真正奇妙

Chin-chiàⁿ Kî-biāu

文獻資訊

項目	資料
作者	無lo̍h名
卷期	台灣教會公報
卷期	第590卷
日期	1934/5
頁數	10-13

白話字（原文數位化）

Chin-chiàⁿ Kî-biāu!

1. 5, no. 590, pp. 10-13

[ Tè Jîn-siū Phok-sū kú-kú ū teh kè-e̍k beh khí chi̍t keng Nāi-pēng pēⁿ-īⁿ. Taⁿ í-keng khí hó, tī 3 goe̍h 30 hō ē-po͘ 3 tiám, ū kú-hêng Lo̍k-sêng-sek. Piáu-miâ kiò chò Ngāu-san-oân (Happy mo͘nt Leprosy colony). Hit ji̍t, ū chhiáⁿ Pa khek-lé Phok-sū soat-kàu. Chit-tia̍p chiong hit phiⁿ soat-kàu in tī-chia].

Kok-hā, í-ki̍p lia̍t-uī ê chāi-chō, lán ē-po͘ chū-chi̍p tī-chia, sī beh hù chit ê Ngāu-san-oân ê Lo̍k-sêng-sek, iā beh kā Tè I-seng kap i ê tâng-phoāⁿ kiong-hí, in-uī in kin-á-ji̍t thang khoàⁿ-kìⁿ in chē-chē ê tio̍h-boâ ê sêng-chek. Lán kin-á-ji̍t khoàⁿ-kìⁿ chiah-nih suí ê chhù-the̍h, tāi-ke ún-tàng siū toā-toā ê kám-kek. Goá chêng-ji̍t lâi khoàⁿ-kìⁿ, chiū tī i-seng ê phō͘ kì goá ê miâ, soà kì chi̍t kù, kóng, “Chin-chiàⁿ kî-biāu, chhut tī lâng só͘ phah-sǹg ê í-goā.”

Goá khiok m̄-sī i-seng, bô ta̍k-hāng lóng ē hiáu-tit; chóng-sī chiàu goá só͘ phah-sǹg, khí chit hō ê Ngāu-san-oân, ū nn̄g-hāng ê ì-sù.

Chi̍t-hāng sī beh káng-kiù chit ê nāi-pīⁿ, khoàⁿ ū sím-mi̍h hó hoat-tō͘, sím-mi̍h hó io̍h, thang i-hó chit ê chèng-thâu, hō͘ i lóng bô--khì. Tī thiⁿ-ē chē-chē só͘-chāi ū gâu ê i-seng chhut-la̍t teh káng-kiù; lán Tâi-oân iā tio̍h ū hūn tī chit-hō ê kang, in-uī tī lán tiong-kan ū chē-chē chit hō ê piⁿ. Lán pêng-siông ê lâng m̄-chai ū chìn-pō͘ kàu tó-uī, m̄-chai i-seng teh hi-bōng thang bô loā-kú it-chīn bia̍t i. Chóng-sī ún-tàng teh chìn-pō͘. Chiàu goá phah-sǹg, pa̍t-ji̍t ē ta̍t-tio̍h chit ê bo̍k-tek. In-uī chit sè-kan sī Siōng-tè ê sè-kan, iā I ún-tàng bô hoaⁿ-hí khoàⁿ-kìⁿ chit ê mâu-pēng

Koh chi̍t-hāng thang ún-tàng tit-tio̍h lī-ek, chiū-sī thang an-uì kan-khó͘ ê lâng ê sim; tī-chia ū chhù thang toà, chin khoàⁿ-oa̍h, ū io̍h thang chia̍h, ū chhân-hn̂g thang choh-sit, ū pài-tn̂g thang thiaⁿ tō-lí, ū pêng-iú thang kau-poê, hō͘ in ê sim thang khah khui, m̄-bián kan-ta chē--teh, teh hoân-ló. In-uī tāi-ke chai chit-ê sī chin kan-khó͘ ê pīⁿ. Goá ē kì-tit ū chi̍t pái tī Tâi-lâm, goá kap sian-siⁿ-niû ū khì chhoē chi̍t ê cha-bó͘ gín-ná. I kan-ta tó tī bîn-chhn̂g, báng-tà pàng--lo̍h-lâi, m̄-chún lâng hian--khí-lâi khoàⁿ, ū kā goán kóng, i sī pài Siōng-tè ê lâng; nā m̄-sī án-ni i kú-kú í-keng ū chū-chīn sí. Taⁿ ū siat chit ê Ngāu-san-oân, lâng m̄-bián choa̍t bāng chhin-chhiūⁿ án-ni. Kiám-chhái iáu-boē thang kā lâng kóng lán ē táⁿ-tia̍p i ê pīⁿ. láu-kú thang kā i kóng lán ē kiám-chió i ê kan-khó͘, hō͘ i chám-jiân khah khin.

