聽植村環牧師
Thiaⁿ Si̍t-chhoan Khoân Bo̍k-su
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 吳天命 Gô͘ Thian-bēng |
| 卷期 | 台灣教會公報 |
| 卷期 | 第630號 |
| 日期 | 1937/9 |
| 頁數 | 28-30 |
白話字（原文數位化）
Thiaⁿ Si̍t-chhoan Khoân Bo̍k-su
Gô͘ Thian-bēng
1937年9月630期 28-30
Tâi-lâm Tiúⁿ-ló-kàu Lú-o̍h ê Hāu-tiúⁿ Si̍t-chhoan Khoân lú-sū, i iā choè Tang-kiaⁿ Pek-bo̍k kàu-hoē ê Bo̍k-su. Chin gâu chiàu-kò͘ chí-tō tī Tang-kiaⁿ liû-ha̍k ê Pún-tó lâng. Ka-kī ê kàu-hoē í-goā, ū chin-choē iàu-kín ê kang tī Tang-kiaⁿ, iáu-kú hoaⁿ-hí hi-seng chin-choē, lâi Tâi-lâm pang-chān kàu-hoē ê kàu-io̍k, í-ki̍p kî-thaⁿ iā ū oa̍h-tāng lī-ek tī Tâi-oân ê kàu-hoē. Chit pang ha̍k-hāu hioh-joa̍h, i ū tò-khì Tang-kiaⁿ, Hok-im Sin-pò ê kì-chiá chiū khì thàm i, mn̄g i 3 hāng sū: (1) Tang-kiaⁿ mā ū Tiâu-sián lâng, Chi-ná lâng teh liû-ha̍k, uī sím-mi̍h in-toaⁿ lí te̍k-pia̍t chhut-la̍t teh chí-tō Tâi-oân lâng?(2) Liân-ha̍p Hū-jîn-hoē(Si̍t-chhoan Khoân Bo̍k-su choè hoē-tiúⁿ). Tuì Tâi-oân lâng ê thoân-tō ū sím-mi̍h kè-e̍k?(3) Tī Pún-tó lâng kàu-hoē, choè-kūn ū sím-mi̍h thang hō͘ lâng chù-bo̍k ê sū? Si̍t-chhoan Bo̍k-su tuì chit 3 mn̄g ê ìn-tap ū kì tī 2162 hō. Chiau-hô 12 nî 8 ge̍h 5 ji̍t hoat-hêng ê Hok-im Sin-pò, goá phah-sǹg chin choē hiaⁿ-tī chí-bē ài thiaⁿ i só͘ ìn-tap--ê, in-uī i hiān-sî put-chí teh toā pang-chān lán ê kàu-hoē. Só͘-í hoan-e̍k tī chia, sī kiaⁿ-liáu ū lâng bô ki-hoē thang khoàⁿ Hok-im Sin-pò.
- Tuì tē 1 mn̄g ê ìn-tap. “Chiàu lí só͘ chai, ka-hū(Chèng-kiú Bo̍k-su) ū hui-siông ēng sim tī Tâi-oân lâng thoân-tō. Tuì 42 nî chêng Kò͘ Hô-ha̍p Ku-hú Bo̍k-su, uī-tio̍h thoân-tō khì Tâi-oân í-lâi, ka-hū uī-tio̍h thoân-tō, chêng-āu ū 9 pái khì Tâi-oân. Hit tiong-kan ka-hū m̄-nā kan-ta thoân-tō Loē-tē lâng, iā siūⁿ tio̍h thoân hō͘ Pún-tó lâng, só͘-í khì Tâi-oân ê sî ū kap Pún-tó lâng biān-hoē. Tī Tang-kiaⁿ mī[sic] chiau-hu[sic] Pún-tó lâng; hit tiong-kan ū Tân Chheng-gī sàng lâi Tang-kiaⁿ Sîn-ha̍k-siā bián-kióng. Goá ê A-chí Têng-kang(スミエさん), iā bat kà i ê hū-jîn-lâng o̍h Eng-gú. (e̍k-chiá chù: Têng-kang sàng chiū-sī Chó-pho Bo̍k-su-niû, káⁿ m̄-sī o̍h Eng-gú, sī o̍h Kok-gú chiah tio̍h).
