佈道：人ê祕密
Pò͘-tō:Lâng ê pì-bi̍t
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 蔡長義 Chhoà Tiông-gī |
| 卷期 | 台灣教會公報 |
| 卷期 | 第783號 |
| 日期 | 1954/3 |
| 頁數 | 26 |
白話字（原文數位化）
Lâng ê pì-bi̍t
(Chhoà Tiông-gī)
- 03, no. 783, pp. 26-27
Pì-bi̍t sī sím-mi̍h? “Pì-bi̍t sī m̄-ài hō͘ lâng chai, hoán-tńg lâng ài chai, ū-sî sī lâng só͘ boē-oē chai, á-sī iáu-bē chai--ê.” Choè-kūn siông-siông thiaⁿ-kìⁿ chi̍t kù “goân-chú-tân ê pì-bi̍t;” chit ê pì-bi̍t, Bí-kok m̄-ài tuì-te̍k chai, te̍k-kok ài chai: cha̍p-goā nî chêng lâng iáu m̄-chai, iáu ū pa̍t hāng pì-bi̍t, hiān-tāi lâng m̄-chai, iā boē-oē chai.
Lâng ê pì-bi̍t sī sím-mi̍h? Lâng ū hun lâm-sèng, lú-sèng; lâm-sèng ê pì-bi̍t kap lú-sèng ê pì-bi̍t bô tú-tú saⁿ-tâng. Lâm-sèng ê tiōng-hu ū-sî ū pì-bi̍t; lú-sèng ê thài-thài ū-sî iā ū pì-bi̍t. Ū-sî pa-pah ū pì-bi̍t, ū-sî ma-mah ū pì-bi̍t; ū-sî hāu-siⁿ ū pì-bi̍t, ū-sî cha-bó͘-kiáⁿ ū pì-bi̍t.
Siā-hoē kok kài－chèng-tī, goā-kau, keng-chè, kàu-io̍k, kho-ha̍k, gē-su̍t, i-ha̍k. Chong-kàu－kok hong-bīn siông-siông ū pì-bi̍t chûn-chāi: sio̍k-gú kóng, “Kang-ô͘ chi̍t tiám koat, chhe-chú put-kám soat,” che sī lâng ū pì-bi̍t ê pîn-kù, put-kò chit hō pì-bi̍t bô it-chīn sī pháiⁿ ê ì-sù. To̍k-to̍k tī lâm-lú ê pì-bi̍t, ang-bó͘ ê pì-bi̍t, pē-bú ê pì-bi̍t, chú-lú ê pì-bi̍t; tī chiah ê siong-tuì-sèng ê tuì-chhiōng só͘ chûn-chāi ê pì-bi̍t, khah-siông ū pháiⁿ--ê. Só͘-í Pó-lô tī Lô-má 1 chiuⁿ 24 chat kàu 32 chat só͘ kì chit toāⁿ, lóng sī lâng só͘ ài khǹg-ba̍t ê.
Chhiáⁿ lán tuì lâm-lú ê pì-bi̍t lâi khoàⁿ; ū loân-ài, iā ū loān-ài (乱愛), saⁿ-kak, sì-kak, to-kak (多角) ê loân-ài. iā ū tông-sèng-ài, iā ū lâng ū i ê lāu-pē ê bó͘ (I Ko 5:1). Kū-iok, Siōng-tè beh kàng jiû-n̂g-hé sio Só͘-to-má Lô-tek ê chhù, hit siâⁿ ê lâng tuì siⁿ-hūn ê lâng-kheh hit khoán ê bô-lé. Lô-tek uī-tio̍h beh kái-kiù chit nn̄g ê lâng, tah-èng beh chiong i nn̄g ê bē chhut-kè ê cha-bó͘-kiáⁿ chhut-chāi in pa-lē (Chhòng-sè-kì 19:4－8). Chit nn̄g-toāⁿ Sèng-keng só͘ kì, m̄-sī hān-tiāⁿ kó͘-chá ê sū, hiān-sî iā ū chit hō ê pì-bi̍t.