Só͘-í chit-hō ê kang sī chin ha̍p tī Siōng-tè ê chí-ì, sī thàn lán Sèng-kàu ê tō-lí, thàn lán ê Chú ê bēng-lēng, tio̍h thiàⁿ pa̍t lâng chhiu-chhiūⁿ ka-tī. I-seng khek-kí tio̍h-boâ, káng-kiù ta̍k-hāng ê hoat-tō͘, ài bia̍t chit-hō ê pīⁿ-thiàⁿ, hō͘ āu sè-tāi ê lâng m̄-bián tú-tio̍h i, m̄-bián khoà-lū, khiok m̄-sī pò͘-tō, iáu-kú sī lī-ek lâng, lâi kui êng-kng hō͘ Siōng-tè. Sī tû-khì sè-kan chi̍t hō ê mâu-pēng, thang koh kui tò-tńg chò khah chhin-chhiūⁿ Siōng-tè goân-pún chhòng-chō i ê khoán-sit. In-uī lán ê Sèng-kàu bô hiâm chit sè-kan sī pháiⁿ só͘-chāi, chiàu lán kóng i sī Siōng-tè hó ê kang só͘ chō-chiâⁿ ê mi̍h. Lán m̄-sī chhin-chhiūⁿ Hi-lī-nî ê tiat-ha̍k-ka; in hiâm chit ê bu̍t-chit-kài sī m̄-hó, sī chó͘-tòng sîn-lêng-kài ê hoat-ta̍t. iā m̄-sī chhin-chhiūⁿ Sek-kàu ê hoê-siūⁿ, á-sī chia̍h-chhài ê lâng, teh hiâm i sī khó͘-hái, sī tîn-sè, tio̍h thoat-lī i ná kín ná hó. Chiàu lán kóng, chit sè-kan pún sī Siōng-tè só͘ chhòng-chō; kàu bān-hāng mi̍h chhòng-chō͘ liáu, I lâi khoàⁿ, khoàⁿ-liáu chiū kóng ta̍k hāng chin hó. Chiàu lán lâng chit-tia̍p só͘ khoàⁿ-kìⁿ, kiám-chhái khoàⁿ i bô tek-khak sī án-ni; ná-chún chhin-chhiūⁿ in hiah ê lâng só͘ kóng chám-jiân ū lí-khì. Goán tuì Loē-tē só͘ tit-tio̍h ê pò-choá, chha-put-to ta̍k-ji̍t teh pò kóng ū lâng chū-chīn, he̍k-sī thiàu-lo̍h hái, á-sī thiàu-lo̍h hoé-soaⁿ lâi sí. In chū-chīn káⁿ sī in-uī in khoàⁿ chit sè-kan sī kan-khó͘ ê só͘-chāi, m̄-bián oa̍h, kín sí sī khah hó. Goá kiàn tha̍k, lóng teh hoân-ló, lâng m̄-thang án-ni. In-uī kî-si̍t chit-hō su-siúⁿ sī m̄-tio̍h. Tuì-hoán thang kóng, tī chit sè-kan ê mi̍h sī pī-pān tú-tú hó-sè, chò lán lâng ê lō͘-ēng. Goá ū tha̍k chi̍t pún chheh, sī chin gâu ê kho-ha̍k-ka só͘ tù--ê. I ū chhâ-khó chit sè-kan bān-mi̍h, chhâ-khó liáu chiū chò kan-chèng, in chi̍t-hāng chi̍t-hāng lóng pī-pān tú-hó chò lán lâng ê lō͘-ēng, tī ú-tiū lāi kiám-chhái bô chi̍t só͘-chāi chhin-chhiūⁿ lán chit tē-kiû hiah chiâu-pī, piān-piān thang hō͘ peh-sìⁿ khiā-khí. Goá tha̍k-liáu put-chí siū kám-kek, pún-jiân bô phah-sǹg ū-iáⁿ án-ni. Khiok lán chèng-lâng ū chit hō ê keng-giām, put-kò sī bô tì-ì nā-tiāⁿ. Chêng-ji̍t goá chē tī goá ê pâng-keng, chin khoàⁿ-oa̍h; goā-bīn chin koâⁿ, lāi-bīn lóng bô; sī in-uī tī hoé-lô͘ ū thô͘-thoàⁿ teh to̍h. Goá chiū siūⁿ, goá thái-thó ū chit hō thô͘-thoàⁿ thang ēng; siūⁿ-liáu chiū chai, sī in-uī bān-bān nî ê tāi-seng, Siōng-tè ēng noā-chhâ pìⁿ chò thô͘-thoàⁿ, chi̍t-chân chi̍t-chân hē--teh, thèng-hāu lâng khì ku̍t khì ēng. M̄-nā án-ni, thang koh siūⁿ, hiāu-kim lâng só͘ hoat-bêng hiah chē sin khoán ê khì-kū chò lán ē lō͘-ēng, lóng sī oá-khò Siōng-tè chiā-chá só͘ pī-pān ê chhâi-liāu; nā bô án-ni, lâng liáu sim-su lâi káng-kiù lóng kui tī khang-khang. Chhin-chhiūⁿ lâng siat tiān-pò, á-sī chū-tōng-chhia, á-sī hui-hêng-ki, á-sī oa̍h-tāng ê siá-chin, lán o-ló in ê gâu, ē hiáu-tit hoat-hêng hit hō ê sū. Chóng-sī nā m̄-sī Siōng-tè chá-chá pī-pān in só͘ beh ēng ê chhâi-liāu, chiū in ê gâu kui tī bô. Kai-chài m̄-bián kiaⁿ án-ni; bô-lūn in beh ēng sím-mi̍h liāu, hit ê mi̍h í-keng ū. Sī in-uī án-ni, goá sìn tī chit sè-kan ū tú-hó ê io̍h thang i-tī chit ê chin lī-hāi ê chèng-thâu. Lâng khiok iáu-boē u chhoē-tio̍h hit ê io̍h. M̄-kú goá phah-sǹg kó-jiân ū hit ê mi̍h tī-teh, teh thèng-hāu lâng khì chhoē. Goá bat thiaⁿ-kìⁿ i-seng kóng ū chi̍t khoán iû ū chin toā lō͘-ēng; khiok sī bô kàu-gia̍h thang i kàu oân-choân hó, iáu-kú ū chin toā ê lō͘-ēng lī-ek lâng. M̄-kú chit-hō iû chi̍t-pah nî chêng bô lâng bat. Mi̍h khiok sī tī-teh, cheng-chha sī lâng iáu-boē khì the̍h. Iû-goân án-ni, kiám bô thang ǹg-bāng ū iáu koh-khah hó ê io̍h tī-teh, ū chiâu-pī ê kong-hāu, teh thèng-hāu lâng khì châ-khó. Che sī piáu-bêng chit ê Ngāu-san-oân chi̍t khoán ê lō͘-ēng, thiⁿ-ē bān-kok ū gâu ê i-seng teh hi-seng in ê sìⁿ-miā, ài kiù chiah ê kan-khó͘ ê lâng.

