疼的創造

Thiàⁿ ê Chhòng-chō

文獻資訊

項目	資料
作者	陳金然 Tân Kim-jiân
卷期	台灣教會公報
卷期	第626號
日期	1937/5
頁數	7-9

白話字（原文數位化）

Thiàⁿ ê Chhòng-chō

Tân Kim-jiân

1937年5月626期       7-9

Lán chai ke-nn̄g kòng-phoà, chí-ū nn̄g-jîn kap nn̄g-chheng nā-tiāⁿ, lóng bô-thâu bô-bīn, chóng-sī ke-bó ēng thiàⁿ-thàng ê si̍t lâi pū-sio-i, chiū chiām-chiām piàn-hoà, kàu 20 ji̍t chiok, chiū ū suí-suí thang thiàⁿ kó͘-chui ê ke-á-kiáⁿ cháu chhut--lâi! Ú-tiū ê goân khí-thâu iā sī hūn-tūn o͘-àm, nā-sī Siōng-tè ê thiàⁿ lâi kā i pū-sio, chiū-ū tia̍t-sū(Chhòng 1:2). án-ni chit ê ú-tiū sī tuì o͘-àm chiâⁿ kng-bêng, tuì choa̍t-bāng pìⁿ-chiâⁿ ū ǹg-bāng. Ji̍t lo̍h sai saⁿ lah! Sui-jiân sī o͘-o͘ àm-àm, chóng-sī lán ê sin kí-goân iā kàu lah! In-uī hoaⁿ-hí, kng-bêng ê chá-khí lâi lah! Só͘-í kóng, “Ū ê-hng, ū chá-khí lah”(Chhòng 1:5, 8, 12, 19, 23, 31). Lūn ú-tiū ê khí-goân ū loā-chē ê ha̍k-soat, lán put-koán i, in-uī lán ê Sèng-keng só͘ iàu-kín--ê, sī jîn-luī tit-kiù ê le̍k-sú lah! Só͘ kì, chiū-sī Siōng-tè chhòng-chō lâng, oân-chiâⁿ lâng kàu chò I ka-tī ê kiáⁿ ê kò-thêng kap sūn-sū lah! Só͘-í “goân khí-thâu” chiū-sī Siōng-tè chín-kiù jîn-luī ê khí-goân lah! Siōng-tè ê Sèng kang-tiâⁿ ū khí-thâu ū soah-boé(Khé 1:8). án-ni jîn-luī ê tit-kiù sī chhòng-chō thiⁿ-tē chò khí-thâu, soah-boé chiū-sī jîn-luī tit oân-chiâⁿ ê sî lah! Lán kiám bô siūⁿ, liân ji̍t, goe̍h, hái kap soaⁿ iā saⁿ-kap ū hūn tī Ki-tok chín-kiù ê kang. án-ni kiám bô chin uí-tāi mah! Chín-kiù ê kang-tiâⁿ, si̍t-chāi m̄-sī iông-īⁿ! Bān-mi̍h tuì bô-hêng lâi chiâⁿ ū-hêng; tuì o͘-àm piàn-chiâⁿ kng-bêng, hūn-tūn chiâⁿ-chò tia̍t-sū, che lóng-sī uī-tio̍h jîn-luī ê chín-kiù lâi pâi-siat--ê.

Taⁿ Siōng-tè chhòng-chō ê kò-thêng thang kóng sī án-ni:─

(1) Chhōng[sic]-chō kng, tuì àm pun-lī (3─5).

(2) Hūn-tūn ê pun-khui, chi̍t ê téng, chi̍t ê ē(6─8).

(3) Chuí-lio̍k pun-lī(9,10).

(4) Tē-chiūn seⁿ si̍t-bu̍t(11─13)

(5) Thian-thé ko͘[sic]-sêng (14─19)

(6) Chuí-nih seⁿ hî-pih, khong-tiong seⁿ chiáu-chiah(20─23)

(7) Tē-chiūⁿ hoat-seⁿ cháu-siù, thâng-thoā(24,25).

(8) Jîn-luī siū chhòng-chō(26─31).

Í-siōng sī 6 ji̍t kan(6 chām) ê kang-tiâⁿ. Chit 6 chām tú 3 tuì. Thâu 3 ji̍t, sī chún-pī, sī hun-lī chok-gia̍p ; lō͘-boé 3 ji̍t sī oân-sêng, sī ko͘[sic]-sêng chok-gia̍p.

Chún-pī                            Oân-sêng

Tē 1 ji̍t……kng……………………thian-thé…………tē 4 ji̍t

Tē 2 ji̍t……chuí, khong-tiong…….hî, chiáu………tē 5 ji̍t

Tē 3 ji̍t……hái, lio̍k pun-lī… …tōng-bu̍t, lâng tē 6 ji̍t.

