好歹話
Hó Pháiⁿ-oē
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 無lo̍h名 |
| 卷期 | 台灣教會公報 |
| 卷期 | 第591卷 |
| 日期 | 1934/6 |
| 頁數 | 11-12 |
白話字（原文數位化）
Hó Pháiⁿ-oē
(It Kì-chiá)
- 6, no. 591, pp. 11-12
Sio̍k-gú kóng, “Hó-oē iā chi̍t kù, pháiⁿ-oē iā chi̍t kù.” “Hó-oē ē soah lâng ê siū-khì, pháiⁿ-oē ē kek lâng ê siū-khì.” Ta̍k lâng to ài thiaⁿ hó-oē, nā-sī án-ni lán iā tio̍h kóng hó-oē hō͘ lâng ài thiaⁿ: nā lâng-lâng lóng lâi kóng hó-oē, chiū lâng ê kóng-oē beh chhin-chhiūⁿ gîm-si, chiàⁿ, hù, tiong, hā sì-pō͘ ha̍p-chhiùⁿ, ná ga̍k hô-hâi ê siaⁿ, hō͘ Siōng-tè kap siā-hoē thiaⁿ.
Taⁿ goá ēng ka-têng tiong-sim jîn-bu̍t ê ang-bó͘ só͘ kóng ê hó-pháiⁿ oē, pí-kàu hō͘ lia̍t-uī chò chham-khó.
Ū chi̍t ê tō͘-chè goā ê gín-ná teh háu iau, hū-jîn-lâng kiò i ê tiōng-hu té pn̄g hō͘ gín-ná chia̍h:
Pháiⁿ-oē: Lí, taⁿ sī ē chhut-tit kā gín-ná té chi̍t-ē pn̄g chhī gín-ná á bē?
ìn: Lí to chai gín-ná ē iau, àn-choáⁿ m̄-bián khah chá chú!
Hó-oē: Ā! Lí m̄-chai ū sî-kan á-bô ho͘N3? Chit ê gín-ná phah-sǹg sī teh iau, koh ài khùn, goá tú bē pàng-chhiú--tit, lí seng kā té chi̍t-sut-á chhī-chhī-teh.
ìn: Hó, goá siat-hoat. Lí koai-koai m̄-thang háu, goá té hō͘ lí chia̍h.
Pháiⁿ-oē: oé! Taⁿ lí sī beh chia̍h-pńg á-m̄? (Chin hui-siông bô lé- ê oē).
ìn: Goá m̄-chia̍h, m̄ lí beh chú hō͘ sím-mi̍h lâng chia̍h (ū hâm pháiⁿ ì-sù tī-teh).
Hó-oē: Chú-se̍k lah--neh, chhiáⁿ lâi chia̍h pn̄g.
ìn: Hó, taⁿ lí ná pī-pān, goá liâm-piⁿ khì.
Pháiⁿ-oē: Hî-á lí thài m̄ kā ēng chian--ê ho͘N3?
ìn: Iû lí nā hō͘ goá, goá iā soà bē-hiáu ēng chian--ê.
Hó-oē: Hî-á nā chiah--ê, lí chia̍h liáu án-choáⁿ-iūⁿ ho͘N3?
ìn: Chian--ê goá to iā ài; lán āu-pái chiah lâi chian, chóng-sī ti-iû bô lah, chhiáⁿ lí chiah soà bé.
Pháiⁿ-oē: Lí chú chhài, chú kàu khùn-khì, pàng teh hō͘ chhàu-ta kàu án-ni.
ìn: Chhàu-ta loā-chē, m̄-káⁿ chia̍h, mài chia̍h.
Hó-oē: Ā! Che m̄ sió-khoá khah koè-hoé khì.
ìn: Hiō! Hoé siuⁿ iām, sit chim-chiok khì.
Pháiⁿ-oē: Chit keng thiaⁿ, kuí goe̍h ji̍t bô sàu lah?
ìn: To iáu-bē chi̍t nî kú, kàu loā-kú.
Hó-oē: Ā! Chit keng lāi-bīn koh oè kàu án-ni.
