宣道會通訊
Soan-tō-hoē Thong-sìn
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 賴仁聲 Loā Jîn-seng |
| 卷期 | 台灣教會公報 |
| 卷期 | 第647號 |
| 日期 | 1939/2 |
| 頁數 | 13-15 |
白話字（原文數位化）
Soan-tō-hoē Thong-sìn
Phêⁿ-ô͘ Kàu-khu chèng-tī koán-kiàn
(Chiap 1 goe̍h 21 bīn)
1939.02 647 kî 13-15
2. Soan-tō sin hong-bīn oa̍h-tāng. Goá khoàⁿ Phêⁿ-ô͘ ê thoân-tō, Lâm thoân-tō hong-bīn put-ki̍p Lú thoân-tō hong-bīn ê oa̍h-tāng. Chhì kóng kuí-kù. In-uī chia ê bê-sìn chin tāng. M̄-nā chia, put-lūn tó-uī, nā káng-tiūⁿ hái-piⁿ ê bê-sìn lóng khah tāng. Khai-káng-tiûⁿ, kap tó-sū ê chiú, lú ê siau-huì iā khah toā. Chit khoán sū, Má-keng kap Chū-lī-tó iā oh chhut chit ê lē. Bê-sìn, chiú, lú-sek chit 3 hāng. Biō suí, chē keng; chha-put-to ta̍k hiuⁿ-lí ū. Chia ê sìn-gióng,” Thiⁿ-kong” kap Tâi-oân tâng; kî-thaⁿ uī hái-bīn seng-oa̍h chiū te̍k-pia̍t chông-hōng Koan-im, Má-chó͘. Chóng-sī í-goā iáu toā tuì-tiōng Chàu-bûn-kong, Sêng-hông-iâ. Put-ti put-kak tuì tó-sū lâi, chia ê hū-lú chū-pi kóng in lú-sèng sī kiaⁿ-lâng, ù-oè. Phah-sǹg che sī tuì chia ê Jû-ha̍k (儒學) hoat-ta̍t ê só͘ tì; só͘-í chē-chē lú-sèng ū kheng-hiòng tī chia̍h chhài. Tī 3,6,9;1,4,7; koh 15, boé-gê, sam-ngó͘-sêng-kûn ê hū-lú chhēng o͘-saⁿ o͘-kûn, lāu, siàu-liân kui-tīn khì biō hêng-hiuⁿ. Taⁿ chia̍h-chhài èng-kai tio̍h kui i Hu̍t-chó͘, in sī khì kui i Má-chó͘ ( Lîm--sī Be̍k ah). Ū-ê sī khì kui i Sêng-hông-iâ (Siong-thoân hō-choè chuí-kuí-á). Chin kî-koài, kui tīn ê chhài-ko͘ khì Sêng-hông-iâ biō sio hiuⁿ, hiàn chhái, kuī-pài. iā lia̍h oa̍h-pu̍t choè tuì-tiong. Siáⁿ hoè kiò-choè oa̍h-pu̍t, chiū-sī ná-chún Tâi-oân ê âng-î koan-lo̍h-im, tāi-ke chin sìn; ū-sî kui hiuⁿ-lí ê lâng lóng sìn-i, hō͘ i chí-hui.
Chá-nî tī Liông-bûn-káng chi̍t chiah hái-ang (keng-hî) lâi khoà chhián, kui tīn ê chhài-ko͘ khì hái-kîⁿ kuī-pài, pâi-chè; si̍t-chāi chin bê-sìn. Taⁿ chiah ê hū-lú beh cháiⁿ-iūⁿ thoân-tō hō͘ in. Lâm thoân-tō bô lī-piān, Lú thoân-tō chin hó. Só͘-í Hoe-the̍h Lū Gio̍k-lân lú Thoân-tō. chêng-nî phài lâi Má-keng ê Lí--sī Sò͘ Sian-siⁿ só͘ chò ê kang chin sêng-kong. Siù-lē Sian-siⁿ tī Tang-kiat-sū iā-sī án-ni. Lán chia hū-jîn-lâng sī ka-têng ê chong-kàu tiong-sim. chia ê lâm-sèng chē-chē chhut-goā thàn chia̍h, thó hî. Só͘-í goá chú-tiuⁿ chhú-khì Phêⁿ-ô͘ ê soan-kàu, ū sēng-iōng lú thoân-tō ê pit-iàu. ( Hi-bōng Soan-tō-hoē it-khó-chhat).