Hit ê sūn-sū:─

1. “Siōng-tè kóng tio̍h ū kng.” Boē ū kng, bān-hāng bē thang chìn-hêng, lóng sī bông-bông biáu-biáu, iā bē thang hun-pia̍t kng-àm. M̄-sìn ê sè-kài iā sī án-ni, ái-māi, hô͘-tô͘, hó-pháiⁿ, suí-bái lóng bē hun-pia̍t, nā chiap-tio̍h Ki-tok ê kng chiò, chiah ē bêng-bêng jīn-bêng choē-ok, hun-pia̍t hó-pháiⁿ.

2. “Chiong chuí kap chuí pun-khui”. Chiū-sī téng-ē pun-khui lah! Ū thiⁿ ū tē, ū téng ū ē, che sī chìn-pō͘ pit-jiân ê kò-thêng. Téng-ē ê hun-pia̍t chiū-sī kè-ta̍t ê chha-pia̍t, iā sī tit-kiù ê pit-iàu tiâu-kiāⁿ. M̄-bat Siōng-tè ê lâng, iā bē-hiáu sū-bu̍t ê kè-ta̍t, nā bô hūn tī Sîn-lêng ê chō-hoà--ê, liân téng-ē iā lia̍h tian-tò! M̄-chai sím-mi̍h sī sio̍k Sîn, sím-mi̍h sī sio̍k jio̍k-thé; kàu tit-tio̍h Siōng-tè ê kng chiò, chiah ē phoàⁿ-bêng chin-ké, kap koân-kē!

3. “Ta-tē tio̍h chhut-hiān”. Chuí sī phiau-liû bû-siông, soaⁿ chiū bān kó͘ put-e̍k! Hái sī piàn-hoà bû-kiông chōng-thāi, iā sī put an-tēng, khoài î-soá ê khoán-sit, Í-sài-a lūn poē-poān Siōng-tè ê peh-sèⁿ, chiū kóng, “Hit ji̍t in beh tuì in hm̄-hm̄-háu, chhin-chhiūⁿ hái hoā-hoā-háu……” (Sài 5:30), iā Ngá-kok khoàⁿ sìn bô tiāⁿ ê lâng chiū kóng, “Giâu-gî ê lâng phí-jū chhin-chhiūⁿ hái-éng hō͘ hong phah lâi khí lo̍h”(1:6). Chóng-sī jîn-luī ê kiù-sio̍k oân-chiâⁿ, tē-chiūⁿ hô-pêng, lâng tit-tio̍h in-tián, hit-sî chiū-sī “Hái iā bô koh ū”(Khé 21:1). Taⁿ lán bô iû-goân tī hit pò-thâu hong só͘ khí ê toā-éng tiong lah! In-uī Siōng-tè kóng, “Ta-tē tio̍h chhut-hiān”. Lán tuì “Siōng-tè ê oē” chiū thang khiā tī sìn-gióng ê chio̍h-poâⁿ-téng lah!(Si 40:2). In-uī Ki-tok sī lán lêng-hûn ê chio̍h-poâⁿ, lán kiám iáu ē iô-choah mah? Taⁿ chiah ê kang, lóng sī uī-tio̍h choè-āu ê chhòng-chō lâi pī-pān--ê lah! Chō-hoà choè-āu ê bo̍k-tek, chiū-sī lêng-tek si̍t-chāi-chiá(靈的實在者) ê chhut-hiān kap i ê oân-sêng lah! “Siōng-tè chiū chhòng-chō lâng chhin-chhiūⁿ I ka-tī ê siōng”. Che chiū-sī chō-hoà ê bo̍k-tek lah! Lâng si̍t-chāi sī bān-mi̍h ê lêng-tióng lah!

Chhòng chhiⁿ-sîn, chō soaⁿ-niá, cha̍h kang-hô, seⁿ chiáu-siù, lóng sī uī-tio̍h jîn-luī ê chhut-hiān, uī-tio̍h in beh tit-tio̍h oân-sêng chiâⁿ-chò Siōng-tè kiáⁿ-luī lah! Chóng-sī chit ê ū-pī si̍t-chāi chin kú, só͘ teh kóng hit ê “chi̍t-ji̍t”, chū-jiân m̄-sī 24 tiám cheng ê chi̍t-ji̍t, kiám-chhái sī kuí-pah-bān nî á-sī kuí-chheng-bān nî ê chi̍t-ji̍t, ū keng-koè 6 chām chiah chiâⁿ! Só͘-í jîn-luī sī Siōng-tè éng-oán ê lô-tōng ê kiat-kó, Siōng-tè te̍k-pia̍t thiàⁿ jîn-luī, chiū-sī chāi-tī chit ê lah! “I ài chèng-lâng tit-tio̍h kiù, iā chhim chai chin-lí.” (I Thê 2:4), chiū-sī chit ê in-toaⁿ lah!

Si̍t-chāi jîn-luī sī Siōng-tè choè-toā ê kia̍t-chok(傑作) lah! I m̄-chai huì-liáu kuí-ek-bān nî lâi chhòng-chō--ê, kàu-boé soà “chiong to̍k-seⁿ ê Kiáⁿ siúⁿ-sù sè-kan, hō͘ kìⁿ-nā sìn I ê lâng bē tîm-lûn, ē tit-tio̍h éng-oán-oa̍h, I thiàⁿ sè-kan kàu án-ni”(Hān 3:16).

