故卓道生的小傳

Kò͘ Toh Tō-seng ê Sió-toān

文獻資訊

項目	資料
作者	無lo̍h名
卷期	台灣教會公報
卷期	第582卷
日期	1933/9
頁數	9

白話字（原文數位化）

Kò͘ Toh Tō-seng ê Sió-toān

Tè En̂g-soân

1933.09, no. 582, pp. 9-11

Sian-seⁿ jú-miâ Tāi-chhiong. Chhut-sì tī A. D. 1859 nî (An-chèng 6 nî) 1 goe̍h 17 ji̍t; sí tī A. D. 1933 nî 5 goe̍h 17 hō, hióng-siū 75 hoè. Sī Chó-tìn kàu-hoē ê kia̍t-chhut. Tè-kok léng Tâi í-āu, kái miâ Tō-seng.

Tuì sè-hàn chiū léng-lī chhang-miâ, hō͘ chē-chē sian-seⁿ kap pêng-iú só͘ khì-tiōng. Tú-tio̍h kò͘ Kam uî-lîm Bo̍k-su khì sûn Chó-tìn kàu-hoē ê sî, khoàⁿ-tio̍h sian-seⁿ ū put-sio̍k ê châi, chiū khó͘-khǹg sian-seⁿ ê lāu-pē tio̍h hō͘ i tha̍k-chheh. 13 hoè ê sî, khì Ba̍k-sa ê kàu-hoē kap Thoân-tō-su kò͘ Gô͘ Lé-tì Sian-seⁿ khoàⁿ i ê hó châi-tiāu, chiū kí-chiàn i ji̍p Tiong-o̍h. Siū Hāu-tiúⁿ Kam uî-lîm Bo̍k-su ê thiàⁿ-sioh, chhoā i khì Ē-mn̂g tha̍k-chheh. Kò͘ Lí Chhun-seng Tiúⁿ-ló, chiū-sī i hit-sî ê tông-chhong-iú.

Kam Bo̍k-su khoàⁿ i ê chò lâng, m̄-nā châi-tiāu hó, ha̍k-būn chìn-pō͘, koh khoàⁿ i put-chí un-jiû, ū lé-sò͘, hán-tit khoàⁿ i ū siū-khì ê bīn-iông ; chiū kó͘-bú i ji̍p Tâi-lâm Sîn-ha̍k-hāu.

Sian-seⁿ 23 hoè ê sî chiū pit-gia̍p Sîn-ha̍k-hāu, siū pài-bēng chò Tâi-oân Lâm-pō͘ Kàu-hoē ê Thoân-tō-su. Siū phài khì toà tī A-kâu-ke kàu-hoē, kiam-jīm Ka-la̍h-po͘. Sian-seⁿ put-chí oa̍h-tāng gâu chò kang, hō͘ hoē-lāi, hoē-goā ê lâng só͘ o-ló kèng-tiōng.

Sian-seⁿ 33 hoè ê sî, èng Chiân-chheng kho-kí ê chhì, sêng-chek iu-siù, chiū tiòng Siù-châi. āu-lâi uī-tio̍h to͘-ha̍p-siōng, ū sî-chit tńg-khì liā-lí ke-sū. Sui-jiân m̄-sī hiān-jīm ê sian-seⁿ, iáu-kú put-chí tì-ì pang-chān kàu-hoē.

āu-lâi koh chhut-lâi kà-o̍h kiam thoân-tō, le̍k-jīm Soaⁿ-pà, Kau-phiâⁿ, Ba̍k-sa, Kong-á-nâ, Siān-hoà. Put-chí chīn-la̍t keng-êng, kàu-hoē heng-khí, che-chē uī ê kàu-hoē i bat toà kuí-nā pái. Tī Kau-phiâⁿ kap Soaⁿ-pà ū kó͘-bú khí sin pài-tn̂g.

Put-hēng tī 1916 nî, sian-seⁿ-niû tī Tâi-lâm koè-sin. Tī hit-sî i ê sin-thé ū khah lám, khah sit-chì, kai-chài tī 12 nî chêng ū koh Toh Lîm--sī Khoài lú thoân-tō lâi chiàu-kò͘ i. Tuì hit-tia̍p m̄-nā sin-thé khah ióng, cheng-sîn khah oa̍h-tāng, chiū kap sian-seⁿ-niû chò poàⁿ gī-bū ê thoân-tō tī Sin-chhī, An-pêng, Kui-jîn-pak, Pe̍h-soa-tun chiah ê só͘-chāi, tuì in ê chīn-la̍t, kàu-hoē tit-tio̍h heng-khí, ke-thiⁿ lâng-gia̍h.

