Hok-im ê ì-gīPermalink

文獻資訊Permalink

白話字（原文數位化）Permalink

Hok-im ê ì-gī

Phêⁿ Chheng-iok

1941年2月671期       7-10

Tī Kî-āu Siu-ióng-hoē tit-tio̍h chē-chē sian-seⁿ ê chí-kàu, hō͘ goá khah bêng chit ê būn-tê, put-chí to-siā. Ū pêng-iú kiò goá siá lo̍h Pò, khí-thâu m̄-kN2, in-uī Sîn-ha̍k chit hong-bīn goá sī mn̂g-goā ê lâng; m̄-kú siūⁿ tò-tńg, che sī goá it-seng ê khò-tê 課題, thê-chhut hō͘ lán tāi-ke chò-hoé siūⁿ. ǹg-bāng ē-thang tit-tio̍h lia̍t-uī khoàⁿ Pò ê sian-seⁿ kā goá ké-chiàⁿ kap ke-thiⁿ , chiū-sī goá kia̍h pit ê bo̍k-te̍k. Tit-tio̍h Âng Bān-sêng Bo̍k-su koè khoàⁿ, Iûⁿ Sū-ióng Bo̍k-su chān chhuì, soà kā jī-uī seh-siā.

uī-tio̍h choá-bīn ê koan-hē, Sèng-keng chí-ū kì chiuⁿ-chat. Chhiáⁿ lia̍t-uī, iàu-kín tio̍h soà hian chò hoé tha̍k chiah ē tit-tio̍h hit tiong-kan ê chu-bī, nā bô sī kan-ta pō͘ chau-phoh nā-tiāⁿ.

Má-khó 1:15. Iâ-so͘ kóng, “Lín tio̍h hoán-hoé lâi sìn Hok-im”. Tàu-tí Hok-im sī sím-mi̍h? Karl Barth kóng, “Hok-im sī Sîn ê oē, I ê lāi-iông chiū-sī Sîn ê in-tián. Sîn ê in-tián chiū-sī Tō chiâⁿ jio̍k-thé. án-ni Hok-im chiū-sī Iâ-so͘ Ki-tok”. Má-khó 1:1 Siōng-tè ê Kiáⁿ Iâ-so͘ Ki-tok Hok-im ê khí-thâu. Lô-má 1:1, 2 ,5 “Pó-lô siū-tiàu chò Sù-tô͘, hun-pia̍t lâi thoân Siōng-tè ê hok-im, chiū-sī Siōng-tè chiong-chiân thok chiah ê Sian-ti tī Sèng-keng só͘ èng-ún--ê, lūn I ê Kiáⁿ, chiū-sī lán ê Chú Iâ-so͘ Ki-tok”. Che sī Hok-im ê chhut-hoat tiám. Iok-hān 14:1, Iâ-so͘ kiò lán tio̍h sìn--I.

Iok-hān 3 chiuⁿ 16 chat pau-hâm hok-im ê choân-pō͘. Ke̍k iàu-kín hok-im ê chin-lí lóng soeh-bêng tī-chiá, thang kóng sī ke̍k-sè ê Hok-im-su, á-sī kóng Sèng-chheh ê sok-sè-pún ê 縮圖ルーテル kóng chit kù sī sìn-gióng-siōng ê Pak-ke̍k-chheⁿ. Tuì kó͘-chá í-lâi , m̄-chai kuí cha̍p bān, kuí pah bān lâng tuì chit kù lâi ji̍p tī éng-oán, in-uī teh pò lán chai Siōng-tè ê Kiáⁿ Kiù-chú Iâ-so͘ sī chin tú-hó ê oē.

1. Lūn Siōng-tè thiàⁿ sè-kan lâng.

2. uī-tio̍h án-ni I siúⁿ-sù to̍k-seⁿ Kiaⁿ.

3. Sè-kan lâng ti̍t-ti̍t teh tîm-lûn tī choē-ok.

4. Chèng-lâng lóng êng-kai tio̍h sìn Kiáⁿ.

5. Sìn ê lâng kiù kàu éng-oa̍h.

M̄-sī kan-ta kiò lâng sìn nā-tiāⁿ.

