Thoân-kàu-su-niû Tiōng-tāi Chit-bū

文獻資訊

項目 資料
作者 無lo̍h名
卷期 台灣教會公報
卷期 第597卷
日期 1934/12
頁數 13-15

白話字(原文數位化)

Thoân-kàu-su-niû Tiōng-tāi Chit-bū

(It Kì-chiá)

(Chiap 10 goe̍h tē 10 bīn)

  1. 12, no. 597, pp. 13-15

  2. Thoân-kàu-ka hu-hū tio̍h cháiⁿ-iūⁿ chò hô-hó ê sū?

Lūn Thoân-kàu-su-niû Tiōng-tāi chit-bū. àn-choáⁿ lâi kóng-khí, hu-hū hô-hó sī hū-jîn-lâng ê chek-jīm? án-ni kóng sī bô kong-tō. In-uī tiōng-hu sī ke-lāi ê thâu, thâu lí nā sì-chiàⁿ, chiah ê kha-chhiú chiū toè lí sì-chiàⁿ; àn-choáⁿ lí chò thâu ê lâng m̄ kóng ka-tī, kan-ta teh hiâm pa̍t lâng, seng kóng seng iâⁿ hò͘? án-ni kóng to tio̍h, chò thâu nā chò ē kh2, khiok ē sūn-sū, m̄-kú chò bē khí. Chò bē khí, lí ā-káⁿ kóng, he sī lí ê bô tō-tek, bô lêng. Tio̍h, lí án-ni kóng, goá kám-ho̍k, sī goá ê bô lêng, bô tek-hēng. M̄-kú siat-sú ū So͘-kek-tí ê tō-tek, to iā sī bē-ē kám-hoà i ê bó͘ Chàn-thiap-poê, koh sī chhin-chhiūⁿ Iû-tāi hit khoán ê hoāi-sèng, sui-sī ū Chú Iâ-so͘ Sîn keh, iā bē siū kám-hoà, hòng-kiam goá chit hō bô-bêng siáu-chut. Chí-moē ah! láu-si̍t lâi kóng, hu-hū ê hô-hó cha̍p-hun-chhit sī chāi tī hū-jîn-lâng. Lí teh kóng he, sī sio̍k tī kū sî-tāi: tiōng-hu ū choa̍t-tuì ê koân-ui, koh hū-jîn-lâng ū “sam-chiông sù-tek,” taⁿ lí kám ū beh siú. Chit moá sī kóng, “lâm-lú pêng-téng,” pêng-téng sī hó, bián-tit hū-lú bông-chiông, á-sī choa̍t-tuì ho̍k-chiông. Koh sī hi-bōng beh kiàn-siat lí-sióng bí-boán ka-têng, iā chit ê chek-jīm, toā-pō͘-hūn sī tī hū-jîn-lâng sin--nih. Tāi-iok lâi kóng, lâm-chú ū chit-bū ê hun-sim, hū-jîn-lâng tī ka-ok lāi-goā ê chéng-lí, tuì chú-lú ê i-koan, lé-gî, liāu-lí, sī chāi hū-jîn-lâng chhiú--nih. Chi̍t mê-ji̍t sī 24 tiám cheng, hū-jîn-lâng tī ke-lāi iok ū 20 tiám cheng í-siōng; nā-sī ta-po͘ lâng tû khùn ê í-goā, ū koan-hē ê sî-kan, chiah ū 5, 6 tiám cheng kú. Koh tī chia̍h-pn̄g tìn siōng kú; pn̄g sī hū-jîn-lâng teh siat-hoat, án-ni tiōng-hu chhin-chhiūⁿ lâng-kheh teh hō͘ hū-jîn-lâng chhiáⁿ. Só͘-í beh chò hô-hó ê sū, cha̍p-hun chhit sī tī hū-jîn-lâng ê chhiú kap siaⁿ-im, bīn-māu; koh siⁿ-khí put-hô sū-toan, iā-sī cha̍p-hūn chhit sī tuì hū-jîn-lâng.

Taⁿ chhiáⁿ lâi siūⁿ:-

A. Bē hô ê sū-kò͘: Mô͘-kuí ê kiáⁿ-jî bē hiáu chò hô-hó ê sū; chit khoán lâng moá sim ok-to̍k, moá chhuì ù-oè; chit hō lâng bó ài hô-pêng, iā bē hiáu hó-pêng. Thoân-kàu-su tiong, kám ū chit hō hūn-chú? Pi-loat[sic.] sèng-chit ê lâng, bô him-bō͘ hô-hó, i kan-ta siūⁿ chia̍h, chhēng, chiàu i ê su-io̍k chiū hoaⁿ-hí. Lūn kàu un-jiû chèng-keng, thiàⁿ-chêng saⁿ thé-thiap ê sū bô teh tui-jiok. Phó͘-thong lâi kóng, sī ha̍k-sek bô pîⁿ, kóng-oē bē tâu-ki, sèng-sò͘ bô tâng, ài, ò͘, bē ha̍h, si̍p-koàn koh-iūⁿ, seng-oa̍h chiū cheng-chha. Soaⁿ khó î, sèng lân kái.