Tī kū-nî kò-ló tńg-lâi Sin-hoà. Nî-hoè sui-jiân chē, nā-sī put-chí tuì-tiōng oē-seng, ta̍k chá-khí 4 tiám goā cheng, chiū khì sì-koè thé-chho, khip-siu sin-sián ê khong-khì, tì-kàu i ê su-siúⁿ kap tōng-chok, bô khah su siàu-liân lâng.

Put-hēng tī pún nî 4 goe̍h khí hì-iām, sui-jiân keng-koè chin chē bêng-i, chīn-la̍t liâu-tī, m̄-kú Siōng-chú ê chí-ì í-keng chiâⁿ, ài soah i sè-kan ê tio̍h-boâ, chiū tī 5 goe̍h 17 téng-po͘ 2 tiám poàⁿ, chhiò-chhiò kap Chú chò-hoé khì hióng-siū éng-oa̍h.

Tī 5 goe̍h 27 hō ē-po͘ chi̍t tiám, tī Sin-hoà pài-tn̂g chò kò-pa̍t-sek, tâi tī Tâi-lâm kong-soaⁿ.

Hit ji̍t ê hoē-chòng-chiá, Bo̍k-su 4 ê, chiū-sī Boán Hiông-châi, N̂g Sū-bēng, Lô͘ Sióng, Tè Hoán, í-ki̍p Tâi-lâm Ji̍t-pún Ki-tok Tiúⁿ-ló Kàu-hoē 3 ê tāi-piáu lâi tha̍k tiàu-sû lóng-kiōng nn̄g-pah sì-gō͘-cha̍p lâng. Tiàu-sû kap tiàu-tiān, tiàu-phìⁿ 40 goā thong. Si̍t-chāi chin sēng-hóng.

I ê lāu sian-seⁿ-niû hiān-sî khiok iáu ióng-kiāⁿ, tam-tng Sin-hoà kàu-hoē ê-lú chip-sū. I ê kong-chú Toh Ki-liông Sian-seⁿ, chá-chêng bat kà Chiong-hoà kap Tâi-lâm Thài-pêng-kéng kàu-hoē ê sió-o̍h chin-chē nî, hiān-sî chiū-chit tī Sin-hoà khuí-tō hoē-siā.

I ê toā khoài-sài Ô͘ Chài-heng Bo̍k-su, hiān-sî thè-jīm tī Thô͘-khò͘. Tē-jī khoài-sài Koeh Bēng-iông hùn-tō, hiān-sî hōng-chit tī Tâi-lâm Boa̍t-kóng Kong-ha̍k-hāu, iā-sī Ji̍t-ki ê Tiúⁿ-ló kap Chú-ji̍t-o̍h Hāu-tiúⁿ. Sim-pū kap nn̄g ê cha-bó͘-kiáⁿ, lóng sī iú-bêng ê sán-pô. Lāi-goā sun kiōng 20 ê.

Thang kóng put-chí tit-tio̍h Siōng-chú ê in tī i ê uî-cho̍k. Chhim goān i ê uî-cho̍k koh-khah gâu toè i ê kha-pō͘, lâi hōng-sū Siōng-tè ê Sèng-hoē.

Chiàu phí-jîn só͘ chai, lāu sian-seⁿ ū kuí-nā hāng thang chò lán ê bô͘-iūⁿ, kap hō͘ lán siàu-liām:－

1. Tì-ì lé-pài. Goá khoàⁿ chē-chē chong-kàu-ka, chi̍t-ē sî-chit liáu-āu, pí hoē-iú koh-khah bô tuì-tiōng lé-pài. nā sī lāu sian-seⁿ tû-khì phoà-pīⁿ í-goā, hán-tit bô kàu pài-tn̂g lé-pài.

