基督的死，怎樣會救人
Ki-tok ê sí cháiⁿ-iūⁿ ē kiù-lâng?
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 無lo̍h名 |
| 卷期 | 台灣教會公報 |
| 卷期 | 第674期 |
| 日期 | 1941/5 |
| 頁數 | 1-3 |
白話字（原文數位化）
Ki-tok ê sí, cháiⁿ-iūⁿ ē kiù lâng?
1941年5月674期 1-3
Sí ê sū-si̍t chin ē ín-khí lâng ê chù-ì, hō͘ lâng siⁿ-khí tông-chêng kám-kek ê sim. Siat-sú i tuì tī chiu-uî, siā-hoē ê kám-hoà nā jú toā, chiū i sí it-hoat ē ín-khí lâng ê chù-ì, hō͘ lâng ài siūⁿ-khí i it-seng ê sū-chek.
Tī jîn-luī sú-siōng, Ki-tok ê sí choè tē-it ū ín-khí lâng ê chù-ba̍k, tī khí-thâu sui-jiân chhin-chhiūⁿ lâng só͘ khoàⁿ ba̍k-tē bô--ê, iáu-kú ji̍t koè ji̍t, nî koè nî, kàu tī kin-á-ji̍t, keng-koè 2000 nî ê kú, uī-tio̍h I ê chín-kiù ê la̍t ná hián-chhut bû-hān ê hāu-le̍k, tì-kàu lâng ná chù-ì tī I ê sí, ài siūⁿ I ê sí ê ì-gī. I ê sí, khah m̄-sī chhin-chhiūⁿ ha̍k-chiá uī-tio̍h gián-kiù kho-ha̍k ê chin-lí lâi sí nā-tiāⁿ, iā m̄-sī chhin-chhiūⁿ eng-hiông hô-kia̍t thè pêng-iú lâi sí nā-tiāⁿ; I ê sí sī chhiau-oa̍t it-chhè ê jîn-luī ê sí, sī choan-jiân uī-tio̍h jîn-luī ê tit-kiù lâi sí--ê, sī koan-hē jîn-luī lêng-hûn ê tit-kiù, éng-oán-oa̍h ê būn-tê. Si̍t-chāi sī chiàu Pó-lô só͘ kóng, “ Tèng si̍p-jī-kè ê Ki-tok, tuì tī Iû-thài lâng sī that-gāi, tuì tī goā-pang lâng sī gû-gōng; nā-sī tuì tī siū-tiàu--ê, bô lūn Iû-thài Hi-lī-nî, Ki-tok chò Siōng-tè ê koân-lêng, Siōng-tè ê tì-huī.” Lūn Ki-tok ê sí, Ki-tok-tô͘ tuì in ê keng-giām ū án-ni kóng, “I tī chhâ--nih, chhin-sin tam-tng lán ê choē tī I ê sin-khu, hō͘ lán ǹg choē hit bīn sí ê lâng ē ǹg gī chit-bīn lâi oa̍h; tuì I ê siong-hûn, lín tit-tio̍h i-hó” (I Pí 2:24). Koh ū-ê kóng. “I ê Kiáⁿ Iâ-so͘ ê hoeh sé-tû lán lóng-chóng ê choē” (I Hān 1:7). iā ū-ê kóng, “Lán í-keng tī I ê hoeh tit-tio̍h chheng-choè-gī, beh tuì I tit-tio̍h kiù(Lô 5:8). Che sī Ki-tok-tô͘ sêng-si̍t ê keng-giām, sī bē thang piān-pok--tit ê sū-si̍t. “
Taⁿ cháiⁿ-iūⁿ Ki-tok ê sí-I ê hoeh-I ê siong-hûn ē i-hó lán, ē sé-tû lán lóng-chóng ê choē, ē tháu-pàng lán thoat-lī lán ê choē? Oāⁿ oē lâi kóng, Ki-tok ê sí kap lán ê tit-kiù sī beh cháiⁿ-iūⁿ liân-lo̍k? Tī-chia pit-chiá m̄-sī beh soat-bêng sîn-ha̍k-siōng ê sio̍k-choē-lūn, iā bô àn-sǹg ē thang cha̍p-hun soat-bêng hit ê koan-hē kàu chheng-chhó, put-kò ài chhì-khoàⁿ lâi kóng-khí Ki-tok ê sí ū cháiⁿ-iūⁿ éng-hióng tī lán ê seng-oa̍h hit ê soàⁿ-lō͘ nā-tiāⁿ.