B. Ē hô ê lí iû: Hu-hū sī chi̍t-thé; ū sin-niû tú chhoā lâi hit mî, àm-thâu ū niáu-chhú teh chia̍h chhek-á, kā in tiōng-hu kóng, niáu-chhú teh chia̍h “lín” ê chhek; kàu thiⁿ-kng chiū kóng, niáu-chhú teh thau-chia̍h “lán” ê chhek. Ang-bó͘ siu-jiân sī nn̄g lâng iáu-kú sī chi̍t-thé. Chú ū kóng, In bô koh chò nn̄g--ê[sic.], sī chò chi̍t-thé (Thài 19:6), sī Siōng-tè kā lín phoè-ha̍p--ê, iā-sī lí ka-kī ū hoaⁿ-hí, ū ài-ê. Sio̍k-gú kóng, “Toè ke poe, toè káu cháu”; só͘-í suí bái bô siūⁿ, hó pháiⁿ bô pí, kan-ta chai chit-ê sī goá ê bó, chit-ê sī goá ê ang; chit kù “goá ê” put-chí ū ì-sù. “Ka-kī-ê ka-kī hó, pa̍t-lâng-ê siⁿ sat-bó.” Goá ê m̄-sī goá beh koán, sī goá beh thiàⁿ--ê.

Ū chi̍t lâng, tú-tio̍h i 20 nî chêng ê tông-chhong-iú, chiū chhiáⁿ i ê-àm khì i chhù-nih kóng oē, soà khoàⁿ bí-lú; sî kàu kó-jiân khì, i chiū chin hoaⁿ-hí, i ê lāu hū-jîn-lâng iā chin chhin-chhiat teh khoán-thāi in tiōng-hu ê hó iú. Pêng-iú chiū phah-sǹg sī i ū chhoā sè-î, i chiū kí i ê lāu khan-chhiú kóng, chit-ê chiū-sī, i cha i ê pêng-iú sim-lāi teh chhiò, kóng bīn-phoê to liap lo̍h-khì lah. I chiah kā i kóng, chhiáⁿ bô kî-koài, goá kóng suí, m̄-sī kóng siā-hoē-tek ê suí, iā m̄-sī kóng kài pêng-iú tiong ê suí, sī kóng goá ê ba̍k-chiu teh khoàⁿ goá ê bó͘ sī siōng suí. Siā-hoē-tiong ū chin-chē bí-lú, nā-sī suí sî i teh suí, tī goá bô koan bô hē.

Koh ū chi̍t ê hū-jîn-lâng, i ê tiōng-hu khah sàn, tú-tio̍h in lāu-pē teh chò seⁿ-ji̍t, in nn̄g-ê ang-bó͘ iā sio-chhoā tò-khì beh kā in lāu-pē hō siū. I chiū ji̍p khì lāi-bīn keng, i ê ché-hu, moē-sài chē. Kàu beh chē toh ê sî, i ê tiōng-hu lâng chiū khoàⁿ m̄-chiūⁿ-ba̍k, bô kiò i chò-hoé chē. I iā chū-hūn tī goā-bīn teh sô. Ū chi̍t ê chho͘-kang bat i, khó-lîn i pak-tó͘-iau, chiū té chi̍t oáⁿ hō͘ i ku tī chàu-kha-kak teh chia̍h. I ê bó͘ chhut-lâi khoàⁿ i bô tī toh-nih chiū chhoē, khoàⁿ i hō͘ lâng tu khǹg tī chàu-kha-kak chiū siū-khì, iā tông-chêng, tuì i ê ang ê chhiú khan--teh kóng, Tò-lâi-khì. Goān tī làn chhù chia̍h hân-chû thng, m̄-goān tī chàu-kha-kak chia̍h pe̍h-bí pn̄g. Chhin-chhiūⁿ chit khoán ê ang-bó͘, ū tâng-tiⁿ tâng-khó͘ ê sim-chì, bô lūn tú-tio̍h sím-mi̍h khoán ê kéng-gū, koat-toàn ū saⁿ-thiàⁿ.