2. ài kóng tō-lí. Ū chong-kàu-ka sî-chit liáu-āu, chiū bô ài kóng tō-lí, i í-chêng teh kóng tō-lí, ná-chún sī uī-tio̍h hit 28 kho͘. Nā-sī lāu sian-siⁿ put-sî chhoē ki-hoē kóng tō-lí hō͘ lâng thiⁿ. Bat kā i ê sian-siⁿ-niû kóng, “Tè Bo̍k-su chin sè-jī, thài lóng m̄-bat beh chhiàⁿ goá kóng tō-lí.” Lāu sian-siⁿ-niû lâi teh o̍h hō͘ goá thiaⁿ, goá kā i kóng, sī thé-thiap i hiah chē hoè, só͘-í m̄-káⁿ chhiáⁿ i. Lāu sian-siⁿ-niû kā goá kóng, “Bô iàu-kín, i hiān-sî tng jia̍t, put-sî khoàⁿ Sèng-keng kî-tó, chin ài kóng ê khoán.” Goá kā i kóng, nā-sī án-ni, goá nā beh khì sûn kàu-hoē ê sî, chiah lâi chhiáⁿ i. Bô-lūn sī sím-mi̍h sî chhiáⁿ i, i lóng m̄-bat the kóng, Sî-kan siuⁿ pek; put-sî hoaⁿ-hí kóng, nā ū khiàm-ēng, chhiáⁿ lí bián sè-jī.

uī-tio̍h i ê jia̍t-sêng, siông-siông lé-pài kuí nā tiám cheng kú iáu teh kóng. āu-lâi goá kā i kóng, lí ê tō-lí chin hó, lâng chin ài thiaⁿ, khó-sioh kóng siuⁿ chē, lâng soà siān, tì-kàu kám-hoà la̍t chió. I m̄-nā bô siū-khì, hoán-tńg hoaⁿ-hí. Í-āu lóng ū chiàu sî lâi soah. Taⁿ Lāu sian-siⁿ sí, goá ná-chún chi̍h chi̍t ki chhiú-kut.

1. Koan-sim tī kàu-hoē. Beh sí ê sî, kiò Lí Chiàu-iāu Tiúⁿ-ló kap Ki-liông Sian-seⁿ í-ki̍p goá, khì i ê bīn-chêng kóng uî-giân. Chiong i ê hn̂g nn̄g-pit kiōng 9 hun 6 lî nn̄g mô͘ 7 si ê pa̍k-keng koân 6 nî kú, jiōng-ú hō͘ Châi-thoân-hoat-jîn, beh chò Sin-hoà pa̍t-ji̍t khí sin pài-tn̂g ê lō͘-ēng. Chi̍t nî pa̍k lâng iok 80 kho͘. iū-koh hoan-hù i ê kiáⁿ ta̍k nî tio̍h thè i chhut chi̍t chhia chhek tī kàu-hoē chò keng-siông-huì.

Ū chi̍t mê-hng, kiò lâng lâi kiò goá kap Lí Tiúⁿ-ló, khì mn̄g khoàⁿ hit ê thó͘-tē ū teng-kì pa̍k-keng hō͘ Châi-thoân-hoat-jîn hó-sè iáu-boē? Goán in kóng, bîn-á-chài téng-po͘ ún-tàng hó-sè, in-uī ta̍k-hāng lóng ū piān lah! I kóng, án-ni hó, goá taⁿ an-sim lah! Chhiáⁿ bo̍k-su thè goá kî-tó. Hit-sî teh kóng oē, kap bô phoà-pīⁿ ê sî lóng sio-siāng. Tuì thiⁿ-kng kàu koè-sì lóng bô koh kóng poàⁿ kù oē, chhiò-iông ê khoán-sit kap Chú chò-hoé khì. Chin-chiàⁿ chhin-chhiūⁿ lāu Se-biān siū Sèng Sîn chhiong-moá kóng, “Chú ah! Taⁿ chiàu lí ê oē teh tháu-pàng lí ê lô͘-po̍k an-jiân koè-sì.”

漢羅（Ùi原文改寫）

故卓道生的小傳

戴榮旋

1933.09, no. 582, pp. 9-11

先生乳名大昌。 出世佇A. D. 1859年（安政6年）1月17日；死佇A.D. 1933年5月17號，享壽75 歲。 是左鎮教會的傑出。 帝國領台以後，改名道生。

Tuì細漢就伶俐聰明，予濟濟先生佮朋友所器重。 抵著故甘為霖牧師去巡左鎮教會的時，看著先生有不俗的才，就苦勸先生的老父著予伊讀冊。 13歲的時，去木柵的教會佮傳道師故吳礫志先生看伊的好才調，就舉薦伊入中學。 受校長甘為霖牧師的疼惜，chhoā伊去廈門讀冊。 故李春生長老，就是伊彼時的同窗友。