Lán iā m̄-bián kiâⁿ thiⁿ-ē, ài chai chit hō ì-sù; nā-ái khoàⁿ lán Tâi-oân chiū thang chai. Gō͘-la̍k-cha̍p nî, lán chit ê hái-sū ū chē-chē hāng ê phoà-pīⁿ. Goá pún-sin ē kì-tit ū Niáu-chhú-chèng, ū Hok-loān-pīⁿ, ū Chhut-chu hit hō, iā ū koâⁿ-jia̍t pīⁿ, chit hō chin sēng, goá ka-tī ū koâⁿ-jia̍t, bô làng uî, chha-put-to bô làng goe̍h. Taⁿ chiah-kú hit hō ê pīⁿ it7 tó-uī? Chha-put-to lóng bô, sè-hàn ê gín-ná ū-ê kaⁿ m̄-bat hiah ê miâ. Chiáⁿ-iūⁿ ē án-ni? Chiū-sī lâng káng-kiù hit ê oē-seng-hoat, chiàu só͘ káng-kiù, chiū siat hó ê hoat-tō͘ teh tî-hông, ēng hó ê io̍h lâi i-tī, tì-kàu Tâi-oân sǹg sī hó khiā-khí ê só͘-chāi. M̄-kú 50 nî chêng, chiah ê ta̍k hāng ê io̍h í-keng ū, hiah ê oē-seng ê lí-khì iā tī-teh. Put-kò hit-tia̍p iáu-boē ū lâng khì káng-kiù lâi chai; nā khah-chá káng-kiù lâi siat-hoat, chiū m̄-bián lâng tú-tio̍h hiah-nih chē kan-khó͘. M̄-chai tio̍h loā-kú, chiū chit hō nāi-pīⁿ iû-goân ē bô--khì. Lán m̄-thang hiâm chit ê sè-kan sī kan-khó͘ ê só͘-chāi, tio̍h hiâm lán pún-sin, in-uī lán teh kè-e̍k pa̍t-mi̍h, bô teh iàu-kín chiah-ê kiù-miā lîn-bín lâng ê hoat-tō͘.

