無講，無人知
Bô kóng, bô lâng chai
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 無lo̍h名 |
| 卷期 | 台灣教會公報 |
| 卷期 | 第700期 |
| 日期 | 1947/4 |
| 頁數 | 1 |
白話字（原文數位化）
Bô kóng, bô lâng chai
1947.04 tē 700 hō p.1-2
Beh kóng sím-mi̍h? Kong-ho̍k ìn- su-kio̍k ê sū-gia̍p.
Chit keng siáⁿ-lâng siat--ê? Goân- pún sī Pa Khek-lé Phok-sū. I ka-tī ē- hiáu khioh-jī, ìn-chheh, chiū bé chiah ê ìn-chheh ê khì-khū, chióng-chióng lâi hē tī Sin-lâu. Chhe chi̍t-lâng miâ Sa-á khì Ē-mn̂g o̍h ìn-chheh; í-āu tit-tio̍h chi̍t-lâng Sng iāu-hûn lâi ha̍k-si̍p, tuì án-ni khí-kang ìn pò-choá. ìn-chheh ê só͘-chāi, hō miâ Chū-tin-tông (聚珍堂). Kàu tī ū chi̍t-chām, kuí-nā ê pò-choá liân-ha̍p chò chi̍t-ê, chit keng chiah chheng chò Tâi-oân Kàu-hoē Kong-pò-siā. Tī 1941 nî 4 goe̍h, siū Ji̍t-pún lâng kìm-chí, thêng-khan, kàu 1945 nî, 11 goe̍h 2 ji̍t, koh khai-pān, chiū kái- miâ Kong-ho̍k ìn-su-kio̍k; tuì chia hoat-khan ê pò-choá, iû-goân miâ Tâi-oân Kàu-hoē Kong-pò.
Hiān-chāi sī sím-mi̍h lâng teh liāu-lí chit keng? Sī Ko Kim-seng, kò-jîn. Kàu-hoē ū loā-chē chu-pún chō͘-chān i? Bô; Siông-tì Uí-oân-hoē kan-ta kóng, Chiong Kong-pò-siā ìn-chheh ê ke-si kap chhù, chioh bó͘-lâng, lâi hoat-hêng Kong-pò, án-ni nā-tiāⁿ. Tī chia teh chò kang ê jîn-oân ū 6 miâ. Sòng Chuí-khîm, Lîm Pah-bān, Koeh En̂g-jîn, Tēⁿ In-huī, koè-kè kiam hoàn-bē, Ko Tek-chiong Sian-siⁿ-niû, Chú-pit Ko Kim-seng. Ta̍k-ji̍t êng-gia̍p ê sî-kan sī 8 tiám. Téng-po͘ 8 tiám chiūⁿ-kang, lé-pài-ji̍t hioh-khùn. Kiù-chú-tàn á-sī koè-nî chiaⁿ-goe̍h iû-goân ū thêng-kang.
Lūn goe̍h-kip. Chò chit-khoán sū- gia̍p ê lâng, tī Tâi-lâm chhī, sai-hū muí-goe̍h kang-chîⁿ sī 2400 kho͘, sai-á sī 1400 kho͘. Nā-sī Kong-ho̍k ìn-su-kio̍k ê sai-hū, hiān-chāi chiah niá 1050; sai-á niá 770 kho͘. Koè-kè niá 1000 kho͘. Gō͘ lâng só͘ niá--ê, chóng-kiōng 4640 kho͘.
Niá bô goā-bīn lâng ê chi̍t-poàⁿ chîⁿ. Kang-chîⁿ bô koh ke-thiⁿ, tiāⁿ-tio̍h bē ēng-tit. Í-goā iáu ū chióng-chióng ê cha̍p-huì. Su-kio̍k só͘ siu--ê, muí-goe̍h pêng-kin ū 5000 kho͘. M̄-sī bô lâng bé chheh, sī bô chheh thang bē. ài ìn chē-chē tō-lí chheh lâi kong-kip Tâi- oân ê Kàu-hoē, m̄-kú chuí-goân sè-káng, oh chhut chuí, liâm-piⁿ khat, liâm-piⁿ ta.
