東西南北
Tang Sai Lâm Pak
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 偕叡廉 Kai Jōe-liâm |
| 卷期 | 台灣教會公報/芥菜子 |
| 卷期 | 第582卷 |
| 日期 | 1933/9 |
| 頁數 | 23-24 |
白話字（原文數位化）
Tang Sai Lâm Pak
1933.09 (Koà-Chhài-Chí Tē 92 Hō) p.23-24
Kai Joē-liâm
(1) Chit kuí-nî , Iû-thài kok put-chí toā chìn-pō͘. Kang-tiûⁿ chiām-chiām ná ke-thiⁿ. Hiān-sî tī teh chè-chō pō-lê, thih-khì,pò͘, tiān-khì ê bu̍t-phín, kap choē-choē khoán chhiū-lin ê mi̍h; sat-bûn , be̍h, piáⁿ kap choē-choē khoán ê iû iā ū teh chè-chō.
(2) Tī Iok-tàn-hô ū hoat-tiān-só͘. Tī Sí-hái ū the̍h-chhut choē-choē iâm í-ki̍p puî-tan, ta̍t-chîⁿ bû-sò͘-bān.
Lông-gia̍p iā chin hoat-tián. Kū-nî só͘ chhut ê kam-á ū 200 bān siuⁿ Kin-nî àn-sǹg oē chhut 400 bān siuⁿ. Chèng-kam ê só͘-chāi chi̍t kah tio̍h 2500 kho͘.
(3) Iû-thài kok bô loā-toā. Chhân-hn̂g sī lán Tâi-oân chi̍t poàⁿ toā nā-tiāⁿ.
(4) Thian-chú-kàu put-chí ài khí toā-keng lé-pài-tn̂g. Hiān-sî tī Eng-kok teh khí chi̍t keng. Kang-sū àn 50 nî kú. Nā khí hó , oē chē-ti̍t 10000 lâng. Keng-huì àn 3000 bān.
(5) Tâi-oân ū 6 khoán ê to̍k-choâ, tē-it to̍k, chiū-sī pek-pō͘-siâ;tē-jī hō͘-soàⁿ-chat, tē-saⁿ pn̄g-sî-chhèng, tē-sì ku-khak-hoe, tē-goō liān-choâ, tē-la̍k chhiah-bé-tai; nā-sī hō͘ pek-pō͘-siâ kā-tio̍h , 100 lâng ê tiong-kan, chha-put-to 18 lâng tú-tio̍h sí; hō͘ hō͘ soàⁿ-chat kā-tio̍h ê , 11 lâng ; ku-khak-hoe kā-tio̍h ê , 7 lâng; liān-choâ kā-tio̍h ê , 3 lâng ; chhiah-bé-tai kā-tio̍h ê , 1 lâng.
(6) Chêng ge̍h tī Lâm-iûⁿ kūn-oá Sin-ka-pho ê só͘-chāi, ū lia̍h-tio̍h chi̍t bé toā choâ, tn̂g 3 tn̄g it, tāng 350 kun. Chit bé choâ ū sô ji̍p chi̍t ê choh-sit lâng ê koe-tiâu, choè nn̄g ê-hng chia̍h 35 chiah koe. āu-lâi choh-sit lâng kap ka-cho̍k, kiōng 8 lâng ēng toā soh phah liù-sok tng-tán, choâ koh lâi, ka-chok 8 lâng chīn-la̍t khiú-soh, tuì án-ni lâi lia̍h-tio̍h.
(7) Bí-kok Sèng-kong-hoē put-chí chīn-la̍t kó͘-bú Ko͘-koáⁿ ióng-ló-hoē. Hiān-sî ū 1600 ê bo̍k-su í-keng kò͘-ló, tit-tio̍h ióng-ló-hoē ê pang-chān. In ê ki-pún-kim ū 1000 goā bān.
(8) Lán Pak-pō͘ thâu-chi̍t-ê Thoân-kàu-chiá tú-tio̍h sí, chiū-sī Khó͘ Joē hiaⁿ. Tī 1875 nî, Kai Bo̍k-su khì Sai-thâm-toé siat-kàu, ū choē-choē Kheh-lâng kap i choè-tīn khì Kip-khún. Hit-sî chhiⁿ-hoan chin-kiap, chin ài thâi-lâng. Sui-sī án-ni, iā tī hia kiàn-tì chi̍t keng lé-pài-tn̂g. Siāng hit nî 1875, Khó͘ Joē hiaⁿ hō͘ chhiⁿ-hoan thâi--khì.
