燈的光
Teng ê kng
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 無lo̍h名 |
| 卷期 | 台灣教會公報 |
| 卷期 | 第781號 |
| 日期 | 1954/1 |
| 頁數 | 11-13 |
白話字（原文數位化）
Teng ê kng
(Toh Hui-le̍k)
1954.01 781 hō p.11-13
“Kng” ê jī, thang liân-sióng àm. In-uī ū àm, lâng chiah oē him-bō͘ kng. Lâng tī àm-tiong him-bō͘ kng, sī hián-bêng i ê ba̍k-chiu sī kim, i ū teh oa̍h-tāng, koh sī sio̍k tī ji̍t--sî chhíⁿ-chhíⁿ hit-hō ê lâng.
Chú Iâ-so͘ tuì ha̍k-seng kóng, “Lín sī sè-kan ê kng.” Chi̍t-bīn thang chí-bêng sè-kan sī àm, só͘-í Chú chiah te̍k-pia̍t koan-sim ha̍k-seng tī o͘-àm ê sè-kan, oē thang choè sè-kan ê kng. Chiàu seng-bu̍t-ha̍k-chiá khoàⁿ, lâng sī kap tōng-bu̍t bô koh-iūⁿ, siâng tōng-bu̍t ê chi̍t-chióng, á-sī kóng siâng chó͘-sian lâi--ê. Chóng-sī bûn-ha̍k-chiá só͘ kóng, “Jîn uî bān-bu̍t chi lêng” (人為萬物之靈) kóng lâng oē-tit kap tōng-bu̍t koh-iūⁿ ê hong-bīn, chiū-sī tuì lâng ê cheng-sîn, á-sī sim-lí hong-bīn ê si̍p-sèng (習性), thang chhoē-chhut lâng ū lêng-sèng ê te̍k-sek. Kiat-kio̍k lâng kap tōng-bu̍t koh-iūⁿ ê só͘-chāi chin-choē tiám, kî-tiong nā lūn (1) Lâng chai sí-ji̍t kàu, (2) Lâng kò͘-ì ài chū-sat. Chit nn̄g hāng, thang kóng tī tōng-bu̍t, liân kâu, á-sī seng-seng (猩猩) chiah-ê ko-téng tōng-bu̍t, siā-hoē-tiong iā boē bat thiaⁿ-kìⁿ in ū ài chū-sat ê sim-lí. (Ū lâng kóng, gû iā chai sí-ji̍t kàu, ha̍k-chiá chèng-bêng bô-iáⁿ). Kèng-khiân ê seng-bu̍t ha̍k-chiá, hoat-kiàn lâng ê kè-ta̍t chí-ū chāi-tī lâng ê chū-kak (自覺) cheng-sîn, á-sī lêng-sèng. In-uī lâng í-goā ê tōng-bu̍t, ū in nn̄g hāng ê pún-lêng (本能) tī-teh: (1) Chia̍h-pá. (2) Siⁿ-thoàⁿ. Nā lūn cheng-sîn, á-sī lêng-sèng, tuì in ê bô chū-kak, só͘-í bô cheng-sîn-siōng ê kok chióng seng-oa̍h. Lâng sui-bóng iā ū chit nn̄g ê tōng-bu̍t pún-lêng, á-sī ū cheng-sîn kám-kak chin bô ǹg-bāng, á-sī bô ta̍t bo̍k-te̍k ê sî, oē siⁿ-chhut kò͘-ì lâi chū-sat ê sim-lí, che thang kiò-choè sè-kan lâng ê o͘-àm, in-uī chit ê àm koan-hē kàu i ê sìⁿ-miā. Thiaⁿ kóng bat ū chi̍t ê lâng, tuì chi̍t ê lâng ê Sèng-keng káng-gī thiaⁿ-tio̍h Lô-má 7:18 lâi choa̍t-bāng, khì chū-sat.
