東西南北
Tang Sai Lâm Pak
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 偕叡廉 Kai Jōe-liâm |
| 卷期 | 台灣教會公報/芥菜子 |
| 卷期 | 第592卷 |
| 日期 | 1934/7 |
| 頁數 | 28-29 |
白話字（原文數位化）
Tang Sai Lâm Pak
(Kai Joē-liâm)
- 7, no. 592, pp. 28-29
(1) Eng-kok oē-su-lé Bo̍k-su kóng, Lán tio̍h chīn-la̍t choè hó; ēng ta̍k khoán ê hong-hoat choè hó; tuì ta̍k lâng tio̍h chò hó; ta̍k sî tio̍h choè hó; tī ta̍k só͘-chāi tio̍h choè hó; kui-sì-lâng tio̍h choè hó.
(2) Bí-kok ū chi̍t ê i-seng miâ-kiò A-lūn (Dr. Allen) kin-nî chia̍h 100 hè. Sui-bóng nî-hè lāu, i iáu teh khai-gia̍p. Muí-ji̍t ū hoān-chiá khì chhē i. A-lūn kóng, i oē hiah tn̂g hè-siū, sī in-uī i muí-ji̍t ū ūn-tōng.
(3) Chhit nî chêng, lán ê Bú-hoē ū siat-kàu tī Boán-chiu kok. Kin-nî 1250 lâng siū soé-lé.
Hiān-sî thoân-kàu-chiá ū 50 goā lâng; tāi-ke jia̍t-sim pò͘-tō bô soah, tuì án-ni tit-tio̍h chin hó kiat-kó.
(4) Tī Lâm-iûⁿ ū chi̍t ê hái-sū, hō-choè Sin-hi-put-le̍k-joē-su-kūn tó (New Hebrides). Chāi-chá Pa-tun Bo̍k-su ū khì hia siat-kàu; choē-choē nî tú-tio̍h toā khún-tio̍k.
Pún-tó lâng sī chhin-hoan, oē thâi lâng, iā oē chia̍h lâng bah. Hiān-sî in put-chí bûn-bêng, sìn tō-lí ê lâng iā chin-choē. Nā-sī chāi-chá in hoán-tuì Ki-tok-kàu ê lí-iû, chiū-sī kiaⁿ-liáu in tī lau-jia̍t pâi ti-bah, oē hō͘ hū-jîn-lâng chia̍h-khì. In ê chong-kàu m̄-chún hū-jîn-lâng chia̍h ti-bah; só͘-í kóng nā ji̍p Ki-tok-kàu, ti-bah oē hō͘ hū-jîn-lâng chia̍h-khì.
(5) Kū-nî 12000 ê lû-thài lâng koh tò-tńg kàu Iû-thài kok.
(6) Hiān-sî tī Iû-thài kok kam-á chèng chin-choē; thó͘-toē iā chiām-chiām khí kè. Sán ê kam-hn̂g chi̍t kah toē tio̍h 400 kho͘; siōng hó, siōng puî ê kam-hn̂g, chi̍t kah toē tio̍h 2,0000 gûn.
(7) Tī A-hui-lī-ka, Má-tat-ka-su-á tó, Ki-tok-kàu put-chí teh oa̍h-tāng. Hoē-iú chin kut-la̍t pò͘-tō.
(8) Ū chi̍t ji̍t, Sèng-chheh Kong-hoē ê lâng tī Í-tāi-lī kok teh hoē Sèng-keng, tú-tn̄g hông-tè tuì hia kè. I chiū thêng-kha kóng, “Kin-á-ji̍t Sèng-keng ū hoan-e̍k choè 655 khoán ê kháu-im, che lóng sī uī-tio̍h lín Ki-tok-kàu ê kong-lô.”
(9) Tī A-hui-lī-ka, Kong-kó kok, ū choē-choē o͘-bīn lâng, khiā-khí tī chhiū-nâ-lāi. Ki-tok-kàu ū khì hia siat-kàu, iā ū siat ha̍k-hāu. Ha̍k-seng put-chí gâu liām Sèng-keng, tiong-kan ū lâng oē liām 300 chat.
(10) Tī Lâm-iûⁿ Huí-chè-hūn-tó ū nn̄g tè toā chio̍h. Chāi-chá Hui-2chè-hūn-tó ê thâu-ba̍k, miâ-kiò Cakobau, bat lia̍h lâng tī chio̍h-téng lâi phah-sí. Siông-siông ēng thâu-khak kòng kàu chhuì, jiân-āu chiah chia̍h lâng bah. Tī 1867 nî, ū chi̍t ê Soan-kàu-su iā sī bō͘ in thâi khì chia̍h.
Kin-á-ji̍t tī hit nn̄g tè chio̍h-poâⁿ-téng ū khí chi̍t keng tô͘-su-koán. Hū-kūn ū pài-tn̂g, ha̍k-hāu. Tī 100 lâng ê tiong-kan, 93 lâng sī Ki-tok-kàu ê sìn-chiá. Kám-siā Siōng-tè!
(11) A-hui-lī-ka ū chi̍t khoán soè-hàn lâng, bīn o͘-o͘. Ta-po͘--ê m̄ chiūⁿ 4 chhioh koân, cha-bó͘--ê 3 chhioh goā koân nā-tiāⁿ. In tiàm tī chhiū-nâ-lāi ū chit7 uī o͘-bīn bo̍k-su khì hia thoân-kàu. Kin-nî i ū kā 200 ê soè-hàn lâng kiâⁿ soé-lé.
