拾seh
Khioh-seh
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 吳天命 Gô͘ Thian-bēng |
| 卷期 | 台灣教會公報/北部教會 |
| 卷期 | 第671期 |
| 日期 | 1941/2 |
| 頁數 | 25 |
白話字（原文數位化）
Khioh-seh
Gô͘ Thian-bēng
1941年2月671期 25
Tuì kó͘-chá í-lâi khah choē ê bîn-cho̍k, i ê si̍p-koàn, ho̍k-chong, só͘ ēng ê ke-si lóng ū tè sî-tāi teh piàn-chhian; kàu-io̍k bûn-hoà iā ū toā chìn-pō͘; chí-ū tī Pa-le̍k-su-thèng ê só͘-chāi , chiah ê lóng bô sím-mi̍h piàn-oāⁿ. Hiān-sî tī chia ê peh-sìⁿ ê seng-oa̍h kap Sèng-chheh ê sî-tāi ê seng-oa̍h sī siāng khoán.
Pa-le̍k-su-thèng sī pí Tâi-oân khah oe̍h ê só͘-chāi , chóng-sī tī chia ê khì-hāu ū pau-hâm hân-tài, jia̍t-tài. Lī-pa-loán soaⁿ tē-it koâⁿ, kàu tī Í-hoat-liân Iû-tāi ê soaⁿ-toē chiū chiām-chiām sio, Tē-tiong-hái hoāⁿ koh chiām sio, Iok-tàn pîⁿ-iûⁿ kap Sí-hái ê só͘-chāi , chiū oân-choân sī jia̍t-tài ê khì-hān.
Pa-le̍k-su-thèng ê só͘-chāi, tē-thó͘ chin puî, lóng bián sím-mi̍h ēng jîn-kong-tek ê si puî, in-uī bô pit-iàu. Chiū-sī ū bî-soè nńg-phàⁿ ê chio̍h-hoe-chio̍h sàn-loān tī toē-bīn, ū só͘-chāi chin kāu, tì-kàu bô khoàⁿ-kìⁿ thô͘; lo̍h-hō͘, choè toā chuí ê sî, chit ê chio̍h-hoe-chio̍h chiū iûⁿ-ji̍p tī thô͘ ê lāi-bīn , án-ni chū-jiân-tek lâi èng puî tī lông-hu só͘ loê ê thó͘-toē.
Pa-le̍k-su-thèng ê lông-hu só͘ ēng ê loê, kó͘-chá kap hiān-kim sī siāng khoán, kap Tâi-oân ê loê ū siāng khoán ê só͘-chāi, sī khin-khin, chi̍t ê lâng ēng chi̍t chhiú thèng mo̍h-tit ê, oāⁿ chhiú ê só͘-chāi iā sī chi̍t ki nā-tiāⁿ, m̄-sī ēng nn̄g-chhiú hoāⁿ. Sèng-keng só͘ kóng, “Chhin-chhiūⁿ Tâi-oân ê loê oē loê tit 2,3 chhùn chhim nā-tiāⁿ.”