Lín siūⁿ khoàⁿ māi, tuì goân-chá, tuì A-su̍t kok, Pa-lí-lûn kok, kàu taⁿ, lâng ū liáu loā-chē kang, loā-chē chîⁿ, loā-chē lâng ê sìⁿ-miā, lóng sī beh phah pa̍t kok hō͘ i hâng-ho̍k, lóng sī hāi lâng, m̄-sī beh lī-ek lâng; kàu lō͘-boé bô só͘ tit-tio̍h, lóng sī phah-sńg. Cha̍p-goā nî chêng, goán hit-pêng ê toā-kok kau-chiàn gō͘ nî kú. Hit-sî iā sī án-ni; chheng-bān lâng sí, tio̍h-siong ê sǹg bē liáu, chha-put-to bô chi̍t kháu-chàu bô teh iu-būn, hoè-mi̍h huí-hoāi kàu bē sǹg--tit; iā kàu lō͘-boé sī bô lō͘-ēng, ta̍k kok lóng ū toā-toā khek-khui. Taⁿ thang siūⁿ, siat-sú ū ēng hiah chē ê sim-su, hiah chē chîⁿ, hiah chē lâng ê sìⁿ-miā, ū kè-e̍k beh saⁿ pang-chān, saⁿ-thiàⁿ, lâi káng-kiù kiù-miā ê hoat, bô káng-kiù hāi-miā ê hoat-tō͘, kàu chit-chūn sè-kan ū loā-toā ê chìn-pō͘, lâng ke-thiⁿ loā-chē hāng ê hok-khì, i-hoat ū siūⁿ-chhut loā-chē hāng kiù lâng bián-tit hit hō ê pīⁿ; kiám-chhái chit ê Ngāu-san-oân ê bo̍k-tek í-keng ta̍t-tio̍h. Só͘-í goá kóng tio̍h hiâm pún-sin pîn-toāⁿ, thàn su-io̍k, bô thàn saⁿ-thiàⁿ ê hoat, tì-kàu hiah chē hāng ê kan-khó͘ iáu tī-teh, bô hō͘ lán lóng tû--khì. Taⁿ lán tio̍h thàn khah hó ê hoat, kó͘-bú chit-hō Ngāu-san-oân ê sū-gia̍p, ǹg-bāng bô loā-kú ū toā kong-hāu.