I. Kà-sī lán: Lūn choē, lūn gī, lūn sím-phoàⁿ.

II. Chò bô͘-iūⁿ hō͘ lán o̍h: Kiâⁿ chin-lí ê si̍t-chāi hō͘ lán khoàⁿ. Pó-lô kóng goá o̍h Ki-tok.

III. Beh kiù lán: Siōng-tè hō͘ Ki-tok chò lán ê thè-sin.

Thè-sin: Ná-pho-lûn kap goā-kok sio-thâi ê sî, ū chi̍t kháu-chàu ê gín-ná tio̍h khì chhut-cheng, chiàu hit-tia̍p ê hoat-lu̍t ē ēng-tit chhiàⁿ lâng tāi-lí. Bô loā-kú po-kò lâi, kóng hit ê tāi-lí ê ê tīn-bông= chiàn-sí. Keng-koè 1,2 nî kú, Ná-phó-lûn koh tuì kok-lāi thiu-peng, ke ia̍h-tiûⁿ ê lâng lâi kàu hit kháu-chàu kā hit ê siàu-liân lâng kóng, lí tio̍h khì chhut-cheng. I m̄, kóng , “ Goá nn̄g nî chêng ū chhiàⁿ lâng thè goá khì, iā hit ê thè goá ê ū chiàn-sí, si̍t-chāi kap goá chiàn-sí sio-siāng, tuì chiàn-sí ê kiò i koh chi̍t-pái khì chhut-cheng sī bô lí.” ia̍h-tiûⁿ ê lâng kóng, “Lí hiān-chāi iáu oa̍h leh mah?” In-uī án-ni būn-tê oh-tit kái-koat, āu-lâi kàu tī Ná-pho-lûn chhâi-koat. Chiàu hit ê siàu-liân lâng só͘ kóng ê sī tio̍h, i taⁿ bián tng peng ê gī-bū.

Siōng-tè chiong lán ê choē, hō͘ I ê to̍k-seⁿ Kiáⁿ Iâ-so͘ Ki-tok kā lán ín-siū, lâi sí tī Si̍p-jī-kè chò lán ê thè-sin, lán nā sìn I chiū bián sí.

Pó-lô só͘ káng-lūn ê hok-im chiū-sī Sîn ê in-huī, sìn hok-im ê hok-khì chiū-sī tit-kiù(1 Thê-mô͘-thài 1:15; Sù-tô͘ Hēng-toān 26:18). Lâi khui in ê ba̍k-chiu, hō͘ in tuì àm oa̍t-tńg tī kng, lī-khui sat-tàn ê koân-sè lâi kui-ǹg Siōng-tè, tuì sìn goá lâi tit-tio̍h sià-choē, koh tit-tio̍h ki-gia̍p tī chiâⁿ-sèng ê tiong-kan. Che sī I tuì A-ki-phàⁿ ông thoân ê hok-im. Koh II Ko-lîm-to 5:19, chiū-sī Siōng-tè tiàm tī Ki-tok , hō͘ sè-kan kap I koh hô, bô chiong in ê choē koà kuì tī in. Pó-lô kà-sī lâng hok-im ê tāi-iàu. Lūn sio̍k-choē ê hok-im, Sèng-keng tiong chò tē-it iàu-kín ê pō͘-hūn, sī tī Lô-má 3 chiuⁿ 21 chat kàu 26 chat, iā-sī Lô-má Jîn-su ê tiong-sim:-

1. Hok-im ê lō͘ kap lu̍t-hoat bô siāng, sī in-tián beh chiâⁿ lu̍t-hoat kap sian-ti. Hēng-toān 26:22, 23; Má-thài 5:17; Iok-hān 1:17.

2. Hok-im sī sè-kài bān kok bān cho̍k iàu-kín ê lō͘, Lô-má 10:11-13.

3. Hok-im sī Sîn hō͘ lán gī ê lō͘, Hui-li̍p-pí 3:9; Lô-má 1:17.

4. Hok-im sī sio̍k-choē ê lō͘, I-sài-a 45:13, Má-khó 10:45, I thê-mô͘-thài 2:6 , I Pí-tek 1:18, 19: I Ko-lîm-to 6:20, 7:23.