(9)Pak-pō͘ kàu-hoē tē-it tāi-seng to̍k-li̍p, chiū-sī Sin-tiàm ; 40 goā nî chêng chiū chhiáⁿ bo̍k-su.
Toā-tiū-tiâⁿ, Lâm-hong-ò kap Tām-chuí , 40 nî chêng ka-kī hū-tam thoân-tō ê sin-kim. Chóng-sī Lâm-hong-ò ū tit-tio̍h goā lâng ê oān-chō͘.
(10) Bí-kok Chhàu-iû-ông, sè-kài ê toā pù-lâng kóng, kin-nî i m̄ koh phah-kiû; in-uī nî-hè choē, kin-nî 94 hè. Chia̍h kàu 94 hè oē phah-kiû, phah-sǹg sè-kài bô kuí ê.
(11) Kim-pau-lí khí sin pài-tn̂g chin kiong-hí ! Gō͘-cha̍p goā nî chêng, Kai- Bo̍k-su khì siat-kàu , ū phài Siau Tāi-sûn, Lí lâm khì hia choè Thoân-tō.Tē-jī pái koh khì kó͘-bú pò͘-tō kap koh siat, chiū-sī Ia̍p Bo̍k-su kap Lâu Bo̍k-su, kap kuí-nā uī ê thoân-tō-su.
(12) Kiau-ngō͘ ê lâng, chiū-sī kè-thâu ho̍k-sāi ka-kī. Khiam-pi ê lâng, chiū-sī chun-tiōng pa̍t-lâng.
漢羅（Ùi原文改寫）
東西南北
1933.09 (芥菜子第92號) p.23-24
偕叡廉
(1)這幾年，猶太國不止大進步。工場漸漸那加添。現時佇咧製造玻璃、鐵器、布、電器的物品，佮濟濟款樹奶的物；雪文、麥、餅佮濟濟款的油也有咧製造。
(2)佇約旦河有發電所。佇死海有提出濟濟鹽以及puî-tan，值錢無數萬。
農業也真發展。舊年所出的柑仔有200萬箱今年按算會出400萬箱。種柑的所在一甲著2500箍。
(3)猶太國無偌大。田園是咱台灣一半大若定。
(4)天主教不止愛起大間禮拜堂。現時佇英國咧起一間。工事按50年久。若起好，會坐得10000人。經費按3000萬。
(5)台灣有6款的毒蛇，第一毒，就是百步蛇；第二雨傘節，第三飯匙銃，第四龜殼花，第五鏈蛇，第六赤尾鮐；若是予百步蛇咬著，100人的中間，差不多18人拄著死；予雨傘節咬著的，11人；龜殼花咬著的，7人；鏈蛇咬著的 ，3人；赤尾鮐咬著的，1人。
(6)前月佇南洋近倚新加坡的所在，有掠著一尾大蛇，長3丈一，重350 斤。這尾蛇有趖入一个作穡人的雞寮，做兩下昏食35隻雞。後來作穡人佮家族，共8人用大索拍溜束當等，蛇閣來，家族8人盡力揪索，對按呢來掠著。
(7)美國聖公會不止盡力鼓舞孤寡養老會。現時有1600 的牧師已經kò͘-ló，得著養老會的幫贊。In 的基本金有1000外萬。
(8)咱北部頭一個傳教者拄著死，就是許銳兄。佇1875年，偕牧師去獅潭底設教，有濟濟客人佮伊做陣去給墾。彼時生番真kiap，真愛刣人。雖是按呢，掖佇遐建置一間禮拜堂。Siāng彼年1875，許銳兄予生番刣--去。
(9)北部教會第一代先獨立，就是新店；40外年前就請牧師。
大稻埕、南方澳佮淡水，40年前家己負擔傳道的辛金。總是南方澳有得著外人的援助。
(10)美國臭油王，世界的大富人講，今年伊毋閣拍球；因為年歲濟，今年94歲。食到94歲會拍球，拍算世界無幾個。
(11) 金包里起新拜堂真恭喜！五十外年前，偕牧師去設教，有派Siau Tāi-sûn，李炎去遐做傳道。第二擺閣去鼓舞佈道佮閣設，就是葉牧師佮劉牧師，佮幾仔位的傳道師。
(12)驕傲的人，就是過頭服事家己。謙卑的人，就是尊重別人。