ìn: Chiah ê gín-ná chin gâu oè m̄, goá chiah liâm-piⁿ lâi-khì sàu.
Pháiⁿ-oē: Neh, i kóng beh chhiáⁿ lán khì in hia thit-thô, lí beh khì m̄?
ìn: Lí khì chiū hó, goá bē kham-tit khì.
Hó-oē: I kóng beh chhiáⁿ lán chò-hoé khì in hia thit-thô, m̄-chai lí ê sî-kan àn-choáⁿ?
ìn: Lí nā phah-sǹg hó chiū hó, goá ê sî-kan liōng-tāi liōng-siáu.
-Hō͘ lí chin ló͘-la̍t, lí ā tio̍h hiah poah kang.
Pháiⁿ-oē: Chiah ê saⁿ-khó͘, lí mā soà sé-sé teh.
ìn: Lán nā pēⁿ--sí, mā bô lâng chai, chi̍t niá saⁿ khah bān sé, chiū teh iàu-kín.
Hó-oē: Chit niá saⁿ goá oāⁿ tī-chia, koh sé bô tio̍h, ū sù tio̍h koāⁿ sió-khoá tâm-tâm.
ìn: Goá to ū bong--tio̍h, chá-khí thâu-khak chin thiàⁿ, to beh hiahN khì sé, hiahN-hiahN--teh, chiah koh khǹg lo̍h-khì, nā khah khoàⁿ-oa̍h goá chiah lâi-khì sé.
Pháiⁿ-oē: Chit niá goā-saⁿ kiò lí seng kā goá sé-sé--teh, lí thài m̄?
ìn: Lí kám ū sat-bûn hō͘--goá, cheng tī-tang-sî kā lí kóng tio̍h bé sat-bûn!
Hó-oē: Ā, goá āu--ji̍t beh khí Tâi-lâm, chit niá goā-saⁿ m̄-chai ē khah lâ-sâm bē?
ìn: O͘ kah án-ni lah, m̄-hó no͘h; chêng hit ji̍t-á goá chiū teh kā lí kóng sé saⁿ ê sat-bûn bô lah, lí ā bē kì-tit bé.
Pháiⁿ-oē: Chēng tī-tang-sî kiò lí kā goá bé chi̍t siang boe̍h, lí iā bē chhut-tit: beh chhut-khì kiám ū chi̍t siang boe̍h thang chhēng.
ìn: Taⁿ ā chhám kàu án-ni, liân boe̍h thang chhēng iā bô; lí ka-tī to chhut-khì, sin-khu iā ū chîⁿ, ka-tī thài m̄ bé?
Hó-oē: Ā, goá chit siang ê, kóng beh pó͘ iā soà bē kì-tit ho͘N3, che beh chhēng chhut-khì kám hó!
ìn: Hiō! Chêng-ji̍t goá khì Chiang-hoà ê sî, teh kóng beh the̍h khì siu-lí, soà bē kì-tit; àm-sî, to iā kīn-kīn ah, chhiáⁿ chhēng-teh, chiah koh lâi chhiah chi̍t--siāng.
Chhin-chhiūⁿ chit khoán chin-chē, kóng bē liáu, chhiáⁿ lín ta̍k lâng ka-tī pí-kàu, ta̍k lâng ka-tī chū-tiōng, thin-téng bô hó kiò, tē-ē chiū bô hó in; hit ê hoán-ìn ê siaⁿ, chū-jiân sī kap lán só͘ chhut ê siaⁿ sio-tâng. Hiaⁿ-tī ah, chí-moē ah, lí siáⁿ-sū teh put-hô, lí m̄-thang hiâm pa̍t lâng, tio̍h hiâm ka-tī, in-uī chîⁿ bô nn̄g-îⁿ bē tân. Lín ê sim tio̍h chheng-khì-siùⁿ, tiàm tī Chú liâ siông-siông hoaⁿ-hí; sim-lāi hoaⁿ-hí, bīn chiū ē chhun-bong, chhiò-tāⁿ, kóng-oē chiū ē un-sûn. Lâng thài ē kóng pháiⁿ-siaⁿ-sàu ê oē, ū kuí-nā ê in-toaⁿ.
