Sin Tâi-oân-oē ê Tîn-lia̍t-koán

文獻資訊

項目 資料
作者 林茂生 Lîm Bō͘-seng
卷期 台灣教會公報
卷期 第591卷
日期 1934/6
頁數 9

白話字(原文數位化)

Sin Tâi-oân-oē ê Tîn-lia̍t-koán

(Lîm Bō͘-seng)

  1. 6, no. 591, pp. 9

Bī-bông-jîn (未亡人): Chiú-koáⁿ-lâng. Tuì Kok-gú ê “bibojin” lâi, kap Eng-gú ê “widow” siong-tong. Bîn-kok ū teh ēng.

Bó-hāu (母校): Só͘ bat tha̍k-koè, á-sī pi̍t-gia̍p (chut-gia̍p) ê o̍h-tn̂g. Tuì Kok-gú ê “boko” lâi; kap Eng-gú ê “Alma Mater” siong-tong. Bîn-kok iā ū teh ēng.

Bo-kok (母國): Lâng chhut-goā lâi chheng-ho͘ i ê pún-kok ê ì-sù; á-sī tuì si̍t-bîn-tē lâi kóng i só͘ sio̍k ê pún-kok ê ì-sù. Tuì Kok-gú ê “bokoku” lâi; kap Eng-gú ê “mother co͘ntry” siong-tong. Hok-ha̍p bêng-sû: bó-kok oē ( = bokokugo = mother tongue).

Bo̍k-tiûⁿ (牧塲): Toā kui-bô͘ teh chhī cheng-siⁿ ê só͘-chāi, á-sī teh pàng cheng-siⁿ teh chia̍h chháu ê chháu-po͘. Tuì Kok-gú ê bokujo lâi; kap Eng-gú ê pasture siong-tong. Bîn-kok kiò-chò bo̍k-tē (牧地).

Bûn-ha̍k (文學): Koan-hē chò bûn-chiuⁿ, chhin-chhiūⁿ siá siáu-soat, chò si, chò hì-kek, phêng-lūn hit chi̍t khoán ê ha̍k-būn, iā kiò-chò bûn-gē (文藝). Tuì Kok-gú ê bungaku lâi; kap Eng-gú ê literature siong-tong. Gú-goân sī tuì Hàn-bûn: khoàⁿ [論語] 文學子游子夏. Hok-ha̍p bêng-sû: bûn-ha̍k-chiá ( = bungaksha = Literary man = man of letters).

Bûn-hiàn (文獻): Koan-hē bó͘ hāng ha̍k-būn, á-sī sū-si̍t só͘ ū kì-chài ê chheh. Tuì Kok-gú ê bun-ken lâi = Eng-gú ê “literature,” “records,” “documents,” authority. Bîn-kok iā ū ēng. Bûn-lē: Lūn hit ê khí-goân bô sîm-mi̍h bûn-hiàn thang chhâ-khó ( = Sono kigen ni kanshite wa betsu ni cho subeki bunken wa nai = There is no literature to refer to abo͘t its origin).

Bûn-hoà (文化): Tuì su-siúⁿ, gē-su̍t lâi hō͘ cheng-sîn bûn-bêng khah chìn-pō͘; bûn-bêng khai-hoà. Tuì Kok-gú ê bunka lâi = Eng-gú ê culture. Hàn-bûn khiok ū chit ê jī-gán, khoàⁿ [說苑] 凡武之興為不服也. 文化不改, 於然後加誅. chóng-sī sī ēng bûn-jī khui-hoà lâng, kó͘-bú lâng ê ì-sù, kap hiān-sî só͘ teh thong-hêng ê ì-sù khah bô saⁿ-tâng.

Bûn-pông-kū (bûn-pâng-kū) (文房具): Koan-hē tha̍k-chheh siá-jī só͘ tio̍h ēng ê mi̍h-kiāⁿ, chhin-chhiūⁿ pit, ba̍k, choá, hīⁿ hit chi̍t luī. Tuì Kok-gú ê bunbogu lâi; kap Eng-gú ê Stationary siong-tong. Bîn-kok kiò-chò Bûn-kū (文具). Hàn-bûn ū bûn-pông sì-pó (文房四寶), chiū-sī teh chí pit, ba̍k, choá, hīⁿ. iā khoàⁿ [畫史] 大年收得南唐集賢院御書印, 乃用於文房書畫者.

Bu̍t-siu (沒收): Chiong hoān-choē ê lâng ê châi-sán lâi chhiong-kong. Tuì Kok-gú ê bosshu lâi; kap Eng-gú ê confiscation forfeiture siong-tong. Bîn-kok iā ū.