- Siān-iōng chāi-tē ê jîn-chhâi, chit hāng tuì chá lán ê Soan-tō-hoē chiū ū tio̍k-gán tī chia chin hó.
(A) án-choáⁿ hó? M̄-nā lâng, liân si̍t-bu̍t ê jím-khó͘-sèng to sī chin ū. Goá siông khoàⁿ koe ê tîn pha tī ló͘-kó͘-chhang téng, téng chian, ē pek, ta so-so͘, iáu-kú chin gâu seⁿ. Goán sìn, sī tuì koe-chí chiū í-keng ū jím-khó͘-sèng ê hâm-ióng tī-teh.
(B) ēng chia ê chāi-chū lâng, jîn-chêng, hong-sio̍k, koàn-sì. Koh chū-jiân ū hiong-thó͘-ài, chin ū thoân-khè ê cheng-sîn. Nā ēng Tâi-oân lâi--ê khì hō͘ in tiàm lī-tó ê kàu-hoē, si̍t-chāi ē tio̍h loân-hiong-pēⁿ (戀鄉病) só͘-í goá ke̍k-le̍k chú-tiuⁿ. Phêⁿ-ô͘ ê soan-kàu tio̍h ēng Phêⁿ-ô͘ lâng.
(C) Chóng-sī siāng bān 4 nî kú tio̍h chi̍t nî í-siōng hō͘ chia ê tông-liâu oāⁿ khì Tâi-oân chi̍t pái. Beh oāⁿ khì tó-uī. Oāⁿ khì hit hoê ê kai tong koán ê Tiong-hoē ū Bo̍k-su ê chū-chāi-tē, in-uī khì sī beh hō͘ in tī hia tit-tio̍h sim-sîn, bûn-hoà chéng-chéng ê sin khong-khì. Kā in phài khì sè-sè ê kàu-hoē bô iōng, tio̍h hō͘ in khì Bo̍k-su ê chū-chāi-tē hia̍p-chok. Hit ê kàu-hoē nā bô kàu-gia̍h thang hū-tam ke chhiáⁿ hit ê sian-seⁿ ê só͘-huì, Soan-tō-hoē tio̍h pang-thiap.
- Hêng-chèng hong-chiam
A. Hêng-chèng khu-hun (行政區分) Tio̍h o̍h koaⁿ-thiaⁿ chiong Phêⁿ-ô͘ hun choè nn̄g khu, Phêⁿ-ô͘ pún-tó, Pe̍h-soa-tó (Téng-soaⁿ), Hî-ong-tó (Sai-sū) chit saⁿ ê tó-sū kap sì-piⁿ ê tó chò chi̍t khu. iā chiong Peh-tàu, Tang-kiat, Toā-sū, kap hū-sio̍k ê sió-tó hun chò chi̍t khu. iā tē-it khu ê tiong-sim khǹg Má-keng. Tē-jī khu ê tiong-sim khǹg Toā-sū. Khiok Hoe-the̍h sī koaⁿ-thiaⁿ kau-thong khah lī-piān, nā-sī kàu-hoē Toā-sū khah toā, châi-chèng, siok-sià lóng Toā-sū khah hó. Só͘-í ko͘-put-chiong tio̍h chiām-sî khǹg tī Toā-sū, kàu Hoe-the̍h khah toā ê sî, chiah oāⁿ lâi Hoe-the̍h.
Pō͘-tiúⁿ tuì Tâi-oân lâi sûn kàu-hoē. Sûn Má-keng tē-it khu bô būn-tê. Hōng-soaⁿ-oân iok 3000 tùn, keh-ji̍t kiâⁿ chi̍t choā sī chin lī-piān. M̄-kú tē 2 khu ê Toā-sū hong-bīn, tuì Má-keng 10 ji̍t chi̍t kî chûn, chûn sè chiah, nā tú-tio̍h hong, ú chiū put chāi chhú-hān. (8 goe̍h Lô͘ Bo̍k-su siū koaiⁿ tiàm Toā-sū, Tân Bo̍k-su tī Tang-kiat hiám tîm-chûn). Só͘-í goá chú-tiuⁿ nā ē tio̍h tī nn̄g ê bo̍k-su, chi̍t ê tī Má-keng, chi̍t ê tī Toā-sū, án-ni chiah ū lī-piān.