C. Thoân-kàu-ka hu-hū eng-kai tio̍h hô-hó: Tâi-oân kū-nî tiong ū 4,4078 kiāⁿ ê kè-chhoā: tiong-kan ū 3949 kiāⁿ ê lī-iân. Chi̍t-pah lâng tiong ū 9 ê lī-iân. Ang-bó͘ bē hô, chhiat-chhiat chia̍t-chia̍t koah-lī-ê sī án-ni. Hit-hō koah bē-lī-ê iáu chin chē. án-choáⁿ ē koah bē-lī? in-uī ū-ê sī chi̍t-pêng kám-kak put oân-boán nā-tiāⁿ; ū-ê sī tiâu-kiāⁿ bē hó sè, ū-ê sī nî-hoè í-keng chē, koh kiáⁿ-jî, kim-chîⁿ teh uî-lân, ū-ê sī sî-tāi, lâng kap siā-hoē teh chè-chhâi, ū-ê sī bêng-ū-siōng teh khian-chè. Chhin-chhiūⁿ chit khoán ê khoân ê khoân-kéng, sī tō͘-ji̍t jû-liân. Put siú tō-tek ê lâng, bē siū-tit kan-khó͘, chiū suî-lâng khì chhoē tông-chêng chiá. Chit khoán ê ka-têng, chiàu khoàⁿ chi̍t-pah lâng tiong ū saⁿ-cha̍p ê í-siōng.

Ka-têng goân-lâi sī hiu-khè-só͘, sī uì-an-só͘. Tuì hu-hū ê hoán-bo̍k, tì-kàu pìⁿ-chiâⁿ àm-tām chhiⁿ-chhìn, in-uī bô saⁿ-tú chhuì, kìⁿ bīn thâu phòng bīn phòng, kā-gê chhiat-chhí ê tē-ge̍k; in-uī nā chhut-siaⁿ chiū-sī saⁿ-jióng, saⁿ-kek, saⁿ-phah. Chit khoán ê ka-têng, m̄-sī kan-ta it-poaⁿ siā-hoē ê lâng teh án-ni, kàu-hoē lāi iā bô chió. Chhin-chhiūⁿ chit khoán ê ka-têng, sím-mi̍h lâng tio̍h chí-tō--in, kiám m̄-sī lán thoân-kàu-ka mah? Thoân-kàu-ka beh án-choáⁿ chí-tō--in? M̄-sī kan-ta ēng oē, sī tio̍h ēng bô͘-hoān. Bat khoàⁿ-tio̍h tiōng-hu teh thoa chhia, i ê hū-jîn-lâng teh tàu sak. Thoân-kàu-ka tī chit kàu-hoē sī chò choân kàu-hoē ê bô͘-hoān-chiá, bô͘-hoān ka-têng, i ê hū-jîn-lâng, iā èng-kai tàu chò-chiâⁿ bô͘-hoān ê ka-têng, lâi chhoā chèng hoē-iú ji̍p tī chit ê bô͘-hoān (khiok m̄-sī goá ê bô͘-hoān, sī Ki-tok só͘ chí-sī ê bô͘-hoān). Thoân-kàu-ka hu-hū nā hô-hó, thoân-kàu-chiá teh thoân-tō chiū hó-táⁿ, kóng oē chiū toā siaⁿ ū la̍t. Nā bô bô͘-iūⁿ, beh khǹg lâng hô-hó, kóng liáu ē bô siaⁿ-boé, nā hō͘ lâng tú-tio̍h, bīn ē âng, lán tio̍h kín-sīn.      (Boē-oân).

漢羅(Ùi原文改寫)

傳教師娘重大職務

(一記者)

(接10月第10面)

1934.12,no.597,pp.13-15

  1. 傳教家夫婦著怎樣做和好的事?

論傳教師娘重大職務。按怎來講起,夫婦和好是婦人人的責任?按呢講是無公道。因為丈夫是家內的頭,頭你若四正,遮的跤手就綴你四正;按怎你做頭的人毋講家己,干焦咧嫌別人,先講先贏hò͘?按呢講都著,做頭若做會起,卻會順序,毋過做袂起。做袂起,你抑敢講,彼是你的無道德,無能。著,你按呢講,我感服,是我的無能,無德行。毋過設使有So͘-kek-tí的道德,都也是袂會感化伊的某Chàn-thiap-poê,閣是親像猶大彼款的壞性,雖是有主耶穌神格,也未受感化,況兼我這號無名小卒。姊妹啊!老實來講,夫婦的和好十分七是在佇婦人人。你咧講彼,是屬佇舊時代:丈夫有絕對的權威,閣婦人人有「三從四德,」今你敢有欲守。這滿是講,「男女平等,」平等是好,免得婦女盲從,抑是絕對服從。閣是希望欲建設理想美滿家庭,也這个責任,大部分是佇婦人人身--裡。大約來講,男子有職務的分心,婦人人佇家屋內外的整理,對子女的衣冠,禮儀,料理,是在婦人人手-裡。一暝日是24點鐘,婦人人佇家內約有20點鐘以上;若是查埔人除睏的以外,有關係的時間,才有5,6點鐘久。閣佇食飯鎮上久;飯是婦人人咧設法,按呢丈夫親像人客咧予婦人人請。所以欲做和好的事,十分七是佇婦人人的手佮聲音,面貌;閣生起不和事端,也是十分七是對婦人人。

