ùi原文改寫）
賀川豐彥佮伊的說教
周天來
1958年1月829期 p.16-17
I.日本最初的世界宣教者
=(年內，有接著公報的主筆李Ka-siong牧師的批，愛我佇新年號的公報來簡單介紹賀川先生的略歷佮翻譯伊的講道一篇。筆者感覺真恐肅，不配做這个事。總是已經受交託，也毋敢推辭，照所知影淡薄關係賀川先生的人格佮伊所貢獻佇日本偉大的事業排列佇下面；特別對第二厝大戰結束以後，戰敗的日本對伊的努力來得著信仰的復興佮福音的大普遍，這个消息穩當濟濟人愛知。筆者寫這篇文有參考東京約旦社(ヨルダン社)最近出版的 [信仰偉人群像]最後的這篇「賀川豐彥」)=
賀川豐彥出世佇 1888年7月10日，佇日本的神戶市。彼時伊的老父有辭元老院書記官的職，經營運送業；5歲的時失落爸母，以後佇德島縣成長，12歲讀遐的中學，14歲時想欲學英語，就出席佇宣教師Lô-gán牧師的聖經班，順紲接受基督的福音。伊看著這位宣教師甘願獻全身全能，全生涯佇日本，就講，「我愛學Lô-gán先生，照伊的款式。」通知對這位宣教師的感化，賀川有得著一款的氣力，變做今仔日這款的人。後來閣有這位宣教師名叫Má-iâ-su來傳道，猶原對伊得著種種的指導；佇聖經班有讀著路加12：27-31的記事，受著真大的靈感( inspiration)，聽見上帝的聲真強鑽入伊的心內講，「你愛求純潔mah？Á是變做不良你也無要緊？設使你若想愛除去心內的污穢，入佇純潔的生涯，你就著親像曠野的百合花，閣重再看天地的款式。」德島中學畢業後，16歲對Má-iâ-su受洗禮，讀神戶神學校，決意獻身做傳道者。
賀川得著這款召命的感激入神學，總是無久患了肺病，雖然轉地療養，病勢 ná沉重，對醫生受著死的宣告，就拚伊一身落去貧民窟，phoe命傳基督的福音佇無賴漢，浮浪者的中間；肉體的血氣枯衰，基督的寶血灌入伊的心內，毋若改造靈性純潔，豐富的活命，連肉體的病症也得著醫好！「天父ah！求你賞賜我這个貧民窟，也將神戶賞賜我，求你將信仰，疼情佮正義的火燄燒著佇我所疼的日本，」這就是伊當時的祈禱。
賀川講，「上帝是疼，到tó-lo̍h去我也欲講上帝是疼。總是毋是kan-ta講目睭所無看見的上帝是疼，就是欲講大家相疼的所在，佇遐的確有上帝佮活命的出現！20世紀的文明無疼，是疼的飢荒lah。疼會創造世界，聽會保持世界，疼是上帝的本質。我是疼的奴隸，有疼的所在才有上帝，有活命，疼是我的一切。」
1914年9月，賀川去美國讀普林斯敦大學，1917年閣轉來，猶原佇貧民窟傳道。
以後伊的傳道漸漸有帶社會運動的色彩，設立無料施療友愛救濟所，齒bín工場的經營，進出佇實際的方面。1920年參加川崎造船所的勞動爭議，提倡無抵抗主義，盡力佇勞動運動的指導。1930年到1932年，基督教各派協同的 「神國運動」有請賀川做講師，就開始全國的的傳道活動。1932年的年頭賀川也有到台灣，佇島內各都市巡迴教會紲傳福音；用伊雄辯的口才干證主的道理。
伊有興起真濟的事業。基督教產業青年會，日本農民福音學校，消費組合，醫療利用組合，基督教新聞社等。伊閣創設「耶穌的朋友會，」圖謀信仰的團結，佇 各地方出力建設教會。
1948年5月日，老母日的禮拜了後，佇伊所牧會的日本基督教團，松澤教會有開傳道40年的感謝祈禱會。真濟感謝佮祝詞的了後，賀川的婦人人春子徛起來講，「賀川用軟弱的身體40年久會通傳道，攏是對上帝的引chhoā佮恁大家熱心的祈禱所得的恩賜。」1949年受英國的招待，也閣去美國，佇英國予人叫伊做「現代的聖Hu̍t-lân-se-su，」「20世紀最偉大的人物；」佇美國予人稱做「佮印度的甘地siâng款的人物。」1950年的夏天，賀川佇 Ná-ui國傳道，竟然有3萬5千人聚集聽伊的講道，是建國以來第一盛大的聚會。對彼日起Ná-ui的委員就準備欲推薦伊做諾貝爾和平賞的候補者。
賀川也是真博學的人，有人講伊的頭腦可以做百科全書的字典；著冊約有300本，佇遮介紹淡薄：盤過死線，一粒麥，耶穌的人類愛的內容，對付苦難的態度，處世讀本，宗教讀本，愛的科學等。有人稱伊做小說家，講伊的小說是理想小說；總是照筆者看，毋是kan-ta理想，是有「使命」有「預言」佇彼內面；所以通講是一个理想主義者(idealist)，tâng時也是一个實在論者(realist)。伊的本質，照文學者看，是一个詩人，為著按呢，伊也會通做一个小說家。「上帝是疼，」是賀川的讚美詩！佇彼中間有上帝的權能，賜予這个賀川變做世界的偉人。