歷史故事:台灣教會興衰
LE̍K-SÚ KÒ͘-SŪ:Tâi-oân Kàu-hoē heng-soe
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 廖得 Liāu Tit |
| 卷期 | 台灣教會公報 |
| 卷期 | 第826號 |
| 日期 | 1957/10 |
| 頁數 | 13 |
白話字（原文數位化）
LE̍K-SÚ KÒ͘-SŪ
Tâi-oân Kàu-hoē heng-soe
(Liāu Tit)
1957.10 826 hō p.13-14
Tìn-tiān Chiong-kun Pa Phok-sū
Pa Phok-sū chó͘-che̍k Hoat-kok; chó͘-sian uī-tio̍h sìn-gióng ê chū-iû, chiū poaⁿ-khì So͘-kek-lân.
Pa Phok-sū 16 hoè teh tha̍k toā-o̍h ê sî, tit-tio̍h lêng-kám, chiū koat-sim hiàn-sin. Kàu pit-gia̍p ê sî, toā-o̍h beh lâu i toà bó-hāu chò chō͘-kàu; chóng-sī i koat-sim beh lâi Tâi-oân chò soan-kàu-su. Tāi-ke chin gông-ngia̍h! chi̍t ê ū cháiⁿ-siòng-châi ê lâng beh khì kàu chi̍t ê phian-phiah, toà pah-goā bān cha̍p-sek lâng, bô bûn-bêng ê sió hái-sū, thoân-tō chiâⁿ-cha̍p nî kú ê soan-tō-tē chò soan-kàu-su! Si̍t-chāi chin bô chhái!! Thang kóng “Thâi-ke ēng gû-to.” [āu-lâi tī Siōng-hái choân Tiong-kok 500 goā ê soan-kàu-su toā hoē-khó ê sî, Pa Phok-sū tio̍h jī miâ; i ê moē-sài toà tī Soàⁿ-thâu ê Khip Bo̍k-su tio̍h it miâ.]
Káu-cha̍p-saⁿ nî chêng, Má I-seng lâi chò Sian-hong.
Peh-cha̍p-chhit nî chêng, Kam Bo̍k-su lâi Koà-soè.
Peh-cha̍p-sì nî chêng, Pa Phok-sū lâi Tìn-siú.
Pa Phok-sū lâi Tâi-oân thâu-boé 62 nî kú, i lâi ê sî Tâi-oân tú-á siat-kàu 10 nî, i tī Tâi-lâm pia̍t-sè, kàu taⁿ 23 nî.
Bó-hoē tī 93 nî kú só͘ phài lâi ê:-
-
Bo̍k-su 22 lâng: Kap Pa Phok-sū tâng sî-chūn sī 17 miâ; í-chêng nn̄g miâ, í-āu 3 miâ.
-
I-seng 15 lâng: Kap Pa Phok-sū tâng sî-chūn 12 miâ; í-chêng nn̄g miâ, í-āu chi̍t miâ.
-
Tiong-o̍h sian-siⁿ 4 lâng: Lóng tī Pa Phok-sū ê sî-tāi.
-
Lú soan-kàu-su 21 miâ: Kap Pa Phok-sū tâng sî-chūn 18 miâ; í-āu 3 miâ.
-
Hō͘-sū 8 miâ: Kap Pa Phok-sū tâng sî-chūn 7 miâ; í-āu chi̍t miâ.
Í-siōng lâm soan-kàu-su 41 lâng, lú soan-kàu-su 29 lâng; kiōng 71 lâng tiong chí-ū 9 miâ kap i bô siāng sî-chūn.
iā tuì Pa Phok-sū lâi liáu í-āu kàu kū-nî 80 nî kú, siū sîn-ha̍k kàu-io̍k ê kiōng 381 lâng; kî-tiong 294 lâng sī tī i ê sî-tāi lāi, 4 hūn tìn 3 hūn khah ke.
Pa Phok-sū chin thiàⁿ ha̍k-seng: chhin-chhiūⁿ tī 40 goā nî chêng, thǹg chhiah-kha liâu koè Sai-lê khe, kàu Sai-lê ke khoàⁿ pè tông-chek Liāu Sam-tiōng ê pēⁿ.
Pa Phok-sū chin khek-kí! Goân-pún chì-goān to̍k-sin; āu-lâi in-uī phoà-pīⁿ ji̍p-īⁿ, chiah kap kò͘ i ê hō͘-sū kiat-hun. Kàu i ê Phok-sū-niû koè-sin liáu, i chiū bô niá sin-suí (38 nî chêng, Tâi-lâm sin-bûn pò Pa Phok-sū ê nî-hōng 360 pōng); koh chò to̍k-sin-chiá kàu it-seng.