Chò án-ni sī thàn lán ê Chú ê bô͘-iūⁿ, kiâⁿ I ê kha-pō͘, thé-thiap I ê sim. Chiàu lán sǹg, kin-á-ji̍t sī saⁿ goe̍h 30 ji̍t; chiàu kū-le̍k sī jī-goe̍h 16 ji̍t; chiàu Iû-thài lâng sǹg sī chiaⁿ-goe̍h 16 ji̍t, tú-hó sī in ê Poâⁿ-koè-cheh, sī lán ê Siū-lān-cheh, in-uī ti kin-á-ji̍t lán ê Chú sī tī Si̍p-jī-kè lâi sio̍k lán ê choe. ēng kin-á-ji̍t chò lán ê Lo̍k-sêng-sek sī chin ha̍p-sî. In-uī lán ê Chú lo̍h-lâi sè-kan, chhut-sì chò lâng, m̄-sī beh pāi-hoāi sè-kan, chiū-sī beh pāi-hoāi Mô͘-kuí só͘ chò-ê, chiàu 1 Hān 3:8 chat só͘ kì-chài. Siōng-tè só͘ chō-ê sī lóng hó, Mô͘-kuí só͘ chō-ê lóng sī pháiⁿ. Mó͘-kuí só͘ chō-ê nā-tiāⁿ, kiám m̄-sī beh chin hó? Taⁿ lán ê Chú tiàm tī tē-bīn-chiūⁿ ê sî, I siông-siông tú-tio̍h thái-ko ê lâng. Káⁿ m̄-sī kap lán Tâi-oân só͘ ū ê thái-ko saⁿ-tâng; chóng-sī hoan-e̍k sī saⁿ-tâng ê jī. Chiàu Iû-thài lâng ê lē, thái-ko ê lâng sī bô chheng-khì, m̄-thang kap pa̍t lâng saⁿ kau-poê. M̄-nā án-ni, liân bong-tio̍h ê lâng iā sǹg chò bô sè-jī; I hó-táⁿ chhun-chhiú hoāⁿ in, hián-bêng I bô hō͘ in só͘ bak-tio̍h, hoán-tńg sī in hō͘ I hoāⁿ chhiú liáu chiū pìⁿ-chò chheng-khì; pháiⁿ sī hō͘ hó khah-iâⁿ. Lán ê sian-siⁿ iā sī án-ni, sī thé-thiap Iâ-so͘ ê sim, o̍h I ê bô͘-iūⁿ; sī khò I ê la̍t, bāng I ê Sîn ê ín-chhoā, hó-táⁿ chìn-chêng, khí chit-keng ê chhù, beh kap chit ê pīⁿ-chèng kau-chiàn kàu khah-iâⁿ. Lán kin-á-ji̍t saⁿ-kap chū-chi̍p tī-chia, hián-bêng saⁿ thé-thiap ê ì-sù is7 hó; chóng-sī m̄-thang kan-ta tī kin-á-ji̍t nā-tiāⁿ, tio̍h siông-siông siàu-liām thè i kî-tó, chiàu lán ê le̍k-liōng pang-chān i ê só͘-huì; ǹg-bāng nî-nî ū hó siau-sit thang hoaⁿ-hí, toā-toā lī-ek Pún-tó ê kan-khó͘ lâng, toā-toā kui êng-kng hō͘ lán ê Siōng-tè; Sī sim só͘ goān.

漢羅（Ùi原文改寫）

真正奇妙！

1934.5，no.590，pp.10-13

[戴仁壽博士久久有teh計畫欲起一間癩病病院。今已經起好，佇3月30號下晡3點，有舉行落成式。表名叫做樂山園(Happy mo͘nt Leprosy colony)。彼日，有請巴克禮博士說教。這霎將彼篇說教in佇遮]。

閣下，以及列位的在座，咱下晡聚集佇遮，是欲赴這个樂山園的落成式，也欲共戴醫生佮伊的同伴恭喜，因為in今仔日通看見in濟濟的著磨的成績。咱今仔日看見這呢媠的厝宅，大家穩當受大大的感激。我前日來看見，就佇醫生的簿記我的名，紲記一句，講，「真正奇妙，出佇人所拍算的以外。」