B. Hêng-chèng chhú-kip (行政取級) chiàu téng-bīn só͘ kóng tē 1 khu Má-keng tì chi̍t ê Bo̍k-su, chit ê goá hi-bāng ài tì tuì Pún-tó lâi ê lâng, thang kap Pún-tó khah liân-lo̍k. Tē 2 khu Toā-sū ê Bo̍k-su hi-bōng tì Phêⁿ-ô͘ ê tông-liâu khah ha̍p-ēng. iā lóng-chóng ê hêng-chèng chhú-kip kiám-chhái kui Má-keng ê thóng-lí, (che sī chiām-sî, kàu Toā-sū ū Bo̍k-su).
C. Chóng-sī muí nî chit nn̄g khu tī Phêⁿ-ô͘ tio̍h ū chi̍t-hoê í-siōng ê chóng tióng-chip-hoē, á-sī sím-mi̍h liân-lo̍k ê ki-koan, kiám-chhái tuì nn̄g khu lâi phài-chhut nn̄g ê tāi-piáu khì hù Tiong-hoē, á-sī Tāi-hoē (á-sī phài chi̍t ê).
- Hêng-chèng thóng-chè (行政統制)
A. Tio̍h tī chit nn̄g khu lâi phian-chè chiām-koân ê tông-hoē. Tuì in tiong-kan lâi soán-chhut tāi-gī-goân kap Tâi-oân liân-lo̍k.
B. Tio̍h ēng uí-jīm thóng-tī ê hoat-tō͘, Tāi-hoē chiong koân pàng hō͘ lâi koán ê Tiong-hoē.
Sím-mi̍h kiò-chò uí-jīm thóng-tī?
(1) M̄-bián lēng-goā cho͘-chit Soan-tō-hoē pō͘-hoē, chū án-ni jīm-bēng lâi koán ê Tiong-hoē ê Siông-siat-pō͘-hoē chò pō͘-hoē. án-ni jîn-oân, sî-kan, keng-chè lóng ē tit siok-siáu, sū-bū iā ē khah oán-ku̍t.
(2) Tāi-hoē chò kàm-cha-ia̍h, kò͘-būn-ia̍h chiū hó.
(3) Chū-chāi Phêⁿ-ô͘ ê bo̍k-su thang kéng chi̍t ê chò lâi koán hit Tiong-hoē ê Siông-siat-pō͘-oân. Chóng-sī i ê koân-hān kā i hān tī soan-kàu chiū-hó.
(4) Hit-pêng iû-goân tì Pō͘-tiúⁿ,Koè-kè, nn̄g nî lâi sûn chi̍t pái. Lâi sī lâi chò hùn-heng, á-sī Siu-ióng-hoē ê kang, chiah khah ū la̍t. Mài lâi chia chhiau kàu-hoē hêng-chèng-kê chiah ū pó-kuì.
(5) Hō͘ chāi-chū Phêⁿ-ô͘ ê bo̍k-su ū kan-sia̍p tī koè-kè ê sū, he̍k-chiá ē khah oán-ku̍t, khah ū koan-sim.
(6) Kî-thaⁿ kàu-io̍k, thoân-tō, sù-bū hō͘ chāi-chū ê bo̍k-su hū-chek chóng lí khì pò-kò kai koán ê Tiong-hoē.
(7) Uí-jīm Tiong-hoē hit nî in hia nā ū sím-mi̍h Siu-ióng-hoē, Sèng-chheh gián-kiù-hoē, lóng tio̍h chhiáⁿ chia ê tông-liâu, á-sī koan-hē-chiá khì hù, khoán-thāi chò siāng chi̍t Tiong-hoē ê kàu-hoē pêⁿ. Ì-chì chiah ē so͘-thong, chiah hián-bêng uí-jīm thóng-tī ê hāu-iōng. Chāi-lâi ê Tiong-hoē bô si̍t-koân, iā tuì Soan-tō-tē bô 10 hun ê tám-liōng, sī chò Tāi-hoē ê “ thè-sin” lâi khoàⁿ-khoàⁿ, án-ni bô lō͘-ēng.
(8) Tio̍h hō͘ chāi-chū ê Bo̍k-su chò chia kok kàu-hoē ê gī-tiúⁿ. Ta̍k hāng hóng o̍h Tâi-oân lâi kiâⁿ.
(9) “Beh tī-lí Chi-ná, tio̍h chun-tiōng Chi-ná ê te̍k-sèng, m̄-sī Ji̍t-pún loē-tē ê iân-tiông” che sī sî-kio̍k ê bêng-giân. Bô lí-kái ê sè-le̍k iân-tiông sī bô-hāu, tio̍h ēng thiàⁿ, ū lí-kái ê kám-hoà, tông-hoà chiah ū lō͘-ēng. Tī Phêⁿ-ô͘ goá sìn iā sī án-ni.