Thâu chi̍t-ē tio̍k-chhiú, sī chi̍t-bān kho͘ chò chu-pún, kàu chit-tia̍p Kong- ho̍k ìn-su-kio̍k ê châi-sán ū 16 bān. Khoàⁿ sī toā thàn-chîⁿ, si̍t-chāi sī hi-hàm. Chêng chi̍t-bān, si̍t-si̍t sī chi̍t-bān, taⁿ 16 bān, lím-lím-á chheng-la̍k kho͘. án-ni lâi pí-kàu goá ê pún-chîⁿ, 100 kho͘ khai chhun 16 kho͘, 25 kho͘ siau-huì 21 kho͘, iáu sīn 4 kho͘. Chîⁿ ti̍t-ti̍t bô kè, goán chia, chi̍t kho͘ gîn bé bô chi̍t-tiâu iû-chia̍h-koé. Kong-ho̍k ìn-su-kio̍k ê guî-hiám tī ba̍k-chêng lah! Chiah ê lâng ê goe̍h-kip, nā chiàu siong-tong lâi sǹg, ta̍k goe̍h-ji̍t, tio̍h hoat chi̍t-bān gîn hō͘ in chiah tio̍h. Chóng-sī pún-kio̍k só͘ siu, put kiōng só͘ chhut, taⁿ beh siáⁿ pō͘?
Kàu-hoē Kong-pò ê kè-chîⁿ, chi̍t-nî 30 kho͘, hiah kuì, àn-choáⁿ chò kang ê lâng niá chió chîⁿ? Kū-nî, lâng bé pò-choá, chi̍t-nî 3.5 kho͘, ū thàn á-bô, m̄- bián koh kóng, tāi-ke bêng-pe̍k. Kū-nî lâng bé pò 1850 hūn, kin-nî chiah ū 1300 hūn. Chi̍t hūn ê pò-choá, choá-chîⁿ tio̍h 2.25, 12 hūn sī 27 kho͘. Lia̍t- uī kau 30 kho͘, lín siūⁿ, ū thàn 3 kho͘. Kang-chîⁿ bô sǹg, thài ū thang thàn. Chún chò thàn 3 kho͘, chiū 1300 hūn, choân-nî sī thàn 3900 kho͘, beh hoat chò chi̍t goe̍h ê kang-chîⁿ, to bô kàu.
àn-choáⁿ teh î-chhî goe̍h-goe̍h ê só͘-huì?
1.Tuì Kong-ho̍k ìn-su-kio̍k, bē cha̍p-chheh lâi thiam-pó͘.
2.Chiah-ê tâng-tio̍h-boâ ê pêng-iú, kam-goān niá chió-chîⁿ.
3.Iú-chì-chiá kì-hù. Tī kū-nî 11 goe̍h ê pò-choá, ū kì pêng-iú choân-nî-tō͘ sàng 4525 kho͘. Kū-nî boé, Siōng- hái ê hó pêng-iú sàng 8400 kho͘, ū lóng pun hō͘ in chò koè-nî ê uì-lô. Hiān-chāi iáu ū pêng-iú hoe-hoe kià-hù. Che uì-an sī hó, iáu-boē ū kim-pún-tek ê tī-liâu.
