賑災記
Chín-chai-kì
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 汪宗埕 Ong Chong-thêng |
| 卷期 | 台灣教會公報 |
| 卷期 | 第603卷 |
| 日期 | 1935/6 |
| 頁數 | 28 |
白話字（原文數位化）
Chín-chai-kì
1935.06 tē 603 koàn p.28-30
Koà-chhài-chí 113 hō
(Ong Chong-thêng)
Tī Chú Iâ-so͘ ê Koh-oa̍h-choeh, 4 ge̍h21 hō ngó͘-chiân 6 tiám 2 hun, Tun-á-kha toē-hng ū tú-tio̍h bē-bat ū ê toā toē-tāng. Tuì khí-thâu chiū chin tāng,iok 2 biáu ê tiong-kan, kui chng ê chhù choân-pō͘ tó-hoāi. Tun-á-kha tú-tú sit7? chín-tài (震帶) ê tiong-ng ; lâng siū iô tó, thô͘-kha piak-li̍h, ū só͘-chāi tîm-lo̍h iok 5 chhioh chhim. Thn-á-kha chi̍t hiuⁿ-chng siū teh-sí--ê chheng goā lâng,tú-tio̍h tāng-khin-siong--ê, boē sǹg-tit. Chi̍t keng chhù teh-sí 7, 8 miâ--ê iā ū ;si̍t-chāi chhiⁿ-chhám kàu-ke̍k.
Lán kàu-hoē chit-pang iā tú-tio̍h sún-hāi chin toā. Sìn-chiá siū teh-sí—8 miâ ; kiû-tō-chiá siū teh-sí--ê 11 miâ. Chū-jiân hoē-iú ê chhù sī lóng tó kàu pîⁿ-toē ; tī-chia ū lâng pó-chûn in ê sìⁿ-miā, thang kóng sī sîn-jiah. Lé-pài-tn̂g kap siok-sià, tuì toē-ki choân-pō͘ tó kaup3iⁿ-toē. Goán kui ka-cho̍k, lóng siū tehkhàm tī lāi-bīn. Kám-siā Siōng-tè ê ài-kò͘, suî-sî hō͘ goán tit-tio̍h lâng lâi kiù-oān ku̍t-chhut, kan-ta goá ê tē-sì cha-bó͘-kiáⁿ 12 hè tú-tio̍h teh-sí nā-tiāⁿ. Kî-û--ê ū tú-tio̍h tāng-khin siong ; si̍t-chāi sī poâⁿ-kè sí-soàⁿ, 9 sí 1 seng ê keng-giām. āu-lâi siông-sè kiám-cha siū teh ê só͘-chāi, chiū chai sī ū chhioh-goā ê khang-toē thang thong khong-khì,nā bô, chiū choân-ke khì-choa̍t tī lāi-bīn.Só͘ ū ê mi̍h-kiāⁿ, pài-tn̂g ê pī-phín long teh tī lāi-bīn ; kai-chài tit-tio̍h Tāi-kah Kàu-hoē Chhoà Kàu-su kap Tióng-chip te̍k-pia̍t ê tông-chêng, koáⁿ-kín chhiàⁿ lâng lâi hoat-ku̍t ; chóng-sī khah choē í-keng teh pháiⁿ--lah. án-ni lé-pài-tn̂g kap siok-sià, í-ki̍p pī-phín ê sún-hāi iokū 4 chheng kho͘ chó-iū.
Toē-tāng chi̍t-ē khí, kui-chng ê toā-chhù, sió-ok lóng tó kàu pîⁿ-toē. Chi̍t-sî hoah-kiù ê siaⁿ, pi-chhám ê siaⁿ, m̄-sī hī khang só͘ oē jím-tit thiaⁿ--ê. Chhiⁿ-chhám ê chōng-thài, m̄-sī pit-ba̍k só͘ oē-tit-thang hêng-iông--ê. Nā m̄-sī si̍t-tē ê keng-giām-chiá, oh-tit chhim-kám hit ê chêng-hêng. Sio̍k-gú kóng, “Kng koaⁿ-chhâ-ê ba̍uh khàu” ; chit kù oē chin-chiàⁿ ū èng-giām tī Tun-á-kha lah. Kui chng-thâu ta̍k-ke lóng ū sí-siong-chiá, chhiàⁿ bô lâng thang tâi sin-si ;chi̍t sî liân-koaⁿ-chhâ to bô tàng boé,kan-ta ēng po̍h ê pang lâi tèng choè lō͘-ēng. Teh bô sí ê lâng, tio̍h ka-kī kng in ke-lāi ê lâng, á-sī chhin-chhek khì bâi-chòng. Ū lâng ēng hè-bu̍t-chhia chài kui-chhia khì thióng-soaⁿ, chi̍t sî thióng-soaⁿ chin lāu-jia̍t, bô kám-kak chhiⁿ-chhìn. Tī jī-cha̍p-jī hō, chú-siú teh-sí sìn-chiá ê koaⁿ-chhâ, lóng pâi tī lé-pài-tn̂g chêng ê chêng-chhiū-kha, chhiūⁿ sî-siông kí-hêng kò-pia̍t-sek ê lé-pài. Tāi-kah ê Chhoà bo̍k-su kap Hong-goân ê Iûⁿ thoân-tō-su lâi thè lán chú-lí, iā ū Hong-hoân, Tāi-kah ê tiúⁿ-chip, hoē-iú, iok gō͘-cha̍p-goā miâ lâi hoē-chōng.