Pí chit chân khah chá, It-hoan-teng kàu-hoē sî-tāi, ū chi̍t ê lâng kiò-choè Chiu Thian-iū, chhēng hô-ho̍k hâ kûn lâi kàu-hoē lé-pài. Chin sim-sek, goá chi̍t-pái tī Ka-gī kàu-hoē soat-kàu ê sî, ū chi̍t ê lāu-lâng lâi tuì goá kóng, “Lí oē kì-tit goá á-boē?” Chit ê lâng chiū-sī hit ê Chiu Thian-iū--sī, hiān-sî kái-miâ choè Chiu Hok-choân, teh choè i-seng; iā-sī sìn-gióng ê lâng, teh hōng-sū kàu-hoē. Ka-gī Ji̍t-pún Ki-tok kàu-hoē-tn̂g kiàn-tiok ê sî, i ū kià-hù thó͘-toē……
Koh chiàu lí só͘ chai, Chhoà Poê-hoé sàng ū tī Hù-sū-kiàn-teng kàu-hoē niá soé-lé. Ka-hū siông-siông khó͘-khǹg i, nā khéng hiàn-sin choè Tâi-oân ê thoân-tō-chiá, huì-iōng i beh siat-hoat. Koh-chài ū siat-hoat hō͘ Tâi-lâm ê i-ka Ko Chài-tek hu-jîn, Tâi-oân Kong-san ê Ko Chài-chiok hu-jîn tī Tang-kiaⁿ siū kàu-io̍k. Kap Chio̍h Sùn-eng koh siōng-kiaⁿ ê sî, ka-hū ū thê-chhiòng siat iú-chì ê Hoan-gêng-hoē tī Pó-têng, koh ū chhoā in khì hù Hù-sū-kiàn-teng hā-kî ha̍k-hāu tī Khêng[sic]-chéⁿ-te̍k. Ko Chài-tek hu-jîn hiān-sî chiâⁿ-choè chit ê iú-le̍k-chiá, oē soat-kàu tī Tâi-oân it ê toā kàu-hoē Tâi-lâm ê Thài-pêng-kéng kàu-hoē. Koh-chài Chio̍h Sùn-eng--sī ū choè Pîn-tong ê châi-sán-ka Lí Tiōng-gī--sī ê hu-jîn, chi̍t-nn̄g nî chêng tiōng-hu sí liáu-āu, ū chīn-la̍t ēng sî-kan kap chîⁿ-châi teh choè thoân-tō ê lō͘-ēng.
Chhin-chhiūⁿ án-ni, ka-hū ū siūⁿ Tâi-oân Pún-tó lâng kàu-hoē kap Loē-tē kàu-hoē thê-hê ê sū, chū-jiân goá iā kap Tâi-oân ê lâng saⁿ chhin-bi̍t. Goá tī 1922 nî(e̍k-chiá chù: nî-kan káⁿ ū chhò-gō͘), tuì Eng-kok tò-lâi, ū tiàm hiān-chāi ê só͘-chāi khai-sí thoân-tō, tī hū-kūn ū Tâi-oân ê lâng, sǹg sī iú-he̍k chin-choē, chin guî-hiám ê só͘-chāi; goá chiū chiàu-kò͘ in. Goá ê Kàu-hoē iā ū Tâi-oân ê lâng chhut-se̍k, iā ū kap Chhoà Poè-hoé--sī, Ko--sī ēng phoe saⁿ kau-poê.”