Chú Iâ-so͘ m̄-ài sè-kan lâng tī sim-lêng cheng-sîn-siōng boē bêng-pe̍k choè lâng ê bo̍k-tek, á-sī tī choè lâng ê tiong-kan bô ǹg-bāng, tī bông-bông biáu-biáu ê o͘-àm-tiong, lâi keng-koè chit ê chin guî-hiám ê o͘-àm sè-kan, tì-kàu sit-lo̍h pó-kuì ê sìⁿ-miā, chiū iàu-kín tuì i ê ha̍k-seng kóng, “Lín sī sè-kan ê kng; siâⁿ khí tī soaⁿ-téng, boē-oē ún-ba̍t. Bô lâng tiám teng hē tī táu-ē, chiū-sī hē tī teng-tâi téng, chiū piàn-chiò chhù-lāi ê lâng. án-ni lín ê kng tio̍h chiò tī lâng ê bīn-chêng, hō͘ in khoàⁿ-kìⁿ lín ê hó só͘ kiâⁿ, lâi kui êng-kng hō͘ lín tī thiⁿ-nih ê Pē.” “Bô lâng tiám teng ēng khì-kū lâi khàm i, á-sī hē tī bîn-chhn̂g-ē, chiū-sī hē tī teng-tâi-téng, hō͘ ji̍p-lâi ê lâng khoàⁿ-kìⁿ hit ê kng” (Má-thài 5:14－16; Lō͘-ka 8:16). Chiàu Chú ê oē tī chia ū kóng 3 pái lūn kng ê sū. I kóng siâⁿ tī àm-mî, tuì tiám teng ê kng, boē ún-ba̍t, koh kóng, teng ê kng chiò tī teng-tâi-téng, chhiō chhù-lāi ê lâng, choè phì-jū lâi hō͘ lâng chù-ì thiaⁿ.
Taⁿ tāi-seng lâi chù-ì teng ê lō͘-ēng. Teng ū siáⁿ lō͘-ēng, tio̍h kàu chai àm-mî beh kàu, ji̍t ê kng beh bô--khì, lo̍h-khì sai-soaⁿ; lâng chiū beh pī-pān teng choè o͘-àm-mî ê lō͘-ēng. Teng ê kng teh chiò ê sî, iā sī boē ún-ba̍t. Só͘ pī-pān ê sī teng, chū-jiân o͘-àm-mî kàu chiū oē tī o͘-àm-tiong chhiō kng, hō͘ khoàⁿ-kìⁿ teng ê kng ê lâng ū pêng-an kap hoaⁿ-hí. Lán ê pêng-an Ông Chú Iâ-so͘ bat kóng, “Goá sī sè-kan ê kng; tè goá ê lâng bô kiâⁿ tī àm, hoán-tńg beh ū oa̍h-miā ê kng” (Iok-hān 8 : 12). Kám-siā Chú! I koh kóng, “Goá uī-tio̍h in lâi choè sèng, hō͘ in iā tuì chin-lí lâi chiâⁿ-sèng” (Iok-hān 17 : 19). Khó-sioh! Sui-jiân Chú bat uī lán lâi choè kng-teng, á-sī choè sèng ê khì-kū, chóng-sī I iā in-uī lán boē kap I saⁿ-kap choè kng-teng, á-sī choè sèng ê khì-kū lâi iu-būn khoà-ì. Lâng in-uī lāi-sim ū o͘-àm ké-choè, moâ-phiàn, tì-kàu boē hoat kng. Koh uī-tio̍h só͘ choè, só͘ kóng hō͘ lâng poa̍h-tó, tì-kàu tī lâng ê bīn-chêng boē chhiō kng, hō͘ lâng soà lī-khui pêng-an ê Chú. Pó-lô Sian-siⁿ iā kóng, “Só͘ thiàⁿ ê hiaⁿ-tī ah, kì-jiân ū chiah- ê èng-ún, lán tio̍h chheng-khì pún-sin, tû-khì jio̍k-thé kap sîn ê lâ-sâm, kiaⁿ-uì Siōng-tè lâi oân-choân chiâⁿ-sèng” (II Ko-lîm-to 7:1).
Iok-hān iā kóng, “Lâng nā thiàⁿ i ê hiaⁿ-tī, i sī khiā-khí tī kng, iā tī i bô poa̍h-tó ê in-iû” (I Iok-hān 2 : 10).
Koh lâi chù-ì teng ê kng ê pó-kuì. Teng kó-jiân nā tī o͘-àm- tiong oē chhiō kng, che iā sī sîn-jiah, hō͘ him-bō͘ kng ê lâng kám-kak pó-kuì, khoàⁿ-kìⁿ chiū beh kui êng-kng Thiⁿ-pē. Teng nā kì-jiân tī o͘-àm-tiong iáu-kú boē chhiō-kng, chū-jiân ū lâng beh tī teng ê bīn-chêng poa̍h-tó, tio̍h-tak. Só͘-í choè chhiō-kng ê Ki-tok-tô͘, tī o͘-àm-tiong ê sè-kan oē hō͘ lâng khoàⁿ-kìⁿ i ê hó só͘ kiâⁿ, á-sī khoàⁿ-kìⁿ ū hit-hō oē hāi lâng ê pháiⁿ só͘ kiâⁿ, hō͘ lâng sit-lo̍h pêng-an, tio̍h-tak, poa̍h-tó, chiū-sī koan-hē i tī êng-kng Thiⁿ-pē ê būn-toê. Teng oē chhiō kng, chiū-sī i sî-siông hō͘ lâng kā i pī-pān só͘ khiàm-ēng ê mi̍h, soà siu-chéng kàu choê-pī. Ki-tok-tô͘ sî-khek nā bô hoaⁿ-hí pī-pān choè chhiō kng ê khì-kū ê teng, siū hun-pia̍t choè sèng ê khì-kū, chiū i ê teng tī o͘-àm-tiong boē chhiō kng.