(10) Bān-sū chhú chek-ke̍k, chiām-chìn ê hoat-tō͘ hō͘ Phêⁿ-ô͘ kàu-hoe ē ta̍t kàu tī chū-tī, chū-thoân ê só͘-chāi.
- Cheng-sîn liân-lo̍k
A. Koh chi̍t pái chú-tiuⁿ kong-pò Soan-tō-hoē siau-sit-noâ kong-chèng khak-si̍t ê siau-sit pò-thoân.
B. Ū-sî iā chhiáⁿ chia ê kang lâng tī tú-hó ê uī, tú-hó sî lâi siāu-kài Phêⁿ-ô͘ ê kang-chok.
C. Siat Soan-tō kì-liām-ji̍t, m̄-nā Phêⁿ-ô͘ siú, chiū Tâi-oân iā siú, lâi uī-tio̍h Soan-tō kî-tó, hiàn-kim,kó͘-bú.
E. o̍h Lú Soan-tō-hoē ê kok kàu-hoē ê hū-jîn-hoē (Sè-nau cho͘-chit, ná-chún siā-hoē kàu-hoà-bāng ê si-siat) cho͘-chit, chiū-sī lī-iōng pài 3 ê kî-tó-hoē lâi cho͘-chit, khiu-chi̍p Soan-tō-hoē pò͘-kàu ê tông-ho͘N3-chiá, che sī chin ū la̍t ê sū.
Í-siōng 6 toā hāng, chhiáⁿ tong-kio̍k kap iú-sim tī Phêⁿ-ô͘ Soan-tō ê hó pêng-iú,chhiáⁿ lín tī lâi ê Lâm Tāi chim-chiok chham-khó khoàⁿ-māi.
(Sió-tī Loā Jîn-seng kèng kì)
漢羅（Ùi原文改寫）
宣道會通訊
澎湖教區政治管見
(接1月21面)
1939.02 647期 13-15頁
2. 宣道新方面活動。我看澎湖的傳道，男傳道方面不及女傳道方面的活動。試講幾句。因為遮的迷信真重。毋但遮，不論佗位，若講場海邊的迷信攏較重。開講場，佮島嶼的酒，女的消費也較大。這款事，媽宮佮Chū-lī島也僫出這个例。迷信，酒，女色這3項。廟媠，坐宮；差不多逐鄉里有。遮的信仰，「天公」佮台灣同；其他為海面生活就特別崇奉觀音，媽祖。總是以外猶大對重灶文公，城隍爺。不知不覺對島嶼來，遮的婦女自卑講in女性是驚人，污穢。拍算這是對遮的儒學發達的所致；所以濟濟女性有傾向佇食菜。佇3，6，9；1，4，7；閣15，尾牙，三五成群的婦女穿烏衫烏裙，老，少年規陣去廟行香。Taⁿ食菜應該著皈依佛祖，in是去皈依媽祖( 林--氏默啊)。有的是去皈依城隍爺 (相傳號做水鬼仔)。真奇怪，規陣的菜姑去城隍爺廟燒香，獻綵，跪拜。也掠活佛做對重。啥貨叫做活佛，就是若準台灣的紅姨觀落陰，大家真信；有時規鄉里的人攏信伊，予伊指揮。
早年佇龍門港一隻海翁(鯨魚)來掛淺，規陣的菜姑去海墘跪拜，排祭；實在真迷信。Taⁿ遮的婦女欲怎樣傳道予in。男傳道無利便，女傳道真好。所以花宅呂玉蘭女傳道。前年派來媽宮的李--氏素先生所做的工真成功。Siù-lē先生佇東吉嶼也是按呢。咱遮婦人人是家庭的宗教中心。遮的男性濟濟出外趁食，討魚。所以我主張此去澎湖的宣教，有盛用女傳道的必要。(希望宣道會一考察)。
3. 善用在地的人材，這項對早咱的宣道會就有著眼佇遮真好。