Sio̍k-choē: Ū nn̄g ê chheng-liân chò hoé poa̍h-kiáu, hō͘ Sûn-cha khoàⁿ-tio̍h chiū lia̍h khì koaiⁿ-kaⁿ, chiàu hit kok ê kui-kí poa̍h-kiáu tio̍h ài hoa̍t 50 kho͘. Chi̍t ê sī hó-gia̍h lâng ê kiáⁿ, liâm-piⁿ the̍h chîⁿ lâi pàng chhut-lâi, chi̍t-ê sī sàn-hiong choh-sit lâng ê kiáⁿ, só͘-í bô hiah khoài. I ê lāu-bó chin ài kiù i chiū hō͘ lâng chhiàⁿ poaⁿ chio̍h-thâu lâi chek-chū chîⁿ, ū chi̍t-ji̍t chio̍h-thâu ka-la̍uh teh-tio̍h chhiú siū-siong lâu-hoeh. Hit ê chheng-liân tī káⁿ-ga̍k ê thang-á khoàⁿ-kìⁿ chiū khui siaⁿ kiò kóng, “A-bó! Lí ê chhiú thài ē tio̍h-siong, lí ê chéng-thâu-á thài ū hoeh.” Lāu-bó ìn kóng, “Goá in-uī beh kiù lí chhut, ta̍k-ji̍t an-uì tio̍h-boâ,” soeh-bêng tio̍h-siong ê sū hō͘ i thiaⁿ , thàn kàu 50 kho͘ chiū khì sio̍k-i ê kiáⁿ chhut-lâi. Chêng hit ê hó-gia̍h lâng ê kiáⁿ, iū-koh lâi chio i poa̍h-kiáu, i ìn kóng “goá tuì chit-tia̍p liáu-āu, koat-toàn bē thang koh chò chit hō tāi-chì. Lí ê sià-bián sī khoài, nā sī goá ê lāu-bó ê lô-khó͘ kap hoân-ló , kap seng-khu ê tio̍h-siong, ēng hoeh chiah ê siok goá chhut, hō͘ goá ê lāu-bó hit khoán ê kan-khó͘ ê thit-thô, tuì taⁿ khí goá bô ài, Thê-to 2:14.”

Koh thiaⁿ pa̍t hong-bīn ê phí-jū: Ū chi̍t ê put-sî chò pháiⁿ ê chheng-liân, kàu lō͘-boé pàng-sak i ê ke, cháu khì soaⁿ-kan chò thó͘-huí thâu; chhù-lāi ū chin thiàⁿ i ê hiaⁿ-ko, lāu-pē iā chin ài sià-bián i ê m̄-tio̍h, chóng-sī bô lâng káⁿ mō͘-hiám, khì hit ê chin thang kiaⁿ ê chhiū-nâ-lāi kā i kóng, i ê hiaⁿ-ko chiū kóng i beh khì thoân-ta̍t lāu-pē ê ì-sù. Lāu-pē uī-tio̍h beh piáu-bêng, i put-sî to teh siàu-liām chit ê sit-lo̍h ê kiáⁿ,chin thiàⁿ i, chiū ēng chi̍t hāng ke̍k pó-poè ê mi̍h hō͘ i the̍h khì chò chèng-kù. Khì kàu Lō͘-ni̍h tú-tio̍h thó͘-huí, só͘ ū ê chîⁿ kap só͘ toà kuì-khì ê mi̍h, it-khài lóng hō͘ in chhiúⁿ-khì, m̄-nā án-ni koh kā i thâi kàu beh sí beh sí. I kā thó͘-huí kóng, “ goá só͘ ū it-chhè lín lóng kā goá the̍h-khì bô iàu-kín, chí-ū chhoā goá kàu lín thâu-lâng ê só͘-chāi chiū-hó.” Thâu-lâng thiaⁿ-kìⁿ jīn-tit sī i hiaⁿ-ko ê siaⁿ, koh khoàⁿ-kìⁿ i siū hiah tāng ê siong phah tio̍h i ê sim. Siū-siong ê hiaⁿ-ko kóng, “goá tuì lāu-pē hia the̍h im-sìn音信=(siau-sit=hok-im) lâi, lāu-pē kàu chit-tia̍p iû-goân sī thiàⁿ lí. I ê thiàⁿ koat-toàn bô sit-lo̍h, lí nā chit-tia̍p tò-lâi, lāu-pē beh sià-bián lí; che sī goá lâi ê bo̍k-tek, goá taⁿ bô la̍t beh sī lah!” Kóng liáu khuì chiū tn̄g. uī-tio̍h i ê sió-tī lâi sit-lo̍h sèⁿ-miā, chò thó͘-huí-thâu ê chheng-liân put-chí hō͘-hoé, chiū tò-khì chhoē lāu-pē, put-sî siūⁿ i ê hiaⁿ-ko uī-tio̍h i pàng-sak sèⁿ-miā lâi thó͘-khuì, II Ko-lîm-to 5:18,19; Lô-má 5:8; I Iok-hān 4:10.