Teng ê kng thang kóng sī Ki-tok ê oa̍h-miā. Ki-tok-tô͘ sui-jiân oē choè teng lâi chhiō kng, chóng-sī tuì tī sî-khek jīn-bat Chú (II Pí-tek 3 : 18). Chhin-kūn Chú lâi siⁿ-chhut kèng-uì Chú ê seng-oa̍h chiah ū khuì-la̍t, thang kap it-chhè o͘-àm-tiong pháiⁿ ê sîn-luī kau-chiàn, kàu ū kng thang chiò-chhut.
Lō͘-boé tio̍h chù-ì, chiū-sī kng chiò tī teng-tâi téng ê iàu-kín. Sū-si̍t Ki-tok-tô͘ iáu tī sè-kan, ū jio̍k-thé ê ji̍t, chin khoài hō͘ i, si̍t, chū, bîn téng, ê sū só͘ tîⁿ-poàⁿ. Chú Iâ-so͘ kóng kàu lō͘-boé, lūn-khí chhù-lāi ê khì-kū, chhin-chhiūⁿ teng-tâi, táu, bîn-chhn̂g, chiah-ê mi̍h-kiāⁿ. Teng ê kng kì-jiân sī pó-kuì, chū-jiân tī chhù-lāi, sī ài kā i hē tī teng-tâi-téng. Chú chai lán nā hut-lio̍k chhìn-chhái lâi bú-jio̍k i, bô kā i hē tī i ê teng-tâi-téng ê uī, Chú teh iu-būn khoà-ì, kiaⁿ-liáu kng-teng beh hō͘ táu, á-sī chhn̂g chiah-ê khah bô iàu-kín ê mi̍h lâi jia-cha̍h hit ê pó-kuì Ki-tok oa̍h-miā ê kng.
Chhin-ài ê Ki-tok-tô͘! Lán tio̍h kám-siā koh kám-siā! Chú pún-sin cháiⁿ-iūⁿ uī-tio̍h lán lâi choè pó-kuì ê kng kap khì-kū. I chit-hō ê thiàⁿ kám-kek lán, iā choè lán ê oa̍h-miā, hō͘ lán hoaⁿ-hí chiap-la̍p I choè Kiù-chú, lī-khui o͘-àm ê koân-sè, thang chiū-kūn kng. I iā koh thoè lán kî-tó, uī lán lâi iu-būn, soà tiám-chhíⁿ lán, kiò-chhíⁿ lán tio̍h choè “Sè-kan ê kng,” hō͘ lán lâi pò-tap I ê un-tián, thang hō͘ choē-choē lâng tit-tio̍h kiù.
