現在的A-mi族
Hiān-chāi ê A-mi-cho̍k
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 林清廉 Lîm Chheng-liâm |
| 卷期 | 台灣教會公報/芥菜子 |
| 卷期 | 第602卷 |
| 日期 | 1935/5 |
| 頁數 | 23 |
白話字（原文數位化）
Hiān-chāi ê A-mi-cho̍k
1935.05 Tē 602 Hō
Koà-chhài-chí Tē 112 Hō p.23-24
(Lîm Chheng-liâm)
A-mi-cho̍k, chiū-sī tiàm tī tang Tâi-oân khiā-khí ê goân-chū-bîn, in goân-bún bīn bô chhiah-jī, iā bô thâi lâng ê hong-sio̍k; in só͘ tiàm, sī tī pîⁿ-iûⁿ soaⁿ-kha ê só͘-chāi, só͘-í lâng kā in hun-bia̍t sī “kē-soaⁿ hoan.” (Pa̍t khoán, goân-pún lâm-lú, bīn lóng tio̍h chhiah-jī, iā siông-siông ài thâi lâng, seng-oa̍h sī tiàm tī soaⁿ-lāi, só͘-í lâng kā i hun-bia̍t sī “koân-soaⁿ hoan”).
Taⁿ goá só͘ teh kóng--ê, sī choan kóng “kē-soaⁿ hoan (A-mi-cho̍k”). Tuì Hoe-liân-káng kàu Tâi-tang, chi̍t choā pîⁿ-iûⁿ, í-ki̍p iân hái-piⁿ, sì-koè lóng ū A-mi-cho̍k teh khiā-khí (tāi-iok ū oá 5 bān). Lūn in ê seng-oa̍h, choân-pō͘ sī keng-lông, boē-hiáu choè seng-lí, ta-po͘--ê,ū-sî ài lia̍h; cha-bó͘--ê, lóng tio̍h choh-sit.
Lūn kàu-io̍k, koaⁿ-hú tī ta̍k só͘-chāi lóng ū kā in siat kong-ha̍k-hāu. Koh tī ta̍k ê hoan-siā ū siat ia-ha̍k, hō͘ siàu-lân ê lâm-lú o̍h kok-gú, in chin hoaⁿ-hí o̍h kok-gú, oē kóng kok-gú ê siàu-lân lâng khah choē, oē kóng hàn-oē--ê chin chió.
Lūn in ê khí-chhù, pún sī soè-á-keng, chhù-lāi ēng tîn, koaⁿ-chin pa̍k pín-á choè khòng-chhn̂g, tiong-ng lâu chi̍t ê khang-toē thang khí hé hang sio. Hiān-chāi teh kái-chèng, chiām-chiām teh khí Tang-iûⁿ-sek, thang-á-mn̂g, po-lê-tó͘ thoah-mn̂g, chóng-sī goā-bīn khoàⁿ chhin-chhiūⁿ Tang-iûⁿ-sek, lāi-bīn khiok bô siāng. Chóng-sī kàu chit chām, chiū teh-beh guî-hiám lah, in pêng-sî sī chin khiām, chóng-sī í-keng ū lâng chhù khí chin sóng, chia̍h, chhēng ke̍k iu-téng--ê, bô kuí-nî ê tiong-kan, chhân lóng boē--khì, chhù iā soà boē--khì, ke-hé lóng khai liáu-liáu. Kiaⁿ-liáu āu-lâi iā oē choē-choē lâng chhin-chhiūⁿ án-ni.
Lūn chong-kàu. In só͘ ho̍k-sāi--ê, khah iàu-kín sī chó͘-kong, ta̍k-pái nā siu-tang liáu-āu, chiū thong siā liân-ha̍p chia̍h chiú thiàu-bú, kì-liām in ê chó͘-kong, iā piáu-bêng kám-siā chō-bu̍t Chú, ū-ê ū ho̍k-sāi lo̍k-thâu á-sī tī-thâu. Tī Gio̍k-lí chi-thiaⁿ koán-lāi ê A-mi-cho̍k in ê chhù-lāi khah choē ū chhāi sîn-siā, iā tī choē-choē ê chng-thâu ū khí sîn-siā, kè-chhoā ê sî,chiū khì sîn-siā chham-pài, kèng-chhatmkoâⁿ li̍p-hoē, chhin-cho̍k iā lóng tè khì khoàⁿ, án-ni choè kiat-hun-sek. Chòng-sek iā ū-ê chhiáⁿ hê-siūⁿ lâi liām-keng, í-keng ū A-mi-cho̍k ê lâng choè Tang-iuⁿ-sek ê hê-siūⁿ, siông-siông hō͘ lâng chhiáⁿ khì hù chòng-sek.
