禮拜的雜感
Lé-pài ê cha̍p-kám
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 駱先春 Lo̍k Sian-chhun |
| 卷期 | 台灣教會公報 |
| 卷期 | 第629號 |
| 日期 | 1937/8 |
| 頁數 | 22-24 |
白話字（原文數位化）
Lé-pài ê cha̍p-kám
Lo̍h Sian-chhun
1937年8月629期 22-24
Si-phian tē 100 phiⁿ, sī beh ji̍p Siōng-tè ê chhù, lâi kèng-pài ê lâng só͘ eng-kai tio̍h tha̍k--ê. Tī tē 4 chat choè Si ê lâng ū kóng, “Tio̍h ēng kám-siā ji̍p I ê mn̂g, ēng o-ló ji̍p I ê īⁿ; tio̍h kám-siā I, o-ló I ê miâ.”
Sian-ti Khap-pa-kok ê chheh ê lāi-bīn ū ke̍k-le̍k teh chú-tiuⁿ kóng, “To̍k-to̍k Iâ-hô-hoa tī I ê Sèng-tiān, choân-toē tī I ê bīn-chêng, lóng tio̍h chēng-chēng”(2:20).
Tī I ê bīn-chêng lán tio̍h ū hián-chhut kèng-khiân, thiâm-chēng, kiong-kèng ê cheng-sîn. In-uī I sī êng-kng ê Kun-ông, choân-lêng ê Chú-cháiⁿ, thiàⁿ-thàng ê Thiⁿ-pē, chì sèng ê Siōng-tè, kong-gī ê Chi-phoè-chiá.
Iâ-so͘ kap Sat má-lī-a ê hū-jîn-lâng ê hê-oē ê tiong-kan ū kà-sī kóng, “ Siōng-tè sī Sîn, kèng-pài I ê tio̍h ēng sîn ēng sêng-si̍t”(Iok-hān 4:24) ; só͘-í lé-pài sī lâng tuì Siōng-tè sim-sîn-siōng ê ho̍k-sāi, lêng-sèng ê kau-poê, khé-sī ê niá-siū kap tiàu-bēng ê ìn-tap, só͘-í toàn-jiân m̄-thang ū hêng-sek-tek hu-ké ê hêng-uî.
Kàu-hoē nā ū chòng-giâm kap kèng-khiân ê lé-pài, chiū khah oē hō͘ lâng kám-kak Siōng-tè kap lâng ê lîm-chāi, iā khah oē ì-sek êng-kng ê sîn kap lâng ê hoē-kiàn, tī-hia thang kàm-la̍p choē-jîn ê kèng-pài, soà èng-ún I ê kiáⁿ-luī tuì I só͘ iau-kiû ê hó-sū. M̄-nā án-ni, iā oē hō͘ lâng thiaⁿ Siōng-tè thok thoân-kàu-chiá ê chhuì, só͘ kóng ê oē hō͘ i khah bêng.
Hok-im chú-gī ê kàu-hoē, lé-pài sī tuì-tiōng sîn-sèng, giâm-siok ê cheng-sîn. Lé-pài-chiá tī lé-pài ê só͘-chāi, beh thiaⁿ Kong-gī ê sím-phoàⁿ-si tuì lâng ê choē giâm-giâm ê sím-phoàⁿ, kap thiaⁿ sèng-ài Thiⁿ-pē tuì hoán-hoé jīn-choē ê lâng só͘ soan-kò sià-choē kap chín-kiù ê hok-im. Só͘-í lé-pài-chiá tī ui-giâm ê Siōng-tè ê bīn-chêng, tio̍h ū khiam-pi kiong-kèng ê sim, lâi siūⁿ lán sī choē-jîn, sī Siōng-tè ê tuì-te̍k, boē kham-tit kūn-oá I, sī oá-khò Iâ-so͘ Ki-tok choè lán ê Tiong-pó, kā lán ín-chiàn tī Siōng-tè ê bīn-chêng. Tuì hoán-hoé jīn-choē, oá-khò Iâ-so͘ oân-choân ê kong-lô kap Ki-tok sio̍k-choē ê khuì-la̍t, bīn chiah thang koh ǹg Siōng-tè thang kap Siōng-tè koh hô. án-ni bô kong-lô ê choē-jîn khiā tī Siōng-tè ê bīn-chêng, sī tuì Siōng-tè pe̍h-pe̍h ê un-tián, só͘-í Ki-tok-tô͘ tī Siōng-tè ê bīn-chêng lé-pài ê sî tio̍h ū khiam-pi, siok-chēng, kèng-khiân ê thài-tō͘, lâi thiaⁿ Siōng-tè tuì Sèng Sîn ê khuì-la̍t só͘ tuì lán kóng ê siaⁿ.