Hiān-sî khui chit keng, sī kiông-kiông teh chò, chhin-chhiūⁿ sàn-hiong lâng, phoà-saⁿ phoà-khò͘ pó͘-pó͘ leh, lâi jia seng-khu. Beh koh chéng-lí hó-sè, tio̍h káng kuí-nā cha̍p bān. Tàu-tí chit-keng lán khoàⁿ chò sím-mi̍h lō͘-ēng? Kan-lân kàu án-ni, koaiⁿ-koaiⁿ khí--lâi, kiám bô khah chheng-sim? Beh kóng, chit-keng ê lī-ek, oē-thâu tn̂g, tāi-lio̍k lâi kóng, sī soan-thoân thian-kok ê bûn-hoà, tī thong Tâi-oân, bô su Sîn Ha̍k-hāu, iā bô su lia̍t-uī kiàn-siat lé-pài-tn̂g. Tuì chia só͘ bē-chhut ê chheh, só͘ hoat-khan ê pò, nā ē hō͘ lâng sim-sîn pêng-an, sim-koaⁿ ǹg Siōng-tè, án-ni goán chiū thàn toā chîⁿ. Kū-nî 11 goe̍h ê pò-choá tē 2 bīn, ū chhut Hong-oán Kàu-hoē ê lé-pài-tn̂g, hō͘ hong-thai phah-tó, hia ê hoē-iú bô la̍t thang koh khí. Taⁿ tī Tâi-lâm N̂g Chhun-chhó hiaⁿ, téng ji̍t kià-bù 5000 kho͘ khì chō͘-chān. I kóng, Goá siⁿ-ji̍t m̄-ài chò, chò siⁿ-ji̍t sī hi-hoa. Beh chiong chit-tiâu chîⁿ, hiàn chò kàu-hoē ê lō-ēng. Goá thiaⁿ án-ni, chin hoaⁿ-hí. Pún-kio̍k thàn-chîⁿ chiū-sī che.
Chá-sî Lia̍p-sat-lō͘ tâi tī bōng--nih, Iâ-so͘ khiā tī bōng-chêng, kah lâng soá- khui bōng-chio̍h. Lâng ū soá, Iâ-so͘ kî-tó liáu, hoah kóng, Lia̍p-sat-lō͘ chhut--lâi. Sí lâng chiū chhut--lâi, chhiú, kha chat-pò͘, bīn pau kin. Chú kā in kóng, Tháu-khui hō͘ i kiâⁿ (Iok-hān 11:44).
Iû-thài lâng ê Bo̍k-su, i-ê cha-bó͘-kiáⁿ sí--khì. Iâ-so͘ khan i-ê chhiú kóng, Chá-bó͘-gín-ná, goá bēng-lēng lí khi-- lâi. Cha-bó͘-gín-ná liâm-piⁿ khí-lâi kiâⁿ. Chú hoan-hù tio̍h hō͘ cha-bó͘-gín-ná chia̍h (Má-khó 5:43).
Taⁿ lán chit ê chheh-pâng, khak-si̍t ū sí--khì, 4 nî goā kang-tiûⁿ hng-huì. Goán tit-tio̍h Siōng-tè pang-chān, hō͘ i koh oa̍h kàu chit-tia̍p; tú-tio̍h keng-chè khùn-khó͘, chhin-chhiūⁿ téng-bīn hit nn̄g ê lâng khiàm èng-oân. Sím-mih lâng ū thiaⁿ-tio̍h Chú ê siaⁿ kóng: “Tháu-khui hō͘ i kiâⁿ”, koh kóng: “Tio̍h hō͘ cha-bó͘ gín-á chia̍h.” Ū chhiú--ê, tio̍h chhun; ū pn̄g--ê, chhiáⁿ phâng--lâi. Chú teh kiò, tio̍h tháu, tio̍h hō͘ i chia̍h. Kong-ho̍k ìn-su-kio̍k sī tiōng-iàu ê pò͘-kàu ki-koan. Chhiáⁿ lia̍t-uī tio̍h lâi kè-sio̍k pān-lí. Í-keng oa̍h, hō͘ i koh sí--khì, kiám bô khó͘-liân-tāi?
