同行活路
Tâng kiâⁿ oa̍h-lō͘
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 無lo̍h名 |
| 卷期 | 台灣教會公報/北部教會 |
| 卷期 | 第646號 |
| 日期 | 1939/1 |
| 頁數 | 24-26 |
白話字（原文數位化）
Tâng kiâⁿ oa̍h-lō͘
Tiuⁿ Tiông-chhoan
1939.01 646 kî 24-26
Jîn-luī oē thang koh-iūⁿ tī khîm-siù, chhâ-khó hit-ê te̍k-sû-tiám ê chi̍t hāng, chiū-sī ū chong-kàu sìn-gióng. chóng-sī chit ê te̍k-sû-tiám ê būn-toê, lán eng-kai tio̍h gián-kiù hō͘ i bêng-pe̍k, nā bô, kiaⁿ-liáu chit ê tē-it chun-kuì ê chong-kàu-sèng tì-kàu siū that-ba̍t, nā án-ni, chiū kap khîm-siù bô koh-iūⁿ. Chìn-hoà-lūn-chiá kóng, Lâng tuì kâu chìn-hoà lâi ê. Phò-bê-sìn-ka kóng, Lâng bô ū lêng-hûn, put-kò tōng-bu̍t-tiong choè ko-téng ê tì-lêng-chiá nā-tiāⁿ. Chit khoán ê chú-tiuⁿ, lóng sī sio̍k tī bô chhui-mô͘ kun-pún, kan-ta tām-lūn ki-hio̍h ê o͘-giân loān-gú. Kan-ta tuì jio̍k-gán ê koan-chhat, bu̍t-chit ê thé-giām, soà tì-kàu chū-khì chū-chiān, kap khîm-siù píⁿ-téng, lâi sit-lo̍h tē-it ko-siōng ê lêng-kài oa̍h-lō͘, kiám m̄-sī khó-sioh mah?
Lâng ê keh, lán tio̍h jīn hō͘ i chin, lâng lóng tio̍h khah-iâⁿ khîm-siù, nā bô, lâng ê sèng bô thang chū chûn, lêng-kài bô só͘ ǹg-bāng. Thoân-tō 3:21 kóng,” Lâng ê hûn chiūⁿ téng-bīn, siù ê hûn tuī-lo̍h toē.” Goân-lâi lâng kap khîm-siù ê hun-piat, m̄-sī kan-ta chāi tī hêng-chit ê put-tông. Chiàu Iok-pek 32:8 kóng,” Nā-sī lâng ê lāi-bīn ū sim-sîn, iā choân-lêng--ê ê khì, hō͘ lâng chhang-miâ.” Kó͘-chá lâng só͘ kóng, Jîn uî bān-bu̍t chi lêng, chiū-sī chit ê ì-sù. Lâng in-uī ū lêng, só͘-í tī sí ê ji̍t, thang chiūⁿ téng-bīn, che sī jîn-luī hoat-seng sìn-gióng ê toā goân-in. Lán beh bêng chit ê tō-lí, tio̍h tāi-seng chai lâng lāi-bīn ê lêng sī tuì tó-uī lâi--ê. Thoân-tō 12:7 kóng,” Tîn-ai kui thô͘ lâi hoán-pún, lêng-hûn kui tī hō͘ i lâi ê Siōng-tè ê tāi-seng.” Sat-ka 12:1 kóng,” Iâ-hô-hoa……chhòng-chō lâng ê sim-sîn--ê.” Tuì í-siōng ê sèng-kù khoàⁿ khí--lâi, lâng lāi-bīn ê lêng kap piáu-bīn ê thé, lóng sī tuì chin sîn chhòng-chō lâi chiâⁿ--ê. Chhòng-sè-kì 2:7 kóng,” Iâ-hô-hoa Siōng-tè ēng toē-chiūⁿ ê thô͘-hún chhiau choè lâng, pûn oa̍h ê lêng-hûn.” Kì-jiân choân-tì choân-lêng ê chin Sîn oē chiâⁿ lán ê oa̍h-miā, chiū sìn-gióng chin Sîn ê sim choa̍t-tuì sī boē-bián-tit--ê. Phì-jū chai-iáⁿ siⁿ lán ê jio̍k-thé sī pē-bú,chiū tek-khak oē kám hit ê chhim-un, chi̍t-sì-lâng bô boē-kì-tit. Hô-hòng Thiⁿ Pē chin Sîn tuì chi̍t chéng ê thô͘ chō-chhut kok-chéng bîn-cho̍k ê goân-chó͘, pēng-chhiáⁿ lán ê sim-sîn, seng-oa̍h, tōng-chok, it-poaⁿ lóng sī tuì I teh chi-phoè, só͘-í chū-jiân tuì I tio̍h siⁿ-chhut chi̍t toāⁿ ê sìn-gióng sim, chiah ū ha̍p tō-lí ê kà-sī.