- Tuì tē 2 mn̄g ê ìn-ta̍p. “Hio 7, hiān-sîê ia̍h-oân kap kè-sin--khì ê Chê-tîn Hó͘-chú sàng téng, ū chin chhut-la̍t tī chit chân sū, uī-tio̍h Tâi-oân thoân-tō teh kî-tó. Tuì án-ni, ū tit-tio̍h kiàn-siat Hiòng-san-liâu. Chiàu tēng-oân sī lâm-chú 10 miâ, chóng-sī hiān-sî ū siu-iông 12 miâ ê Pún-tó lâng ha̍k-seng. Tuì chiah ê lâng ê tiong-kan, iā ū siⁿ-chhut niá soé-lé--ê, tāi-khài put-sî ū Sîn-ha̍k-seng chi̍t-nn̄g-miâ tī-teh, só͘-í bô khiàm-ēng pa̍t-lâng kā in chí-tō lé-pài. Tī goá ê chhù mā ū 6 miâ ê Pún-tó lâng ê gín-á.
Koh-chài Tâi-pak ê Siōng Bo̍k-su ū phah-sǹg Pún-tó lâng thoân-tō ê sū, só͘-í Liân-ha̍p hū-jîn-hoē ta̍k ge̍h-ji̍t ū kià tiāⁿ-tio̍h ê gia̍h khì, tī Tâi-pak Thài-pêng-teng(e̍k-chiá chù: hiān-sî poaⁿ tī Káng-teng), ū siat uī-tio̍h Pún-tó lâng ê thoân-tō-só͘. Kin-nî Ji̍t-pún Sîn-ha̍k-hāu ê chhut-sin-chiá Muî-kiā Chèng-jī-lông--sī ū khì hù-jīm, hiān-sî teh o̍h Tâi-oân oē. iā siūⁿ ài phài lú-chú hū-jîn thoân-tō-chiá, tú-hó tit-tio̍h kū-nî Ji̍t-pún Sîn-ha̍k-hāu chut-gia̍p ê Kiat-sêng Kong-chú sàng, choè ‘Liân-ha̍p hū-jîn-hoē chhin-siān sú’, chhēng Tâi-oân ê saⁿ, o̍h Tâi-oân oē; chhú-āu beh uī-tio̍h pún-tó lâng lú-chú chheng-liân lâi oa̍h-tāng.”
- Tuì tē 3 mn̄g ê ìn-tap. “Hiō, ū nò͘. Te̍k-pia̍t ài Loē-tē kàu-hoē ê hiaⁿ-chí lâi chù-ì--ê, chiū-sī(1) Tâi-lâm Tiúⁿ-ló-kàu, lâm, lú lióng tióng[sic]-téng ha̍k-hāu ê ki-ko[sic] būn-toê. oē-thang chiàu hiān-sî ê khoán, koàn-thiat Ki-tok-kàu chú-gī kàu-io̍k á-boē; che sī koan-hē Tâi-oân kàu-hoē sēng-soe ê toā būn-toê. Goán ū chīn-la̍t beh hō͘ tong-kio̍k lí-kái Ki-tok-kàu chú-gī kàu-io̍k, chóng-sī chin uî-lân. (2) Pún-tó lâng kàu-hoē, choè-kūn kàu-sè put-chí chín-khí. Nn̄g-nî chêng tuì Chi-ná ū chi̍t ê iú-le̍k ê thoân-tō-chiá kiò Sòng Phok-sū lâi Tâi thoân-tō, kiông-tiau ‘seng-oa̍h it-sin’ê sū. Tuì án-ni ū cho͘-chit thoân-tō-thoân, chheng-liân tiàm lō͘-piⁿ thoân-tō, chi̍p-hoē ê jîn-sò͘ ke chin-choē. (3) Chi̍t hāng sī tē-it iàu-kín, chiū-sī nn̄g, saⁿ nî chêng í-lâi, pún-tó lâng kàu-hoē ū chiong chéng-chéng ê būn-toê lâi chham-siông kiû pang-chān, ǹg-bāng thang kap Loē-tē kàu-hoē chiap-kūn thê-hê ê sū. Che sī chin thang hoaⁿ-hí ê hiān-siōng, goá siūⁿ m̄-thang sit-lo̍h chit ê ki-hoē. Tâi-oân lâng ê sìn-gióng khiok sī khah khiàm choè kàu-hoē lâng ê hùn-liān kap su-sióng ê thoàn-liān; chóng-sī chin tan-sûn, koh jia̍t-sim. Loē-tē ê sìn-chiá ū siū su-sióng-tek ê hùn-liān, só͘-í sìn-gióng khah ho̍k-cha̍p. án-ni nā lióng-pêng iú-bû siong-thong ê sî, chiū oē-tit-thang saⁿ pó͘ hit ê tn̂g-té. Koh-chài tī hiān-sî Ji̍t Chi koan-hē hun-kiù ê sî, lâi kap Pún-tó lâng kàu-hoē thê-hê pang-chān i, heng-khí i ê thoân-tō; goá sìn che sī oē-thang choè tāi-lio̍k ê Chi-ná lâng kap Ji̍t-pún lâng kiat-ha̍p ê chiap-hia̍p-tiám. Kàu tī hiān-sî Se-iûⁿ lâng ū kú-kú chin chhut-la̍t, chóng-sī kan-ta Se-iûⁿ lâng choè boē lâi, kan-ta Pún-tó lâng iā choè boē lâi, chí-ū kap Loē-tē kàu-hoē choè chi̍t-thé ê sî, chiah oē thang kái-koat ê sū ū chin-choē tī-teh. Goán lâi pún-tó lâng ū chin gâu kám-siā, thang thiàⁿ ê sèng-chit tī-teh. Tuì lán chit-pêng khui lán ê sim lâi chhin-kūn in ê sî, in oē chin chhin-chhiat kap lán chhin-bi̍t. Goá sìn Pún-tó lâng thoân-tō, sī Siōng-tè kau-tài Loē-tē kàu-hoē ē[sic] sú-bēng.”
漢羅（Ùi原文改寫）
聽植村環牧師
吳天命
1937年9月630期 28-30
台南長老教女學的校長植村環女士，伊也做東京Pek-bo̍k教會的牧師。真gâu照顧指導佇東京留學的本島人。家己的教會以外，有真濟要緊的工佇東京，猶過歡喜犧牲真濟，來台南幫贊教會的教育，以及其他也有活動利益佇台灣的教會。這pang學校歇熱，伊有倒去東京，福音新報的記者就去探伊，問伊3項事：(1)東京嘛有朝鮮人，支那人咧留學，為甚麼因端你特別出力咧指導台灣人？(2)聯合婦人會(植川環牧師做會長)。對台灣人的傳道有甚物計畫？(3)佇本島人教會，最近有甚物通予人注目的事？植川牧師對這3問的應答有記佇2162號。昭和12年8月5日發行的福音新報，我拍算真濟兄弟姊妹愛聽伊所應答--的，因為伊現時不止咧大幫贊咱的教會。所以翻譯佇遮，是驚了有人無機會通看福音新報。