Khí-thâu nn̄g ji̍t nn̄g mî, goán bô só͘-chāi thang hioh sin, sī hioh tī lé-pài tngch5eng ê chhêng-chhiū-kha ; āu-lâi Tè I-seng ū lâi thoè goán siat-hoat khí pang-chhù hō͘ goán toà, i iā kap goán hioh tī chhêng-chhiū-kha kè chi̍t-àm. Chiàu Tè I-seng kóng, khoàⁿ-kìⁿ sin-bûn só͘ siá, khah bô kám-kak hit ê chhiⁿ-chhám ;kàu pún-sin lâi chia khoàⁿ, lâi chia kèam, thàu-chá khí-lâi ê sî, thiaⁿ-kìⁿ kui chng thî-khàu ê siaⁿ, si̍t-chāi hō͘ lâng oh-tit tng ê chhám-kéng.
Chit pang lán chèng-hú ê si-siat,thang kóng kàu-ke̍k chiu-chì. Chín-chai hit chá-khí, chiū phài tī-liâu kiù-hō͘-pan, Chheng-liân-thoân, Chòng-teng-thoân, Kèng-chhat-tuī, kun-tui lâi hoat-ku̍t siū teh, á-sī siū teh-sí ê lâng. Hun-phoè chia̍h-mi̍h kap chuí, àm-sî kun-tuī, kèng-chhat-tuī hun-phoè lâi sûn-sī ; chi̍t sî chhin-chhiūⁿ pò͘ giâm kài-bēng ê khoán-sit. Chhiah-si̍p-jī-siāu chhut-tiuⁿ lâi tī-liâu, iā ū kiàn-siat lîm-sî pīⁿ-sià, siu-iông tāng-siong ê lâng. Kok hong-bīn ê uì-būn-thoân, muí-ji̍t kuí-nā chheng lâng. Thian-hông pè-hāu phài khim-chhe lâi uì-būn, kui chng-bîn kám-kek hông-un ê toā.
Chit pang Tè I-seng m̄-nā siat-hoat goán ê ké siok-sià, iā ū lēng-goā khí 8 keng ê sió-chhù, beh hō͘ sòng-hiong lâng toà. Goán chit pang ū tit-tio̍h Tāi-kah kàu-hoē ê Chhoà Kàu-su í-ki̍p Tióng-chip, thoè goán siat-hoat pài-tn̂g kok hāng ê sū, iā tit-tio̍h in ê uì-būn sàng kim-phín. Thiaⁿ-kìⁿ Chhoà Kàu-su kóng, Uí Pí-tek Bo̍k-su ū the̍h 100kho͘ hō͘ i, kah i thoè goán siat-hoat lîm-sî lé-pài-tn̂g ê sū. Lēng-goā ū siū-tio̍h Lâm Pak Soan-kàu-su-thoân, Lâm-pō͘ Tāi-hoē, Ka-gī Tiong-hoē ê Thoân-kàu-su-hoē, Pak-pō͘ Tiong-hoē Thoân-tō-kio̍k, Tióng-chip Liân-bêng-hoē, Pak-pō͘ Thoân-kàu-su-hoē, Tâi-lâm Ki-tok-kàu Chheng-liân-hoē, Tâi-lâm Sîn Ha̍k-hau, Tâi-pak Sîn Ha̍k-hāu, Tâi-oân Ki-tok-kàu Chheng-liân-hoē, Tâi-oân Ji̍t-pún Ki-tok Kàu-hoē Tiong-hoē, Tâi-tiong Sèng-kong-hoē, Tang-sì Kàu-hoē,Bâ-û Kàu-hoē, Lo̍k-káng Kàu-hoē, Khe-ô͘ Kàu-hoē, Siông-san Kàu-hoē téng ê tāi-piáu-chiá, lâi uì-būn kap sàng kim-phín ; í-goā iáu ū kok tē ê kàu-hoē,thoân-thé, á-sī kò-jîn ê uì-būn kap sang mi̍h ; á-sī uì-būn ê phoe. Tuì í-siōng chiah ê tông-chêng-chiá, á-sī goán só͘ m̄-chai, ún-ba̍t tiong ê tông-chêng-chiá, goán Tun-á-kha Kàu-hoē, kap tit-tio̍h poâⁿ-kè sí-soàⁿ ê ka-cho̍k, ài piáu-chhut kiong-kèng seh-siā ê chêng. Goán tiàm tī Chú, lâi hióng-siū chit ê un-kò͘, iā tiàm tī Chú lâi kám-siā lia̍t-uī, soà kiû lia̍t-uī chiap-soà ê ài-kò͘ kap thoè kî-tó͘ ; hō͘ goán ū ho̍k-heng kàu oân-sêng ê ji̍t-chí.