Sio̍k-choe8 ê sìn-gióng sī Ki-tok-kàu Sîn-ha̍k ê tiong-sim būn-tê , Siōng-tè ê in-huī, tuì Ki-tok Si̍p-jī-kè lâi chò-chiâⁿ lu̍t-hoat ê iàu-kiù(Má-thài 5:17), soà siat-hoat Choē kap Kiù, só͘-í Ki-tok Si̍p-jī-kè ê sio̍k-choē chiū-sī hok-im. Hok-im chiū-sī Siōng-tè ê in-tián lâi chiâⁿ lu̍t-hoat . Ki-tok chhut-sì it-seng ê só͘ kiâⁿ, bô lūn soat-kàu, sîn-jiah, siū-khó͘, sí koh oa̍h, chiū thiⁿ, choân-pō͘ sī hok-im. Kóng khah kán, hok-im sī pau-hâm “Tō chiâⁿ jio̍k-thé”, sio̍k-choē í-ki̍p koh-oa̍h ê in-tián Iok-hān 1:14, Lō͘-ka 19:10. I thê-mô͘-thài 3:16.” Tō chiâⁿ jio̍k-thé “ê bo̍k-tek chiū-sī beh lâi sio̍k-choē(Lô-má 3:25, 8:3). Si̍p-jī-kè kiù-sio̍k ê in-tián sī chi̍t pái nā-tiāⁿ(Hi-pek-lâi 9:12,28; I Pí-tek 3:18). Ki-tok ê seng-gâi tuì siū-khó͘ sūn-ho̍k Siōng-tè ê chí-ì (Ka-lia̍p-thài 1:4). Che chiū-sī hok-im kiù-lêng ê ki-chhó͘ (Iok-hān 4:334; Hui-li̍p-pí 2:6-9;Hi-pek-lâi 5:7-10). Chhòng-chō sè-kan í-lāi, Siōng-tè ê chí-ì éng-oán bô piàn-oāⁿ(Má-lia̍p-ki 3:6). Tuì choē chhut-hiān liáu-āu, chiū seⁿ-chhut sin ê sū-chêng kap sin ê būn-tê.

Lu̍t-hoat kap Hok-im: Ka-lia̍p-thài 3:-5:12. Sī lūn lu̍t-hoat kap hok-im ê koan-hē, nā-sī lán tuì sìn tit-tio̍h chheng-gī ê iàu-kín. a-pek-lia̍p-hán i ê tō-tek phín-sèng hiah koân, iáu-kú tī Siōng-tè ê bīn-chêng só͘ kiâⁿ bô thang kóng sī gī, to̍k-to̍k tuì i ê sìn, chheng-gī m̄-sī sìn Siōng-tè , sī sìn Iâ-so͘ Ki-tok tuì Siōng-tè lâi léng-siū--ê( I Ko-lîm-to 1:30; Lô-má 3:24, 4:25; II Ko-lîm-to 5:21; Ka-lia̍p-thài 3:12,13). Lán tuì sìn Ki-tok chiū thang chheng-chò gī, tuì chheng-gī liáu-āu chiū ē kiâⁿ hó. Sìn-gióng kap kiâⁿ hó sī sio-toè, chheng-gī kap chiâⁿ-sèng sī chín-kiù ê tiong-sim būn-tê, iā-sī Ki-tok-kàu sìn-gióng ê tē-ki.

Chiàu liû-thoân tī Se-nái-soaⁿ thoân-siū ê lu̍t-hoat ū 613 tiâu, Tāi-pi̍t ê Si-phian 15 phiⁿ kì 11 tiâu, Í-sài-a 33:15 kì 6 tiâu, Bí-ka 6:8 kì 3 tiâu, Hap-pa-2:4 chò chi̍t kù. “Gī-lâng beh tuì i ê sìn lâi oa̍h.”