Thâu chi̍t-pō͘, Ki-tok ê sí ū seng chí-sī lán chai lán sī ū choē ê lâng, che sī lâng beh tit-tio̍h I ê chín-kiù, beh siū I ê i-tī só͘ eng-kai tio̍h ê chún-pī. Phì-lūn kóng lâng ê sin-khu ū pēⁿ-thiàⁿ, chin loán-jio̍k, iàu-kín tio̍h chiū-kīn i-seng, thang tit-tio̍h kiān-khong. Chóng-sī i nā m̄-chai, á-sī m̄-jīn ka-tī ū pēⁿ chiū oh-tit thang tit-tio̍h kiān-khong sī khah bô ǹg-bāng. Chhin-chhiūⁿ án-ni, lán nā m̄-chai ka-tī tī lêng-sèng siōng sī choē-jîn, chiū oh-tit thang chiū-kīn Chú ê i-tī lah. Kin-á-ji̍t ū chē-chē lâng chū-kí boán-chiok, khoàⁿ ka-tī sī hó-lâng, só͘ chò bô só͘ thang thòng-hīn, chóng-sī Chú ê si̍p-jī-kè sī chò lán sim-sîn ê kiàⁿ, lâng khiā tī si̍p-kè ê bīn-chêng, bô chi̍t ê ē thang piān-bêng ka-tī ê hó--chhù[sic], ta̍k lâng bô m̄ tuî-heng kiàn-siàu, jīn kā-tī ê choē-ok, sim-lāi seⁿ-khí ài thoat-lī choē, thang tit-tio̍h sé chheng-khì. Ki-tok ê sí-I ê si̍p-jī-kè-thâu chi̍t-tiám sī ū hián-chhut chit khoán ê hāu-le̍k.
Koh chìn chi̍t-pō͘, Ki-tok ê sí-I ê si̍p-jī-kè-sī ū hián-bêng Thiⁿ Pē Siōng-tè chì-toā ê thiàⁿ-thàng. “Tī khí-thâu ū Tō, Tō kap Siōng-tè……Tō chiâⁿ jio̍k-thé,khiā-khí tī lán tiong-kan.” Lán ê Chú Iâ-so͘ Ki-tok sī khí-thâu kap Siōng-tè saⁿ-kap tī-teh ê Tō lâi chiâⁿ jio̍k-thé--ê. I lîm-kàu sè-kan ū ēng chióng-chióng ê hoat-tō͘ lâi chhián-bêng Thiⁿ Pē Siōng-tè ê sim-pak. I ū ēng ko-siōng ê su-sióng, suí ê kà-sī, hó-thiaⁿ ê phì-jū, koh hián-chhut suí-suí ê hêng-uî, kiâⁿ hó-sū piáu-bêng Siōng-tè chì-toā ê thiàⁿ-thàng, choè-āu ēng I ê si̍p-jī-kè lâi hián-bêng Siōng-tè oân-choân bû hān-liōng chiâu-chn̂g ê thiàⁿ-thàng, chiū-sī hoaⁿ-hí chhek-chiū pi-bî, lâi tam-tng lâng ê choē, beh kiù sè-kan lâng. Chit hō ê thiàⁿ-thàng toā kàu-ke̍k! “In-uī Siōng-tè chiong tok-seⁿ ê Kiáⁿ siúⁿ-sù sè-kan, hō kìⁿ-nā sìn I ê lâng bē tîm-lûn, ē tit-tio̍h éng-oa̍h; I thiàⁿ sè-kan kàu án-ni!” Lán ta̍k-pái kiâⁿ oá Chú ê si̍p-jī-kè ê bīn-chêng ê sî, lán chí-ū kám-kek lâi kóng, Ah! Siōng-tè ê thiàⁿ sè-kan kàu án-ni!