漢羅（Ùi原文改寫）

疼的創造

陳金然

1937年5月626期       7-9

咱知雞卵摃破，只有卵仁佮卵清nā-tiāⁿ，攏無頭無面，總是雞母用疼痛的翼來孵燒伊，就漸漸變化，到20日足，就有媠媠通疼古錐的雞仔囝走出--來！宇宙的源起頭也是渾沌烏暗，若是上帝的疼來共伊孵-sio，就有秩序(創1：2)。按呢這个宇宙是對烏暗成光明，對絕望變成有向望。日落西山啦！雖然是烏烏暗暗，總是咱的新紀元也到啦！因為歡喜，光明的早起來啦！所以講，「有ê-hng，有早起啦」(創1：5，8，12，19，23，31)。論宇宙的起源有偌濟的學說，咱不管伊，因為咱的聖經所要緊--的，是人類得救的歷史啦！所記，就是上帝創造人，完成人到做伊家己的囝的過程佮順序啦！所以「源起頭」就是上帝拯救人類的起源啦！上帝的聖工程有起頭有煞尾(啟 1：8)。按呢人類的得救是創造天地做起頭，煞尾就是人類得完成的時啦！咱敢無想，連日，月，海佮山也相佮有份佇基督拯救的工。按呢敢無真偉大mah！拯救的工程，實在毋是容易！萬物對無形來成有形；對烏暗變成光明，渾沌成做秩序，這攏是為著人類的拯救來排設--的。

Taⁿ上帝創造的過程通講是按呢：─

(1)創造光，對暗分離(3─5)。

(2)渾沌的分開，一个頂，一个下(6─8)。

(3)水陸分離(9，10)。

(4)地上生植物(11─13)

(5)天體構成(14─19)

(6)水裡生魚鱉，空中生鳥隻(20─23)

(7)地上發生走獸，蟲豸(24，25)。

(8)人類受創造(26─31)。

以上是6日間(6站)的工程。這6站拄3對。頭3日，是準備，是分離作業；路尾3日是完成，是構成作業。

準備                           完成

第1日……光……………………天體……………第4日

第2日……水，空中……。魚，鳥………第 5日

第3日……海，陸分離……動物，人第6日。

彼个順序：─

1. 「上帝講著有光。」未有光，萬項袂通進行，攏是茫茫渺渺，也袂通分別光暗。毋信的世界也是按呢，瞹眛，糊塗，好歹，媠bái攏袂分別，若接著基督的光照，才會明明認明罪惡，分別好歹。

2. 「將水佮水分開」。就是頂下分開啦！有天有地，有頂有下，這是進步必然的過程。頂下的分別就是價值的差別，也是得救的必要條件。毋捌上帝的人，也袂曉事物的價值，若無份佇神靈的造化--的，連頂下也掠顛倒！毋知甚物是屬神，甚物是屬肉體；到得著上帝的光照，才會判明真假，佮懸低！

3. 「焦地著出現」。水是漂流無常，山就萬古不易！海是變化無窮狀態，也是不安定，快移徙的款式，以賽亞論背叛上帝的百姓，就講，「彼日in欲對in hm̄-hm̄哮，親像海hoā-hoā哮……」(賽 5：30)，也雅各看信無定的人就講，「僥疑的人譬喻親像海湧予風拍來起落」(1：6)。總是人類的救贖完成，地上和平，人得著恩典，彼時就是「海也無閣有」(啟 21：1)。Taⁿ咱無猶原佇彼報頭風所起的大湧中啦！因為上帝講，「焦地著出現」。咱對「上帝的話」就通徛佇信仰的石磐頂啦！(詩40：2)。因為基督是咱靈魂的石磐，咱敢猶會搖泏mah？Taⁿ遮的工，攏是為著最後的創造來備辦--的啦！造化最後的目的，就是靈tek實在者(靈的實在者)的出現佮伊的完成啦！「上帝就創造人親像伊家己的像」。這就是造化的目的啦！人實在是萬物的靈長啦！

創星辰，造山嶺，閘江河，生鳥獸，攏是為著人類的出現，為著in欲得著完成成做上帝囝類啦！總是這个預備實在真久，所咧講彼-的「一日」，自然毋是24點鐘的一日，檢采是幾百萬年抑是幾千萬年的一日，有經過6站才成！所以人類是上帝永遠的勞動的結果，上帝特別疼人類，就是在佇這个啦！「伊愛眾人得著救，也深知真理。」(I 提 2：4)，就是這个因端啦！

實在人類是上帝最大的傑作啦！伊毋知費了幾億萬年來創造--的，到尾紲「將獨生的囝賞賜世間，予見若信伊的人袂沉淪，會得著永遠活，伊疼世間到按呢」(翰 3：16)。