ウイアムチンテール kóng, Lu̍t-hoat kap Hok-im sī nn̄g ki só-sî, lu̍t-hoat sī koaiⁿ lóng-chóng ê lâng tī choē ê lāi-bīn ê só-sî; hok-im sī kā i khui tháu-pàng ê só-sî. Si̍t-chāi ū iáⁿ lu̍t-hoat sī chhoā lâng kàu tī Ki-tok ê chhe-ia̍h.

Lu̍t-hoat ê kong-iōng:-

1. Hō͘ lán chai choē Lô-má 7:7.

2. Hō͘ lán kéng-kài choē Sin-bēng-kì 27:26.

3. Koh chìn kàu lâi chhoē Ki-tok ê chín-kiù Lô-má 10:4.

Hok-im sī hō͘ lán chū-iû Iok-hān 8:31,32.シヤツテスヌバリ kóng, Tû hok-im í-goā bô chū-iû, tû chin-lí í-goā bô pêng-téng, tû Ki-tok í-goā bô phok-ài Lô-má 13:8-20 マホメツト Kàu-tô͘ sī A-la̍t-pek lâng, chiong ta̍k-ji̍t ê seng-oa̍h siat 7 bān 5 chheng tiâu ê kui-chek kóng si̍t-chāi teh èng-iōng; án-ni iáu-kú bô kàu-gia̍h , só͘-í lūn lâng kiâⁿ chò ê kui-chek, chiū sui-jiân siat kuí bān tiâu, kuí cha̍p bān tiâu iā siat bē chīn. M̄-kú Pó-lô kóng, “Thiàⁿ lâng sī chīn lu̍t-hoat”. Iâ-so͘ lo̍h lâi thoân sin ê Kài-bēng hō͘ lán , chiū-sī thiàⁿ 22:37-40.

Beh hián-bêng Siōng-tè ê Gī tē-it sī lu̍t-hoat. Lu̍t-hoat sī Siōng-tè choân-thé ê khé-sī, piáu-bêng I ê chí-ì, iā-sī I ê Siaⁿ. Pó-lô jīm-tēng lu̍t-hoat sī sèng, sī gī , sī hó Lô-má 7:12. Lu̍t-hoat sī Siōng-tè tuì sè-kan lâng ê iàu-kiû, m̄-nā hān-tiāⁿ tī Iû-thài lâng, choân jîn-luī ū chhim-chhim ê koan-hē Lô-má 2:14,15. Só͘-í lâng tio̍h toan-chiàⁿ, chò hó, sī chhòng-chō lán ê Siōng-tè, tuì lu̍t-hoat ê iau-kiù. Lán siū chhòng-chō ê sè-kan lâng, tī Siōng-tè ê bīn-chêng eng-kai tio̍h èng lu̍t-hoat ê iau-kiû Lô-má 2:13. Lán tio̍h kiâⁿ lu̍t-hoat lâi chiâⁿ Siōng-tè ê chí-ì. Khó-sioh bē ē khoàⁿ Lô-má 7 chiuⁿ 7 chat í-hā Hui-li̍p-pí 2:9; Ka-lia̍p-thài 2:16. Lu̍t-hoat m̄-sī chín-kiù, sī sím-phoàⁿ Lô-má 3:19 , 20; 5:20, 7:24.

Chín-kiù ê lō͘ chí-ū chi̍t-hāng: Siōng-tè koh têng chhòng-chō chi̍t ê sin ê sè-kài hō͘ oāⁿ-sin ê lâng thang toà II Ko-lîm-to 5:17; Ka-lia̍p-thài 6:15; I-hut-só͘ 4:22-24, lâi kap A-tong ê kū sè-kài tuì-chiò Lô-má 4:5.

Kū ê sè-kài sī siū-khì ê sè-kài, sí ê sè-kài, tuì Ki-tok sin ê sè-kài sī in-tián ê sè-kài, éng-oán-oa̍h ê sè-kài , beh hō͘ sìn ê lâng ji̍p. Khoàⁿ Lô-má 3:21, 30 , 5:1, 19, 8:33; Ka-lia̍p-thài 2:16, 17.