Chiàu téng-bīn só͘ kóng, Ki-tok ê sí, chi̍t-bīn sī chí-sī lán chai lán sī ū choē ê lâng, iā koh chi̍t-bīn sī chí-sī lán bat Thiⁿ Pē Siōng-tè chì-toā ê thiàⁿ-thàng, ài chín-kiù tāng-choē-jîn. Chhì-siūⁿ Ki-tok ê sí kap lán ê chín-kiù, hit ê koan-hē kiám m̄-sī tuì chia hoat-seng mah? Lán nā tuì Ki-tok ê sí chai Thiⁿ Pē Siōng-tè put-chí teh siong-sim lán lâng tiàm tī choē-ok ê tiong-kan, ài lán tò-tńg lâi chiâⁿ-chò sì-chiàⁿ ê kiáⁿ-jî, chiū chiong I ê to̍k-siⁿ Kiáⁿ siúⁿ-sù lán, hō͘ lán sìn I thang bián tîm-lûn, siat-sú lâng nā tī sim-lāi chin-chiàⁿ chai-iáⁿ án-ni, hit-sî kiám bô siū toā ê kám-kek, lâi lī-khui í-chêng ê choē-ok? Chong-kàu keng-giām kiám m̄-sī tuì án-ni hoat-seng mah? Pó-lô ū kóng Ki-tok ê thiàⁿ-thàng ū chhui-pek--i, chiū-sī teh soat-bêng chit ê chong-kàu keng-giām lah. Tī le̍k-tāi ê Ki-tok-tô͘ iā sī án-ni. Lán ē-kì-tit hùn-heng-hoē ê sî, ū chē-chē lâng hoán-hoé jīn-choē, che bô m̄-sī koh chi̍t-pái kiám-thó ka-tī ê choē, koh chhim chai Thiⁿ Pē Siōng-tè chì-toā ê thiàⁿ-thàng ê kiat-kó. Tuì che thang sió-khoá chai Ki-tok ê sí kap lán ê tit-kiù hit ê koan-hē sī chhin-chhiūⁿ án-ni.
Choè-āu lâi kóng, lán tio̍h hó-táⁿ chìn-chêng kàu tī Ki-tok ê si̍p-jī-kè ê ē-bīn lâi jīn lán ê choē, chiū “I sī chin-si̍t kong-gī, beh sià-bián lán ê choē, sé-tû lán lóng-chóng ê put-gī.”
╳ ╳ ╳ ╳ ╳
Tī khah-chá ū chi̍t ê chheng-liân lú-chú beh tī Tek-kok ê kiaⁿ-siâⁿ Pek-lîm khui phi-á-noh(ビアノ) ê ián-chàu-hoē. Che sī i thâu-pái ê ián-chàu, só͘-í i chin koà-lū m̄-chai ē sêng-kong bē, nā bē, sī put-chí ē éng-hióng-tio̍h i ê it-seng. Chit ê lú-chú chu-chu teh siūⁿ i ê sêng-kong kap miâ-siaⁿ, khah bô tì-ì tī sêng-si̍t ê só͘ kiâⁿ. I uī-tio̍h ài tit-tio̍h khah hó miâ, chiū tī i ê kóng-kò bûn ê tiong-kan siá kóng, i sī tong-sî ke̍k chhut-miâ ê im-ga̍k-ka “Lí-su-to͘(Liszt) ê ha̍k-seng”. Kî-si̍t i m̄-sī Lí-su-to͘ ê ha̍k-seng, sī kan-ta ài chià i ê miâ nā-tiāⁿ. Kóng-kò chi̍t-ē chhut, chèng-lâng lóng teh thèng-hāu kàu bó͘-sî beh thang tī bó͘ só͘-chāi lâi thiaⁿ Lí-su-to͘ ê ha̍k-seng bó͘ lú-chú ê ián-chàu.