Pa Phok-sū sī chin khîn-khiām phok-sò͘ ê lâng! I m̄-nā kà chheh, i iā sî-sî tha̍k-chheh! I iā sûn kàu-hoē, iā tù-chok! I ū chài-pán Kam Jī-tián nn̄g piàn, kap thiam-pó͘ Eng Hoâ Jī-tián! Kàu chhit peh-cha̍p hoè ê sî koh hoan-e̍k Sin Kū-iok ê pe̍h-oē-jī Sèng-keng!! Sīm-chì kàu i 80 goā hoè lîm-chiong í-chêng iáu teh tam-tng Tang-mn̂g í-ki̍p Thài-pêng-kéng nn̄g uī tông-hoē ê gī-tiúⁿ, kap lâng chē-mê, chē-ji̍t!!
Pa Phok-sū chiong i ê hiaⁿ só͘ hiàn chi̍t bān kho͘ lâi khí sîn-ha̍k ê hāu-sià.
I iā siat chheh-pâng, kà tô͘-tē khioh-jī ìn-soat; tuì chheh-pâng ū ióng-sêng kàu-hoē chin-chē ê jîn-châi.
Tī 28 nî chêng goá kap pè loē-tē Lîm Chiàu Bo̍k-su tī Siōng-hái Kàu-sū kong-só͘ kap Pa Phok-sū teh chia̍h-pn̄g ê sî, goán nn̄g lâng sī chhin-chhiūⁿ iau-gō-sian, Pa Phok-sū iā sī sán kho̍k-kho̍k, bô thang chhin-chhiūⁿ lāi-bīn pa̍t ê lâng-kheh khah chē lóng chin puî-phàng, pak-tó͘ iā chin puî, bīn âng kiat-kiat. Chóng-sī Pa Phok-sū hán-tit phoà-pēⁿ, i ê kiān-khong tn̂g-siū-hoat kóng sī “Toā chia̍h! Toā khun!! Toā chò kang!!!”
Pa Phok-sū ê bo̍k-phiau: To̍k-to̍k Iâ-so͘! Eńg-oán Iâ-so͘!! I m̄ khò sè! I chin kiaⁿ Hōng-soaⁿ, A-kâu kap Gô͘ Á-chhiûⁿ hit hō sū-kiāⁿ chài hoat, tì-kàu Tâi-oân tit-tio̍h “Bîn-kàu siong-an.” I iā bô bō͘-bêng kiû-lī; sui-jiân hit sî ê chèng-hú ū ēng hun-chiong sàng i, chóng-sī i sí-chiong it-koàn sī “Chèng-kàu hun-lī,” só͘-í kàu-hoē bô siū chèng-piàn ê éng-hióng.
Sui-jiân Tâi-lâm Saⁿ-kau kóng beh hiàn in ê kong-chîⁿ hō͘ kàu-hoē keng-êng “Tiong-se-o̍h,” kap Tâi-tiong Lîm Hiàn-tông Sian-seⁿ hiah ê sin-sū chiong in kuí-cha̍p-bān kho͘ beh hō͘ kàu-hoē siat Eng Hoâ su-īⁿ; chóng-sī Pa Phok-sū m̄ káⁿ “ēng pa̍t-lâng ê kûn-thâu-bó cheng chio̍h-sai,” iā “M̄ káⁿ pa̍t-lâng toh-nih ngeh bah chhī ta-ke.” Pa Phok-sū m̄ káⁿ kiâⁿ hit hō “Bô chîⁿ siūⁿ beh chò thâu-ke” á-sī “Chiù-choā hō͘ pa̍t-lâng sí” ê lō͘. I choa̍t-tuì beh kiâⁿ “Thian-chō͘ chū-chō͘” ê lō͘! Sui-jiân bô hō͘-sû iā kam-goān!!
Pa Phok-sū ê kàu-hoē keng-êng hoat:
(1)Nā m̄ sī Pē hō͘ i, bô lâng ē chiū-kīn Chú! (2) Chú ê iûⁿ thiaⁿ Chú ê siaⁿ! (3) Hô͘-lî ū khang, pe-chiáu ū siū, to̍k-to̍k Jîn-chú bô khoà thâu-khak ê só͘-chāi! (4) Bô ēng kim-gîn, chí-ū ēng Iâ-so͘ ê miâ hō͘ sìn ê lâng tit kiù! (5) Sìn-tô͘ ū jia̍t-sim, chū-jiân ū kàu-hoē! Thoân-kàu-ka ū jia̍t-sim, chū-jiân ū keng-huì! (6) Sìn-tô͘ lóng sī “Sian-ti! Chè-si!! Kun-ông!!! (7) Kàu-hoē bô koân-kē! Kàu-chit bô toā-sè! Ta̍k khoán ê hoē-gī sī Ki-tok pah-thé ê liân-lo̍k! Ta̍k khoán ê ki-koan sī Ki-tok-tô͘ ê hun-kang ha̍p-chok!!!