Choē ê koân-sè sī lu̍t-hoat I Ko-lîm-to 15:56.

Choē ê kiat-chí chiū-sī sí Lô-má 6:23.

Choè-āu ê tuì-te̍k iā-sī sí I Ko-lîm-to 15:26.

Ki-tok kiù lán thoat-lī o͘-àm ê koân-sè Ko-lô-se 1:13. Beh phah-phoà kū sè-kài lu̍t-hoat-ē ê choē, nā m̄-sī Siōng-tè ê la̍t bē ē. Mô͘-kuí tī lâng ê-tiong-kan ke̍k gâu poē-ge̍k Siōng-tè , só͘-í Siōng-tè chiong I ê Kiáⁿ chiâⁿ jio̍k-thé tī Si̍p-jī-kè lâi sio̍k-choē, chhiong-moá lu̍t-hoat ê gī, koh-oa̍h lâi pāi-hoāi sí ê koân-sè, tuì án-ni sin ê sè-kài chiū chō-chiâⁿ.

A-tong ê kū sè-kài, choē kap sí chiū soah. Ki-tok ê sin sè-kài, chheng-gī, chiâⁿ-sèng, oa̍h kàu éng-oán. Siōng-tè ê kok í-keng kàu lín lah Má-thài 12:28. Siōng-tè ê kok sī tī lín lāi-tiong Lô-má 17:21.

Choè-āu chhéng mn̄g chi̍t-hāng. Lia̍t-uī hiaⁿ-ché lín sī sin sè-kài ê lâng, á-sī kū sè-kài ê lâng?                               (Oân)

漢羅（Ùi原文改寫）Permalink

福音的意義

彭清約

1941年2月671期       7-10

佇旗後修養會得著濟濟先生的指教，予我較明這个問題，不止多謝。有朋友叫我寫落報，起頭毋敢，因為神學這方面我是門外的人；m̄-kú想倒轉，這是我一生的課題，提出予咱大家做伙想。向望會通得著列位看報的先生共我改正佮加添，就是我kia̍h筆的目的。得著洪萬成牧師過看，楊士養牧師贊喙，紲共二位說謝。

為著紙面的關係，聖經只有記章節。請列位，要緊著紲掀做夥讀才會得著彼中間的滋味，若無是kan-ta pō͘ chau-phoh nā-tiāⁿ。

馬可1：15。耶穌講，「恁著反悔來信福音」。到底福音是甚物？Karl Barth講，「福音是神的話，伊的內容就是神的恩典。神的恩典就是道成肉體。按呢福音就是耶穌基督」。馬可1：1上帝的囝耶穌基督福音的起頭。羅馬1：1，2 ，5 「保羅受召做使徒，分別來傳上帝的福音，就是上帝終前託chiah 的先知佇聖經所應允--ê，論伊的囝，就是咱的主耶穌基督」。這是福音的出發點。約翰14：1，耶穌叫咱著信--伊。

約翰3章16節包含福音的全部。極要緊福音的真理攏說明佇chiá，通講是極細的福音書，抑是講聖冊的束細本的 縮圖ルーテル講這句是信仰上的北極星。對古早以來，毋知幾十萬，幾百萬人對這句來入佇永遠，因為teh報咱知上帝的囝救主耶穌是真拄好的話。

1. 論上帝疼世間人。

2. 為著按呢伊賞賜獨生囝。

3. 世間人直直teh沉淪佇罪惡。

4. 眾人攏應該著信囝。

5. 信的人救到永活。

毋是kan-ta叫人信nā-tiāⁿ。

I. 教示咱：論罪，論義，論審判。

II. 做模樣予咱學：行真理的實在予咱看。保羅講我學基督。

III. 欲救咱：上帝予基督做咱的替身。

替身：拿破崙佮外國相刣的時，有一口灶的囡仔著去出征，照彼霎的法律會用得請人代理。毋偌久po-kò來，講彼个代理的陣亡=戰死。經過1，2年久，拿破崙閣對國內抽兵，加驛場的人來到彼口灶共彼个少年人講，你著去出征。伊毋，講，「我兩年前有請人替我去，也彼个替我的有戰死，實在佮我戰死sio-siāng，對戰死的叫伊閣一擺去出征是無理。」驛場的人講，「你現在猶活leh mah？」因為按呢問題oh得解決，後來到佇拿破崙裁決。照彼个少年人所講的是著，伊taⁿ免當兵的義務。