Tng tī beh khui ián-chàu-hoē ê chìn-chêng ji̍t, chit ê lú-chú ū the̍h sin-bûn lâi khoàⁿ, soà khoàⁿ-tio̍h sin-bûn siá kóng, toā im-ga̍k-ka Lí-su-so͘ ū lâi tī siâⁿ--nih, tiàm tī bó͘ lú-koán. Chit ê lú-chú tha̍k liáu, sim hui-siông kiaⁿ-hiâⁿ, chai ka-tī ê só͘ chò m̄-tio̍h, pún sī siūⁿ thau-cháu, āu-lâi chiū koat-ì siūⁿ ài khì chhoē Lí-su-to͘, tuì i kiû sià-bián. Chit ê lú-chú kó-jiân khì it-it chiong si̍t-chêng tuì Lí-su-to͘ kóng-bêng, jīn-chhò͘, khiā tī i ê bīn-chêng beh hoaⁿ-hí sêng-siū i khiàn-chek ê oē. Nā-sī Lí-su-to͘ thiaⁿ i kóng-liáu, chiū ēng un-jiû ê oē lâi chhiáⁿ i chē tī phi-á-noh ê bīn-chêng kiò i toâⁿ i só͘ beh ián-chàu ê chi̍t-tè khiok hō͘ i thiaⁿ. Chit ê lú-chú kó-jiân toâⁿ, iā Lí-su-to͘ khiā tī piⁿ-á teh thiaⁿ, iā soà kā i kóng, “Taⁿ lí thang si̍t-chāi tuì lâng kóng lí sī goá ê ha̍k-seng, in uī lí ū tuì goá tit-tio̍h thâu chi̍t-pái ê kà-sī lah. ia̍h tī lí ê sūn-sū-toaⁿ ê lāi-bīn, tio̍h soà kóng lí ê sian-siⁿ beh oān-chō͘ lí nn̄g-tè.” Lí-su-to͘ kó-jiân iok-sok, tī keh-ji̍t iā chhut-khì ián-chàu, tuì i chit khoán ê chhin-chhiat kap khoan-tāi ê sim, chit ê lú-chú ū thang an-sim lâi tit-tio̍h sêng-kong ê ián-chàu hoē.
漢羅（Ùi原文改寫）
基督的死，怎樣會救人？
1941年5月674期 1-3
死的事實真會引起人的注意，予人生起同情感激的心。設使伊對佇周圍，社會的感化若愈大，就伊死益發會引起人的注意，予人愛想起伊一生的事蹟。
佇人類史上，基督的死做第一有引起人的注目，佇起頭雖然親像人所看目地無--的，猶過日過日，年過年，到佇今仔日，經過2000年的久，為著伊的拯救的力那顯出無限的效力，致到人那注意佇伊的死，愛想伊的死的意義。伊的死，較毋是親像學者為著研究科學的真理來死爾定，也毋是親像英雄豪傑替朋友來死爾定；伊的死是超越一切的人類的死，是全然為著人類的得救來死--的，是關係人類靈魂的得救，永遠活的問題。實在是照保羅所講，「釘十字架的基督，對佇猶太人是窒礙，對佇外邦人是愚戇；若是對佇受召--的，無論猶太希利尼，基督做上帝的權能，上帝的智慧。」論基督的死，基督徒對in的經驗有按呢講，「伊佇柴--裡，親身擔當咱的罪佇伊的身軀，予咱向罪彼面死的人會向義這面來活；對伊的傷痕，恁得著醫好」(I比2：24)。閣有的講。「伊的囝耶穌的血洗除咱攏總的罪」(I翰 1：7)。也有的講，「咱已經佇伊的血得著稱做義，欲對伊得著救(羅5：8)。這是基督徒誠實的經驗，是袂通辯駁--得的事實。」