我卻毋是醫生，無逐項攏會曉得；總是照我所拍算，起這號的樂山園，有兩項的意思。

一項是欲講究這个癩病，看有甚物好法度，甚物好藥，通醫好這个症頭，予伊攏無--去。佇天下濟濟所在有gâu的醫生出力teh講究；咱台灣也著有份佇這號的工，因為佇咱中間有濟濟這號的邊。咱平常的人毋知有進步到佗位，毋知醫生teh希望通無偌久一盡滅伊。總是穩當teh進步。照我拍算，別日會達著這个目的。因為這世間是上帝的世間，也伊穩當無歡喜看見這个毛病

閣一項通穩當得著利益，就是通安慰艱苦的人的心；佇遮有厝通蹛，真看活，有藥通食，有田園通作穡，有拜堂通聽道理，有朋友通交陪，予in的心通較開，毋免干單坐--teh，teh煩惱。因為大家知這个是真艱苦的病。我會記得有一擺佇台南，我佮先生娘有去揣一个查某囡仔。伊干單倒佇眠床，蠓罩放--落來，毋准人掀--起來看，有共阮講，伊是拜上帝的人；若毋是按呢伊久久已經有自盡死。今有設這个樂山園，人毋免絕望親像按呢。減采猶未通共人講咱會打揲伊的病。猶久通共伊講咱會減少伊的艱苦，予伊嶄然較輕。

所以這號的工是真合佇上帝的旨意，是趁咱聖教的道理，趁咱的主的命令，著疼別人親像家己。醫生克己著磨，講究逐項的法度，愛滅這號的病痛，予後世代的人毋免拄著伊，毋免掛慮，卻毋是佈道，猶久是利益人，來歸榮光予上帝。是除去世間一號的毛病，通閣歸倒轉做較親像上帝原本創造伊的款式。因為咱的聖教無嫌這世間是歹所在，照咱講伊是上帝好的工所造成的物。咱毋是親像希利尼的哲學家；in嫌這个物質界是毋好，是阻擋神靈界的發達。也毋是親像釋教的回想，抑是食菜的人，teh嫌伊是苦海，是塵世，著脫離伊那緊那好。照咱講，這世間本是上帝所創造；到萬項物創造了，伊來看，看了就講逐項真好。照咱人這霎所看見，減采看伊無的確是按呢；ná-chún親像in遐的人所講嶄然有理氣。阮對內地所得著的報紙，差不多逐日teh報講有人自盡，或是跳落海，抑是跳落火山來死。In自盡敢是因為in看這世間是艱苦的所在，毋免活，緊死是較好。我kiàn讀，攏teh煩惱，人毋通按呢。因為其實這號思想是毋著。對反通講，佇這世間的物是備辦拄拄好勢，做咱人的路用。我有讀一本冊，是真gâu的科學家所著--的。伊有查考這世間萬物，查考了就做干證，in一項一項攏備辦拄好做咱人的路用，佇宇宙內減采無一所在親像咱這地球赫齊備，便便通予百姓徛起。我讀了不止受感激，本然無拍算有影按呢。卻咱眾人有這號的經驗，不過是無致意若定。前日我坐佇我的房間，真看活；外面真懸，內面攏無；是因為佇火爐有土炭teh著。我就想，我thái-thó有這號土炭通用；想了就知，是因為慢慢年的代先，上帝用爛柴變做土炭，一層一層下--teh，聽候人去掘去用。毋若按呢，通閣想，現金人所發明赫濟新款的器具做咱會路用，攏是倚靠上帝在早所備辦的材料；若無按呢，人了心思來講究攏歸佇空空。親像人設電報，抑是自動車，抑是飛行機，抑是活動的寫真，咱呵咾in的gâu，會曉得發行彼號的事。總是若毋是上帝早早備辦in所欲用的材料，就in的gâu歸佇無。佳哉毋免驚按呢；無論in欲用甚物料，彼个物已經有。是因為按呢，我信佇這世間有拄好的藥通醫治這个真厲害的症頭。人卻猶未有揣著彼个藥。毋久我拍算果然有彼个物佇teh，teh聽候人去揣。我捌聽見醫生講有一款油有真大路用；卻是無夠額通伊到完全好，猶久有真大的路用利益人。毋久這號油一百年前無人捌。物卻是佇teh，精差是人猶未去提。猶原按呢，敢無通向望有猶閣較好的藥佇teh，有齊備的功效，teh聽候人去查考。這是表明這个樂山園一款的路用，天下萬國有gâu的醫生teh犧牲in的性命，愛救才的艱苦的人。

