基督佮我

Ki-tok kap Goá

文獻資訊

項目	資料
作者	無lo̍h名
卷期	台灣教會公報/北部教會
卷期	第659號
日期	1940/2
頁數	24-26

白話字（原文數位化）

“Ki-tok kap Goá”

Tō͘-kang seng si̍p-e̍k.

194002 169 hō p.24-26

Í-hut-só͘ Jîn-su kap Iok-hān Hok-im-toān só͘ kì, te̍k-pia̍t tī hit ê sū-giân ū thang liáu-kái Ki-tok kap bān-iú ê koan-hē, chái-iūⁿ ê chhin-bi̍t kap kun-pún-tek. Ú-tiū bān-iú ê chhòng-chō kap chûn-li̍p, tuì thai-chho͘ chiū kap “Tō”－kap Siōng-tè saⁿ-kap tī-teh--ê－ū toā kan-sia̍p. Kàu-kî “Tō” chiâⁿ jio̍k-thé, kàng-lîm tī chit sè-kan. Chit ê chiū-sī Siōng-tè ê Kiáⁿ Ki-tok, tuì án-ni thiⁿ-toē bān-iú chiū kui tī Ki-tok, Siōng-tè chiâu-chn̂g ê sèng-tek tī I piàn-chiâⁿ hêng-thé. iáu-bē ū thiⁿ-toē ê tāi-seng, chiū siū-kéng lâi tiàm tī Ki-tok ê lāi-bīn ê lán, tī-chia khí-thâu thang chiap-tio̍h tuì téng-bīn lâi ê kng-bêng, kap kìⁿ-tio̍h oa̍h-miā ê piáⁿ. Bô ū Ki-tok ê sè-kan sī kàu-ke̍k ê hūn-tūn o͘-àm; chiū lī-khui I ê lêng-hûn, sī uí-bî kap tuī-lo̍h nā-tiāⁿ. To̍k-to̍k tit-tio̍h chit ê oa̍h goân-choâⁿ ê lūn-te̍k, lán ê sim-lêng chiah oē tit-tio̍h oân-moá ê hoat-tián. Si̍t-chāi oa̍h tī lán lāi-bīn ê Ki-tok, chiū-sī loē-chāi ê Ki-tok ū choè lán ê lêng-hûn ê goân-tōng-la̍t.

Tē-it ko-tiau loē-chāi ê Ki-tok--ê, chiū-sī tiong sè-kí Au-chiu ê sîn-pì-ka. Choè in tē-it ê tāi-piáuトーース ア クンピス ū kóng, “Toā sìn-gióng ê lêng-hûn ah! Lí tio̍h pī-pān lí ê sim, hō͘ sin-lông lâi kàu lí chia thang kap lí saⁿ-kap toà. uī-tio̍h Ki-tok beh lâi, pī-pān chi̍t keng pâng-keng, tek-khak m̄-thang hō͘ pa̍t lâng ji̍p-khì………Lí ê sim-sîn nā bô kap Ki-tok kiat-liân, chiū boē thang tit-tio̍h thiâm-chēng.” In tîm-su, be̍k-sióng, ài-bō͘ Ki-tok, kàu tī chhin-chhiūⁿ Pó-lô só͘ kóng, “m̄-sī goá teh oa̍h, sī Ki-tok tiàm tī goá teh oa̍h” (Ka-lia̍p-thài 2:20) ê kéng-lāi. Kap Ki-tok ū sîn-pì ê kau-thong, tī Ki-tok-kàu chiūⁿ, chit khoán tô͘-jiân bông-ngó͘ ê in ê sìn-gióng, kiám-chhái iā thang kiò-choè sī gē-su̍t-tek. Chhin-chhiūⁿ ジヨナサン エドワーヅ tī i ê chòng-liân ê sí iā bat keng-giām án-ni. 1737 nî i ê ji̍t-kì ê chi̍t chat ū kì kóng, “uī-tio̍h goá ê kiān-khong pháu-bé khì soaⁿ-lāi, tī sok-chēng ê só͘-chāi lo̍h bé.” Tī-hia lâi siūⁿ Siōng-tè ê sū; uī-tio̍h beh kî-tó, chiām-sî be̍k-sióng. Goá ū ngiâ-chih-tio̍h Siōng-tè ê Kiáⁿ Ki-tok ê êng-kng. I ū chhiong-moá un-huī, thiàⁿ-thàng, kap suí-suí ê khiam-sùn, siū boē kóng-tit ê kám-kek. Ki-tok pún-sin ná khoàⁿ ná suí, ná bêng, kám-kak tī goá ê sim-lāi. Chhin-chhiūⁿ án-ni keng-kè chi̍t tiám cheng kú, hit tiong-kan ba̍k-sái sì-lâm-suî, goá khui siaⁿ toā khàu. Chit-sî ê goá sī oân-choân ê khang-hu, lah-sap ê goá sī tâi tī pùn-sò tiong, khak-chhiat ài tit-tio̍h chhiong-moá tī Ki-tok, ēng chheng-chēng ê thiàⁿ lâi thiàⁿ Ki-tok, sìn-nāi I, hōng-sū I, iā tit-tio̍h chheng-khì chhin-chhiūⁿ thiⁿ-téng ê khoán-sit”. Chhì-tio̍h chit khoán suí ê keng-giām, him-bō͘ oa̍h-oa̍h ê Ki-tok, pó-chhî kap I sîn-biāu ê lêng-kau, iā-sī lán pîⁿ-pîⁿ teh him-bō͘ ê sū.