ēng, chóng-sī iā kiò-chò bu̍t-ji̍p (沒入). Bûn-lē: Nā hoān-tio̍h chit-tiâu hoat-lu̍t, châi-sán tio̍h hō͘ lâng bu̍t-siu khì ( = Kono horitsu wo okasu mono wa, zaisan wo bosshu saru beshi = The offender’s property shall be confiscated).

Thong-ti khoàⁿ-pò lia̍t-uī: Chū siat chit ê “Sin Tâi-oân-oē” ê noâ, í-keng chiong-kīn chi̍t nî. Thiaⁿ kóng ū siū lia̍t-uī ê hoan-gêng, kì-chiá put-chí boán-chiok. ài chhiáⁿ lia̍t-uī nā ū thiaⁿ-kìⁿ sin ê oē, ài kì-chiá ké-soeh hit ê ì-sù hō͘ lín thiaⁿ, chhiáⁿ lín poah-kang siá phoe, kià chhin-chhiūⁿ ē-bīn ê chū-só͘, lâi kau kì-chiá pún-sin, chiū beh chiong lín só͘ mn̄g ê oē ké-bêng, soà chhut tī chit Pò ni̍h. Chhiáⁿ tāi-ke m̄-bián sè-jī.

臺南市開山町二丁目林茂生

漢羅(Ùi原文改寫)

新台灣話的陳列館

(林茂生)

1934.6,no.591,pp.9

Bī-bôn-jîn (未亡人):守寡人。對國語的「bibojin」來,佮英語的「widow」相當。民國有teh用。

Bó-hāu (母校):所捌讀過,抑是畢業(卒業)的學堂。對國語的「boko」來;佮英語的「Alma Mater」相當。民國也有teh用。

Bó-kok (母國):人出外來稱呼伊的本國的意思;抑是對殖民地來講伊所屬的本國的意思。對國語的「bokoku」來;佮英語的「mother co͘ntry」相當。複合名詞:母國話( = bokokugo = mother tongue)。

Bo̍k-tiûⁿ (牧塲):大規模teh飼精牲的所在,抑是teh放精牲teh食草的草埔。對國語的bokujo來;佮英語的pasture相當。民國叫做bo̍k-tē (牧地)。

Bûn-ha̍k (文學):關係做文章,親像寫小說,做詩,做戲劇,評論彼一款的學問,也叫做bûn-gē (文藝)。對國語的bungaku來;佮英語的literature相當。語源是對漢文:看[論語] 文學子游子夏。複合名詞:文學者( = bungaksha = Literary man = man of letters)。

Bûn-hiàn (文獻):關係某項學問,抑是事實所有記載的冊。對國語的bun-ken來=英語的「literature,」「records,」「documents,」authority。民國也有用。文例:論彼个起源無甚物文獻通查考( = Sono kigen ni kanshite wa betsu ni cho subeki bunken wa nai = There is no literature to refer to abo͘t its origin)。

Bûn-hoà (文化):對思想,藝術來予精神文明較進步;文明開化。對國語的bunka來=英語的culture。漢文卻有這个字眼,看[說苑] 凡武之興為不服也。文化不改,於然後加誅。總是是用文字開化人,鼓舞人的意思,佮現時所teh通行的意思較無相同。

Bûn-pông-kū (bûn-pâng-kū) (文房具):關係讀冊寫字所著用的物件,親像筆,墨,紙,硯彼一類。對國語的bunbogu來;佮英語的Stationary相當。民國叫做Bûn-kū (文具)。漢文有bûn-pông sì-pó (文房四寶),就是teh指筆,墨,紙,硯。也看[畫史] 大年收得南唐集賢院御書印,乃用於文房書畫者。

Bu̍t-siu (沒收):將犯罪的人的財產來充公。對國語的bosshu來;佮英語的confiscation forfeiture相當。民國也有用,總是也叫做bu̍t-ji̍p (沒入)。文例:若患著這條法律,財產著予人沒收去( = Kono horitsu wo okasu mono wa,zaisan wo bosshu saru beshi = The offender’s property shall be confiscated)。

通知看報列位:自設這个「新台灣話」的欄,已經將近一年。聽講有受列位的歡迎,記者不止滿足。愛請列位若有聽見新的話,愛記者解說彼个意思予恁聽,請恁播工寫批,寄親像下面的住所,來交記者本身,就欲將恁所問的話解明,紲出佇這報裡。請大家毋免細膩。

臺南市開山町二丁目林茂生