見學：地球

Kiàn-ha̍k：Tē-kiû

文獻資訊

項目	資料
作者	無lo̍h名
卷期	台灣教會公報
卷期	第706期
日期	1947/10
頁數	12

白話字（原文數位化）

Kiàn-ha̍k

Tē-kiû

1947.10 tē 706 hō p.12

Kó͘-chá lâng teh siūⁿ lán chit ê sè-kài ū kuí nā khoán, taⁿ kì chi̍t nn̄g hāng chiū hó.

Ū-ê kóng, lán só͘ khiā-khí ê tē, chhin-chhiūⁿ hái-sū phû tī chuí-bīn, sì-uî lóng sī chuí, tē-hêng khut-khiok. Só͘ pâi-lia̍t chiah ê hái-sū chō-chò hok-khì ê hái-sū. Tiàm hia khiā-khí ê lâng, ū ke̍k toā-hàn ê lâng, iā ū ke̍k-sè-hàn ê lâng. Ū lú-jîn kok toā-hī kok, chhng heng-khám ê kok, koh ū kuí-koài tī hia. Che sī Se-iûⁿ ê su-sióng; Tang-iûⁿ iû-goân ū kap che tāi-tông siáu-īⁿ.

ìn-tō͘ lâng kóng, tē ū 12 ki thiāu thuh-teh, chiah bē lap-lo̍h--khì. Hu̍t- kàu ê lâng, chiū ēng án-ni lâi khǹg lâng tio̍h chò hó. Lâng nā chò hó, bô ià-siān, thiāu chiū le̍k-koè kú-kú, bē hiú-noā. Lâng nā chò m̄-hó, tē ê thiāu teh-beh tó, tuì chi̍t-lâng hō͘ chèng-lâng siū chai-hō, án-ni kiám thang?

Chú-āu 700 goā nî, ū chi̍t ê chhut-miâ ê tha̍k-chheh lâng, miâ Phí-tek, kóng, lán só͘ khiā-khí ê tē, hêng chhin- chhiūⁿ ke-nn̄g; tiàm tī thiⁿ tē ê tiong- kan, chhin-chhiūⁿ ke-nn̄g jîn. Chiu-uî lóng-sī chuí, chhin-chhiūⁿ ke-nn̄g chheng. Khàm khong-khì, chhin-chhiūⁿ nn̄g-phoê. Í-goā ná chún hoé pau-teh, chhin- chhiūⁿ nn̄g-khak. Tē tiàm tiong-ng, sì-hng ê ap-la̍t lóng kui tī tē. Chit lâng só͘ phah-sǹg, kap lán khah sio-oá.

Tē-kiû si̍t-chāi sī îⁿ; ū chèng-kù: -

1.Hiān-sî lâng teh se̍h tē-kiû, put-lūn tuì tó-uī khí-sin, nā ti̍t-ti̍t ǹg tang lâi chìn, á-sī tiāⁿ-tiāⁿ ǹg sai teh khì, kàu boé ē tò-tńg lâi goân-uī.

2.Lâng tī hái-kîⁿ khoàⁿ chûn teh lâi, tāi-seng khoàⁿ tio̍h chûn-boé, chiām- chiām khoàⁿ tio̍h chûn sin. Che, thang chai tē-bīn, sī khiau-ku ê hêng.

3.Lâng chē chûn, tiàm hái-tiong, chí-ū khoàⁿ-tio̍h chuí kap thiⁿ sī chi̍t-sek. Hut-jiân khoàⁿ-kìⁿ chhiⁿ-sek ê soaⁿ-chiam tī chèng-bīn, chai lī-khui lio̍k-tē bô loā-hn̄g. āu-lâi chiām kīn, lio̍k-tē ti̍t-ti̍t hiān. Che sī in-uī tē-hêng sī îⁿ.

4.Lâng khoàⁿ sit-goe̍h, goe̍h-lāi ê o͘-iáⁿ, sī îⁿ-hêng. Chiū-sī tē-kiû hō͘ ji̍t- thâu chiò i ê iáⁿ, keng-koè goe̍h-bīn. Iáⁿ nā îⁿ, hêng iā sī îⁿ.

5.Chhâ-mn̄g lâng khui ūn-hô, á-sī chhòng hoé-chhia lō͘, nā ū chi̍t Eng-lí ê tn̂g, koân kē ū cheng-chha 8 chhùn, che sī ha̍p tī tē-thé ê hêng. án-ni, chi̍t lâng nā 6 Eng-chhioh koân, kiâⁿ kàu 9 Eng-lí; chiū bô khoàⁿ-kìⁿ.

漢羅（Ùi原文改寫）

見學

地球

1947.10 第706號 p.12

古早人teh想咱這個世界有幾若款，今記一兩項就好。

有的講，咱所徛起的地，親像海嶼浮佇水面，四圍攏是水，地形屈曲。所排列遮的海嶼造做福氣的海嶼。踮遐徛起的人，有極大漢的人，也有極細漢的人。有女人國、大耳國、穿胸坎的國，閣有鬼怪佇遐。這是西洋的思想；東洋猶原有佮這大同小異。

印度人講，地有12枝柱thuh--teh，才袂lap--落去。佛教的人，就用按呢來勸人著做好。人若做好，無厭siān，柱就歷過久久，袂朽爛。人若做毋好，地的柱teh欲倒，對一人予眾人受災禍，按呢敢通？

主後700外年，有一出名的讀冊人，名彼得，講，咱所徛起的地，形親像雞卵；踮佇天地的中間，親像雞卵仁。週圍攏是水，親像雞卵清。Khàm空氣，親像卵皮。以外那準火包--teh，親像卵殼。地踮中央，四方的壓力攏歸佇地。這人所扑算，佮咱較相倚。

地球實在是圓；有証據：-

1.現時人teh踅地球，不論對tó位起身，若直直向東來進，抑是定定向西teh去，到尾會倒轉來原位。

2.人佇海墘看船teh來，代先看著船尾，漸漸看著船身。這，通知地面，是曲痀的形。

3.人坐船，踮海中，只有看著水佮天是一色。忽然看見青色的山尖佇正面，知離開陸地無偌遠。後--來漸近，陸地直直現。這是因為地形是圓。

4.人看蝕月，月內的烏影，是圓形。就是地球予日頭照，伊的影經過月面。影若圓，形也是圓。

5.查問人開運河，抑是創火車路，若有一哩的長，懸低有精差8吋，這是合佇地体的形。按呢，一人若6英呎懸，行到9英哩；就無看見。