Chóng-sī siā-hoē-chiūⁿ ū lâng jīn-tēng ka-kī sī tuì kâu-luī chìn-hoà lâi ê, koh-chài hó͘-jīn lêng-hûn soat. án-ni m̄-nā kan-ta chìn-ji̍p bû-sîn chú-gī, koh-chài hián-chhut bô thiⁿ bô toē ê hêng-uî, kan-ta tuì gán-chiân ê chhin-chhek choè khoà-lū. Chhin-chhiūⁿ khîm-siū sui-jiân ū hoán-pō͘ kuī-jú(反哺跪乳) ê te̍k-tiám; kî-si̍t m̄-sī chhut tī kèng-uì ê sim-liām, só͘-í kap lâng ê tì-sek koh-iūⁿ. Lán lâng ê sìn-gióng le̍k-liōng, bô-m̄-sī chhut tī kèng-uì lâi hoat-seng--ê. Ū sìn-gióng, bô m̄ jīn-tēng thiⁿ-toē kan ū Chú-cháiⁿ chin Sîn siông-siông tī-teh.
Chiàu Pó-lô tī Lô-má 1:19-22 só͘ kóng, thang chai ú-tiū-tiong bêng-bêng ū éng-lêng sîn-sèng ê Siōng-tè, lâng-lâng eng-kai tio̍h tâng chi̍t-iūⁿ sim lâi sìn-gióng; m̄ eng-kai pàng-sak chin-Sîn, lâi chong-pài sè-kan lâng kap bô ì-gī--ê. Lâng-lâng to thong-ta̍t bûn-ha̍k, bu̍t-lí kap lé-gī; cháiⁿ-iūⁿ tuì oa̍h-miā pún-goân pàng choè bô siūⁿ-tio̍h mah? iū-koh hoán-tńg kóng chong-kàu sī a-piàn, sìn-gióng sī bâ-chuì, kā i khoàⁿ choè bê-sìn. Nā bêng-pe̍k chong-kàu sìn-gióng, khǹg kèng-uì ê sim, chiū oē kiáu-chèng jîn-keh, boē tì-kàu hoān-choē, lâi ngō͘-kí hāi jîn. Che sī chong-kàu sìn-gióng choè hó ê kiat-kó. Chóng-sī sìn-gióng ài jīn-sek chheng-chhó, sūn Chú kà-sī ti̍t ê lō͘ lâi kiâⁿ, m̄-thang kng ê sî kiong-kèng, àm ê sî chó͘-gāi, chio-kûn kiat-tóng, that-gāi thian-tō, m̄ pó-hō͘ chin-lí, kan-ta pó-hō͘ su-io̍k, chit chéng hêng-tōng sī toàn-toàn m̄-thang choè.