Suî-bóng sī án-ni, tī ka-kī ê lāi-bīn choân-sim tī Ki-tok, bô tì-ì pa̍t-hāng. Chit khoán sîn-pì-tek sìn-gióng m̄-thang boē kì-tit hit ê poàⁿ bīn sī tī bô tiuⁿ-tî ê tiong-kan ū hoān-tio̍h chin thang kiaⁿ ê guî-hiám. Au-chiu tiong sè-kí ê siu-tō nî kap Ki-tok chhin-jia̍t kàu tī ke̍k-tiám, beh khùn ê sî kî-tó kóng, “Chú ah kap goá saⁿ-kap tiàm, kap goá saⁿ-kap tī bîn-chhn̂g--nih”. Thiàⁿ Ki-tok him-bō͘ Ki-tok sī hó, chóng-sī lām-sám chhin-ài Ki-tok sī toàn-jiân m̄-thang. Lán sī thang kiàn-siàu ê seng-khu, lán ê lêng-hûn jiám-tio̍h choē, tèng-kun chin chhim. Suî-bóng chit-sî thang tit-tio̍h kap Ki-tok chiap-kūn kàu chha-put-to thang saⁿ khan-chhiú. Nā siūⁿ kàu lán lah-sap pháiⁿ-khoàⁿ ê lêng-hûn, chiū hut-jiân saⁿ-lī kàu tī kiú-siau hûn-goā ê khoán. Lán kô͘-tio̍h choē-ok ê lêng-hûn, kiám thang lâi phah lah-sap Ki-tok ê sîn-sèng. uī-tio̍h án-ni, sîn-pì-chiá-liû ê sìn-gióng ū khiàm-kheh thòng-chhiat ê choē-ok kám. In ū keng-giām “tī goá ê lāi-bīn teh oa̍h ê Ki-tok” (Christ in me), chóng-sī m̄-chai thang kám-siā, “uī-tio̍h goá ê choē tèng tī si̍p-jī-kè ê Ki-tok” (Christ for me) ê un-huī. In tuì chú-koan-tek ū kap Ki-tok sim-lêng-tek ê kau-thong, chóng-sī khek-koan-tek si̍t-lo̍h goá ê choē ū tuì Ki-tok ê si̍p-jī-kè lâi tit-tio̍h sià-bián ê ì-sek. In thang tit-tio̍h gē-su̍t-tek sìn-gióng ê ǹg-bāng, chóng-sī nā tuì in iau-kiû lûn-lí-tek sìn-gióng, chí-ū tit-tio̍h sit-bāng nā-tiāⁿ. In-uī in bô chhim ê sio̍k-choē keng-giām. Tio̍h ū goá ê choē í-keng tī Ki-tok ê si̍p-jī-kè, siū-sio̍k chit khoán Pó-lô só͘ ū kian-kò͘ ê keng-giām, chiah oē thang kóng “m̄-sī iû-goân goá, chiū-sī Ki-tok tiàm tī goá teh oa̍h”. iā chiah ê oē ū bô-hān ê koân-ui kàu tī lán. Hiān-sî Ki-tok-tô͘ ê tiong-kan, ū ê chhuì kóng “Ki-tok tiàm tī goá”, iā kiám-chhái ū hit ê keng-giām; chóng-sī in-uī in bô chhim ê sio̍k-choē keng-giām, só͘-í in ê sìn-gióng boē bián tit ū bô sì-chiàⁿ ê só͘-chāi.

Lán tio̍h ke̍k-le̍k kóng-khí “uī-tio̍h goá ê Ki-tok”, iā tio̍h chhì chit ê chu-bī. Kiám-chhái ū lâng beh kóng chit khoán ê sìn-gióng sī kū chhàu-chhàu, iā beh kheng-pia̍t kóng sī tè sî-sè boē-tio̍h--ê.