Lūn tiōng-hu ê pì-bi̍t, tī goā-bīn ê sū-chêng, i ê hū-jîn-lâng oh-tit chai; ū sî tiōng-hu ta̍k ji̍t chhut-khûn sī teh tiōng-lō͘, siàu koe-lō͘ chio̍h, á-sī tī hì-īⁿ, chiú-koán. Sui-jiân ū chèng-tong ê sū-gia̍p, ū sî sī teh bú-pè, á-sī kiâⁿ kàu chū-sat, hū-jîn-lâng iā m̄-chai-iáⁿ. Hū-jîn-lâng ê pì-bi̍t, choē-choē chhut-khì poa̍h-kiáu, khan-oē, thiu-chhiam, pok-koà, liap-chîⁿ, thàn-chîⁿ sai-khia, i ê tiōng-hu mā m̄-chai chiah ê pì-bi̍t.
Lāu-pē ê pì-bi̍t, ka-cho̍k hiah choē lâng iā khoàⁿ boē chhut. Bô phah-sǹg nî-hè kè kàu poàⁿ-pah ê lâng, chhoā soè-î tī piⁿ-á, á-sī kim-ok chông-kiau chhī cha-bó͘, hō͘ lâng liāu boē chhut. Ū ê lāu-bú pí lāu-pē ke siàu-liân chin-choē, khoàⁿ lāu-pē bô tio̍h, the̍h chîⁿ hō͘ khah siàu-liân--ê ēng. Ū ê lāu-bú to̍k-sat lāu-pē, iā ū lāu-bú soah-sí kuí-nā ê tiōng-hu, lāi-tiong ū sî iā ū pì-bi̍t, pì-bi̍t chāi-tī tó-uī, chió-chió lâng chhai oē tio̍h.
Choè-āu lâi siūⁿ chú-lú ê pì-bi̍t; ū choe-choē chú-lú ê pháiⁿ ê si̍p-koàn, sún-hoāi ka-kī ê sin-thé, sîn-keng soà soe-jio̍k, pē-bú chhoā khì chiū-kūn i-seng, i-seng iā bô hoat-tō͘ tī-liâu. Ū sî chú-lú ū pháiⁿ ê su-sióng, kau-poê pháiⁿ-iú, kàu hō͘ koaⁿ-thiaⁿ hoat-kak, in ê pē-bú iā m̄-chai in ê pì-bi̍t. Bat ū ha̍k-hāu sian-siⁿ khì gín-ná ê chhù kiò ha̍k-seng khì tha̍k-chheh, chhù-nih ê lâng kóng, gín-ná to ta̍k-ji̍t toà piān-tong, phāiⁿ chu-pau khì ha̍k-hāu, kiám bô khì ha̍k-hāu? hit-sî chiah chai ha̍k-seng í-keng pìⁿ lo̍k-tô. Sio̍k-gú kóng, “oē siⁿ kiáⁿ sin, boē siⁿ kiáⁿ sim,” kiáⁿ sim chiū-sī chú-lú ê pì-bi̍t. Ū sî pē-bú beh kā hāu-siⁿ chhoā ke-āu, hāu-siⁿ m̄ tông-ì, hit-sî chiah chai I ū ka-kī tèng-ì ê tuì-chhiōng. Ū sî beh kā cha-bó͘-kiáⁿ phoè-chhin, hit-sî chiah hoat-kiàn cha-bó͘-gín-ná í-keng ū sin-īn. Lâng beh chò-chhin lóng chin gâu thàm-thiaⁿ, chóng-sī chhoā sim-pū siông-siông koà-kuī lâi. Ta̍k-ji̍t tī chhī-lāi teh kìⁿ-bīn ê chú-lú to m̄-chai in ê pì-bi̍t, siat-sú in nā chhut-goā, tuì tá-lo̍h chai-iáⁿ?
Chóng-jî giân--chi, lâng ê pì-bi̍t toā-poàⁿ sī lâng ê choē-ok, chit ê choē-ok liân kóng to kiàn-siàu. Lâng ê choē-ok, tuì kàu-io̍k, chèng-tī, hoat-lu̍t sī boē thang kái-tû--tit. Chí ū tio̍h khò Iâ-so͘ Ki-tok ê pó-huih thang tit-tio̍h soé-chheng, soà tit-tio̍h khuì-la̍t thang thoat-lī. Ko-san-cho̍k tit-tio̍h Ki-tok, boē koh thâi lâng-thâu, liân hun-chiú to bô chia̍h, hoán-tǹg iâⁿ kè pîⁿ-toē hiaⁿ-tī.