漢羅（Ùi原文改寫）
歷史故事
台灣教會興衰
(廖得)
1957.10 826號 p.13-14
鎮殿將軍巴博士
巴博士祖籍法國；祖先為著信仰的自由，就搬去蘇格蘭。
巴博士16歲teh讀大學的時，得著靈感，就決心獻身。到畢業的時，大學欲留伊蹛母校做助教；總是伊決心欲來台灣做宣教師。大家真昂ngia̍h！一个有宰相才的人欲去到一个偏僻，蹛百外萬雜色人，無文明的小海嶼，傳道成十年久的宣道地做宣教師！實在真無彩！！通講「刣雞用牛刀。」【後來佇上海全中國500外个宣教師大會考的時，巴博士著二名；伊的妹婿佇佇汕頭的Khip博士著一名。】
93年前，馬醫生來做先鋒。
87年前，甘牧師來掛帥。
84年前，巴博士來鎮守。
巴博士來台灣頭尾62年久，伊來的時台灣拄仔設教10年，伊佇台南別世，到今23年。
母會佇93年久所派來的:-
-
牧師22人：佮巴博士同時陣是17名；以前兩名，以後3名。
-
醫生15人：佮巴博士同時陣12名：以前兩名，以後1名。
-
中學先生4人：攏佇巴博士的時代。
-
女宣教師21名：佮巴博士同時陣18名；以後3名。
-
護士8名：佮巴博士同時陣7名，以後1名。
以上男宣教師41人，女宣教師29人；共71人中只有9名佮伊無siāng時陣。
也對巴博士來了以後到舊年80年久，受神學教育的共381人，其中294人是佇伊的時代內，四份鎮三份較加。
巴博士真疼學生，親像佇40外年前，褪赤跤潦過西螺溪，到西螺街看敝同叔廖三重的病。
巴博士真克己！原本志願獨身；後--來因為破病入院，才佮顧伊的護士結婚。到伊的博士娘過身了，伊就無領薪水 (38年前，台南新聞報巴博士的年奉360鎊)；閣做獨身者到一生。
巴博士真勤儉樸素的人！伊毋若教冊，伊也時時讀冊！也巡教會，也著作！伊有再版甘字典兩遍，佮添補英法字典！到7、80歲的時，閣翻譯新舊約的白話字聖經！！甚至到伊80外歲，臨終以前猶teh擔當東門以及太平境兩位同會的議長，佮人坐暝坐日！！
巴博士將伊的兄所獻10000箍來起神學的校舍。
伊也設冊房，教徒弟拾字印刷；對冊房有養成教會真濟的人才。
佇28年前我佮敝內弟林照牧師佇上海教士公所佮巴博士teh食飯的時，阮兩人是親像枵餓仙，巴博士也是瘦kho̍k-kho̍k，無通親像內面別个人客較濟攏真肥胖，腹肚也真肥，面紅kiat-kiat。總是巴博士罕得破病，伊的健康長壽法講是「大食！大睏！！大做工！！！」
巴博士的目標：獨獨耶穌！永遠耶穌！！伊毋靠勢！伊真驚鳳山、阿猴佮吳Á-chhiûⁿ彼號事件再發，致到台灣得著「民教相安」伊也無慕名求利；雖然彼時的政府有用勳章送伊，總是伊始終一貫是「政教分離」，所以教會無受政變的影響。
雖然台南三郊講欲獻in的公錢予教會經營「中西學」，佮台中林獻堂先生遐的紳士將in幾十萬箍欲予教會設英華書院；總是巴博士毋敢「用別人的拳頭母cheng石獅」，也「毋敢別人桌裡挾肉飼ta-ke。」巴博士毋敢行彼號「無錢想欲做頭家」抑是「咒誓予別人死」的路。伊絕對欲行「天助自助」的路！雖然無後嗣也甘願！！
巴博士的教會經營法：
(1)若毋是父予伊，無人會就近主！(2)主的羊聽主的聲！(3)狐狸有空，飛鳥有岫，獨獨人子無掛頭殼的所在！(4) 無用金銀，只有用耶穌的名予信的人得救！(5)信徒有熱心，自然有教會！傳教家有熱心，自然有經費！(6)信徒攏是「先知！祭司！！君王！！！」(7)教會無懸低！教職無大細！逐款的會議是基督百體的連絡！逐款的機關是基督徒的分工合作！！！