漢羅（Ùi原文改寫）
賑災記
1935.06 第603卷 p.28-30
芥菜子113號
(汪宗埕)
佇主耶穌的閣活節，4月21號午前6點2分，屯仔腳地方有拄著未捌有的大地動。對起頭就真動，約兩秒的中間，規庄的厝全部倒壞，屯仔腳拄拄是佇震帶的中央；人受搖倒，土腳piak裂，有所在沈落約5尺深，屯仔腳一鄉庄受teh死--的千外人，拄著重輕傷--的，袂算得，一間厝teh死7、8名--的也有，實在悽慘到極。
咱教會這pang也拄著損害真大，信者受teh死--的八名，求道者受teh死--的11名，自然會友的厝是攏倒到平地；佇遮有人保存in的生命，通講是神蹟，禮拜堂佮宿舍，對地基倒到平地，阮規家族，攏受teh khàm佇內面，感謝上帝的愛顧，隨時予阮得著人來救援掘出， kan-ta我的第4查某囝12歲拄著teh死若定，其餘--的拄著重輕傷，實在是盤過死線，九死一生的經驗。後來詳細檢查受teh的所在，就知是有呎外的空地通通空氣，若無，就全家氣絕佇內面。所有的物件，拜堂的備品攏teh佇內面，佳哉得著大甲教會蔡教師佮長執特別的同情，趕緊倩人來發掘；總是較濟已經teh歹—-啦，按呢禮拜堂佮宿舍，以佮備品的損害約有4000箍左右。
地動一下起，規庄的大厝、小屋攏倒到平地，一時喝救的聲，悲慘的聲，毋是耳孔所會忍得聽--的，悽慘的狀態，毋是筆墨所會得通形容--的，若毋是實地的經驗者，oh得深感彼个情形。俗語講：「扛棺材的貿哭。」這句話真正有應驗佇屯仔腳--啦，規莊頭逐家攏有死傷者，倩無人通埋身屍；一時連棺材都無當買，kan-ta用薄的枋來釘做路用；teh無死的人，著家己扛in家內的人，抑是親戚去埋葬，有人用貨物車載規車去塚山，一時塚山真鬧熱，無感覺淒凊。佇22號，貯受teh死信者的棺材，攏排佇禮拜堂前的榕樹腳，像時舉行告別式的禮拜。大甲的蔡教師佮豐原的楊傳道師來替阮主理，也有豐原、大甲的長執、會友，約50外名來會葬。
起頭2日2暝，阮無所在通歇身，是歇佇禮拜堂前的榕樹腳；後來戴醫生有來替阮設法起枋厝予阮蹛 ，伊也佮阮歇佇榕樹腳過一暝。照戴醫生講，看見新聞所寫，較無感覺彼个悽慘；到本身來遮看，來遮過暗，透早起來的時，聽見規庄啼哭的聲，實在予人難得當的慘境。
這pang咱政府的施設，通講到極周至，震災彼早起，就派治療救護班、青年團、壯丁團、警察隊、軍隊，來發掘受teh，抑是受teh死的人，分配食物佮水，暗時軍隊、警察隊分配來巡視，一時親像佈嚴戒命的款式，赤十字社有出張來治療，也有建設臨時病舍，收容重傷的人，各方面的慰問團，每日幾若千人。天皇陛下有派欽差來慰問，規庄民感覺皇恩的大。
這pang戴醫生毋但設法阮的假宿舍，也有另外起八間的小厝，欲予喪凶人蹛 。阮這pang有得著大甲教會的蔡教師以及長執，替阮設法拜堂各項的事，也得著in的慰問送金品。聽見蔡教師講：「韋彼德牧師有提一百箍予伊，教伊替阮設法臨時禮拜堂的事，另外有受著南北宣教師團、南部大會、嘉義中會的傳教師會、北部中會傳道局、長執會聯盟會、北部傳教師會、台南基督教青年會、台南神學校、台北神學校、台灣基督教青年會、台灣日本基督教會中會、台中聖功會、東勢教會、貓盂教會、鹿港教會、溪湖教會、松山教會等的代表者，來慰問佮送金品；以外猶有各地的教會、團體，抑是個人的慰問佮送物，抑是慰問的批。對以上遮的同情者，抑是阮所毋知，隱密中的同情者，阮屯仔腳教會，佮得著盤過死線的家族，愛表出恭敬說謝的情，阮踮佇厝，來享受這个恩顧，也踮佇主來感謝列位，紲求列位接紲的愛顧佮替祈禱，予阮有復興到完成的日子。