Put-koán thaⁿ, lán tio̍h kap Pó-lô, kapォーガスチン, kapルーテル, kap カルヴインsaⁿ -kap chú-tiuⁿ, uí-tāi koh chhim-khek ê sìn-gióng ê lāi-bīn, tio̍h ū choè sio̍k-choē Chú, Kiù-chú ê Ki-tok chit khoán ê sìn-gióng. Him-bō͘ Ki-tok, ài kap I ha̍p-it, lán tio̍h tāi-seng ū thòng-hoé lán ê choē, thé-liōng Siōng-tè tuì choē-ok ê sim, kiaⁿ-hiâⁿ ngia̍uh-ngia̍uh chhoah kūn-oá Ki-tok ê si̍p-jī-kè; tuì chit ê lâi tit-tio̍h pàng-lo̍h choē ê tāng-tàⁿ ê keng-giām. Che chiū-sī lán tong-biān ê toā būn-toê. Tē 14 sè-kí To̍k-e̍k ê sîn-pì-ka タウレルchoē-choē nî thoân tō-lí kàu i 50 hè ê sî, khí-thâu bêng-pe̍k choē ê ì-sek. Hoê-sim ê sî, i uī-tio̍h ka-kī ê choē thó͘-khuì kóng, “Ah! Gâu lîn-bín ê Siōng-tè ah! Lîn-bín goá chit ê sàn-hiong ê choē-jîn, ēng lí bô hān-liōng ê un-huī lâi kiù goá. In-uī goá sī pi-chiān ê lâng, toā-toē bô beh kú-kú chài goá chit-khoán ê choē-jîn.”

Si̍t-chāi toā-toē iā bô ài chài chit-khoán ù-oè ê lêng-hûn. Chit-khoán hō͘ choē-ok jiám-tio̍h ê lêng-hûn, tī Ki-tok ê si̍p-jī-kè, hit ê choē oē-tit-thang sià-bián. “Choē-koà choē-choē, chiū un-tián tī-hia it-hoat chhiong-moá” (Lô-má 5:20), chiū-sī chit-khoán ê keng-giām.

Só͘-í lán tio̍h sìn khek-koan-tek Ki-tok ê si̍p-jī-kè ū tiau-chiat Siōng-tè kap lán ê tiong-kan, lán ê choē ū tit-tio̍h sià-bián, chiah khí-thâu tuì chú-koan-tek ū tit-kiù ê chū-kak, chiah oē tit-tio̍h sim-lêng-siōng kap Ki-tok ê kau-thong.

Kan-ta tì-ì tī chú-koan-tek kè-sio̍k kap Ki-tok ê sîn-pì-tek lêng-kau ê lâng, tio̍h chai put-ti put-kak ê tiong-kan, tuì choē-ok bô kám-kak, chiām-chiām hām-lo̍h tī thang kiaⁿ sìn-gióng-siōng ê pīⁿ-pè.

Si̍t-chāi chú, khek, lióng-koan ê Ki-tok, tī lán Ki-tok-tô͘ ê sìn-gióng sī boē thang bô ê nn̄g toā iàu-sò͘.

(Tō͘-kang seng si̍p-e̍k.)

漢羅（Ùi原文改寫）

「基督佮我」

Tō͘-kang生 習譯。

194002 169號p.24-26

以弗所人書佮約翰福音段所記，特別佇彼个序言有通了解基督佮漫遊萬有的關係，怎樣的親密佮根本tek。宇宙萬有的創造佮存立，對胎初就佮「道」－佮上帝相佮佇咧的－有大干涉。到期「道」成肉體，降臨佇這世間。這个就是上帝的囝基督，對按呢天地萬有就歸佇基督，上帝齊全的聖德佇伊變成形體。猶袂有天地的代先，就受揀來踮佇基督的內面的咱，佇遮起頭通接著對頂面來的光明，佮見著活命的餅。無有基督的世間是到極的渾沌烏暗；就離開伊的靈魂，是萎糜佮墮落若定。獨獨得著這个活源泉的潤澤，咱的心靈才會得著完滿的發展。實在活佇咱內面的基督，就是內在的基督有做咱的靈魂的原動力。