Iok-hān 4:22-24, Iâ-so͘ kóng,” Lín kèng-pài lín só͘ m̄-chai--ê, goán kèng-pài goán só͘ chai--ê, in-uī chín-kiù sī tuì Iû-thài lâng chhut. Nā-sī sî beh kàu, hiān-kim chiū-sī, chin-si̍t kèng-pài--ê, beh ēng sîn ēng chin-si̍t kèng-pài Pē; in-uī Pē sī ài chit hō lâng kèng-pài I. Siōng-tè sī Sîn, kèng-pài I ê lâng ,tio̍h ēng sîn ēng chin-si̍t lâi kèng-pài.” Sat-má-lī-a hū-jîn-lâng in-uī tuì-tiōng hêng-sek goā-phê, tì-kàu m̄-chai só͘ pài--ê, só͘-í pài-liáu sī khang-khang, kî-thaⁿ tong-sî ê Hoat-lī-sài lâng téng, iā sī án-ni. Thang chai kèng-pài chin Sîn tio̍h ēng chì-sêng ê sim; khò Iâ-so͘ ê kiù-sio̍k, ēng sêng-si̍t sim lâi kiû.
I Pí-tek 3:12,” In-uī Chú ê ba̍k-chiu khoàⁿ gī lâng, I ê hī-khang thiaⁿ in ê kî-tó; nā-sī Chú ê bīn kàm-chhat kiâⁿ pháiⁿ ê lâng.” Hui-li̍p-pí 3:3,” In-uī lán ēng Siōng-tè ê Sîn lâi ho̍k-sāi, tiàm tī Ki-tok Iâ-so͘ lâi khoa-kháu, bô oá-khò jio̍k-thé--ê, chiah sī siū kat-lé--ê.” Thang chai tû-khì sìn Iâ-so͘ í-goā, bô lâng oē chiū-kūn chin Sîn. Sui-bóng ū sìn-gióng, chit hō lī-khui Ki-tok ê sìn-gióng, kiat-kio̍k sī kui tī khang-khang. Sìn-gióng í-keng bô la̍t, tek-khak kàu tī bô sêng-si̍t ê toē-pō͘. Chhin-chhiūⁿ chit khoán, ǹg-bāng ài thoat-lī sè-kan choē-ok ê tāng-tàⁿ, si̍t-chāi sī oh-tit. Só͘-í lán nā í-keng bêng-pe̍k tuì ū thiⁿ toē í-lâi, chín-kiù sè-kan--ê, chí-ū Iâ-so͘ chi̍t-lâng ū chin-si̍t ê le̍k-liōng, chiū tio̍h kā i chiap-la̍p, koh tio̍h ài pò hō͘ pa̍t-lâng, hō͘ lâng lâi khò Iâ-so͘ ê kiù-sio̍k, niá-siū I ê un-tián. Iâ-lī-bí 31:34” In-uī in tuì toā kàu soè, lóng beh bat goá; in-uī goá beh sià-bián in ê choē-koà, bô koh kì-tit in ê choē.” Chhin-chhiūⁿ án-ni, jīn-bat ê lâng, tek-khak ū têng-sin ê thé-giām, tit-tio̍h si̍t-chāi ê sìn-gióng, lêng-kài oa̍h-miā, tek-khak ū toā-toā ê hēng-hok.