今請來想:-

A. 袂和的事故:魔鬼的囝兒袂曉做和好的事;這款人滿心惡毒,滿喙污穢;這號人無愛和平,也袂曉和平。傳教師中,敢有這號份子?卑劣性質的人,無欣慕和好,伊干焦想食,穿,照伊的私慾就歡喜。論到溫柔正經,疼前相體貼的事無咧追逐。普通來講,是學識無平,講話袂投機,勝訴無同,愛,惡,袂合,習慣各樣,生活就精差。山可移,性難改。

B. 會和的理由:夫婦是一體;有新娘拄娶來彼暝,暗頭有老鼠咧食粟仔,共in丈夫講,老鼠咧食「恁」的粟;到天光就講,老鼠咧偷食「咱」的粟。翁某雖然是兩人猶過是一體。主有講,In無閣做兩个,是做一體(太19:6),是上帝共恁配合--的,也是你家己有歡喜,有愛的。俗語講,「綴雞飛,綴狗走」;所以媠bái無想,好歹無比,干焦知這个是我的某,這个是我的翁;這句「我的」不止有意思。「家己的家己好,別人的生虱母。」我的毋是我欲管,是我欲疼--的。

有一人,拄著伊20年前的同窗友,就請伊ê暗去伊厝裡講話,紲看美女;時到果然去,伊就真歡喜,伊的老婦人人也真親切咧款待in丈夫的好友。朋友就拍算是伊有娶細姨,伊就指伊的老牽手講,這个就是,伊知伊的朋友心內咧笑,講面皮都liap落去啦。伊才共伊講,請無奇怪,我講媠,毋是講社會的的媠,也毋是講蓋朋友中的媠,是講我的目睭咧看我的某是上媠。社會中有真濟美女,若是媠是伊咧媠,佇我無關無係。

閣有一个婦人人,伊的丈夫較散,拄著in老爸咧做生日,in兩个翁某也相chhoā倒去欲共in老爸賀壽。伊就入去內面間,伊的姐夫,妹婿濟。到欲坐桌的時,伊的丈夫人就看毋上目,無叫伊做伙坐。伊也自份佇外面咧趖。有一个粗工捌伊,可憐伊腹肚飫,就貯一碗予伊踞佇灶跤角咧食。伊的某出來看伊無佇桌裡就揣,看伊予人推囥佇灶跤角就受氣,也同情,對伊的翁手牽--咧講,倒來去。願佇咱厝食蕃薯湯,毋願佇灶跤角食白米飯。親像這款的翁某,有同甜同苦的心志,無論拄著甚物款的境遇,決斷有相疼。

C. 傳教家夫婦應該著和好:台灣舊年中有4,4078件的嫁娶:中間有3949件的離緣。一百人中有9的離緣。翁某袂和,切切chia̍t-chia̍t割離的是按呢。彼號割袂離的猶真濟。按怎會割袂離?因為有的是一爿感覺不圓滿若定;有的是條件袂好勢,有的是年歲已經濟,閣囝兒,金錢咧為難,有的是時代,人佮社會咧制裁,有的是名譽上咧牽制。親像這款的環境,是度日如年。不守道德的人,袂受得艱苦,就隨人去揣同情者。這款的家庭,照看一百人中有三十的以上。

家庭原來是休憩所,是慰安所。對夫婦的反目,致到變成暗淡生凊,因為無相拄喙,見面頭膨面膨,咬牙切齒的地獄;因為若出聲就是相嚷,相激,相拍。這款的家庭,毋是干焦一般社會的人咧按呢,教會內也無少。親像這款的家庭,甚物人著指導--in,敢毋是咱傳教家mah?傳教家欲按怎指導--in?毋是干焦用話,是著用模範。捌看著丈夫咧拖車,伊的婦人人咧鬥拺。傳教家佇這教會是做全教會的模範者,模範家庭,伊的婦人人,也應該鬥做成模範的家庭,來chhoā眾會友入佇這个模範(卻毋是我的模範,是基督所指示的模範)。傳教家夫婦若和好,傳教者咧傳道就好膽,講話就大聲有力。若無模樣,欲勸人和好,講了會無聲尾,若予人拄著,面會紅,咱著謹慎。(未完)。