上帝將咱的罪，予伊的獨生囝耶穌基督共咱引受，來死佇十字架做咱的 替身，咱若信伊就免死。

保羅所講論的福音就是神的恩惠，信福音的福氣就是得救(1提摩太1：15；使徒行傳26：18)。來開in 的目睭，予in對暗越轉佇光，離開撒旦的權勢來歸向上帝，對信我來得著赦罪，閣得著基業佇成聖的中間。這是伊對A-ki-phàⁿ王傳的福音。閣哥林多後書5：19，就是上帝tiàm佇基督，予世間佮伊閣合，無將in 的罪koà歸佇in。保羅教示人福音的大要。論贖罪的福音，聖經中做第一要緊的部分，是佇羅馬3章21節到26節，也是羅馬人書的中心：-

1. 福音的路佮律法無siāng，是恩典欲成律法佮先知。行傳26：22，23；馬太5：17；約翰1：17。

2. 福音是世界萬國萬族要緊的路，羅馬10：11-13。

3. 福音是神予咱義的路，腓立比3：9；羅馬1：17。

4. 福音是贖罪的路，以賽亞 45：13，馬可10：45，I提摩太2：6 ，彼得前書1：18，19：哥林多前書6：20，7：23。

贖罪：有兩个青年做夥poa̍h-kiáu，予巡查看著就掠去關監，照彼國的規矩poa̍h-kiáu著愛罰50箍。一个是好額人的囝，liâm-piⁿ the̍h錢來放出來，一个是散鄉作穡人的囝，所以無hiah快。伊的老母真愛救伊就予人請搬石頭來積聚錢，有一日石頭ka-la̍uh teh著手受傷流血。彼个青年佇監獄的窗仔看見就開聲叫講，「阿母！你的手thài會著傷，你的指頭仔thài有血。」老母應講，「我因為欲救你出，逐日安慰著磨，」說明著傷的事予伊聽，趁到50箍就去贖伊的囝出來。前彼个好額人的囝，又閣來招伊poa̍h-kiáu，伊應講「我對這霎了後，決斷袂通閣做這號代誌。你的赦免是快，若是我的老母的勞苦佮煩惱，佮身軀的著傷，用血chiah 的贖我出，予我的老母彼款的艱苦的 thit-thô，對taⁿ起我無愛，提多2：14。」

閣聽別方面的譬喻：有一個不時做歹的青年，到路尾放拺伊的家，走去山間做土匪頭；厝內有真疼伊的兄哥，老父也真愛赦免伊的毋著，總是無人敢冒險，去彼个真通驚的樹林內共伊講，伊的兄哥就講伊欲去傳達老父的意思。老父為著欲表明，伊不時to teh數念這个失落的囝，真疼伊，就用一項極寶貝的物予伊the̍h去做證據。去到路裡拄著土匪，所有的錢佮所蹛貴氣的物，一概攏予in搶去，m̄-nā按呢閣共伊刣到欲死欲死。伊共土匪講，「我所有一切恁攏共我the̍h去無要緊，只有chhoā我到恁頭人的所在就好。」頭人聽見認得是伊兄哥的聲，閣看見伊受hiah重的傷拍著伊的心。受傷的兄哥講，「我對老父遐the̍h 音信=(消息=福音)來，老父到這霎猶原是疼你。伊的疼決斷無失落，你若這霎倒來，老父欲赦免你；這是我來的目的，我taⁿ無力欲是lah！」講了氣就斷。為著伊的小弟來失落性命，做土匪頭的青年不止後悔，就倒去揣老父，不時想伊的兄哥為著伊放拺性命來吐氣，哥林多後書5：18，19；羅馬5：8；伊約翰4：10。