漢羅（Ùi原文改寫）
燈的光
(卓暉力)
1954.01 781號p.11-13
「光」的字，通聯想暗。因為有暗，人才會欣慕光。人佇暗中欣慕光，是顯明伊的目睭是金，伊有teh活動，閣是屬佇日--時醒醒彼號的人。
主耶穌對學生講，「恁是世間的光。」一面通指明世間是暗，所以主才特別關心學生佇烏暗的世間，會通做世間的光。照生物學者看，人是佮動物無各樣，siâng動物的一種，抑是講siâng祖先來--的。總是文學者所講，「人為萬物之靈」講人會得佮動物各樣的方面，就是對人的精神，抑是心理方面的習性，通揣出人有靈性的特色。結局人佮動物各樣的所在真濟點，其中若論(1)人知死日到，(2)人故意愛自殺。這兩項，通講佇動物，連猴，抑是猩猩遮的高等動物，社會中也未捌聽見in有愛自殺的心理。(有人講，牛也知死日到，學者證明無影)。敬虔的生物學者，發見人的價值只有在佇人的自覺精神，抑是靈性。因為人以外的動物，有in兩項的本能佇teh：(1)食飽。(2)生湠。若論精神，抑是靈性，對in 的無自覺，所以無精神上的各種生活。人雖罔也有這兩个動物本能，抑是有精神感覺真無向望，抑是無達目的的時，會生出故意來自殺的心理，這通叫做世間人的烏暗，因為這个暗關係到伊的性命。聽講捌有一个人，對一个人的聖經講義聽著羅馬7：18來絕望，去自殺。
主耶穌毋愛世間人佇心靈精神上袂明白做人的目的，抑是佇做人的中間無向望，佇茫茫渺渺的烏暗中，來經過這个真危險的烏暗世間，致到失落寶貴的性命，就要緊對伊的學生講，」恁是世間的光；城起佇山頂，袂會隱密。無人點燈hē佇táu下，就是hē佇燈台頂，就遍照厝內的人。按呢恁的光著照佇人的面前，予in看見恁的好所行，來歸榮光予恁佇天裡的爸。」」無人點燈用器具來蓋伊，抑是hē佇眠床下，就是hē佇燈台頂，予入來的人看見彼个光」(馬太5：14－16；路加8：16)。照主的話佇遮有講3擺論光的事。伊講城佇暗暝，對點燈的光，袂隱密，閣講，燈的光照佇燈台頂，chhiō厝內的人，做譬喻來予人注意聽。
今代先來注意燈的路用。燈有啥路用，著到知暗暝欲到，日的光欲無--去，落去西山；人就欲備辦燈做烏暗暝的路用。燈的光teh照的時，也是袂隱密。所備辦的是燈，自然烏暗暝到就會佇烏暗中chhiō 光，予看見燈的光的人有平安佮歡喜。咱的平安王主耶穌捌講，「我是世間的光；綴我的人無行佇暗，反轉欲有活命的光」(約翰8 ：12)。感謝主！伊閣講，「我為著in來做聖，予in也對真理來成聖」(約翰17 ：19)。可惜！雖然主捌為咱來做光燈，抑是做聖的器具，總是伊也因為咱袂佮伊相佮做光燈，抑是做聖的器具來憂悶掛意。人因為內心有烏暗假做、瞞騙，致到袂發光。閣為著所做，所講予人跋倒，致到佇人的面前袂chhiō 光，予人紲離開平安的主。保羅先生也講，」所疼的兄弟啊，既然有遮的應允，咱著清氣本身，除去肉體佮神的 lâ-sâm，驚畏上帝來完全成聖」(哥林多後書7：1)。
約翰也講，「\人若疼伊的兄弟，伊是徛起佇光，掖佇伊無跋倒的因由」(伊約翰2 ：10)。
閣來注意燈的光的寶貴。燈果然若佇烏暗中會 chhiō 光，這也是神跡，予欣慕光的人感覺寶貴，看見就欲歸榮光天爸。燈若既然佇烏暗中iáu-kú袂chhiō光，自然有人欲佇燈的面前跋倒、著觸。所以做chhiō光的基督徒，佇烏暗中的世間會予人看見伊的好所行，抑是看見有彼號會害人的歹所行，予人失落平安、著觸、跋倒，就是關係伊佇榮光天爸的問題。燈會 chhiō 光，就是伊時常予人共伊備辦所欠用的物，紲修整到齊備。基督徒時刻若無歡喜備辦做chhiō 光的器具的燈，受分別做聖的器具，就伊的燈佇烏暗中袂chhiō 光。
燈的光通講是基督的活命。基督徒雖然會做燈來chhiō 光，總是對佇時刻認識主(II彼得3 ：18)。親近主來生出敬畏主的生活才有氣力，通佮一切烏暗中歹的神類交戰，到有光通照出。
路尾著注意，就是光照佇燈台等的要緊。事實基督徒猶佇世間，有肉體的日，真快予衣、食、住、bîn等，的事所纏絆。主耶穌講到路尾，論起厝內的器具，親像燈台、táu、眠床，遮个物件。燈的光既然是寶貴，自然佇厝內，是愛共伊hē佇燈台頂。主知咱若忽略凊采來侮辱伊，無共伊hē佇伊的燈台頂的位，主teh憂悶掛意，驚了光燈欲予táu，抑是床遮个較無要緊的物來遮閘彼个寶貴基督活命的光。
親愛的基督徒！咱著感謝閣感謝！主本身怎樣為著咱來做寶貴的光佮器具。伊這號的疼感激咱，也做咱的活命，予咱歡喜接納伊做救主，離開烏暗的權勢，通就近光。伊也閣替咱祈禱，為咱來憂悶，紲點醒咱，叫醒咱著做「世間的光，」予咱來報答伊的恩典，通予濟濟人得著救。