漢羅（Ùi原文改寫）
無講，無人知
1947.04 第700號 p.1-2
欲講甚物？光復印書局的事業。
這間啥人設--的？原本是巴克禮博士。伊家己會曉抾字，印冊，就買遮的印冊的器具種種來下佇新樓。差一人名Sa-á去廈門學印冊；以後得著一人孫耀雲來學習，對按呢起工印報紙。印冊的所在號名聚珍堂。到佇有一cha毋，幾若个報紙聯合做一个，這間才稱做台灣教會公報社。佇1941年4月，受日本人禁止，停刊，到1945年，11月2日，閣開辦，就改名光復印書局；對遮發刊的報紙，猶原名台灣教會公報。
現在是甚物人teh料理這間？是高金聲，個人。教會有偌濟資本助贊--伊？無，常置委員會kan-ta講，將公報社印冊的ke-si佮厝，借某人，來發行公報，按呢若定。佇遮teh做工的人員有6名。宋水琴、林百萬、郭榮仁、鄭恩惠，會計兼販賣，高德彰先生娘；主筆高金聲。逐日營業的時間是8點。頂晡8點上工。禮拜日歇睏。救主誕抑是過年正月猶原有停工。
論月給。做這款事業的人，佇台南市，師父每月工錢是2400箍，師仔1400箍。若是光復印書局的師父，現在才領1050；師仔領770箍。會計領1000箍。五人所領--的，總共4640箍。
領無外面人的一半錢。工錢無閣加添，定著袂用--得。以外猶有種種的雜費。書局所收--的，每月平均有5000箍。毋是無人買冊，是無冊通賣。愛印濟濟道理冊來供給台灣的教會，毋過水源細港，oh出水連鞭竭、連鞭礁。
頭一下著手，是一萬箍做資本，到這霎光復印書局的財產有16萬。看是大趁錢，實在是虛譀。前一萬實實是一萬，今16萬，lím-lím仔千六箍。按呢來比較我的本錢100箍開賰16箍，25箍消費21箍，猶賰4箍。錢直直無價，阮遮，一箍銀買無一條油食粿。光復印書局的危險佇目前--lah！遮的人的月給，若照相當來算，逐月日，著發一萬銀予in才著。總是本局所收，不共所出，今欲啥步？
教會公報的價錢，一年30箍，遐貴，按怎做工的人領少錢？舊年，人買報紙，一年3箍半，有趁抑無，毋免閣講，逐家明白。舊年人買報1850份，今年才有1300份。一份的報紙，紙錢著2.25，12份是27箍。列位交30箍，恁想，有趁3箍。工錢無算，thài有通趁。準做趁3箍，就1300份，全年是趁3900箍，欲發做一月的工錢，都無夠。
按怎teh維持月月的所費？
1.對光復印書局，賣雜冊來添補。
2.遮的同著磨的朋友，甘願領少錢。
3.有志者寄付。佇舊年11月的報紙，有記朋友全年度送4525箍。舊年尾，上海的好朋友送8400箍，有攏分予in做過年的慰勞。現在猶有朋友花花寄付。這慰安是好，猶未有根本的的治療。
現時開這間，是強強teh做，親像散hiong人，破衫破褲補補--leh。來遮身軀。欲閣整理好勢，著káng幾若十萬。到底這間咱看做甚物路用？艱難到按呢，關關--起來，敢無較清心？欲講，這間的利益，話頭長，大略來講，是宣傳天國的文化，佇通台灣，無輸神學校，也無輸列位建設禮拜堂。對遮所賣出的冊，所發刊的報，若會予人心神平安，心肝向上帝，按呢阮就趁大錢。舊年11月的報紙第二面，有出芳苑教會的禮拜堂，予風颱扑倒，遐的會友無力通閣起。今佇台南黃春草兄，頂日寄付5000箍去助贊。伊講：「我生日毋愛做，做生日是虛華。欲將這條錢獻做教會的路用。」我聽按呢，真歡喜。本局趁錢就是這。
早時拉撒路埋佇墓--裡，耶穌徛佇墓前，kah人徙開墓石。人有徙，耶穌祈禱了，喝講：「拉撒路出--來，」 死人就出--來。手、跤、紮布，面包巾。主共in 講：「Tháu開予伊行 。」(約翰11:44)
猶太人的牧師，伊的查某囝死--去。耶穌牽伊的手講：「查某囡仔，我命令你起--來。」查某囡仔連鞭起來行。主吩咐著予查某囡仔食。(馬可 5：43)
今咱這个冊房，確實有死--去，四年外工場荒廢。阮得著上帝幫贊，予伊閣活到這霎；拄著經濟困苦，親像頂面彼兩个人欠應援。甚物人有聽著主的聲講：「Tháu開予伊行」，閣講：「著予查某囡仔食。」有手--的，著賰；有飯--的，請捧--來。主teh叫，著tháu，著予伊食。光復印書局是重要的佈教機關。請列位著來繼續辦理。已經活，予伊閣死--去，敢無可憐代？