Koan-hē lé-pài. Tī-chia ài te̍k-pia̍t lâi kiám-thó lán ê kàu-hoē ū khah iù-tī kuí-nā tiám: Saⁿ kap lâi hoán-séng--ê, soà lâi chhut-la̍t chek-ke̍k-tek kó͘-bú tī Siōng-tè ê bīn-chêng ū kè-ta̍t ê sîn-sèng ê lé-pài; in-uī hoān-sū sī beh êng-kng Siōng-tè.
Lán tio̍h lâi hoán-séng lán tuì lé-pài m̄-chai:-
- Ū hêng-sek-tek ê só͘-chāi á-bô?
Bô pī-pān sim, bô siūⁿ khì pài-tn̂g ê ì-gī kap bo̍k-tek, tī it-tēng ê sî-kan hiahN-si kap Sèng-chheh kàu pài-tn̂g; nā-sī sim-lāi í-keng ū hūn-cha̍p ê su-sióng lâi tìn-moá, bô piàⁿ-khang, tè lâng chē, khiā, khui-chhuì ; nā-sī bô kám-chhiok--tio̍h Siōng-tè ê oa̍h-miā kap Sèng Sîn ê choè-kang, chiū kui tī khang-khang.
- Tuì kî-tó ê hùn-liān sím-mi̍h khoán?
Ū ēng kî-tó lâi chiong-sí(終始) á-bô? ēng kî-tó lâi pī-pān lán ê sim thiaⁿ Siōng-tè ê oē. ēng kî-tó tuì Chú kiû lêng-le̍k, hō͘ lán só͘ thiaⁿ ê chin-lí oē thang si̍t-hêng, tit-tio̍h hó ê kiat-kó. Cháu-sià-bé, á-sī kóng it-sià chhian-lí(一瀉千里) ê kî-tó, kiám m̄-sī lán tio̍h siám-pī ê mah? Bô siūⁿ oē ê ì-sù, tuì sim-toé lâi piáu-hiān ê kî-tó, sī hêng-sek-tek ê kî-tó.
- Ū siok-chēng á-bô?
Tio̍h iok-sok lé-pài tiong he̍k-sī toā-lâng á-sī gín-ná ê soan-jióng. Nā bô, kiaⁿ-liáu bô thang niá-siū Chú teh tuì lán kóng ê oē. Hoē-iú kap hoē-iú kap ê kò͘-sū, á-sī seng-lí sū, á-sī it-poaⁿ ê sio̍k-sū, m̄-sī beh tī pài-tn̂g chham-siông--ê. In-uī Siōng-tè ê chhù m̄-sī seng-lí-tiûⁿ, iā m̄-sī chha̍t-siū. Ū sìn-chiá tī lé-pài-tiong tuì chú-lí-chiá mn̄g “tē kuí siú”, “tē kuí bīn”, á-sī “tha̍k tá-lo̍h ê Sèng-keng” téng hit khoán--ê, thang kóng sī bô kèng-khiân ê thài-tō͘. Nā ū bô bêng, khah hō͘ hó tio̍h mn̄g keh-piah ê lâng. Kàu-hoē nā ū ìn chiu-pò(週報) ê só͘-chāi, chū-jiân khoàⁿ he chiū oē chai.
- Tuì hiàn-kim ê thài-tō͘ sím-mi̍h khoán?
Hiàn-kim ia̍h-sī kèng-pài Siōng-tè ê chi̍t-pō͘-hūn. Lán tio̍h kiong-kèng lâi hiàn, ū lâng bô kín-sīn hiat kàu khin-khiang-kiò. Ū lâng soà ài khoa-sī(誇示), ài hō͘ lâng chai i só͘ chhut ê sī chin-choē; ū lâng sui-bóng bô khuì-la̍t, só͘ hiàn ê sī chin chió, chóng-sī iā m̄-bián kiaⁿ-hiâⁿ the̍h-chhut. Chīn só͘ oē lâi hiàn--ê, tuì Chú ê sèng-piatsic í-keng sī chiâⁿ-choè bû-kè ê pó lah. “Hoaⁿ-hí the̍h-chhut--ê, Siōng-tè thiàⁿ--i”.