- 對第1問的應答。「照你所知，家父(Chèng-kiú牧師)有非常用心佇台灣人傳道。對42年前故Hô-ha̍p Ku-hú牧師，為著傳道去台灣以來，家父為著傳道，前後有9擺去台灣。彼中間家父毋但干焦傳道內地人，也想著傳予本島人，所以去台灣的時有佮本島人面會。佇東京嘛招呼本島人；彼中間有陳清義送來東京神學社勉強。我的阿姊澄江(スミエさん)，也捌教伊的婦人人學英語。(譯者註：澄江sàng就是Chó-pho牧師娘，敢毋是學英語，是學國語才著)。
比這chân較早，一番町教會時代，有一个人叫做周天佑，穿和服縖裙來教會禮拜。真心適，我一擺佇嘉義教會說教的時，有一个老人來對我講，「你會記得我抑未？」這个人就是彼个周天佑--氏，現時改名做周福全，咧做醫生；也是信仰的人，咧奉仕教會。嘉義日本基督教會堂建築的時，伊有寄附土地……
閣照你所知，蔡培火sàng有佇富士見町教會領洗禮。家父常常苦勸伊，若肯獻身做台灣的傳道者，費用伊欲設法。閣再有設法予台南的醫家高Chài-tek夫人，台灣崗山的高Chài-chiok夫人佇東京受教育。佮石Sùn-eng閣上京的時，家父有提倡設有志的歡迎會佇Pó-têng，閣有chhoā in去赴富士見町夏期學校佇輕井澤。高Chài-tek夫人現時成做這个有力者，會說教佇台灣一的大教會台南的太平境教會。閣再石Sùn-eng--是有做屏東的財產家李Tiōng-gī--氏的夫人，一兩年前丈夫死了後，有盡力用時間佮錢財咧做傳道的路用。
親像按呢，家父有想台灣本島人教會佮內地教會提攜的事，自然我也佮台灣的人相親密。我佇1922年(譯者註：年間敢有錯誤)，對英國倒來，有踮現在的所在開始傳道，佇附近有台灣的人，算是誘惑真濟，真危險的所在；我就照顧in。我的教會也有台灣的人出席，也有佮蔡培火--氏，高--是用批相交陪。」
- 對第2問的應答。「Hiō，現時的役員佮過身--去的Chê-tîn Hó͘-chú sàng等，有真出力佇這chân事，為著台灣傳道咧祈禱。對按呢，有得著建設向-san寮。照定員是男子10名，總是現時有收容12名的本島人學生。對遮的人的中間，也有生出領洗禮--的，大概不時有神學生一兩名佇咧，所以無欠用別人共in指導禮拜。佇我的厝嘛有6名的本島人的囡仔。
閣再台北的Siōng牧師有拍算本島人傳道的事，所以聯合婦人會逐月日有寄定著的額去，佇台北太平町(譯者註：現時搬佇港町)，有設為著本島人的傳道所。今年日本神學校的出身者梅崎Chèng二郎--氏有去赴任，現時咧學台灣話。也想愛派女子婦人傳道者，拄好得著舊年日本神學校卒業的Kiat-sêng Kong-chú sàng，做「聯合婦人會親善使」，穿台灣的衫，學台灣話；此後欲為著本島人女子青年來活動。」
- 對第3問的應答。「Hiō，有nò͘。特別愛內地教會的兄姊來注意--的，就是(1)台南長老教，男，女兩中等學校的機構問題。會通照現時的款，貫徹基督教主義教育抑未；這是關係台灣教會盛衰的大問題。阮有盡力欲予當局理解基督教主義教育，總是真為難。(2)本島人教會，最近教勢不止振起。兩年前對支那有一个有力的傳道者叫宋博士來台傳道，強調「生活一新」的事。對按呢有組織傳道團，青年踮路邊傳道，集會的人數加真濟。(3)一項是第一要緊，就是兩，三年前以來，本島人教會有將種種的問題來參詳求幫贊，向望通佮內地教會接近提攜的事。這是真通歡喜的現象，我想毋通失落這个機會。台灣人的信仰卻是較欠做教會人的訓練佮思想的鍛鍊；總是真單純，閣熱心。內地的信者有受思想tek的訓練，所以信仰較複雜。按呢若兩爿有無相通的時，就會得通相補彼个長短。閣再佇現時日支關係紛糾的時，來佮本島人教會提攜幫贊伊，興起伊的傳道；我信這是會通做大陸的支那人佮日本人結合的接協點。到佇現時西洋人有久久真出力，總是干焦西洋人做袂來，干焦本島人也做袂來，只有佮內地教會做一體的時，才會通解決的事有真濟佇咧。阮來本島人有真gâu感謝，通疼的性質佇咧。對咱這爿開咱的心來親近in的時，in會真親切佮咱親密。我信本島人傳道，是上帝交代內地教會的使命。」