漢羅（Ùi原文改寫）
好歹話
(一記者)
1934.6，no.591，pp.11-12
俗語講，「好話也一句，歹話也一句。」「好話會煞人的受氣，歹話會激人的受氣。」逐人都愛聽好話，若是按呢咱也著講好話予人愛聽：若人人攏來講好話，就人的講話欲親像吟詩，正，副，中，下四部合唱，若樂和諧的聲，予上帝佮社會聽。
今我用家庭中心人物的翁某所講的好歹話，比較予列位做參考。
有一个度晬外的囡仔teh哮枵，婦人人叫伊的丈夫貯飯予囡仔食：
歹話：你，今是會出得共囡仔貯一下飯飼囡仔抑袂？
應：你都知囡仔會枵，按怎毋免較早煮！
好話：Ā！你毋知有時間抑無ho͘N3？這个囡仔拍算是teh枵，閣愛睏，我拄袂放手--得，你先共貯一屑仔飼飼teh。
應：好，我設法。你乖乖毋通哮，我貯予你食。
歹話：oé！今你是欲食飯抑毋？(真非常無禮的話)。
應：我毋食，毋你欲煮予甚物人食(有含歹意思佇teh)。
好話：煮熟lah--neh，請來食飯。
應：好，今你那備辦，我連鞭去。
歹話：魚仔你thài毋共用煎--的好？
應：油你若予我，我也紲袂曉用煎--的。
好話：魚仔若煎--的，你食了按怎樣ho͘N3？
應：煎--的我都也愛；咱後擺才來煎，總是豬油無lah，請你才紲買。
歹話：你煮菜，煮到睏去，放teh予臭焦到按呢。
應：臭焦偌濟，毋敢食，莫食。
好話：Ā！這毋小可較過火去。
應：Hiō！火傷炎，失斟酌去。
歹話：這間廳，幾月日無掃lah？
應：都猶未一年久，到偌久。
好話：Ā！這間內面閣穢到按呢。
應：遮的囡仔真gâu穢毋，我才連鞭來去掃。
歹話：Neh，伊講欲請咱去in遐thit迌，你欲去毋？
應：你去就好，我袂堪得去。
好話：伊講欲請咱做伙去in遐thit迌，毋知你的時間按怎？
應：你若拍算好就好，我的時間量大量小。
-予你真ló͘力，你ā著遐撥工。
歹話：遮的衫褲，你嘛紲洗洗teh。
應：咱若病--死，嘛無人知，一領衫較慢洗，就teh要緊。
好話：這領衫我換佇遮，閣洗無著，有欶著汗小可澹澹。
應：我都有摸--著，早起頭殼真疼，都欲挔去洗，挔挔--teh，才閣囥落去，若較快活我才來去洗。
歹話：這領外衫叫你先共我洗洗--teh，你thài毋？
應：你敢有sat-bûn予--我，曾佇當時共你講著買sat-bûn！
好話：Ā，我後--日欲去台南，這領外衫毋知會較垃儳袂？
應：烏甲按呢lah，毋好no͘h；前彼日仔我就teh共你講洗三个sat-bûn無lah，你ā袂記得買。
歹話：曾佇當時叫你共我買一雙襪，你也袂出得：欲出去敢有一雙襪通穿。
應：今ā慘到按呢，連襪通穿也無；你家己都出去，身軀也有錢，家己thài毋買？
好話：Ā，我這雙的，講欲補也紲袂記得好，這欲穿出去敢好！
應：Hiō！前日我去彰化的時，teh講欲提去修理，煞袂記得；暗時，都也近近ah，請穿teh，才閣來刺一--雙。
親像這款真濟，講袂了，請恁逐人家己比較，逐人家己自重，天頂無好叫，地下就無好應；彼个反應的聲，自然是佮咱所出的聲相同。兄弟ah，姊妹ah，你啥事teh不和，你毋通嫌別人，著嫌家己，因為錢無兩圓袂霆。恁的心著清氣相，踮佇主來常常歡喜；心內歡喜，面就會春風，笑tāⁿ，講話就會溫純。人thài會講歹聲嗽的話，有幾若个因端。