- Ū toà Sèng-keng kap Sèng-si á-bô?
Ū lâng lâi choè lé-pài bô toà Sèng-keng kap Sèng-si, sī chhin-chhiūⁿ bô chiàn-khì khì chhut-cheng. Bô gia̍h-tī beh chia̍h-pn̄g, bô chhiú-hêng beh niá kim, bô chhia-toaⁿ beh chē-chhia chi̍t-iūⁿ. Khiok iā ū ba̍k-chiu hoe bô khoàⁿ-kìⁿ ê lâng, he boē kóng-tit. Ū-lâng phah-sǹg tī lé-pài-tn̂g ū pī-pān Sèng-keng kap Sèng-si, só͘-í pîn-toāⁿ bô beh toà-lâi, piān-piān beh ēng lé-pài-tn̂g--ê, Hiaⁿ-tī chí-bē ah! Hiah-ê sī beh û[sic]-pī thang hō͘ chhut-goā ê Ki-tok-tô͘, á-sī hoē-goā ê lâng hut-jiân-kan lâi thang ēng--ê. Lán tāi-ke tio̍h hùn-liān toà ka-kī ê Sèng-chheh kap Sèng-si.
- Ū hù sî-kan á-bô?
Lán tāi-ke tio̍h hùn-liān kàu it-tēng ê sî-kan tio̍h kàu-uī; he̍k-sî[sic] kî-tó, á-sī tha̍k Sèng-chheh lâi pī-pān sim kìⁿ Siōng-tè. Ū lâng kàu lé-pài ê poàⁿ tiong-chām chiah lâi, oē kiáu-jiáu kóng ê lâng, thiaⁿ ê lâng ; koh oē giú hoē-chiòng ê chù-ì, hō͘ lâng tì-kàu boē choan-sim thiaⁿ Siōng-tè ê oē. Thèng-hāu bó͘ tiúⁿ-ló, bó͘ chip-sū, bó͘ hó-gia̍h-lâng, hoē-iú lâi chiah lâi khui-hoē ê pē-pēng nā oē thang tû-khì, chiū boē hō͘ hiah choē lâng huì-liáu hiah choē ê sî-kan.
- Gîm-si ū khah-chá peh--khí-lâi á-bô?
Hoē-iú tāi-ke tio̍h kó͘-bú it-chhè khiā khí-lâi hó si̍p-koàn, m̄-thang pa̍t-lâng teh gîm, lán chiah peh--khí-lâi. Só͘-í ji̍h-khîm ê lâng teh ji̍h lō͘-bé choā iáu-bē liáu ê sî lóng-chóng khiā--khí-lâi, thang it-choê gîm hô-hâi ê Sèng-si o-ló Chú.
- Ū boé chia̍h-mi̍h phiàn- gín-ná beh lâi hō͘ i tiām-chēng á-bô?
Chit khoán ê pháiⁿ si̍p-koàn m̄-thang ēng. Boé mi̍h hō͘ gín-ná
chia̍h, m̄-nā chia̍h-mi̍h ê khak, phoh, choá, phê téng sì-koè iā, lâi phah Iâ-sâm Sèng-tiān nā-tiāⁿ, koh oē hō͘ lâng khah boē siⁿ-chhut kèng-khiân ê sim, án-ni chiū boē ta̍t gín-ná ê lêng-sèng kàu-io̍k ê bo̍k-tek.
- Lí sī uī-tio̍h beh lâi lé-pài, soà lâi boé-boē: á-sī uī-tio̍h beh lâi boé-boē, soà lâi lé-pài?
“Tio̍h siú An-hioh-ji̍t choè Sèng-ji̍t”. Chit tiâu ê kái-sek sím-mi̍h khoán?
- Lí sī beh lâi thiaⁿ Siōng-tè khé-sī ê oē, Ki-tok kiù-lêng sio̍k-choē ê hok-im; á-sī beh lâi thiaⁿ kóng-kó͘, chhiò-khe, siáu-soat, á-sī sin-kî ê giân-lūn?
To̍k-to̍k tio̍h Siōng-tè ê oē, chiah ū kiù-lâng ê lêng-le̍k, kian-kò͘ lâng ê sìn-gióng, kiàn-li̍p lâng ê tek-hēng, chhoā lâng bat Siōng-tè.