Taⁿ怎樣基督的死-伊的血-伊的傷痕會醫好咱，會洗除咱攏總的罪，會敨放咱脫離咱的罪？換話來講，基督的死佮咱的得救是欲怎樣連絡？佇遮筆者毋是欲說明神學上的贖罪論，也無按算會通十分說明彼个關係到清楚，不過愛試看來講起基督的死有怎樣影響佇咱的生活彼个線路 爾定。
頭一步，基督的死有先指示咱知咱是有罪的人，這是人欲得著伊的拯救，欲受伊的醫治所應該著的準備。譬論講人的身軀有病疼，真軟弱，要緊著就近醫生，通得著健康。總是伊若毋知，抑是毋認家己有病就僫得通得著健康是較無向望。親像按呢，咱若毋知家己佇靈性上是罪人，就僫得通就近主的醫治啦。今仔日有濟濟人自己滿足，看家己是好人，所做無所通痛恨，總是主的十字架是做咱心神的鏡，人徛佇十架的面前，無一个會通辯明家己的好處，逐人無毋搥胸見笑，認家己的罪惡，心內生起愛脫離罪，通得著洗清氣。基督的死-伊的十字架-頭一點是有顯出這款的效力。
閣進一步，基督的死-伊的十字架-是有顯明天爸上帝至大的疼痛。「佇起頭有道，道佮上帝……道成肉體，徛起佇咱中間。」咱的主耶穌基督是起頭佮上帝相佮佇teh的道來成肉體--的。伊臨到世間有用種種的法度來闡明天父上帝的心腹。伊有用高尚的思想，媠的教示，好聽的譬喻，閣顯出媠媠的行為，行好事表明上帝至大的疼痛，最後用伊的十字架來顯明上帝完全無限量齊全的疼痛，就是歡喜促就卑微，來擔當人的罪，欲救世間人。這號的疼痛大到極！「因為上帝將獨生的囝賞賜世間，予見若信伊的人袂沉淪，會得著永活；伊疼世間到按呢！」咱逐擺行倚主的十字架的面前的時，咱只有感激來講，啊！上帝的疼世間到按呢！
照頂面所講，基督的死，一面是指示咱知咱是有罪的人，也閣一面是指示咱捌天父上帝至大的疼痛，愛拯救重罪人。試想基督的死佮咱的拯救，彼个關係敢毋是對遮發生mah？咱若對基督的死知天父上帝不止teh傷心咱人踮佇罪惡的中間，愛咱倒轉來成做四正的囝兒，就將伊的獨生囝賞賜咱，予咱信伊通免沉淪，設使人若佇心內真正知影按呢，彼時敢無受大的感激，來離開以前的罪惡？宗教經驗敢毋是對按呢發生mah？保羅有講基督的疼痛有催逼--伊，就是teh說明這个宗教經驗啦。佇歷代的基督徒也是按呢。咱會記得奮興會的時，有濟濟人反悔認罪，這無毋是閣一擺檢討家己的罪，閣深知天父上帝至大的疼痛的結果。對這通小可知基督的死佮咱的得救彼个關係是親像按呢。
最後來講，咱著好膽進前到佇基督的十字架的下面來認咱的罪，就「伊是真實公義，欲赦免咱的罪，洗除咱攏總的不義。」
╳ ╳ ╳ ╳ ╳
佇較早有一个青年女子欲佇德國的京城柏林開phi-á-noh(ビアノ)的演奏會。這是伊頭擺的演奏，所以伊真掛慮毋知會成功袂，若袂，是不止會影響著伊的一生。這个女子孜孜teh想伊的成功佮名聲，較無致意佇誠實的所行。伊為著愛得著較好名，就佇伊的廣告文的中間寫講，伊是當時極出名的音樂家「Lí-su-to͘(Liszt)的學生」。其實伊毋是Lí-su-to͘的學生，是干焦愛藉伊的名爾定。廣告一下出，眾人攏teh聽候到某時欲通佇某所在來聽Lí-su-to͘的學生某女子的演奏。
當佇欲開演奏會的進前日，這个女子有提新聞來看，紲看著新聞寫講，大音樂家Lí-su-to͘有來佇城-裡，踮佇某旅館。這个女子讀了，心非常驚惶，知家己的所做毋著，本是想偷走，後來就決意想愛去揣Lí-su-to͘，對伊求赦免。這个女子果然去一一將實情對Lí-su-to͘講明，認錯，徛佇伊的面前欲歡喜承受伊譴責的話。若是Lí-su-to͘聽伊講了，就用溫柔的話來請伊坐佇phi-á-noh的面前叫伊彈伊所欲演奏的一塊曲予伊聽。這个女子果然彈，也Lí-su-to͘徛佇邊仔 teh聽，也紲共伊講，「Taⁿ你通實在對人講你是我的學生，因為你有對我得著頭一擺的教示啦。亦佇你的順序單的內面，著紲講你的先生欲援助你兩塊。」Lí-su-to͘果然約束，佇隔日也出去演奏，對伊這款的親切佮寬大的心，這个女子有通安心來得著成功的演奏會。