咱也毋免行天下，愛知這號意思；若使看咱台灣就通知。五六十年，咱這个海嶼有濟濟項的破病。我本身會記得有鳥鼠症，有霍亂病，有出珠彼號，也有寒熱病，這號真盛，我家己有寒熱，無làng uî，差不多無làng月。今這久彼號的病佇佗位？差不多攏無，細漢的囡仔有的káⁿ毋捌遐的名。怎樣會按呢？就是人講究彼个衛生法，照所講究，就設好的法度teh持防，用好的藥來醫治，致到台灣算是好徛起的所在。毋久50年前，才的逐項的藥已經有，遐的衛生的理氣也佇teh。不過彼霎猶未有人去講究來知；若較早講究來設法，就毋免人拄著赫呢坐艱苦。毋知著偌久，就這號癩病猶原會無--去。咱毋通嫌這个世間是艱苦的所在，著嫌咱本身，因為咱teh計畫別物，無teh要緊這的救命憐憫人的法度。

恁想看覓，對原早，對亞述國，巴比倫國，到今，人有了偌濟工，偌濟錢，偌濟人的性命，攏是欲拍別國予伊降服，攏是害人，毋是欲利益人；到路尾無所得著，攏是拍損。十外年前，阮彼爿的大國交戰五年久。彼時也是按呢；千萬人死，著傷的算袂了，差不多無一口灶無teh憂悶，貨物毀壞到袂算--得；也到路尾是無路用，逐國攏有大大刻虧。今通想，設使有用赫濟的心思，赫坐錢，赫濟人的性命，有計畫欲相幫贊，相疼，來講究救命的法，無講究害命的法度，到這陣世間有偌大的進步，人加添偌濟項的福氣，醫法有想出偌濟項救人免得彼號的病；減采這个樂山園的目的已經達著。所以我講著嫌本身貧憚，趁私慾，無thàn相疼的法，致到赫濟項的艱苦猶佇teh，無予咱攏除去。今咱著趁較好的法，鼓舞這號樂山園的事業，向望無偌久有大功效。

做按呢是趁咱的主的模樣，行伊的腳步，體貼伊的心。照咱算，今仔日是三月30日；照舊曆是二月16日；照猶太人算是正月16日，拄好是in的盤過節，是咱的受難節，因為佇今仔日咱的主是佇十字架來贖咱的罪。用今仔日做咱的落成式是真合時。因為咱的主落來世間，出世做人，毋是欲敗壞世間，就是欲敗壞魔鬼所做的，照I翰 3：8節所記載。上帝所造的是攏好，魔鬼所造的攏是歹。魔鬼所造的若定，敢毋是欲真好？今咱的主踮佇地面上的時，伊常常拄著thái-ko的人。敢毋是佮咱台灣所有的thái-ko相同；總是翻譯是相同的字。照猶太人的例，thái-ko的人是無清氣，毋通佮別人相交陪。毋若按呢，連摸著的人也算做無細膩；伊好膽伸手hoāⁿ in，顯明伊無予in所bak著，反轉是in予伊按手了就變做清氣；歹是予好較贏。咱的先生也是按呢，是體貼耶穌的心，學伊的模樣；是靠伊的力，望伊的神的引chhoā，好膽進前，起這間的厝，欲佮這个病症交戰到較贏。咱今仔日相佮聚集佇遮，顯明相體貼的意思是好；總是毋通干單佇今仔日若定，著常常數念替伊祈禱，照咱的力量幫贊伊的所費；向望年年有好消息通歡喜，大大利益本島的艱苦人，大大歸榮光予咱的上帝；是心所願。