贖罪的信仰是基督教神學的中心問題，上帝的恩惠，對基督十字架來做成律法的要求(馬太5：17)，紲設法罪佮救，所以基督十字架的贖罪就是福音。福音就是上帝的恩典來成律法。基督出世一生的所行，無論說教，神跡，受苦，死閣活，就天，全部是福音。講較簡，福音是包含「道成肉體」，贖罪以及閣活的恩典約翰1：14，路加19：10。I提摩太3：16。「道成肉體」的目的就是欲來贖罪(羅馬3：25，8：3)。十字架救贖的 恩典是一擺nā-tiāⁿ(希伯來9：12，28；彼得前書3：18)。基督的生涯對受苦順服上帝的旨意(加拉太1：4)。這就是福音救靈的基礎(約翰4：334；腓立比2：6-9；希伯來5：7-10)。創造世間以內，上帝的旨意永遠無變換(Má-lia̍p-ki 3：6)。對罪出現了後，就生出新的事情佮新的問題。

律法佮福音：加拉太3：-5：12。是論律法佮福音的關係，若是咱對信得著稱義的要緊。A-pek-lia̍p-hán伊的道德品性hiah懸，iáu-kú佇上帝的面前所行無通講是義，獨獨對伊的信，稱義毋是信上帝，是信耶穌基督對上帝來領受--ê(哥林多前書1：30；羅馬3：24，4：25；哥林多後書5：21；加拉太3：12，13)。咱對信基督就通稱做義，對稱義了後就會行好。信仰佮行好是相綴，稱義佮成聖是拯救的中心問題，也是基督教信仰的地基。

照流傳佇西奈山傳授的律法有613條，大衛的詩篇15篇記11條，以賽亞33：15記6條，Bí-ka 6：8記3條，Hap-pa-2：4做一句。「義人欲對伊的信來活。」

ウイアムチンテール講，律法佮福音是兩支鎖匙，律法是關攏總的人佇罪的內面的鎖匙；福音是共伊開tháu放的鎖匙。實在有影律法是chhoā人到佇基督的差役。

律法的功用：-

1. 予咱知罪羅馬7：7。

2. 予咱警戒罪申命記27：26。

3. 閣進到來揣基督的拯救羅馬10：4。

福音是予咱自由約翰8：31，32。シヤツテスヌバリ講，除福音以外無自由，除真理以外無平等，除基督以外無博愛羅馬13：8-20 マホメツト教徒是A-lat-pek人，將逐日的生活設7萬5千條的規則講實在teh應用；按呢iáu-kú無夠額，所以論人行做的規則，就雖然設幾萬條，幾十萬條也設袂盡。M̄-kú保羅講，「疼人是盡律法」。耶穌落來傳新的誡命予咱，就是疼22：37-40。

欲顯明上帝的義第一是律法。律法是上帝全體的啟示，表明伊的旨意，也是伊的聲。保羅認定律法是聖，是義，是好羅馬7：12。律法是上帝對世間人的要求，m̄-nā限定佇猶太人，全人類有深深的關係羅馬2：14，15。所以人著端正，做好，是創造咱的上帝，對律法的要求。咱受創造的世間人，佇上帝的面前應該著應律法的要求羅馬2：13。咱著行律法來成上帝的旨意。可惜袂會看羅馬7章7節以下腓立比2：9；加拉太2：16。律法毋是拯救，是審判羅馬3：19 ，20；5：20，7：24。

拯救的路只有一項：上帝閣重創造一个新的世界予換新的人通蹛哥林多後書5：17；加拉太6：15；以弗所4：22-24，來佮亞當的舊世界對照羅馬4：5。

舊的世界是受氣的世界，死的世界，對基督新的世界是恩典的世界，永遠活的世界，欲予信的人入。看羅馬3：21，30 ，5：1，19，8：33；加拉太2：16，17。

罪的權勢是律法哥林多前書15：56。

罪的結子就是死羅馬6：23。

最後的對敵也是死哥林多前書15：26。

基督救咱脫離烏暗的權勢歌羅西1：13。欲拍破舊世界律法下的罪，若毋是上帝的力袂會。魔鬼佇人的中間極gâu悖逆上帝，所以上帝將伊的囝成肉體佇十字架來贖罪，充滿律法的義，閣活來敗壞死的權勢，對按呢新的世界就造成。

亞當的舊世界，罪佮死就煞。基督的新世界，稱義，成聖，活到永遠。上帝的國已經到恁lah馬太12：28。上帝的國是佇恁內中羅馬17：21。

最後請問一項。列位兄姊恁是新世界的人，抑是舊世界的人？(完)