甘牧師看伊的做人，毋旦才調好，學問進步，閣看伊不止溫柔，有禮數，罕得看伊有受氣的面容；就鼓舞伊入台南神學校。

先生23歲的時就畢業神學校，受拜命做台灣南部教會的傳道師。 受派去toà佇阿猴街教會，兼任加吶埔。 先生不止活動gâu做工，予會內，會外個人所呵咾敬重。

先生33歲的時，應前清考舉的試，成績優秀，就中秀才。 後來為著都合上，有辭職轉去料理家事。 雖然毋是現任的先生，猶久不止致意幫贊教會。

後來閣出來教學兼傳道，列任山豹，溝坪，木柵，崗仔林，善化。 不止盡力經營，教會興起，這濟位的教會伊捌toà幾若擺。 佇溝坪佮山豹有鼓舞起新拜堂。

不幸佇1916年，先生娘佇台南過身。 佇彼時伊的身體有較 lám，較失志，佳哉佇12年前有閣卓林--氏快女傳道來照顧伊。 Tuì彼霎毋旦身體較勇，精神較活動，就佮先生娘做半義務的傳道佇新市，安平，歸仁北，白沙墩遮的所在，tuì in的盡力，教會得著興起，加添人額。

佇舊年告老轉來新化。 年歲雖然濟，若是不止對重衛生，逐早起4點外 鐘，就去四界體操，吸收新鮮的空氣，致到伊的思想佮動作，無較輸少年人。

不幸佇本年4月起肺炎，雖然經過真濟名醫，盡力療治，毋過上主的旨意已經成，愛煞伊世間的著磨，就佇5月17頂晡2點半，笑笑佮主作伙去享受永活。

佇 5月27號下晡一點，佇新化拜堂做告別式，埋佇台南岡山。

彼一日的會葬者，牧師4个，就是滿雄才，黃俟命，盧賞，戴返，以及台南日本基督長老教會三個代表來讀弔辭攏共兩百四五十人。 弔辭佮弔電，弔片40外通。 實在真盛況。

伊的老先生娘現時卻猶勇健，擔當善化教會的女執事。 伊的公子卓Ki-liông先生，早前捌教彰化佮台南太平境教會的小學真濟年，現時就職佇新化軌道會社。

伊的大快婿胡再興牧師，現時退任佇土庫。 第二快媠郭Bēng-iông訓導，現時奉職佇台南末廣公學校，也是Ji̍t-ki的長老佮主日學校長。 新婦佮兩個查某囝，攏是有名的產婆。 內外孫共20个。

通講不止得著上主的恩佇伊的遺族。 深願伊的遺族閣較gâu toè伊的腳步，來奉事上帝的聖會。

照敝人所知，老先生有幾若項通做咱的模樣，佮予咱數念：－

1. 致意禮拜。 我看濟濟宗教家，一下辭職了後，比會友閣較無對重禮拜。 若是老先生除去破病以外，罕得無夠拜堂禮拜。

2. 愛講道理。 有宗教家辭職了後，就無愛講道理，伊以前teh講道理，若準是為著彼28箍。 若是老先生不時找機會講道理予人天。 捌共伊的先生娘講：”戴牧師真細貳，thài攏毋捌欲請我講道理。” 老先生娘來teh學予我聽，我共伊講，是體貼伊hiah濟歲，所以毋敢請伊。 老先生娘共我講：”無要緊，伊現時當熱，不時看聖經祈禱，真愛講的款。” 我共伊講，若是按呢，我若欲去巡教會的時，chiah來請伊。 無論是甚麼時請伊，伊攏毋捌推講：時間傷逼；不時歡喜講：若有欠用，請你免細貳。

為著伊的熱誠，常常禮拜幾若點鐘久猶 teh講。 後來我共伊講，你的道理真好，人真愛聽，可惜講傷濟，人soà siān，致到感化力少。 伊毋旦無受氣，反轉歡喜。 以後攏有照時來煞。 今老先生死，我若準折一支手骨。

1. 關心佇教會。 欲死的時，叫李照耀長老佮Ki-liông先生以及我，去伊的面前講遺言。 將伊的園兩筆共9分6 厘兩毛7絲的縛耕權6年久，讓與予財團法人，欲做新化別日起新拜堂的路用。 一年縛人約80箍。 又閣吩咐伊的囝逐年著替伊出一車粟佇教會做經常費。