Lâng ê pì-bi̍t nā chiām-chiām kiám-chió, chiū-sī chiām-chiām kūn tī thian-kok. Lâng nā hoán-hoé jīn-choē, chiū-sī lāu-chhut ka-kī ê pì-bi̍t. Lán ài tit-tio̍h kiù, tio̍h hoán-hoé jīn-choē. Iâ-so͘ kóng, “Lín tio̍h hoán-hoé, in-uī thian-kok kūn lah” (Má-thài 4:17).
漢羅（Ùi原文改寫）
人的秘密
(蔡長義)
- 03, no. 783, pp. 26-27
祕密是甚物？「祕密是毋愛予人知，反轉人愛知，有時是人所袂會知，á是猶未知--的。」最近常常聽見一句「原子彈的祕密；」這个祕密，美國毋愛對敵知，德國愛知：十外年前人猶毋知，猶有別項祕密，現代人毋知，也袂會知。
人的祕密是甚物？人有分男性，女性；男性的祕密佮女性的祕密無拄拄相同。男性的丈夫有時有祕密；女性的太太有時也有祕密。有時pa-pah有祕密，有時ma-mah有祕密；有時後生有祕密，有時查某囝有祕密。
社會各界－政治，外交，經濟，教育，科學，藝術，醫學。宗教－各方面常常有祕密存在：俗語講，「江湖一點訣，妻子不敢說，」這是人有祕密的憑據，不過這號祕密無一盡是歹的意思。獨獨佇男女的祕密，翁某的祕密，父母的祕密，子女的 秘密；佇這的相對性的對象所存在的祕密，較常有歹--的。所以保羅佇羅馬1章24節到32節所記這段，攏是人所愛囥密的。
請咱對男女的祕密來看；有戀愛，也有亂愛 (乱愛)，三角，四角，多角 (多角) 的戀愛。也有同性愛，也有人有伊的老爸的某 (Ｉ哥 5：1)。舊約，上帝欲降琉磺火燒所多瑪羅得的厝，彼城的人對生份的人客彼款的無禮。羅得為著欲解救這兩个人，答應欲將伊兩个袂出嫁的查某囝出在in pa-lē (創世記19：4－8)。這兩段聖經所記，毋是限定古早的事，現時也有這號的祕密。
論丈夫的祕密，佇外面的事情，伊的婦人人oh得知；有時丈夫逐日出勤是teh tiōng-lō͘，數街路石，á是佇戲院，酒館。雖然有正當的事業，有時是teh舞弊，á是行到自殺，婦人人也毋知影。婦人人的祕密，濟濟出去poa̍h-kiáu，牽話，抽籤，卜卦，liap錢，趁錢sai-khia，伊的丈夫嘛毋知遮的祕密。
老爸的祕密，家族遐濟人也看袂出。無拍算年歲過到半百的人，娶細姨佇邊仔，á是金屋藏嬌飼查某，予人料袂出。有的老母比老爸加少年真濟，看老爸無著，提錢予較少年--的用。有的老母毒殺老爸，也有老母煞死幾若个丈夫，內中有時也有祕密，祕密在佇tó位，少少人猜會著。
最後來想子女的祕密；有濟濟子女的歹的習慣，損壞家己的身體，神經紲衰弱，父母chhoā去就近醫生，醫生也無法度治療。有時子女有歹的思想，交陪歹友，到予官廳聽發覺，in的父母也毋知in的祕密。捌有學校先生去囡ná的厝叫學生去讀冊，厝裡的人講，囡ná都逐日帶便當，phāiⁿ書包去學校，敢無去學校？彼時才知學生已經變駱駝。俗語講，」會生囝身，袂生囝心，」囝心就是子女的祕密。有時父母欲共後生娶家後，後生毋同意，彼時才知伊有家己定意的對象。有時欲共查某囝配親，彼時才發見查某囡ná已經有身孕。人欲做親攏真gâu探聽，總是娶新婦常常掛櫃來。逐日佇市內teh見面的子女都毋知in的祕密，設使in若出外，對tá-lo̍h知影？
總而言--之，人的祕密大半是人的罪惡，這个罪惡連講to見笑。人的罪惡，對教育，政治，法律是袂通解除--得。只有著靠耶穌基督的寶血通得著洗清，紲得著氣力通脫離。高山族得著基督，袂閣刣人頭，連薰酒都無食，反轉贏過平地兄弟。
人的祕密若漸漸減少，就是漸漸近佇天國。人若反悔認罪，就是漏出家己的祕密。咱愛得著救，著反悔認罪。耶穌講，「恁著反悔，因為天國近lah」(馬太4：17)。