(A) 按怎好？毋但人，連植物的忍苦性都是真有。我常看瓜的藤拋佇咾咕蔥頂，頂煎，下逼，焦so-so͘，猶久真gâu生。阮信，是對果子就已經有忍苦性的涵養佇咧。
(B) 用遮的在住人，人情，風俗，慣勢。閣自然有鄉土愛，真有團契的精神。若用台灣來--的去予in踮離島的教會，實在會著戀鄉病，所以我極力主張。澎湖的宣教著用澎湖人。
(C) 總是上慢4年久著一年以上予遮的同僚換去台灣一擺。欲換去佗位。換去彼回的該當管的中會有牧師的駐在地，因為去是欲予in佇遐得著心神，文化種種的新空氣。共in派去細細的教會無用，著予in去牧師的駐在地協作。彼个教會若無夠額通負擔加請彼个先生的所費，宣道會著幫thiap。
4. 行政方針
A. 行政區分著學官廳將澎湖分做兩區，澎湖本島，白沙島(頂山)，漁翁島(西嶼)這三个島嶼佮四邊的島做一區。也將Peh-tàu，東吉，大嶼，佮附屬的小島分做一區。也第一區的中心囥媽宮。第二區的中心囥大嶼。卻花宅是官廳交通較利便，若是教會大嶼較大，財政，宿舍攏大嶼較好。所以姑不將著暫時囥佇大嶼，到花宅較大的時，才換來花宅。
部長對台灣來巡教會。巡媽宮第一區無問題。鳳山丸約3000噸，隔日行一choā是真利便。毋過第2區的大嶼方面，對媽宮10日一期船，船細隻，若拄著風，雨就不在此限。(8月劉牧師受關踮大嶼，陳牧師佇東吉險沉船)。所以我主張若會著置兩个牧師，一个佇媽宮，一个佇大嶼，按呢才有利便。
B. 行政取扱照頂面所講第1區媽宮置一个牧師，這个我希望愛置對本島來的人，通佮本島較連絡。第2區大嶼的牧師希望置澎湖的同僚較合用。也攏總的行政取扱檢采歸媽宮的統理，(這是暫時，到大嶼有牧師)。
C. 總是每年這兩區佇澎湖著有一回以上的總長執會，抑是甚物連絡的機關，檢采對兩區來派出兩个代表去赴中會，抑是大會(抑是派一个)。
5. 行政統制
A. 著佇這兩區來編制暫權的中會。對in中間來選出代議員佮台灣連絡。
B. 著用委任統治的法度，大會將權放予來管的中會。
甚物叫做委任統治？
(1) 毋免另外組織宣道會部會，自按呢任命來管的中會的常設部會做部會。按呢人員，時間，經濟攏會得縮小，事務也會oán-ku̍t。
(2) 大會做監查役，顧問役就好。
(3) 駐在澎湖的牧師通揀一个做來管彼中會的常設部員。總是伊的權限共伊限佇宣教就好。
(4) 彼爿猶原置部長，會計，兩年來巡一擺。來是來做奮興，抑是修養會的工，才較有力。莫來遮chhiau教會行政枷才有寶貴。
(5) 予在住澎湖的牧師有干涉佇會計的事，或者會較oán-ku̍t，較有關心。
(6) 其他教育，傳道，庶務予在住的牧師負責總理去報告該管的中會。
(7) 委任中會彼年in遐若有甚物修養會，聖冊研究會，攏著請遮的同僚，抑是關係者去赴，款待做siāng一中會的教會平。意志才會疏通，才顯明委任統治的效用。在來的中會無實權，也對宣道地無10 分的膽量，是做大會的「替身」來看看，按呢無路用。
(8) 著予在住的的牧師做遮各教會的議長。逐項仿學台灣來行。
(9) 「欲治理支那，著尊重支那的特性，毋是日本內地的延長」這是時局的名言。無理解的勢力延長是無效，著用疼，有理解的感化，同化才有路用。佇澎湖我信也是按呢。
(10) 萬事取積極，漸進的法度予澎湖教會會達到佇自治，自傳的所在。
6. 精神連絡
A. 閣一擺主張公報宣道會消息欄公正確實的消息報傳。
B. 有時也請遮的工人佇拄好的位，拄好時來紹介澎湖的工作。
C. 設宣道紀念日，毋但澎湖守，就台灣也守，來為著宣道祈禱，獻金，鼓舞。
E. 學女宣道會的各教會的婦人會(Sè-nau組織，若準社會教化網的施設)組織，就是利用拜3的祈禱會來組織，糾集宣道會佈教的同好者，這是真有力的事。
以上 6大項，請當局佮有心佇澎湖宣道的好朋友，請恁佇來的南大斟酌參考看覓。
(小弟賴仁聲敬記)