漢羅（Ùi原文改寫）
同行活路
張長川(Tiuⁿ Tiông-chhoan)
1939.01 646期 24-26頁
人類會通各樣佇禽獸，查考彼个特殊點的一項，就是有宗教信仰。總是這个特殊點的問題，咱應該著研究予伊明白，若無，驚了這个第一尊貴的宗教性致到受塞密，若按呢，就佮禽獸無各樣。進化論者講，人對猴進化來的。破迷信家講，人無有靈魂，不過動物中做高等的智能者nā-定。這款的主張，攏是屬佇無吹毛根本，干焦淡論枝葉的胡言亂語。干焦對肉眼的觀察，物質的體驗，紲致到自棄自賤，佮禽獸品等，來失落第一高尚的靈界活路，敢毋是可惜嗎？
人的格，咱著認予伊真，人攏著較贏禽獸，若無，人的性無通自存，靈界無所向望。傳道3：21講，「人的雲上頂面，獸的雲墮落地。」原來人佮禽獸的分別，毋是干焦在佇形這个不同。照約伯32：8講，「若是人的內面有心神，也全能--的的氣，予人聰明。」古早人所講，人為萬物之靈，就是這个意思。人因為有靈，所以佇死的日，通上頂面，這是人類發生信仰的大原因。咱欲明這个道理，著代先知人內面的靈是對佗位來--的。傳道12：7講，「塵埃歸土來返本，靈魂歸佇予伊來的上帝的代先。」撒迦12：1講，「耶和華……創造人的心神--的。」對以上的聖句看起--來，人內面的靈佮表面的體，攏是對真神創造來成--的。創世記2：7講，「耶和華上帝用地上的塗粉chhiau做人，歕活的靈魂。」既然全智全能的真神會成咱的活命，就信仰真神的心絕對是未免得--的。譬喻知影生咱的肉體是爸母，就的確會感彼个深恩，一世人無袂記得。何況天爸真神對一種的土造出各種民族的原祖，並且咱的心神，生活，動作，一般攏是對伊咧支配，所以自然對伊著生出一段的信仰心，才有合道理的教示。
總是社會上有人認定家己是對猴類進化來的，閣再否認靈魂說。按呢毋但干焦進入無神主義，閣再顯出無天無地的行為，干焦對眼前的親戚做掛慮。親像禽獸雖然有反哺跪乳的特點；其實毋是出佇敬畏的心念，所以佮人的智識各樣。咱人的信仰力量，無毋是出佇敬畏來發生--的。有信仰，無毋認定天地間有主宰真神常常佇咧。
照保羅佇羅馬1：19-22所講，通知宇宙中明明有永能神聖的上帝，人人應該著同一樣心來信仰；毋應該放捒真神，來崇拜世間人佮無意義--的。人人都通達文學，物理佮禮義；怎樣對活命本源放做無想著嗎？又閣反轉講宗教是鴉片，信仰是麻醉，共伊看做迷信。若明白宗教信仰，囥敬畏的心，就會矯正人格，未致到犯罪，來誤己害人。這是宗教信仰做好的結果。總是信仰愛認識清楚，順主教示直的路來行，毋通光的時恭敬，暗的時阻礙，招群結黨，窒礙天道，毋保護真理，干焦保護私慾，這種行動是斷斷毋通做。
約翰4：22-24，耶穌講，「恁敬拜恁所毋知--的，阮敬拜阮所知--的，因為拯救是對猶太人出。若是時欲到，現今就是，真實敬拜--的，欲用神用真實敬拜爸；因為爸是愛這號人敬拜伊。上帝是神，敬拜伊的人，著用神用真實來敬拜。」撒馬利亞婦人人因為對重形式外皮，致到毋知所拜--的，所以拜了是空空，其他當時的法利賽人等，也是按呢。通知敬拜真神著用至誠的心；靠耶穌的救贖，用誠實心來求。
彼得前書3：12，「因為主的目睭看義人，伊的耳孔聽in的祈禱；若是主的面鑑察行歹的人。」腓立比3：3，「因為咱用上帝的神來服侍，踮佇基督耶穌來誇口，無倚靠肉體--的，才是受割禮--的。」通知除去信耶穌以外，無人會就近真神。雖罔有信仰，這號離開基督的信仰，結局是歸佇空空。信仰已經無力，的確到佇無誠實的地步。親像這款，向望愛脫離世間罪惡的重擔，實在是僫得。所以咱若已經明白對有天地以來，拯救世間--的，只有耶穌一人有真實的力量，就著共伊接納，閣著愛報予別人，予人來靠耶穌的救贖，領受伊的恩典。耶利米31：34「因為in對大到細，攏欲捌我；因為我欲赦免in的罪過，無閣記得in的罪。」親像按呢，認識的人，的確有重新的體驗，得著實在的信仰，靈界活命，的確有大大的幸福。