Lūn thoân-kàu tī A-mi-cho̍k ê tiong-kan, chit-tia̍p tú teh khai-chiàn, sêng-chek hó, í-keng ū tit-tio̍h kuí-nā lâng lâi sìn. Hiān-sî nā pò͘-tō tī in tiong-kan, he̍k-sī kò-jîn á-sī thoân-thé, lóng hó ki-hoē. Kū-nî 12 ge̍h, Pò͘-tō-thoân lâi Koan-im-soaⁿ ê sî, goá ū chhoā in khì thàm hoan-siā. Hit-sî ū kuí-nā ê hū-jîn-lâng choè-tīn, chiông-tiong chi̍t lâng Phoaⁿ--sī A-moé. Lâu Thian-lâi Tiúⁿ-ló chhiáⁿ i choè thong-e̍k, chiū ji̍p-khì in ê chhù-lāi, keng-kè kuí-nakē, kóng tō-lí hō͘ in thiaⁿ, in thiaⁿ-liáu chin hoaⁿ-hí, lóng bô hoán-tuì, o-ló goán só͘ kóng--ê, sī chin ū-iáⁿ, iā hián-bêng kám-siā ê khoán, kóng, Kai-chài lín lâi pò goán chai, sī kiò-chhíⁿ goán ê sim. Lūn thoân-thé ê pò͘-tō, khoàⁿ Khó͘ Lâm-bián sàng só͘ pò--ê, chiū chai. Lūn thoân-kàu tī A-mi-cho̍k, chiong-lâi tio̍h cháiⁿ-iūⁿ chìn-hêng, phí-jîn siông teh gián-kiù, ǹg-bāng āu-ge̍h beh chiap-soà koh siá tām-po̍h hō͘ lia̍t-uī choè chham-khó.
漢羅（Ùi原文改寫）
現在的A-mi族
1935.05 第602號
芥菜子第112號 p.23-24
(林清廉)
A-mi族，就是踮佇東台灣企起的原住民，in 原本面無刺字，也無刣人的風俗；in所踮，是佇平洋山跤的所在，所以人共in分別是「低山番」（別款，原本男女，面攏著刺字，也常常愛刣人，生活是踮佇山內，所以人共伊分別是「懸山番」 ）。
今我所teh 講--的，是專講「低山番」（A-mi族）；對洄瀾港到台東，一逝平洋以及沿海邊，四界攏有A-mi族teh 企起（大約有倚5萬），論in的生活，全部是耕農，袂曉做生理，查甫--的，有時愛掠；查某--的，攏著作穡。
論教育，官府佇逐所在攏有共in 設公學校，閣佇逐个番社有設夜學，予少年的男女學國語，in真歡喜學國語，會講國語的少年人較濟，會講漢話--的真少。
論in的起厝，本是細仔間，厝內用藤、菅榛縛箄仔做炕床，中央留一个空地通起火烘燒；現在teh 改正，漸漸teh 起東洋式，窗仔門，玻璃堵拖門，總是外面看親像東洋式，內面卻無像。總--是到這chām就teh-beh 危險啦，in平時是真儉，總--是已經有人厝起真爽，食、穿極優等--的，無幾年的中間，田攏賣--去，厝也紲賣--去，家伙攏開了了，驚了後來也會濟濟人親像按呢。
論宗教，in所服事--的，較要緊是祖公，逐擺若收冬了後，就通社聯合食酒跳舞，紀念in的祖公，也表明感謝造物主，有的有服事鹿頭抑是豬頭。佇玉里支廳管內的A-mi族，in的厝內較濟有祀神社，也佇濟濟的庄頭有起神社，嫁娶的時，就去神社參拜，警察官蒞會，親族也攏綴去看，按呢做結婚式；葬式也有的請和尚來唸經，已經有A-mi族的人做東洋式的和尚，常常予人請去赴葬式。
論傳教佇A-mi族的中間，這霎抵teh 開戰，成績好，已經有得著幾若人來信。現時若佈道佇in中間，或是个人抑是團體，攏好機會。舊年12月，佈道團來觀音山的時，我有chhoā in 去探番社，彼時有幾若个婦人人做陣，從中一人潘--氏阿妹，劉天來長老請伊做通譯，就入去in的厝內，經過幾若家，講道理予 in 聽，in 聽了真歡喜，攏無反對，呵咾阮所講--的，是真有影，也顯明感謝的款，講：「佳哉恁來報阮知，是叫醒阮的心。」論團體的佈道，看許南勉sàng所報--的，就知。論傳教佇A-mi族，將來著怎樣進行，鄙人常teh 研究，向望後月beh 會接紲閣寫淡薄予列位做參考。