第一高調內在的基督的，就是中世紀歐洲的神秘家。做in第一的代表トーース ア クンピス有講，「大信仰的靈魂啊！你著備辦你的心，予新郎來到你遮通佮你相佮蹛。為著基督欲來，備辦一間房間，的確毋通予別人入去……你的心神若無佮基督結聯，就袂通得著恬靜。」In沉思，默想，愛慕基督，到佇親像保羅所講，「毋是我咧活，是基督踮佇我咧活」(加拉太2：20)的境內。佮基督有神秘的交通，佇基督教上，這款徒然bông-ngó͘ 的in的信仰，檢采也通叫做是藝術tek。親像ジヨナサン エドワーヅ佇伊的壯年的死也捌經驗按呢。1737年伊的日記的一節有記講，「為著我的健康跑馬去山內，佇肅靜的所在落馬。」佇遐來想上帝的事；為著欲祈禱，暫時默想。我有迎接著上帝的囝基督的榮光。伊有充滿恩惠，疼痛，佮媠媠的謙遜，受袂講得的感激。基督本身那看那媠，那明，感覺佇我的心內。親像按呢經過一點鐘久，彼中間目屎四淋垂，我開聲大哭。這時的我是完全的空虛，垃圾(lah-sap)的我是埋佇糞埽中，確切愛得著充滿佇基督，用清靜的疼來疼基督，信賴伊，奉仕伊，也得著清氣親像天頂的款式」。試著這款媠的經驗，欣慕活活的基督，保持佮伊神妙的靈交，也是咱平平咧欣慕的事。

雖罔是按呢，佇家己的內面全心佇基督，無致意別項。這款神秘tek信仰毋通袂記得彼个半面是佇無張持的中間有患著真通驚的危險。歐洲中世紀的修道年佮基督親熱到佇極點，欲睏的時祈禱講，「主啊佮我相佮踮，佮我相佮佇眠床裡」。疼基督欣慕基督是好，總是濫糝親愛基督是斷然毋通。咱是通見笑的身軀，咱的靈魂染著罪，釘根真深。雖罔這時通得著佮基督接近到差不多通相牽手。若想到咱垃圾歹看的靈魂，就忽然相離到佇九宵雲外的款。咱糊著罪惡的靈魂，檢通來拍垃圾基督的神聖。為著按呢，神秘者流的信仰有欠缺痛切的罪惡感。In有經驗「佇我的內面咧活的基督」(Christ in me)，總是毋知通感謝，「為著我的罪釘佇十字架的基督」(Christ for me)的恩惠。In對主觀tek有佮基督心靈tek的交通，總是客觀tek失落我的罪有對基督的十字架來得著赦免的意識。In通得著藝術tek信仰的向望，總是若對in要求倫理tek信仰，只有得著失望若定。因為in無深的贖罪經驗。著有我的罪已經佇基督的十字架，受贖這款保羅所有堅固的經驗，才會通講「毋是猶原我，就是基督踮佇我咧活」。也遮的會有無限的權威到佇咱。現時基督徒的中間，有的喙講「基督踮佇我」，也檢采有彼个經驗；總是因為in無深的贖罪經驗，所以in的信仰袂免得有無四正的所在。

咱著極力講起「為著我的基督」，也著試這个滋味。檢采有人欲講這款的信仰是舊臭臭，也欲輕別講是綴時勢袂著的。

不管他，咱著佮保羅，佮ォーガスチン，佮ルーテル，佮カルヴイン相佮主張，偉大閣深刻的信仰的內面，著有做贖罪主，救主的基督這款的信仰。欣慕基督，愛佮伊合一，咱著代先有痛悔咱的罪，體量上帝對罪惡的心，驚惶蟯蟯掣近倚基督的十字架；對這个來得著放落罪的重擔的經驗。這就是咱當面的大問題。第14世紀To̍k-e̍k的神秘家タウレル濟濟年傳道理到伊50歲的時，起頭明白罪的意識。回心的時，伊為著家己的罪吐氣講，「啊！Gâu憐憫的上帝啊！憐憫我這个散兇的的罪人，用你無限量的恩惠來救我。因為我是卑賤的人，大地無欲久久再我這款的罪人。」

實在大地也無愛再這款污穢的靈魂。這款予罪惡染著的靈魂，佇基督的十字架，彼个罪會得通赦免。「罪過濟濟，就恩典佇遐益發充滿」(羅馬5：20)，就是這款的經驗。

所以咱著信客觀tek基督的十字架有調節上帝佮咱的中間，咱的罪有得著赦免，才起頭對主觀tek有得救的自覺，才會得著心靈上佮基督的交通。

干焦致意佇主觀tek繼續佮基督的神秘tek靈交的人，著知不知不覺的中間，對罪惡無感覺，漸漸陷落佇通驚信仰上的病弊。

實在主，客，兩觀的基督，佇咱基督徒的信仰是袂通無的兩大要素。

(Tō͘-kang生習譯。)