家庭講座
Ka-têng Káng-chō
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 陳鳩水 Tân Khiu-suí |
| 卷期 | 台灣教會公報 |
| 卷期 | 第586卷 |
| 日期 | 1934/1 |
| 頁數 | 10 |
白話字（原文數位化）
Ka-têng Káng-chō
Tâi-oân siáu-jî ê thé-keh, thé-chit kái-siān kap ni-jî êng-ióng-hoat.
(Tân Khiu-suí)
- 1, no. 586, pp. 10
Tī téng-goe̍h ê pún Pò, goá ū tī “Bô kám-kak ê pó-poè” thê-chhiòng gín-ná tio̍h hō͘ in siū ji̍t-kng ê chiò-siā, kap hō͘ in chia̍h ha̍p-lí koh ū oân-choân ê mi̍h.
Lūn chit ê ha̍p-lí koh oân-choân ê chia̍h-mi̍h būn-tê, ia̍h tio̍h chim-chiok lán Tâi-oân lâng keng-chè-tek, á-sī siā-hoē-tek koan-hē sī chin uî-lân, m̄-kú sī chin iàu-kín, ū toā koan-hē tī Tâi-oân siáu-jî ê thé-keh, thé-chit ê kái-siān (改善) kap Tâi-oân tông-pau ê heng-bông tī-teh! Só͘-í bô sioh goá ê ham-bān, chiong goá sió-sió ê keng-giām kap tī bûn-hiàn (文献) só͘ tit-tio̍h ê chhâi-liāu lâi lūn tām-po̍h, hō͘ chèng hiaⁿ-ché chò chham-khó.
iáu-boē ji̍p pún-lūn ê tāi-seng, ài lâi khoàⁿ Tâi-oân lâng ê sí-bông chōng-sè (死亡狀勢). Í-hā toā-pō͘-hūn sī tuì Tâi-oân Chóng-tok-hú hoat-hêng ê Tâi-oân oē-seng iàu-lám (臺灣衛生要覽) ín-iōng lâi--ê.
Chéng-cho̍k kap sí-bông-lu̍t
Chiau-hô goân nî khí, kàu Chiau-hô 5 nî chí, 5 nî kan ê pêng-kin: jîn-kháu 1,000 lâng ê tiong-kan, sí ê Loē-tē lâng sī 12.7, Tâi-oân lâng sī 22.1, Goā-kok lâng (toā-to sò͘ sī Tiong-kok lâng) sī 19.1. Sī Tâi-oân lâng choè koân lu̍t lah!
Pêng-kin ê sí-bông liân-lêng
Tâi-oân lâng ê sí-bông-chiá ê pêng-kin liân-lêng (m̄-thang kap hoè-siū chham-chhap, sī sí hit-sî ê ta̍k lâng ê liân-lêng chóng-ha̍p--lâi ê sò͘, ēng sí-bông-chiá ê chóng-sò͘ lâi pun--ê) sī 22.6 hoè. Jîn-seng chò 50 hoè lâi kóng, sī bô kàu chi̍t poàⁿ! Nā ēng án-ni lâi pí Ji̍t-pún ê pêng-kin sí-bông liân-lêng 32.9 hoè, chiū Tâi-oân lâng sī pí in ū khah té miā 10.3 hoè. ia̍h chit ê sò͘ jī, tuì pêng-kin liân-lêng ê sèng-chit-siōng lâi khoàⁿ, ē iōng-tit kóng sī ū chin toā cheng-chha lah! Koh chi̍t hong-bīn thang kóng pêng-kin liân-lêng ê khah té, sī teh chèng-bêng ni-jî, iù-jî ê sí-bông khah chē ê ì-sù.
Ni-jî, iù-jî ê sí-bông
Lán lâng ê hoè-siū ê tn̂g-té, sī ū koan-hē tī oē-seng chōng-thài ê hó-pháiⁿ, só͘-í te̍k-pia̍t ū-hông oē-seng (豫防衛生) nā khah hoat-ta̍t, chiū sí-bông-chiá ê pêng-kin liân-lêng ē jú tn̂g. Tī Chiau-hô 4 nî ê chóng sí-bông chò 100, ni-jî (1 nî í-hā ê) sī chiàm 31.5%, chha-put-to 1/3. Nā 5 nî í-hā ê iù-jî sī chiàm 49.7%, chha-put-to chóng sí-bông ê 1/2. Nā pí-kàu Ji̍t-pún loē-tē ê, si̍t-chāi Tâi-oân lâng ê ni iù-jî ê sí-bông sī thang hō͘ lán chheⁿ-kiaⁿ ê tāi-chì.
(Boē-oân).
漢羅（Ùi原文改寫）
家庭講座
台灣小兒的體格，體質改善佮奶兒營養法。
(陳鳩水)
1934.1，no.586，pp.10
佇頂月的本報，我有佇「無感覺的寶貝」提倡囡仔著予in受日光的照射，佮予in食合理閣有完全的物。
論這个合理閣完全的食物問題，亦著斟酌咱台灣人經濟的，抑是社會的關係是真為難，毋kú是真要緊，有大關係佇台灣小兒的體格，體質的改善佮台灣同胞的興亡佇teh！所以無惜我的頇慢，將我小小的經驗佮佇文獻(文献)所得著的材料來論淡薄，予眾兄姊做參考。
猶未入本論的代先，愛來看台灣人的死亡狀勢。以下大部分是對台灣總督府發行的臺灣衛生要覽引用來--的。
種族佮死亡率
昭和元年起，到昭和5年止，5年間的平均：人口1，000人的中間，死的內地人是12.7，台灣人是22.1，外國人(大多數是中國人)是19.1。是台灣人做懸率lah！
平均的死亡年齡
台灣人的死亡者的平均年齡 (毋通佮歲壽參插，是死彼時的逐人的年齡總合--來的數，用死亡者的總數來分--的)是22.6歲。人生做50歲來講，是無夠一半！若用按呢來比日本的平均死亡年齡32.9歲，就台灣人是比in有較短命10.3歲。亦這个數字，對平均年齡的性質上來看，會用得講是有真大精差lah！閣一方面通講平均年齡的較短，是teh證明奶兒，幼兒的死亡較濟的意思。
奶兒，幼兒的死亡
咱人的歲壽的長短，是有關係佇衛生狀態的好歹，所以特別預防衛生 (豫防衛生)若較發達，就死亡者的平均年齡會愈長。佇昭和4年的總死亡做100，奶兒 (1年以下的)是佔31.5%，差不多1/3。若5年以下的幼兒是佔49.7%，差不多總死亡的 1/2。若比較日本內地的，實在台灣人的奶幼兒的死亡是通予咱生驚的代誌。
(未完)。