地動
Tē-tāng
文獻資訊
項目 | 資料 |
---|---|
作者 | 無lo̍h名 |
卷期 | 台灣教會公報 |
卷期 | 第758號 |
日期 | 1952/2 |
頁數 | 19 |
白話字(原文數位化)
Tē-tāng
1952.02 758 hō p.19-20
Tuì 10 goe̍h 22 hō ê tē-tāng í-lâi, Tang-pō͘ kàu kin-á-ji̍t ta̍k-ji̍t teh tē-tāng, hia ê lâng lóng so͘-khai tī khàng-tē tah chháu-liâu teh koè-ji̍t, chin thang tông-chêng.
Taⁿ ài kài-siāu koan-hē tē-tāng ê siông-sek.
- Tē-tāng ê goân-in.
Tāi-khài ū 4 khoán ê goân-in:
1) Hoé-soaⁿ-sèng ê tē-tāng, sī tuì hoé-soaⁿ po̍k-hoat só͘ seⁿ-khí ê tē-tāng. Chit khoán ê tē-tāng khah bē éng-hióng kàu chin hn̄g, chóng-sī in-uī só͘ chhèng-chhut ê hoé-hu kap kún chhiâng-chhiâng ê thô͘-moê, hū-kīn siū chai-hāi chin thiám, chhin-chhiūⁿ A. D. 79 nî, Be-su-bia hoé-soaⁿ (Vesuvius) po̍k-hoat, tì-kàu Póng-pe (Pompeii) siâⁿ lóng tâi-lo̍h-khì.
2) Tē lap--lo̍h-khì ê tē-tāng. Tē-khak-lāi chio̍h-hoe-sèng ê toā-chio̍h, hō͘ tē-ē ê chuí iûⁿ-khì, seⁿ-khí khang-tōng, tē-khak lap lo̍h-khì, só͘ seⁿ-khí ê tē-tāng. Chit khoán tē-tāng, iā éng-hióng bô hn̄g, Kong-ho̍k-āu Eńg-khong tē-hng ê tē-tāng káⁿ sī chit hō.
3) Thô͘-soa î-tōng seⁿ-khí ê tē-tāng. Goân-lâi ko͘-sêng hái-té ê bu̍t-chit khah tāng, kò͘-sêng lio̍k-tē ê bu̍t-chit khah khin, iā hô-chuí put-sî teh lâu thô͘-soa lo̍h-hái, tuì án-ni hô-kháu chiām-chiām chek-soa, chiū tē-poâⁿ ê tāng bô pêng-kin, tì-kàu seⁿ-khí tē-poâⁿ ê piàn-‘ tōng, chiū seⁿ-khí tē-tāng. Chit khoán ê tē-tāng khah-siông sī tī khe, á-sī hô ê kīn-tau, iā éng-hióng khah hn̄g, chit pái tang-pō͘ ê tē-tāng kiám-chhái sī chit khoán.
4) Tāi-lio̍k î-tōng só͘ seⁿ-khí ê tē-tāng.
- Tē-tāng ê thêng-tō͘.
Tāi-khài hun-chò 6 kip.
It kip: Te̍k-pia̍t chù-ì ê lâng chiah ū kám-kak ê thêng-tō͘.
Jī kip: It-poaⁿ ê lâng lóng ē kám-kak mn̂g-thang sió-khoá tín-tāng ê thêng-tō͘.
Saⁿ kip: Chhù chin toā iô, mn̂g-thang hō-sìⁿ iô kàu chhut-siaⁿ tiàu-teh ê mi̍h lóng toā iô, khì-khū-lāi ê chuí iā tín-tāng ê thêng-tō͘.
Sì kip: Chhù toā-toā iô, khì-khū-lāi ê chuí ē piàⁿ chhut-khì, sî-cheng ē tiām khì ê thêng-tō͘.
Gō͘ kip: Chhù, piah ē li̍h-hûn, chhiûⁿ, ian-tâng ē tó ê thêng-tō͘.
La̍k kip: Chhù tó, soaⁿ-pang, tē-li̍h ê thêng-tō͘.
Ná chhin-chhiūⁿ tē giâ phû khí-lâi ê khoán, sī chuí-goân chin kīn, chia̍p-chia̍p teh giâ koân, giâ kē ê tāng, sī teh beh ū toā tē-tāng lâi, tio̍h kín cháu, nā-sī ûn-ûn-á iô ê tē-tāng, chín-goân khah hn̄g, só͘-í khah bô iàu-kín.
漢羅(Ùi原文改寫)
地動
1952.02 758號 p.19-20
對10月22號的地動以來,東部到今仔日逐日teh地動,遐的人攏疏開佇空地搭草寮teh過日,真通同情。
今愛介紹關係地動的常識。
一、地動的原因。
大概有四款的原因:
(1)火山性的地動,是對火山爆發所生起的地動。這款的地動較袂影響到真遠,總--是因為所chhèng出的火灰佮滾chhiâng-chhiâng的塗糜,附近受災害真悿,親像A. D. 79年,Be-su-bia(Vesuvius威蘇威)火山爆發,致到Póng-pe(Pompeii龐貝)城攏埋--落去。
(2)地lap--落去的地動。地殼內石灰性的大石,予地下的水溶--去,生起空洞,地殼lap--落去,所生起的地動。這款地動,也影響無遠,光復後永康地方的地動敢是這號。
(3)土沙移動生起的地動。原來構成海底的物質較重,構成陸地的物質較經,也河水不時teh流土沙落海,對按呢河口漸漸積沙,就地盤的動無平均,致到生起地盤的變動,就生起地動。這款的地動較常是佇溪,抑是河的近兜,也影響較遠,這擺東部的地動檢彩是這款。
(4)大陸移動所生起的地動。
二、地動的程度。
大概分做6級。
一級:特別注意的人才有感覺的程度。
二級:一般的人攏會感覺門窗小可振動的程度。
三級:厝真大搖,門窗、雨扇搖到出聲,吊--teh的物攏大搖,器具內的水也振動的程度。
四級:厝大大搖,器具內的水會piàⁿ--出去。時鐘會恬--去的程度。
五級:厝、壁會裂痕,牆、煙筒會倒的程度。
六級:厝倒、山崩,地裂的程度。
Ná親像地夯浮--起來的款,是水源真近,捷捷teh夯懸、夯低的動,是teh欲有大地動來,著緊走,若是勻勻仔搖的地動,震源較遠,所以較無要緊。