Pa-le̍k-su-thèng ê só͘-chāi phó͘-thong sī chi̍t nî pái ê lo̍h-hō͘, chiū-sī tī chhiu-thiⁿ kap chhun-thiⁿ. Chhiu-thiⁿ ê hō͘ ū sî kiò-choè tāi-seng ê hō͘, in-uī tī chit ê lo̍h-hō͘ liáu-āu, lông-hu chiū keng-chok, iā-chéng; nā bô chit ê hō͘ chiū bô thang iā chéng. Chhun-thiⁿ ê hō͘ ū sî kiò-choè āu-lâi ê hō͘, in-uī chit ê hō͘ liáu-āu, chiū siu-tang, nā bô chit ê hō͘ sī bô thang hó siu. Só͘-í Iû-thài lâng khoàⁿ chit 2 pái ê hō͘ chin iàu-kín, 2 pái ê hō͘ nā bô chiàu chhù-sū lâi lo̍h, chiū-sī pháiⁿ nî-tang ê ì-sù. Tāi-seng ê hō͘ kàu tī āu-lâi ê hō͘, chiū-sī chhiu-thiⁿ kàu chhun-thiⁿ ê tiong-kan khah ū hō͘-chuí, só͘-í kiò-choè ú-kî, nā-sī chhun-thiⁿ kàu chhiu-thiⁿ ê tiong-kan, tû-khí lē-goā sī lóng bô lo̍h-hō͘, chit ê kiò-choè hó-thiⁿ-kî. án-ni chiū-sī 4 ge̍h kàu 10 ge̍h chha-put-to lóng bô lo̍h hō͘, 10 ge̍h kàu 4 ge̍h ê tiong-kan chiū khah ū hō͘-chuí. Ú-kî khí-chho͘ ê hō͘ , kap ú-kî choè chiong ê hō͘, chí 2 pái kiò-choè tāi-seng ê hō͘ kap āu-lâi ê hō͘.
Siu-tang-kî ê tiong-kan, Iû-thài lâng lóng bô tiàm chhù-nih, chiū-sī khì tī in ê phû-tô-hn̂g, á-sī ka-ná-hn̂g tah liâu-á, siu-tang-kî ê tiong-kan kap ka-cho̍k lóng tiàm chia seng-oa̍h. Kàu siu-tang bêng-pe̍k chiah tò-khì chhù-nih, iā chit ê liâu-á pàng-hē hō͘ i ka-kī pháiⁿ-khì.
漢羅（Ùi原文改寫）
拾seh
吳天明
1941年2月671期 25
對古早以來較濟的民族，伊的習慣，服飾，所用的 ke-si攏有綴時代teh變遷；教育文化也有大進步；只有佇巴力斯坦 的所在，chiah 的攏無甚物變換。現時佇遮的百姓的生活佮聖冊的時代的生活是siāng款。
巴力斯坦是比台灣較oe̍h 的所在，總是佇遮的氣候有包含寒帶，熱帶。Lī-pa-loán山第一寒，到佇Í-hoat-liân猶大的山地就漸漸燒，地中海岸閣chiām燒，約旦平洋佮死海的所在，就完全是熱帶的氣候。
巴力斯坦的所在，地土真肥，攏免甚物用人工tek 的施肥，因為無必要。就是有微細軟冇的石花石散亂佇地面，有所在真厚，致到無看見土；落雨，做大水的時，這个石花石就iûⁿ入佇土的內面，按呢自然的來èng肥佇農夫所犁的土地。
巴力斯坦的農夫所用的犁，古早佮現今是siāng款，佮台灣的犁有siāng款的所在，是輕輕，一个人用一手thèng mo̍h得的，換手的所在也是一支nā-tiāⁿ，毋是用兩手hoāⁿ。聖經所講，「親像台灣的犁會犁得2，3吋深nā-tiāⁿ。」
巴力斯坦的所在普通是一年擺的落雨，就是佇秋天佮春天。秋天的雨有時叫做代先的雨，因為佇這个落雨了後，農夫就耕作，掖種；若無這个雨就無通掖種。春天的雨有時叫做後來的雨，因為這个雨了後，就收冬，若無這个雨是無通好收。所以猶太人看這2擺的雨真要緊，2擺的雨若無照次序來落，就是歹年冬的意思。代先的雨到佇後來的雨，就是秋天到春天的中間較有雨水，所以叫做雨期，若是春天到秋天的中間，除去例外是攏無落雨，這个叫做好天期。按呢就是4月到10月差不多攏無落雨，10月到4月的中間就較有雨水。雨期起初的雨，佮雨期做將的雨，只2擺叫做代先的雨佮後來的雨。
收冬期的中間，猶太人攏無tiàm厝裡，就是去佇in 的葡萄園，抑是ka-ná園tah寮仔，收冬期的中間佮家族攏tiàm遮生活。到收冬明白才倒去厝裡，也這个寮仔放下予伊家己歹去。