Choè-āu ài kóng nn̄g-hāng hō͘ lán choân Tâi sio̍k Chú Sèng-hoē ê hiaⁿ-tī chí-bē thang lâi tī lé-pài ê sî lâi si̍t-hêng:-
-
Kî-tó soah ê sî, tāi-ke tio̍h hô-choê kóng “アーメン”, chiū-sī sim-só͘-goān oāⁿ-choè “アーメン”; ì-sù chiū-sī ‘si̍t-chāi’, ‘chin-si̍t’, ‘sêng-si̍t’, ‘tông-ì’ hit khoán ê ì-sù, sī piáu-bêng lán kî-tó ê jia̍t-sêng. Chit kù “アーメン” sī bān-kok kiōng-thong ê khiuⁿ-kháu.
-
Gîm Sèng-si soah ê sî, tāi-ke iā tio̍h hô-choê gîm “アーメン”, chiah ū thâu bé. “アーメン” chit nn̄g-im nā hô-choê lâi gîm ê sî, kám-tōng lâng ê khuì-la̍t m̄-sī sió-khoá.
Í-siōng kuí-nā-hāng, sui-bóng sī chhin-chhiūⁿ phó͘-thong ê ki-hio̍h būn-toê. Chóng-sī tāi-ke nā hia̍p-le̍k tàu kó͘-bú, tàu chí-tō, tàu liû-sim, tuì lí-lūn si̍t-hiān kàu tī si̍t-chè; chiū Chú ê Sèng-hoē tek-khak oē thoat-lī iù-tī ê hêng-sek lé-pài.
漢羅（Ùi原文改寫）
禮拜的雜感
駱先春
1937年8月629期 22-24
詩篇第100篇，是欲入上帝的厝，來敬拜的人所應該著讀--的。佇第4節做詩的人有講，「著用感謝入伊的門，用呵咾入伊的院；著感謝伊，呵咾伊的名。」
先知哈巴谷的冊的內面有極力咧主張講，「獨獨耶和華佇伊的聖殿，全地佇伊的面前，攏著靜靜」(2：20)。
佇伊的面前咱著有顯出敬虔，恬靜，恭敬的精神。因為伊是榮光的君王，全能的主宰，疼痛的天爸，至聖的上帝，公義的支配者。
耶穌佮撒馬利亞的婦人人的回話的中間有教示講，「上帝是神，敬拜伊的著用神用誠實」(約翰4：24) ；所以禮拜是人對上帝心神上的服侍，靈性的交陪，啟示的領受佮召命的應答，所以斷然毋通有形式tek虛假的行為。
教會若有壯嚴佮敬虔的禮拜，就較會予人感覺上帝佮人的臨在，也較會意識榮光的神佮人的會見，佇遐通鑒納罪人的敬拜，紲應允伊的囝類對伊所要求的好事。毋但按呢，也會予人聽上帝託傳教者的喙，所講的話予伊較明。
福音主義的教會，禮拜是對重神聖，嚴肅的精神。禮拜者佇禮拜的所在，欲聽公義的審判司對人的罪嚴嚴的審判，佮聽聖愛天爸對反悔認罪的人所宣告赦罪佮拯救的福音。所以禮拜者佇威嚴的上帝的面前，著有謙卑恭敬的心，來想咱是罪人，是上帝的對敵，袂堪得近倚伊，是倚靠耶穌基督做咱的中保，共咱引薦佇上帝的面前。對反悔認罪，倚靠耶穌完全的功勞佮基督贖罪的氣力，面才通閣向上帝通佮上帝閣和。按呢無功勞的罪人徛佇上帝的面前，是對上帝白白的恩典，所以基督徒佇上帝的面前禮拜的時著有謙卑，肅靜，敬虔的態度，來聽上帝對聖神的氣力所對咱講的聲。