(12) Ū chi̍t pái tī Pak-bí-chiu, ū nn̄g ê se̍k-hoan saⁿ-kap chē teh hang-hé. Tiong-kan chi̍t ê kóng, “Kūn-ji̍t goá siông-siông teh siūⁿ Ki-tok ê hó kà-sī.”
Tē-jī ê se̍k-hoan chek-sî kóng, “Tiām-tiām. M̄-thang o-ló. Nā ū sím-mi̍h hó kà-sī, tio̍h tāi-seng hō͘ goá chim-chiok siūⁿ khoàⁿ. Taⁿ Ki-tok ū kóng sím-mi̍h oē.” ìn kóng, Ki-tok kóng, “Lín kìⁿ-nā ài lâng khoán-thāi lín ê, lín ia̍h tio̍h án-ni khoán-thāi lâng.”
Se̍k-hoan thiaⁿ-liáu chiū kóng, “Tek-khak boē-oē án-ni.” āu-lâi Se̍k-hoan ka-kī ti̍t-ti̍t siūⁿ 10 goā hun kú, chiah koh khui-chhuì kóng, Nā bô thiⁿ-téng ê toā Sîn, hō͘ lâng ê sim pìⁿ-choè sin--ê, chit khoán ê toā-sū boē tit thang chiâⁿ.
(13) Sim-koaⁿ khǹg jîn-ài, chiū-sī sūn-thàn Chú ê bēng-lēng.
Sim-koaⁿ khǹg oàn-hūn, chiū-sī choè Mô͘-kuí ê chhe-ēng.
(14) Ū lâng bat kóng, Gâu phoe-phêng lâng ê lâng, sī chhin-chhiūⁿ bi̍t-phang; tèng pa̍t lâng, chóng-sī tèng-liáu ka-kī tio̍h tú-tio̍h sí.
(15) Kho-tin Tāi-chiòng kóng, Goá siáⁿ-sū tio̍h kiaⁿ, lâng kiám oē pí Siōng-tè khah toā?
(16) Coffin Phok-sū kóng, Ū lêng-le̍k ê chèng-kù, ta̍k hāng chiū-sī chún-chat.
漢羅（Ùi原文改寫）
東西南北
(偕叡廉)
1934.7，no.592，pp.28-29
(1)英國衛斯理牧師講，咱著盡力做好；用逐款的方法做好；對逐人著做好；逐時著做好；佇逐所在著做好；規世人著做好。
(2)美國有一个醫生名叫A-lūn (Dr. Allen)今年食100歲。雖罔年歲老，伊猶teh 開業。每日有患者去揣伊。A-lūn講，伊會遐長歲壽，是因為伊每日有運動。
(3)七年前，咱的母會有設教佇滿洲國。今年1250人受洗禮。
現時傳教者有50外人；大家熱心佈道無煞，對按呢得著真好結果。
(4)佇南洋有一个海嶼，號做Sin-hi-put-le̍k-joē-su-kūn島(New Hebrides)。在早Pa-tun牧師有去遐設教；濟濟年拄著大窘逐。
本島人是生番，會刣人，也會食人肉。現時in不止文明，信道理的人也真濟。若是在早in反對基督教的理由，就是驚了in佇鬧熱排豬肉，會予婦人人食去。In的宗教毋准婦人人食豬肉；所以講若入基督教，豬肉會予婦人人食去。
(5)舊年12000的猶太人閣倒轉到猶太國。
(6)現時佇猶太國柑仔種真濟；土地也漸漸起價。產的柑園一甲地著400箍；上好，上肥的柑園，一甲地著2,0000銀。
(7)佇亞非利加，Má-tat-ka-su-á島，基督教不止teh活動。會友真搰力佈道。
(8)有一日，聖冊公會的人佇意大利國teh賣聖經，拄當皇帝對遐過。伊就停跤講，「今仔日聖經有翻譯做655款的口音，這攏是為著恁基督教的功勞。」
(9)佇亞非利加，剛果國，有濟濟烏面人，徛起佇樹林內。基督教有去遐設教，也有設學校。學生不止gâu念聖經，中間有人會念300節。
(10)佇南洋Huí-chè-hūn島有兩塊大石。在早斐濟群島的頭目，名叫Cakobau，捌掠人佇石頂來拍死。常常用頭殼摃到碎，然後才食人肉。佇1867年，有一个宣教師也是予in刣去食。
今仔日佇彼兩塊石磐頂有起一間圖書館。附近有拜堂，學校。佇100人的中間，93人是基督教的信者。感謝上帝！
(11)亞非利加有一款細漢人，面烏烏。查埔--的毋上4尺懸，查某--的3尺外懸若定。In踮佇樹林內有一位烏面牧師去遐傳教。今年伊有共200的細漢人行洗禮。
(12)有一擺佇北美洲，有兩个熟番相佮坐teh烘火。中間一个講，「近日我常常teh想基督的好教示。」
第二的熟番即時講，「恬恬。毋通呵咾。若有甚物好教示，著代先予我斟酌想看。今基督有講甚麼話。」應講，基督講，「恁見若愛人款待恁的，恁亦著按呢款待人。」
熟番聽了就講，「的確袂會按呢。」後來熟番家己直直想10外分久，才閣開喙講，若無天頂的大神，予人的心變做新--的，這款的大事袂得通成。
(13)心肝囥仁愛，就是順趁主的命令。
心肝囥怨恨，就是做魔鬼的差用。
(14)有人捌講，Gâu批評人的人，是親像蜜蜂；釘別人，總是叮了家己著拄著死。
(15) Kho-tin大將講，我啥事著驚，人敢會比上帝較大？
(16) Coffin博士講，有能力的證據，逐項就是撙節。