關係禮拜。佇遮愛特別來檢討咱的教會有較幼稚幾若點：相佮來反省--的，紲來出力積極tek鼓舞佇上帝的面前有價值的神聖的禮拜；因為凡事是欲榮光上帝。
咱著來反省咱對禮拜毋知：-
- 有形式tek的所在抑無？
無備辦心，無想去拜堂的意義佮目的，佇一定的時間挔詩佮聖冊到拜堂；若是心內已經有混雜的思想來鎮滿，無摒空，綴人坐，徛，開喙；若是無感觸--著上帝的活命佮聖神的做工，就歸佇空空。
- 對祈禱的訓練甚物款？
有用祈禱來終始抑無？用祈禱來備辦咱的心聽上帝的話。用祈禱對主求能力，予咱所聽的真理會通實行，得著好的結果。走赦馬，抑是講一瀉千里的祈禱，敢毋是咱著閃避的mah？無想話的意思，對心底來表現的祈禱，是形式tek的祈禱。
- 有肅靜抑無？
著約束禮拜中或是大人抑是囡仔的喧嚷。若無，驚了無通領受主咧對咱講的話。會友佮會友佮的故事，抑是生理事，抑是一般的俗事，毋是欲佇拜堂參詳--的。因為上帝的厝毋是生理場，也毋是賊岫。有信者佇禮拜-中對主理者問「第幾首」，「第幾面」，抑是「讀tá-lo̍h的聖經」等彼款--的，通講是無敬虔的態度。若有無明，較予好著問隔壁的人。教會若有印週報的所在，自然看彼就會知。
- 對獻金的態度甚物款？
獻金亦是敬拜上帝的一部分。咱著恭敬來獻，有人無謹慎hiat到khin-khiang叫。有人紲愛誇示，愛予人知伊所出的是真濟；有人雖罔無氣力，所獻的是真少，總是也毋免驚惶提出。盡所會來獻--的，對主的聖別已經是成做無價的寶啦。「歡喜提出--的，上帝疼--伊」。
- 有帶聖經佮聖詩抑無？
有人來做禮拜無帶聖經佮聖詩，是親像無戰器去出征。無舉箸欲食飯，無手形欲領金，無車單欲坐車一樣。卻也有目睭花無看見的人，彼袂講得。有人拍算佇禮拜堂有備辦聖經佮聖詩，所以貧惰無欲帶來，便便欲用禮拜堂--的，兄弟姊妹啊！遐的是欲預備通予出外的基督徒，抑是會外的人忽然間來通用--的。咱大家著訓練帶家己的聖冊佮聖詩。
- 有赴時間抑無？
咱大家著訓練到一定的時間著到位；或是祈禱，抑是讀聖冊來備辦心見上帝。有人到禮拜的半中站才來，會攪擾講的人，聽的人；閣會搝會眾的注意，予人致到袂專心聽上帝的話。聽候某長老，某執事，某好額人，會友來才來開會的弊病若會通除去，就袂予遐濟人費了遐濟的時間。
- 吟詩有較早peh--起-來抑無？
會友大家著鼓舞一切徛起來好習慣，毋通別人咧吟，咱才peh--起來。所以ji̍h琴的人咧ji̍h路尾逝猶未了的時攏總徛--起-來，通一齊吟和諧的聖詩呵咾主。
- 有買食物騙囡仔欲來予伊恬靜抑無？
這款的歹習慣毋通用。買物予囡仔食，毋但食物的殼，粕，紙，皮等四界掖，來拍垃儳聖殿nā-tiāⁿ，閣會予人較未生出敬虔的心，按呢就袂達囡仔的靈性育的目的。
- 你是為著欲來禮拜，紲來買賣：抑是為著欲來買賣，紲來禮拜？
「著守安息日做聖日」。這條的解釋甚物款？
- 你是欲來聽上帝啟示的話，基督救靈贖罪的福音；抑是欲來聽講古，笑詼，小說，抑是新奇的言論？
獨獨著上帝的話，才有救人的能力，堅固人的信仰，建立人的德行，chhoā人捌上帝。
最後愛講兩項予咱全台屬主聖會的兄弟姊妹通來佇禮拜的時來實行：-
-
祈禱煞的時，大家著和齊講「アーメン」，就是心所願換做「アーメン」；意思就是’實在’，’真實’，’誠實’，’同意’彼款的意思，是表明咱祈禱的熱誠。這句「アーメン」是萬國共通的腔口。
-
吟聖詩煞的時，大家也著和齊吟「アーメン」，才有頭尾。「アーメン」這兩音若和齊來吟的時，感動人的氣力毋是小可。
以上幾若項，雖罔是親像普通的枝葉問題。總是大家若協力鬥鼓舞，鬥指導，鬥留心，對理論實現到佇實際；就主的聖會的確會脫離幼稚的形式禮拜。